Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CumhuriyeC
İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yavın Yönetmenı Orhan Erinç
0 Genel Yayın Koordınatoru Hikmel
Çetinkava • Yazıışlen Muduru. İbrahim
Yıldız • Sorumiu Müdur Fikref İJkiz
# Haber Merkezı Mûdurü Hakan
Kara 0 Gorsel Yönetmen Fikret Escr
Istıhbarat Cengiz Yıldınm 0 Ekonomı Özlem
Yüzak 0 Kultur Handan Şenköken 0 Spor:
Abdülkadir Vücelman 0 Makaleler Sami
Karaören 0 Dıizeitme Abdullah Yazıcı 0
Fotoğraf- F.rdoğan Köseoğlu 0 Bilgı-Belge
Edibe Buğra 0 Yurt Haberlen Mehmel Faraç
Yavın Kurulu. llhan Selçuk
(Başkan), Orhan Erinç. Okta\
Kurtböke. Hikmel Çetinkayâ,
Şükrsn Soner, Ergan Balcı,
tbrahim V ddız, Orhu Bursak,
Mustafa Balba>. Hakan Kara.
^nkaraTemsılcısr Mustafa Balbay Ataturk Bulvan
No- 125, Kat.4. Bakanlıklar-Ankarâ Tel: 4195020 (7
hat), Faks:4195O270tzmırTemsılcısı.SerdarKıak.
H ZıyaBIv 1352 S 2<3Tel 4411220. Faks 4419117
• AdaraTemsılcısı ÇetinYiğenoğlu, InonüCd. 119
S. No 1 Kat 1, Tel. 363 12 11, Faks: 363 12 15
Müessese Mudurû Cstûı Akmen •
Koor&nalör Ahmet Konıban 9 Muha-
sebe Böknt Yener#klan: Hüsevin
Gârer» Bılgı-lşlem Nail Iıul • Bıigı
sayarSıstan V
Fujktkım
MEDYA C: • Yönetım Kurulu
Başkanı - Genel Müdûr Gülbin
trduran 0 Koordınatör Reba
tytmajı 0 Genel MudûjYardımcısı
SodaÇoban Tel 514 07 51 •
5139580-5!3846O4I.Faks.5138463
^ atımla>an *e Basan: Yenı Gun Haber Ajansı. Basuı \e Vavincılık A Ş
Turiıocagı Cac 3*41 Cagaioglu 34334 Ist PK 246 Sırkecı Istanbul Tel 10 212) 512 05 05 (20 halı Faks (0 212) 513 85 95
15MART1999 Imsak 4 44 Güneş:6.10 Öğle: 12.20 Ikindı. 15.38 Akşam: 18.17 Yatsı: 19.38
Paris'te kış
modası
• Haber Merkezi-
Fransız modacı Balmaın,
Fransa'nın başkentı
Paris'te. önceki gün
düzeniediği defılesinde
1999-2000 yıllan
sonbahar-kış
kreasyonlarını tanıttı.
Modaseverler, aynı gün
Fransız modacı Herve
Leger \e Italyan modacı
Valentıno'nun giysilenni
izleme olanağı buldular.
Kapadokya
Havaalam'na ilk
sefer
• NE\ ŞEHtR
(Cumhuriyet) -
Nevşehır'ın Gülşehir
ılçesine bağlı Tuzköy
beldesı yakınlannda
yapılan Kapadokya
Havaalanf na tstanbul'dan
tarifelı uçak seferlen dün
başladı. Uçakta bulunan
Ulaştırma Bakanı Hasan
Basri Aktan.
Kapadokya'da törenle
karşılandı. Aktan,
havaalanının bölgede
tunzm, tanm ve sanayinin
gelişmesine katkıda
bulunacağını söyledi.
Devlet Hava Meydanlan
Işletmeleri Genel Müdürû
Taner Küçükünsal da
yılda 40 mılyon kişinın
taşındığı havaalanlanna
3-4 yıl içınde yenı çehre
kazandınlarak yolculuğun
daha kaliteli. hızlı ve
çağdaş hale getirilmesinin
hedeflendığini söyledi.
