Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Cumhuriyet
Imtiyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yonetmem Orhan Erinç
# Genel Yayuı Koordınatoru. Hikmet
Çetinkayı# Yazıışlen Mudunı. İbrahim
Yıldız • Sorumiu Mudıir Fikret İlkiz
0 Haber Merkezi Müdürii Hakan
Kara 0 Görsel Yonetmen Fikret Eser
Istihbarat Cengiz Yıldınm 0 Ekonomı Özlem
Ytizak 9 Kultur Handan Şenköken 0 Spor
\bdülkadir \ ücelman 0 Makaleler Sami
Karaöreo 0 Düzeltme Abdullah Yazıcı 0
Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu 0 Bügı-Belge
Edibe Buğra 0 Yurt Haberlcn Mehmet Faraç
Yayın Kurulu tlhan Selçuk
(Başkan), Orhan Erinç. Gktay
Kartböke. Hikmet Çetinkava.
Şikran Soner, Ibrahim Yıldız,
Orhan Bursak, Mustafa Balbay,
Hakan Kara.
Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay Atatürk Bulvan
No: 125, Kat:4, Bakanhklar-AnkarâTel- 4195020 (7
hat), Faks:4195O2701zmirTerasılcısı.SerdarKızık,
RZıyaBlv. 1352S.2'3Tel:4411220, Faks:4419117
0 Adana Temsilcisı: Çetin Yiğenoğlu, Inönü Cd. 119
S.No.iKat:l,Tel:363 12 11, Faks. 363 12 15
Muessese Ntudurü Ljtûr Akmen O
Koordınatör Ahmet Korukan • Muha-
sebe Bülenl Yener • Idare Hü«-™
Gürer* Bılgı-İ$lero \ailln»l«Bıigı-
sayarSıstem Mfirfivet ÇBerCSatı;
FızüctKua
MEDYA C: • Yonetım Kurulu
Başkanı - Genel Müdür Gnlbin
Erdumn # Koordınatör Rcha
l^tman # Genel MüdûrYariuncısı
SevdaÇoban Tel 514 07 53 -
5139580-513S46fr«l,Faks 5138463
YayımU)aa ve Basan: Yem Gın Haber Aıansı Basm \e Yaymcılık A Ş
Türkocagı Cad ^ 4 1 Cagaloglu 34314 lstanbul PK 246 - Sİkecı 34435 Istanbul
Tel (ft2I2>512O'05(20hat)
Fak» (0 212)513 85 95 www cumhuriyet.com.trPK 246 - Sikec, 34435 Istanbul FaL> (0 212) 513 85 95 www LUiiuiunycixuiii.il ij nftiiıuui ıy« ıııiiaK. J.ZJ uuneş. J.zo ugu
DSP yüzde 15-20, MHP yüzde 25, ANAP ise yüzde 20'nin üzerinde artış istiyor
Zamda W
5 puan' pazarhğı
lmsak:3.23 Güneş: 5.26 Öğle: 13.14 Ikindi: 17.12 Akşam: 20.47 Yatsı: 22.41
Çanta hediyefi
mayolar
• Haber Merkezi -
O'NeıIl mayolan,
beraberinde mayo
çantasıyla satışa
sunuluyor. O'Neıll'ın bay,
bayan ya da çocuk
koleksiyonuna ait bir mayo
alan herkese plajda
eşyalannı koymak içın
kullanabileceğı ya da
mayosunu muhafaza
edebileceği mayo çantası
hediye ediliyor Türkiye
temsilcilığini Sporting'in
yaptığı O'Neıll'ın mayo
koleksiyonunda her yaş
kesımıne hıtap eden
modeller yer alıyor.
Çocuk meclisinin
karne hattı
• İstanbul Haber Servisi -
tstanbul Büyükşehir
Belediyesi'ne bağlı olarak
çalışmalannı sûrdüren
İstanbul Çocuk Meclısi.
her kame dönemınde
yaşanan sorunlarla ılgilı
olarak bır karne sendromu
hattı oluşturdu. istanbul
Çocuk Meclisi Genel
Sekreteri Mevlana Idns
yaptığı yazılı açıklamada,
hattı arayan herkesin karne
ile ilgili sorunlan dile
getirip karşılıklı görüş
alışvenşinde
bulunabıleceğini belırterek
"Bu hat. bir anlamda
tesellı nitelıgı taşıyor. Yanı
mevcut bir durumu
paylaşıyoruz" dedı. Karne
hattını aramak isteyenler
(0212)5)4 09 03-513 68
53 ve 512 26 74 numarah
telefonlan arayabılirler.