Kütüphaneler
Hattası
• ANKARA
(Cumhumet Bürosu) -
Kültür Bakanlığı
Kütüphaneler Genel
Müdürlüğü ve Türk
Kütüphaneciler Derneği
tarafından düzenlenen 35.
Kütüphaneler Haftası
başladı. Bu yılki ana
teması. '21. Yüzyıla
DoğruTürk
Kürüphanecihğı" olarak
belirlenen hafta boyunca
70gezici. 1355 halk,
çocuk ve yazma
kütüphanesinde,
kütüphanelere olan ilgiyi
ve sevgiyi arttırmak,
okuma alışkanlığını
gelıştirmek ıçın çeşitli
bilimsel. kültürel ve
sanatsal etkınlikler
düzenlenecek.
LES için son
hafta
• ANKARA
(Cumhuriyet Bürosu) -
Lisansüstü Eğitımi Giriş
Sınavı'na (LES)
başvurular, 19 Mart Cuma
günü sona erecek. LES'e
en az bir lısans
dıplomasına sahıp olanlaı
ile sınavın yapıldığı
tarihten itibaren bir yıl
içinde bir lisans
programından mezun
olabılecek durumda
bulunanlar girebilecekler.
Yalancı Cenner
ifgi bekliyor
• K A S T A M O N U ( A A ) -
Kastamonu'nun Pınarbaşı
ilçesindeki Vallo
Kanyonu'nun Mılli Park
statüsüne ahnması için
başlatılan girişimlerin
sonuçlandınlması ve
bölgenın tunzme
kazandınlması ıstendi.
Pınarbaşı Belediye
Başkanı Tahir Pınar, yöre
halkının 'Yalancı Cennet'
olarak adlandırdığı Vallo
Kanyonu'nun
tanıtımının
yapılamadığından yakındı.
Ağaç kesimi, yol yapımı ve bina inşaatı gibi uygulamalara son verilecek
Fırhna^daki kıymıatZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Ri-
ze'nin Çamlıhemşın ilçesı Fırtma Deresı
Havzası'nda yapımına başlanan Dılek Gü-
roluk Hidroelektnk Santralı'yla ılgıli ağaç
kesimi. yol yapımı ve bına inşaatı gibı
uygulamalan durduruldu. Trabzon Kültür
ve Tabiat Varlıklannı Koruma Kurulu'nca
verilen durdurma karannda aynca SlT ala-
nı olan yörede koruma amaçh ımar planı
hazırlanması da istendı.
Çamlıhemşin Fırtına Vadisı'nde yapımı-
na başlanan "DüekGüroluk" Hidroelekt-
nk santralınailışkınÇEDraporunun ipta-
li için 205 Çamlıhemşinlı. Trabzon Idare
Mahkemesi'nde yürütmeyı durdurma is-
temli dava açmıştı. Trabzon Idare Mahke-
mesi'nın istemi doğrultusunda, 13 Ocak
1999 günü Prof. Dr. Doğan Kantara, Prof.
Dr. Bedri İpekoğlu ve Doç. Dr. Lütfii Ak-
ça'dan oluşan bılirkışı kurulu. davacı Çam-
• Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koruma Kurulu'nca
verilen durdurma karannda, Dilek Güroluk Hidroelektrik
Santralf nın yapımının sürdüğü bölgede koruma amaçlı imar planı
hazırlanması istendi.
lıhemşınlılenn avukatlan. müteahhit BM
Holdıng'in proje mühendisi ve avukatla-
nyla bırlıkte santralın yapılacağı Fırtına Va-
dısi'nde keşif yapıldı.
Konuyla ilgilı bılgi veren davacı Çam-
lıhemşinlilenn Avukatı ErolOzcan, keşıf
sonucu bilirkişı heyetinin hazırlayacağı
raporun mahkemeye sunulacağını ve mah-
kemenin, bu raporu değerlendirmesi sonu-
cunda, yürütmeyı durdurma istemini ka-
bul ya da reddedeceğini belirterek, "Dile-
ğimiz. raporun bir an önce verilmesi ve
mahkemenin adaleti bir an önce gerçekleş-
tirip. Fırtına Vadisi'ndeki doğa kadiaımnı
durdumıasıdır" dedı.