Barış Manço
trenturu
• Haber Merkezi -
Türkiye Cumhuriyeti
Devlet Demiryollan
(TCDD).'Banş Manço ve
Kurtalan Ekspresı" adı
altında, 24 Hazıran-4
Temmuz tanhleri arasında
tren turu düzenledi Dün
akşam 21.50'de tstanbul
Haydarpaşa Tren
Istasyonu'ndan hareket
eden Banş Manço ve
Kurtalan Ekspresı trenı.
bugün 19.30'da Kaysen'ye
ulaşacak. Aynı gün
Samsun'a gidecek olan
tren, 4 Temmuz'da
tstanbul "a dönecek.
Çocuklara
göz taraması
• tstanbul Haber Servisi -
Sokak Çocuklan
Gönüllülen Derneğı'nce
himaye edilen çocuklar
Dünya Göz Hastanesi"'nde
dün muayene oldu Sanatçı
Orhan Gencebay da
muayene sırasında sokak
çocuklanna eşlik etti.
ANKARA (Cumhurryet Bürosu) - Me-
murlann ezdirilmeyeceğı "enflasyonhede-
fi" konusunda koalısyon ortaklannın uzla-
şamaması üzerine memur maaş arbşlan ke-
sinleştırilemedi. DSP yüzde 44 4'lük enf-
lasyon hedefınden vazgeçmezken, ANAP
hedefın yüzde 50'ye çekilmesinın zorunlu
olduğunu savunuyor. DSP yüzde 15-20ara-
sında, MHP yüzde 25, ANAP ise yüzde
20'nin üzerinde zam istiyor.
Koalisyon ortaklannın öncekı gün ger-
çekleştırdikleri liderlergörüşmesinde Baş-
bakan Yardımcısı Devlet Bahçeli'nin.
MHP'nin öncelikle yüzde 30 zam ıstemi-
ni dile getirdığı, ancak Başbakan Bülent
Ecevit ve ANAP Genel Başkanı MesutYd-
maz'ın bütçe dengelen uyansı üzenne öne-
rilenni yüzde 25"e çektığı öğrenildı.
MHP'nin yüzde 25'lık önensını temmuz
ayında yüzde 20, ekım ayında yüzde 5'lik
artış düzeyine çekebıleceğı, bütçe denge-
lerinin gündeme gelmesı durumunda bu
konuda da çok ısrarlı olmayacağı belırtıl-
• Liderler toplantısında temmuz ayında yüzde 23'lük artış ve-
rilmesi ya da temmuz ayında yüzde 20, ekım ayında yüzde 5'lik
artış yapılması seçenekleri üzerinde duruldu.
di Liderler toplantısında da temmuz ayın-
da yüzde 23'lük artış \erilmesi ya da tem-
muz ayında yüzde 20, ekim ayında yüzde
5'lik artış yapılması seçenekleri üzennde
duruldu. Hükümet, böylece yüzde 5'lık sus
payını 6 aya yaymak ya da enflasyon kar-
şısında kayba neden olarak son 3 ayda bu
zam oranını maaşlara yansıtma planlan
üzerinde çalışıyor. Her ikı olasılıkta, 6 ay
için ek maliyet 700 tnryon lira düzeyinde
oluyor ANAP Genel Başkanı Yılmaz'ın
"Çiftçiye enflasyon düzeyindetanmsal des-
tekleme \oloyla arnş verikiiğinL seçim ön-
cesi pazarhklan nedenrvlede işçilere enflas-
yonan üzermdearbs ver§diğmi" belırterek,
artışın biraz yükseltihnesinı önerdıği belır-
tıldı. Ancak koalısyon ortaklan arasında
"enflasyon bedefinin ne olduğtı" tartışıldı.
Enflasyon hedefınden vazgeçilmediğini da-
ha önce de açıklayan Devlet Bakanı Hik-
met Uhığbay, hedef enflasyona göre maaş,
ücret ve destekleme fıyat artışlannm yapıl-
masını, "Gecmiş enflasyonu yanmızda ta-
şırsamz, bundan hiç kurtulamazsuuz" gö-
rüşüyle savunuyor.
Yılbaşında ortaya konulan temel ekono-
mik büyüklüklerde degişikliğe gıdilmeme-
si gerçekçi olarak değerlendınlmezken. me-
mur maaşlan konusunda inışliçıkışlı bır ta-
vır gösteren Mesut Yılmaz, enflasyon he-
defınin yüzde 44.4'ten yüzde 50'ye çıka-
nlmasını istiyor. Hedef enflasyona göre
memurlara ıkinci 6 ay için en fazla yüzde
15'lik zam verilmesi gerekiyor. Hedef enf-
lasyonun yüzde 50'ye çıkanlması duru-
munda da bu rakam yüzde 20 oluyor.
Hükümet, personel harcamalan kalemi-
nı, 1999 yıh bütçesınde 6 katrilyon 70 tril-
yon liradan 6 katrilyon 895 trilyon liraya çı-
kararak, 825 trilyon liralık ek ödenek ya-
ratn. Ancak Maliye Bakanı SûmerOral'm
tedavi giderleri gibi harcamalann da bu ka-
lemin içinde bulunduğu açıklamasısa gö-
re bu ödenek artışının tamamı ıkınci 6 ay
için açıklanacak zam oranına kullanılma-
yacak.
Kamu Emekçilen Sendikalan Konfede-
rasyonu (KESK) Genel Başkanı SiyamiEr-
dem başkanlığındakı heyet, dün FP Gnıp
Başkanvekılı Abdüllarif Şener'i ziyaretin-
de. memurlann temel bıyolojık gereksi-
nımlennı gıderme konusundabıle büyük zor-
luk çektikJenm söyledi.
KESK Ankara Şubeler Platformu Dö-
nem Sözcüsü Ahmet Ersun Genç. kamu
emekçilerinin ücret sorununun yüzdelik ar-
tışlarla çözülemeyeceğıni söyledi Genç,
yarın düzenlenecek mıtıngde ıstemlerinı
dile getireceklennı bildirdı.
Gazeteciden
resim sergisi
Alman gazeteci Cornelia
Arbaoui'nin Cafe Cadde-i
Kebir'de açüğı resim sergisi Türk
ve Alman sanatse\eıierin
beğenisini topladı. tki yıl önce
Türkiye'ye gelen, Alman gazete
ve televizvonlan için haber ve
beigeseller hazırlayan Arbaoui,
sanaün farklı kültürleri tanrtmak
ve yakınlaşOrmak için bir araç
olduğunu düşünüyor. Avrupa ve
Alman basını için Türkiye
hakkmda hazuiadığı haberlerin
ve belgeseflerin sürekii
çarpıtılarak yayımlanması
üzerine, insarüara düşüncelerini,
gördüklerini direkt olarak
aktarabUmek anıacıyla resme
yöneldiğini belirten Arbaoui, şu
günlerde otelleri konu alan ikinci
bir resim sergisi açmava
hazırlaruyor. (KADER TUÖLA)
İstekler Ecevite sunuluyor
Hükümet
emeklilikte
eşitlikten yana
tLHANTAŞÇI
ANKARA-Türk-tş Genel
Başkanı Bayram Meral baş-
kanlığındakı yönetim kuru-
lu, bugün Başbakan Bûlent
Ecevit ile görüşerek istekle-
rini içerenraporsunacak. Ra-
porda, sosyal güvenlik siste-
minuı ve SSK'nin sorunlan-
nın çözümünün kaçak ışçi-
likle mücadele, işsizlik sigor-
tası ve iş güvencesiyle birpa-
ket halinde değerlendirilme-
sı isteniyor. Çalışma ve Sos-
yal Güvenlik Bakanlığı, Ba-
kanlarKurulu'ndabugün gö-
rüşülecek taslakta kadın ve
erkek için "SSyaşmı" isteye-
rek "emeklüikteeşhlk" öngör-
dü.
Çalışma ve Sosyal Güven-
lik Bakanı Yaşar Okuyan.
1MF Türkiye Masası Şefı
CartoCottareUi ılegörüşme-
sinden sonra yaptığı açıklama-
da, sosyal güvenlıkle ılgıli
çalışmalar hakkında görüş
alışverişuıde bulunduklannı
söyledi. Okuyan, "EVIFbeye-
ti beni fazla enterese etmiyor.