Çamlıhemşinlilerin avukatlan ise Trab-
zon Kültür ve Tabiat Varlıklannı Koruma
Kurulu Başkanlığı'na 11 Aralık 1998 gü-
nü başvuruda bulundu. Avukatlar, başvu-
rulannda şunlan dediler:
"Projenin denetimi ile Ugili sonımln ve
yetkili başta Çevre BakanuğL, Kültür Ba-
kanlığı, Orman Bakanlığı, Tanm ve Köy
HizmetJeri Bakanlığı, Rize Valiliği. Çam-
hhemşin kaymakamlığı veÇamhhemşin Be-
ledive Başkanlığı yetkililerinin, Trabzon
Kültür \e Tabiat VarbkJannj Koruma Ku-
rulu'nun karan doğrultusunda inşaat ça-
hşmalannı derhal durdurmalaruu,yapılan
aykınbklann giderilerek eski hale getiril-
mesinin sağlanmasıru. aksi balde görevini
yapmayan, sav saklayan. ihmal eden kamu
görevlileri hakkında suç duyurusunda bu-
lunacağımızı kamuoyuna duyurunız."
Avukatlann yaptığı başvuru sonucunda
da Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklannı
Koruma Kurulu. 29 Ocak 1999 gün ve
3380 sayılı şu karan aldı:
"Yapdangörüşmetersonunda; Rjzeili
Çamhhemşin ilçesi, Fırtına Deresi Hav-
zası'nda 19.5.1998 tarihve3148saydıka-
ranmızla belirlenen SİT alanlan ilanı ka-
ranrruzın aynengeçerli olduğunu, bualan
içinde sunulan projenin koruma amaçlı
imar planı yaptlmasından sonra incete-
nebileceğine, aynca bu alanlarda ağaç
kesimi, bina inşaatı. yol açılması. \.h gi-
bi tüm uygulamalann ilgili birimlerce
hedilikle durdunılması gerektiğine karar
verildi."
VeronicaAlmanya 'ya döndü
Alman sinemasının en sevilen isimlerinden Veroni-
ca Ferres, zekâsı ve mizah yeteneği ile de dikkatle-
ri üzerine çeki>or. Tîyatro eğitimi almış olan 33 ya-
şındaki Ferres, Ba\ yera devlet operasında başladı-
ğı tryatro kariyerini. uzun ydlardır birükte olduğu
rejisör Helmut Dieti ile tanışûktan sonra bırakarak
beya^Jerdeyıe geçmiş. Sayısız Alman TV dizisinde
de rol alan ve ceşitli ödüUere la\ık görülen Ferres,
şansını Hollv^ood'da da denediğini ancak Ladies
Room adlı fİlm çok iyi bir çahşma olduğu halde, is-
tediği başanvı elde edemediğini, ve çalışmalannı
Almanya'da sürdüreceğini soylüyor.
Bir ay içinde kütüklerden yapılmış eve kavuşabilirsiniz
Betona alternatif9
ahşap
MUTLU DEMİRK.4N
Kentlerdekı günlük koşturmacadan
sıkıldığınız anlarda uzak bir diyar-
da küçük bir ahşap evde kafanızı dın-
lemeyi ıstemiş miydiniz? Çorum"un
Kargı ılçesınde kütükten hazır ah-
şap evler üreten bir tesis bu hayali-
nizı gerçekleştirmenize yardımcı olu-
yor.
Kargı Evleri'ni üreten KAR-TAŞ
şirkeri, 1520 ortakJı, halka açık bir
kuruluş. Ortaklan arasında bölgede-
ki köy kooperatifleri ve yöre halkı da
bulunuyor. 1992yılındakurulmaya
başlanan fabrika, şu anda 5 bın mer-
rekare kapalı alana sahip entegre bir
tesis durumunda.
KAR-TAŞ'ın yönetim
kurulu başkanı olan
Bayram Kütükçü.
amaçlannm yöre insa-
nının kendi ıç dinami-
ğı ile kalkınmasını sağ-
lamak olduğunu belır-
tiyor.
Kargı'dakı tesisler-
de yeni teknoloji iJe kü-
tükten evler yapıhyor.
Yapılmak istenen evin
projesı hazırlandıktan
sonra bir diskeıe kay-
dediliyor.