Benim hazırlattığım sosyal
güvenlik reformu, Türk nıil-
letinin ve çocuklanrtuzın ge-
leceğini ilgilendiren bir re-
formdur*' dedı. Gazetecıle-
rin emeklılik yaşına ılişkm
•sorusuna Okuyan. "5^65 ara-
anda ber türlü seçenekolaM-
lir" karşıhğını verdi. Oku-
yan, birgazetecınin. "Emek-
liük yaşı basına 58-58 olarak
vanâdı. Eşit mi olacak?'" so-
rusuna gülerek "Yani" yanı-
tını verdı. Yaşar Okuyan 'Ka-
dm Isgücü" konulu seminer-
de yaptığı konuşmada da, tş
Yasası'nda çalışan kadmveer-
kek işçilere yalnız cinsiyet
aynlığı nedenıyle farklı ücret
venlemeyeceğınin hükme
bağlandığını anımsatarak
" Türldye'de kadınlann işgü-
cüne kaohmı bugüne kadaris-
teoDen düze>e ulaşmadL Ça-
hşma hayabnda kadınlanmı-
zın sorunlannın dinlenmesi
ve çözümlerine yönelik ted-
birter ahnmasını kaçınıbnaz
bir sonımluluk olarak görü-
yoruz" dedi.
Hükümetin kısa sürede
Meclis'ten geçirilmesini
amaçladığı sosyal güvenlik
düzenlemesi konusunda Türk-
Iş'in istemleri şöyle:
• Sosyal güvenlik sfetemi-
nin ve SSK'nin sorunlannın
çözümü.kaçak işçöikle müca-
dele. işsizlik sigortası ve iş gü-
vencesnie birpakethaBndede-
ğerlendirilmeBdir.
• SSK'nin özerk ve de-
mokratık bır yapıya kavuştu-
rulması için kaçak işçilikle
mücadele edilmesi ve dev let
sosyal güvenlik sistemıne hem
prim ödeyerek kanlmalı hem
de açıklannı kapatmalıdır
• SSK'nin unündeki bü-
rokratik engellerin kaldınl-
malı ve görolilerin atandık-
ları verde görev >apmasını
sağlayacakgecici görevle baş-
ka yeriere gjtmesini önleye-
cek düzenlemeler getiril-
melidir.
• Zorunlu Tasarruf Fonu
kaldınlarak. yüzde 2'lık işçi
ile yüzde 3'lük ışveren payı
ücretlere eklenmeh, para hak
sahıplerineödenmelıdır. Uy-
gulamanın gecikmesi dunı-
munda fonun yönetimi çalı-
şanlann etkili olacagı bır şe-
kılde yeniden düzenlenmeli,
fondakiparaya Hazinebono-
su faizı uygulanmalıdır.
Belçika ve Fransa'da üretim ve satışına yeniden başlayacak
Coca ColaimnPepM'yeyaradı
Ekonomi Servisi -
Coca Cola, Belçika'da-
ki iki fabrikada, hükü-
met tarafından getirilen
katı kurallar çerçeve-
sınde üretıme yeniden
başlayacak. Belçika
hükümetı, Belçıka'da-
kı Antwerp ve Ghent
tesislennde üretim ya-
pılmasına ızın verdı.
Belçıka'nın yanı sıra
Fransa'da da Coca Co-
la üretim ve satışına
ızin venldı. Fransa Ma-
liye Bakanı Domini-
que Strauss-Kahn. Gıda Saglık ve
Güvenlik Ajansı'nın karan ile Co-
ca Cola'nın kutu ürünlenne getırı-
len satış yasağının kaldırıldığını
açıkladı.
Kaza şüphesi
Bu arada teneke kutulardan Co-
ca Cola içen yüzlerce kışımn neden
hastalandığı konusunda soruşturma
açıldığı anımsatıldı. Coca Cola'nın
teneke kutulannın dış yüzeyınde fa-
re zehirıne rastlanmıştı.
Ancak hastahklara yol açan neden
henüz belirlenemedi. Belçika Sağ-
lık Bakanı Luc \an den Bossche, 9
Haziran'dan bu yana Coca Cola
• Pepsi sözcüsü Jeff Brown,
dünyanın en büyük meşrubat
üreticisi durumundaki Coca
Cola'nın piyasalardan
çekilmesi dolayısıyla
Pepsi'ye olan talebin
tırmandığını belirtti.
• Coca Cola Başkanı M.
Douglas Ivester, ürünlerini
içtikten sonra hastalananlann
hastane faturalannın
karşılanacağını belirtti.
ürünlerini ıçenler arasında 249 has-
talık vakasına rastlandığını açıkla-
dı. \'an den Bossche, uzmanlann
hastalıklara yol açacak bulgulara
rastlamadıklanru ve olayın üretim ya
da nakliye sırasmdaki bir kazadan
meydana geldığımn sanıldığını be-
lirtti.
Hastane faturaları
karşılanacak
Coca Cola Başkanı M. Douglas
Ivester. ürünlerini içtikten sonra has-
talananlann hastane faturalannın
karşılanacağını belirtti. Ivester, içe-
ceklenn saglık açısından bir rısk
ıçermediği konusunda ısrarlı tutu-
munu sürdürürken şir-
ketlerinin, tüketicinin
endişelerini gidermek-
te yavaş davrandığını
itiraf ederek bunun da,
şirketin diğer ürünle-
rinin de yasaklanma-
sını gündeme getirdi-
ğini kaydetti.
Öte yandan, Coca
Cola'nın Avrupa'daki
tezgâhlardan kaldınl-
ması, rakibi Pepsi Co-
• la'nın işine yaradı. Pep-
si sözcüsü Jeff Brown,
Coca Cola'nın piyasa-
dan çekilmesinin ardından kendi
ürünlerine olantalebinarttığını açık-
ladı.
Pepsi sözcüsü Jeff Brown, Pep-
si'nın Nevv York'taki merkezinde
yaptığı açıklamada, Pepsi'nin, Co-
ca Cola'nın karşı karşıya bulundu-
ğu sorunlan kullanmaya çalışmadı-
ğını söyledi. Brown, yazın gelmesi
ve havalann ısınması dolayısıyla so-
ğuk ıçecek satışlannın yükseldiği-
ni vurguladı.
Jeff Brovvn dünyanın en büyük
meşrubat üreticisi durumundaki Co-
ca Cola'nın piyasalardan çekilme-
si dolayısıyla Pepsi'ye olan talebin
tırmandığmı belirtti.
Deri işçisinden suç duyurusu
e-posta : tan (« prizma. net. tr
Tuzla Organize Deri Sanavü
Bölgesi'nde çalışan deri işçileri,
işverenlerinin çok sayıda işçiyi işten
çıkararak kamu düzenini
bozduklanm öne sürerek suç
duyurusunda bulundular. Deri
işçileri. dün Tuzla Cumhurryet
Sa\cılığı'na yapüklan suç
duyurusunda, noterden ihtarname ile
iş akhierinin feshedildiğini ve işbaşı
yapmak istediklerinde güvenlik
güçlerinin zor kullandığını belirtriler.
Deri işçileri "Ücret, kıdem-ihbar
tazminatımız ve sosyal haklanmızın
ödenmesi için işyeri önünde
bekJememiz suç olarak lanse
edilmiştir. Beklemek için yapnğımız
çadıriar polis, jandarma ve hatta özel
komando birtiği getirilerek
yıkrjrılmıştır. JşçUer gözaltına
alınarak dövüİmüşlerdir. Yasaya
rağmen bizleri topluca işten çıkaran
işverenden şikâ\etçnte" dediler.
(Fotoğraf. HATİCE"TUNCER)
SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN
Attan İnip Eşeğe Binmek!
Nâzım'ın en müthiş şiiıierinden biridir; hemen ha-
tıriayacaksınız: "...yanarak/yanarak parmak-
lan şerârelerden / insan yüreklerine dokundu bu
elleri / tam yirmi beş senedir / yâni bir rubu asır
/ hapisâne kaleminde mukayyit kulunuzun / in-
sanoğlunun ömrü / belki lüzumundan fazla kısa
/ belki lüzumundan fazla uzun / bir tek daha içe-
lim..." cpört Hapisaneden', s. 80. de Yayınevi, 1966)
Son iki mısra, yaşı elliyi geçmiş bilinmez kaç kişi-
yi, ne türlü birdalgınhğasevkeder, kestiremem; şim-
dilik, üstünde duracağım, 'yirmi beş yıl' yerine; Nâ-
zım'ın tadını çıkara çıkara kullandığı, Osmanlıca 'ru-
bu asır' deyimı! Tartışacağımız sorun, tam bir 'rubu
as/r'dır, benim gündemimdedir; kaç kere yazmışım,
hatırlamıyorum, acaba merâmımı anlatabildiğim kim-
se oldu mu; o da, belirsiz!