Daha sonra proje.
disket aracılığıyla bil-
gisayardonanımh ma-
kinelere giriliyor. Ma-
kinelergerekli parçala-
n monte edilme sırası-
na göre kodlandırarak
• Sese, ısıya.
mikroorganizmalara karşı
korunabilen evler 60 yıl
garantili üretiliyor. Her
çeşit boy ve modelde
yapılan evlerde çivi
kullanılmıyor, malzemeler
birbirine geçmeli
yerleştiriliyor.
tesislerde yerli ve ithal malzeme kul-
lanılabiliyor. Kütükevlerin üretimi-
ni gerçekleştıren makineler ise Fin-
landiya'dan getirilmiş. Bayram Kü-
tükçü, Finlandiyalılann yörede bir
madığı ve malzemeler birbirine geç-
meli yapıldığı için deprem sırasında
yıkılması oldukça zor.
Şirketinyöneticisi BayTam Kütük-
çü'ye evlerin üretiminin alıcıya ne ka-
dara mal olduğunu sorduğumuzda
yanıtı. "Çok değişiyor" oluyor ve
metrekaresının 350 dolardan başla-
yıp 800 dolara kadar çıktığını ifade
edıyor.
Bu şekılde ortalama 65-70 metre-
kare bir evın anahtar teslim fiyatı
yaklaşık 30 bin dolar, yani 10 mıl-
yar liranın biraz üzerinde. Bu fiyata
banyo ve mutfak yapımı da dahıl.
K.AR-TAŞ Yönetim Kurulu Baş-
kanı Kütükçü, Kargı Evleri'nı üre-
Evlerin metrekaresinin alıcıya mal oluş fiyati 350 ile 800 dolar arasında değişiyor.
paketliyor. Kodlar aracılığıyla mon- araştırma yaptıklannı ve bölgede bu- ten fabrika için geçen yıl yaklaşık ola-
taj kolaylıkla yapılabiliyor. Proje ma-
kineye yüklendikten sonra parçalar,
ömeğin lOOmerrekarelikbireviçin,
6 saat gıbi kısa bir süre içensınde ta-
mamlamyor. Montaj için ise ortala-
ma bir hafta yeterli olabiliyor. ÜVe-
tim kapasitesı 50-70 metrekarelik
evlerde yılda bin iken 250 metreka-
relik evlerden de bir yıl içinde 300
tane üretılebilıyor. Tesisin genişleti-
lerek kapasiteyı arttırma şansı bulu-
nuyor. Şimdilık 54 kişinin çalıştığı
lunan ağaçlann fabrika için ideal bir
malzeme oluşturduğunun ortaya çık-
tığını ıfade ediyor.
Betonbinalargibi 10 yılda bir nor-
mal bakım gerektiren ahşap malze-
menin dayanıklılığı özel koruyucu
malzemeler kullanılarak arttınlmış.
Sese, ısıya, mikroorganizmalara kar-
şı korunabilen evler 60 yıl garantili
üretiliyor.
Her çeşit boy ve modelde üretile-
bilen evlerin yapımında çivı kullanıl-
rak 2 milyon dolar yatınm yaptıkla-
nnı belirtiyor.
Tesislenn toplam yatınm tutan ise
7 milyon dolardolayında. Bu yatınm-
lar sonucu işletmenin. yıllık 30 mil-
yon dolar cıvannda bir ciroya sahip
olmasmı beklediklerini belirten Kü-
tükçü, 'Kargı Evleri'ne ciddi bir ta-
lep olduğunu ve özellıkle güneyden
ve yayla alışkanlığı olan bölgeler-
den sipanş aldıklannı sözlerine ek-
liyor.
TEMA toplantısı
'Oy uğruna
toprak
kaybediyoruz'
ALt AYAROĞLU
ZONGULDAK -TEMA
Vakfı'nın gönüllü temsil-
ciler koordinasyon kurulu
toplantısı Zonguldak'ta ya-
pıldı.
Toplantının ardından
Zonguldak AKM'de yapı-
lan konferansa Zonguldak
Valısi ismetMefin, Beledi-
ye Başkanı İsmail Eşref,
TEMA Vakfi Başkanı Hay-
rettin Karaca, Zonguldak
Çevre Koruma Derneği
Başkanı Berran Aydan ka-
tıldılar
TEMA Vakfı Başkanı
Hayrettın Karaca, siyasıle-
nn oy uğruna çevrenin tah-
rip edilmesine ve erozyona
göz yumduklannı kaydettı.
TCV Cenel Sekreteri Ural
'Karadeniz'e her
yıl 111 bin ton
petrol kanşıyor'
• TÇV Genel Sekreteri Ural, Hazar petrollerinin
tankerlerle taşınması halinde Karadeniz'in çok
daha büyük ekolojik sorunlarla karşı karşıya
kalacağı uyansında bulundu
ANKARA (AA) - Türkıye
Çewe Vakfı (TÇV) Genel
Sekreteri Engin Ural, Hazar
petrollerinin tankerlerle taşın-
ması halinde Karadeniz'in
çok daha büyük ekolojik so-
runlarla karşı karşıya kalaca-
ğı uyansında bulundu.
Ural. -Karadeniz'e yıida
111 bin ton petrol kanşıyor.
Kiıienmenin hızianması bü-
tün Akdeniz havzası için de
e-posta : tan (â prizma. net tr
tebdit unjuru" dedi. TÇV
Genel Sekreteri Ural, arastır-
malar sonucu, Karadeniz'e
yılda 111 bin ton petrolün
kanşüğının belırlendiğinı be-
lırterek. bu petrolün 760 to-
nunun Türkıye kaynaklı ol-
duğunu söyledi. Tuna Neh-
n yoluyla Karadeniz'e bııa-
kılan petrol mıktannın yılda
53 bin 300 ton olduğunu be-
lirten Ural, bu miktann Ka-
radenız'dekı toplam petrol
kirlilığinın yüzde 48'ine eşıt
olduğuna dıkkati çekti.
Hazar petrollennin tan-
kerlerle taşınması halinde
ICaradeniz'ın çok daha büyük
ekolojik sorunlarla karşı kar-
şıya kalacağı uyansında bu-
lunan Ural. şöyle konuştu:
-Karadeniz. kapah bir de-
niz olup. su yenilenmesi sa-
dece tstanbul Boğazı yoluy-
la olmaktadır. Akdeni/ kö-
kenli sular. alt akıntı \olu> la
Karadeniz'e geçerek, bao ks-
mında Akdeniz orijinli bir
yaşam alanı yarahr. Yîne de
Karadeniz. biyolojik çeşhii-
lik bakımından fakirdir.
l luslararası toplanolarda
Karadeniz'e kıyısı bulunan
ülkeler. bitki w hayvan tür-
lerinden 110'unun acilen ko-
runmasmı isriyor. Bu bile kir-
lenmenin ne boyutta oJduğu-
nu gösteri\»r."
Ural, yüzey sulanna ya-
yılan petrol ve türevlennin
zamanla derinlere ınerek di-
be çöktüğünü ve taban tor-
tusunu meydana getirdığıni
belirtti.
SÖYLEŞİ ATTİL^ İLHAN
Marksizm'e 'Doğru' Bakabilmek!