Ne hazin!
Sadece, bu kadarı bile...
Lausanne Anlaşması, bu devtetin 'tesissenedi'dır,
öyledir de, içimizde hangimiz bu 'senedin' esas-
lannı bilır; eğrisini doğrusunu, doğru dürüst tartışa-
bilir? Ali Naci bey'in (Karacan) ünlü eseri, 'Lozan
Korrferansı ve Ismet Paşa', Inönü Cumhuriye-
ti'nde, başucu kitabı sayılırdı; Paşa, -kendisi de-
sonradan bu 'senedin', hangi koşullar altında oluş-
turulduğunu, 'Hatıralar'ındaanlatmıştır; ama 'tuta-
naklan ve belgelen", bütünüyle içerdiği için, temel
kitap, Seha L. Meray'ın emek emek çevirdiği, on-
ca ciltlik'Lozan Banş Konferansı' kitabıdır (1976,
Ankara). Bir kere daha itiraf etmeliyim ki, Ergun'un
(Prof. Dr. Türkcan) iyiniyeti olmasa, kolay kolay o
esere sahip olamazdım; bu da, aşağı yukan yirmi beş
yıl önce gerçekleşti, yâni 'bir rubu asır'.
Kim ki Lausanne Anlaşması'nın metnini ve ru-
hunu az buçuk bılir; tereddüdedüşmeksizin, o Kon-
ferans'da Anadolu Kürtlüğü'nün, 'ekalliyet/azınlık'
statüsünde ele ahnmadığını söyleyebilir; Kürtler, -
Türkler'le beraber- Konferans'daki 'taraflar'dan
birini oluşturmuştu; 'azınlıklar', Rumlar, Ermeni-
ler, Museviler, vs. idi; yâni, bu devletin 'tesis se-
nedine' göre, Türkler ve Kürtler, üstelik yalnız on-
lar da değil, ayrıca bütün öteki 'Müslüman ana-
sır/Müslüman unsurlar' ülkenin 'sahibi' kabul
edilmiş; 'münhasıran', gayr-ı müslim ahali 'azın-
lık/ekalliyet' addedilmiştir.
Sadece bu kadan bile, Anadolu Kürtleri'nin, 'azın-
lık haklan'nasahip olmak isteğiyle. siyasi eyleme -
hatta isyana- kalkışmasının ne kadar manasız oldu-
ğunu göstermeye yeter: sana mülkün sahibi statü-
sü verilmiş: yapmadığın, yapamayacağın. 'yasal'
hiçbir şey yok; sen kalkıp, 'azınlıkhakları'', için 'ey-
leme' geçiyorsun! Anadolu böyle durumlan, nasıl
özetlemiştır; hep bılıriz: "Attan inip eşeğe bin-
mek!". Talep, bir manada bu oluyor; Öcalan'ın yir-
mi yılda 'yanlış olduğunu anlayabildiği' de, bu mu-
dur?
LeMonde Diplomatiquein 'şaşkınlığr...
Metin Toker, (Milliyet. 16 Hazıran 1999) yazıyor,
Paris'teki Büyükelçimız Fransız televizyonun-
da bu inkân gayr-ı kaabil Lausanne gerçeğini açık-
lamış, demiş ki: "...siz Türkiye'de Kürtler'e 'azın-
lık haklan' verilmesi için uğraşıyorsunuz, hal-
buki Kürtler, yâni Kürt asıllı olanlar, Türkiye'de
azınlık değillerdir, çoğunluğun bir parçasıdırlar
çoğunluğun bir parçası iken, neden bunu bıra-
kıp özyurtlannda azınlık olsunlari", Metin To-
ker'e bakarsınız bu açıklamadan sonra, o fazla 7/e-
rici' Fransızlann aklı bazı şeylere yatasıymış! Hiç
inanmam! Hiçbirisini, hiçbirzaman, Ankara'nın hak-
lıltğına, tam inandıramazsınız; çünkü Rasyonalizm'in
'vatanı' Fransa'da, bütün insanlar ve ülkeler, pren-
sipte 'eşittir' ama; nedense bazılan, 'biraz daha az
eşittir'; yoksa Le Monde Diplomatique gibi, ciddi-
yeti ve objektifliği (!) ile tanınmış bir yayın organı; yıl-
lardır, Türkiye'de Kürtler'e 'azınlıkhaklan'nın tanın-
mamış olmasını, eleştirir durur muydu?