Magda için de, günün bırinde şiiryazacağım, ak-
lırmn köşesinden ge^nezdi. 'Tombul' Magda,
'anarşıst'; tecessüs dürtüyor ya, ılk Enternasyo-
nal'daki Marks/Bakunin tartışmasını, bir de ondan
dinlemek istiyorum. Nemli soğuk, dumanı tüten Grog
fincanlan, Gauloise kokusu. O, 'Aux Vıeux Chate-
let' kahvesınde, fok yavrusu gögüslerinı masalann üs-
tüneyatırarak, benı Bakunin'ın 'TotaHterSosyalizm
r
t
eleştiren yaalanyfa etkiliyor. 'Hangi Sol'da sözünü et-
miştim. (Bkz. s. 53). Şiiri yazışım çok sonra, 6O'lı yıl-
lann sonuna doğru, fzmir'dedir; meraklısı, ilk bendi
okur okumaz, elbet hatırlayacak:
"...nerede anarşist bir kibrft çakılsa / dudakla-
n orada tombul' magda'nın /saçlan besbelli kir-
piklerinden kısa / gözleri en u^k gökyüzü polon-
ya'nın / 'prens' kropotkin'i eger okumasaymış /
varşova'da betki üç çocuk anasıymtş I gönüllü sür-
günü paris'de başlamış / paris'de bitecek polis-
ler bırakırsa / saçlan besbelli kirpiklerinden kısa
/ sesi şalyapin'in sesinden kalın..." (Yasak Seviş-
mek, 7. basım, s. 22. Bilgi Yayınevi. 1998)
Magda, ısrarta ve inatla, Marks'ı ve Bakunin'i,
'paralel okumamı' önenrdi; o dönem, 'Sovyet Ipo-
teği'nin olanca ağırtığıyla üstümüze bastığı donem;
merakım, Tombul' Magda'nın eleştırilennı dinleme-
ye izin verse de, boyle çetın ve 'tehlıkeli' bir çabayı
göze alamıyor. Şu var kı, Magda olmasaydı, Marks'ın,
metoduyla değılse bile, onu uygulayış şekltyte; ve de,
Avrupa / Merkez'ci 'ufukdariığıyla' eleştirilebilece-
ğini, kolay kolay düşünemezdim. Tuhaftır, o sıra bir
türlü kalkışamadığım 'paralelokumayı' da, yirmi beş
yıl kadar sonra, Georges Ribeill'in o şayan-ı hayret
iki ciltlik çalışmasını, ele geçırınce başaracaktım; üs-
telik. çok şey öğrenip, ne çok şeye şaşarak: ("Marx
/ Bakounine: 'Socialisme Autoritaire ou Liberta-
ire' / 'Otonterya da Özgurfükçü Sosyalizm'/", iki cift,
Union Generale d'Editions, 10/18 dızisi. 1975.)
Çevirip bir yayınlayan çıksa, ne iyı olurdu!
Uygulama, 'Avrupa/Merkezci'dir...
Nereden mi aklıma geldi? Mehmet Gürsan Şe-
nalp'ın bir yazısını okuyordum: 'Avrupa/Mer-
kezcilik, Marksizm ve Ulusallık Meselesi', tam da
şu sıralar üstünde düşündüğümüz ve tartıştığımız
konulan irdeliyor; bir yerde. ansızın şu satırlar:
"...Marksizm'in de, pek çok açıdan, Avrupa/Mer-
kezci bir ideoloji olduğu gerçeğini kabul etmek
gerekiyor. Her ne kadar o dörtemin hakim para-
digmasını sorgulayarak, dünyanın başaşağı bilin-
cine atıflarda bulunsalar ve kaprtalizmin ve kapi-
talist toplumun temel çelişkilerinin (emek/ser-
maye) dışa vurumunu yaptılarsa da, Marks ve
Engels, doğal olarak bilimsel sosyalist çözüm
mekantzmasını, yaşadıklan coğrafyanın, yani Av-
rupa'nın, tarihsel, toplumsal, kültürel ve ekono-
mik verileriyle çalıştırdılar. Bu yüzden denilebilir
ki, Marksizm de, teorik ve pratik bakımdan, tam
anlamıyla Avrupah'dır..." (Vlusal Sola Teorik Kat-
to', s. 34).
Vıncennes Korusu'ndaki bir l'Humanrte Şeni-
ği'nde (1951), Afrika'Iı Vlusal Solcu' birkaç öğren-
ci; bu kadar net ve açık değıl, çok daha hafıf ve yü-
zeysel bir imâda bulunduklan için, nasıl da acımasız-
ca eleştirilmışler; adeta 'ihanetle' suçlanmışlardı, çok
iyi hatırlanm. Marks'ın 'kitap' sahibi olmaktan çok,
'metot' sahibi olduğunu, gel de anlat! Adam meto-
dunu, onu 'yapan' koşullann 'içinde' uyguluyor; so-
nuçlan ters ya da aykın çıkarsa, inanmalı mı, tartış-
malı mı? 'Itaat Sosyalizmi', ganp bir inatla, 'inanma-
yı' seçmiştir. Oysa bakın, Mehmet Gürsan Şenalp'ın
aktardığı şu satıriara, başlıbaşına bir ibret!