Hem de nasıl ahmakça bir çelişkiye düşerek: Ko-
sova olayı patlak vereli, bir yandan Belgrad'ı; Ko-
sova halkını, yâni Amavut ve Türkleri, inim inim in-
lettiği halde; 'hükümranlık haklanna müdahale edil-
diği' gerekçesiyle, NATO'ya karşı savunuyor; öbür
taraftan NATO'nun, Kürtler'e insan haklannıtanıma-
yan Ankara'ya karşı, neden dolayı benzer bir güç
gösterisı yapmadığını soruyor. Hangi yanlışını düzel-
tesin?
'Kemalisf Ankara sürü sepet Kürt milletvekili,
Kürt bakan, hatta başbakan ve cumhurbaşkanı gör-
müştür; Silahlı Kuvvetleri'nde nice 'Kürt' paşalar
hizmet vermiştir Kürt yazannı büyük saymış, ona 'dev-
let sanatçılığı' önermiştir; acaba Miloşeviç'in, sö-
züm ona sosyalist Belgrad'ında, kaç Amavut, mil-
letvekili, bakan ya da başbakan olabildi? Kaç Ama-
vut asıllı general biliniyor? Kaç Arnavut yazarına
'devlet sanatçılığı' önerildi?
Ekvator Kongo'sunda bir Çeçe sineği uçsa, han-
gi 'gizli' siyasi ve iktisadı sebepten uçtuğunu, daki-
kasında kestirebilen Le Monde Diplomatique; na-
sıl oluyor da, Yugoslavya ile Türkiye, Yugoslavya'da-
ki Müslümanlarla Türkiye'deki Kürtlerarasındaki, sta-
tü ve mahiyet farkını göremiyor?
iklsine de inanmayacaksın!
• a
f"\ calan ağzıyla söylemedi mi? Türkiye'de Kürt-
\_/ ler eğer sorun yaşadıysa, bu onlarla Türk-
ler arasında fark' olduğundan değil; çıkan için,
Kürt'le Türk'ü vuruşturmak, 'ecnebi'nin işine
geldiği için yaşanmıştır Şeyh Sait isyanı, Mu-
sul'da gözü olan Ingiltere'nin marifeti değil miydi?
O zamanlar, Fransız 'sömürgesi' olan Suriye'den,
Hatay'ın alınması, sakın Fransızlan Dersim'de Kürt-
leri kışkırtmaya itmiş olmasın? PKK gösterisinin,
tam da Kıbns'a Türkiye çıkarmasından sonra pat-
lak vermesi; işin içinde başka işler olduğunun gös-
tergesi sayılamaz mı? Bunlar, ilginç varsayımlardır
ama; asıl ve çıplak gerçeği, yine de, tam anlamıyla
açıklayamazlar.
Yüzyılın başında, o perişan haliyle bile Düvel-i
Muazzama arasında sayılan Önasya'daki 'dev', üç
'rubu asır' sonra, uykusundan uyanıyor: Çoğu 'So-
ğuk Savaş* ürünü liderleri yüzünden fazla bir şey
yapamasa da, bin yıllık bir geçmişin mirası Avras-
ya'dan 'Sovyet Ipoteği' kaikarkattmaz, Balkanlar'ı,
Kafkaslar'ı, Ortaasya ülkelerini, büyülü bır mıkna-
tıs gibi ona doğru çekmektedır. Üç 'rubu asır' önce,
Osmanlı'nın elinden muazzam bir baklava tepsisı
gibi çekip aldıklan bölge, Doğu Akdeniz (Ortado-
ğu); Bab Avrupa'nın, Ingiltere, Fransa ve Alman-
ya'nın elinden, sabun kalıbı kayıp gidiyor. İşin tuha-
fı, Avrupa Birliği'nin dalaverelerinden gittikçe da-
ha çok gıcık kaptığı için, Vvashington D.C. de, An-
kara'ya arka çıkar gibi görünüyor.
Her ikısine de, asla inanmayacaksın!
http:// www. bilgiyayinevi. com. tr/ailhan