"... Engels için Cezayir'in Fransa tarafından fet-
hedilmesi uygarlığın gelişmesi için önemli ve ta-
rihi bir olaydır; ve 'Muhteşem Caiifomia, orada ne
yapacağırN bilmeyen tembel Meksikalılardan alın-
dı' rfadesi, bu olayı olumladığını göstermektedir.
Engels, 'bu, ilerlemedir' diye yazar..."
"... Marks ve Engels tarafından Latjn Amerika
için çizrten tablo oldukça olumsuzdur. Ömeğin Si-
mon Bolivar'ın biyografisinde Marks, bu Venezü-
eila'lı halk kahramanını, zavallı, zalim ve korkak
bir hain olarak tanımlıyor. Meksika'nın 1862'de
Fransa'ya karşı kazandığı zaferi kutlarken bile
Marks ve Engels, muzaffer Meksikalılara 'aşağı-
lık insanlar' demekten vazgeçmemişlerdir..."
"... Marks ve Engels tarafından kullarulan bu kü-
çümseyici rfadeler, diğer geri kalmtş uluslar ve ül-
keler için de geçeıiidir. Montenegrinler (Kara-
dağlılar) 'sığır hırsızlan' diye adlandınlmış, Bedo-
uin'ler (Bedeviler) 'hırsızlar ufusu' olarak nrteten-
dirilmiş; Çinlilerin ise, kalrtımsal olarak aptal ol-
duklanndan bahsedilmişti. (Larrain, 1995,38) (Ay-
nı eser, s. 34/35)
Evet, aklınıza gelen soruyu kestirebıliyorum; aca-
ba Marks ve Engels, Türkler için neler demişlerdi?
'Ayak takımının egemenliği', öyle mi?
Bilmeyecek ne var? Günümüzde herhangı bir 'Av-
rupa'lı', 'Türk' denince nelerdüşünüyorsa, onla-
n! Buyurun. okuyun:
"... ikiiinin kabul edilmesi mümkün olmayan bu
kaba üslûbundan Türkler de paylanna düşeni al-
mışlardır. Özellikle de Engels, Türklerin Avru-
pa'daki variığım bir türlü kabullenemediğini, o
bildik üslûbuyla açıkça ortaya koyar.'... kuşku-
suz er ya da geç bu krtanın en güzel parçalann-
dan birini, bir bilgeler ve kahramanlar topluluğu
olan Roma Imparatoriuğu'nun halk tabakastna ba-
karak, bir ayak takımının egemenliğinden kurtar-
mamız mutlak zorunlu duruma gelecektir...'
(Marks/Engels, 977, 20)..."
"... ilginç ve düşündürücü olan Türkiye'deki en
marjinal ve milliyetçi ve hatta ırkçı fraksiyon ve
eyilimlerin bile, başka milletleri, kürtürieri böyie-
sine aşağılama ve hor görme alışkanlığının/ge-
leneğinin olmamasıdır. Ve kesinlikle söylemek
gerekir ki, bu düşünce tarzının ve ifade ediliş üs-
lûbunun tasvip edilmesi, en azından sağlıklı zi-
hinler için mümkün değikür..." (Aynı eser, s. 35)
Türkiye'nin, 'sağlıklı' Vlusalsolculan'ıçın. Marks
ve Engels nasıl birer peygamber, Marksizm bir 'ınanç
sistemi' değılse; onlann, bu türden Avrupa/Merkez'ci,
-alttan alta Hınstiyan-, değerlendirme hatalanna düş-
meleri de, metotlannın yanlışlığını gostermez.
"... elbette ki bu (yâni, Avrupa/Merkezci olma-
sı) Marksizm'in, gelişim süreci Avrupa'dan fark-
lı şekillerde tezahür eden toptumlann, sorunlan-
na çözüm getiremeyecek bir düşünce sistemi
durumunda olduğu, anlamına gelmiyor. Yani ko-
nuyu bu noktadan kavramak suretiyle sözüm ona
Marksizm'i çürütmeye kalkışmak, ciddiye alına-
bilecek türden yaklaşımlar olmanın, çok uzağın-
da kalmaktadır..." (Aynı eser, s. 34)
Yetmış beş yıl sonra da olsa, böyle bir zihin ber-
raklığına nihayet kavuşabilmiş olmamız; az şey mi?
http:// www. prizma.net tr/ AILHAN
htlp^/www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.htJm