Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SkYFA CUMHURİYET 19 EYLUL 1998 CUMARTESİ
HABERLER
Her türlü gelirin vergilendirilmesi ilkesinden yola çıkarak hazırlanan Vergi Yasası delik deşik
Borsaya ödiin paketi pazartesiANKARA (Cumhuri\et Biirosu) -
Borsadaendeksin2bininaltınadüşme-
siüzerine. Başbakan Mesut Yılmaz baş-
kanlığında kriz toplantısı yapıldı. Her
türlü gelirin \ergilendirilmesi ilkesin-
den yola cıkarak hazırlanan Yergi Ya-
sası. buavın başındabankacılara >öne-
lik ödünlerle büşük ölçüde delinırken
hisse senedi alım-satım kazançlannın
da vergı kapsamı dişina çıkanlması için
baskılarvoğunlaştınldı. Başbakan Me-
sut Yılnıaz. "borsadaki diişük hacmi
arrtırma\a ve aracı kurumlann sorun-
larınıhafifletmeve vönelik" önlemlerin
• Bankacüık kesimine yÖnelik vergi ödünlerinin ardından hisse senedi alım-satım kazançlannın da
vergi kapsamı dışına çıkanlması için baskılar yoğunlaştırıldı. Dün ekonomi kurmaylanyla bir kriz
toplantısı yapan Yılmaz. yeni önlemleri kaba hatlarıyla belirlediklerini belirterek. önlemler çerçeve-
sinde yine vergi yasasından geri adım atılacağı yönünde mesaj verdi.
iptal ederek dün Malive Bakanı Zeke- Rusyakrizindenolumsuzetkilenenma-
riya Temizel. Türkiye Cumhuriyeti li piyasalardaki gerginlik ele alındı.
Merkez Bankası Başkanı Ga/i Erçel. 55. hükümet. bu ay başında iki aşa-
Hazine Müsteşarı Yener Dinçmen. Ge- malı olarak açıkladığı önlemlerle mali
lirler Genel Müdürü Nevzat Saygıüoğ-
lu ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)
Başkanvekili RecepÖnal ile Başbakan-
lık Konutu'nda toplantı yapn. Toplan-
tıda. vergiye karşı direnç gösteren ve
pazartesi günü açıklanacağını bildirdi.
Yılmaz. "Vergi reformunun temel esp-
risine ters düşmeyecek, ama piyasaları
rahatlatacağına inandığımız bazı ön-
lemler alacağız" açıklamasıyla vergi
yasasından yeni ödünlere yeşil ışık yak-
tı.
Yılmaz. Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel ile Muğla'ya yapacağı geziyi
pivasalara yönelik 1 katrilyon lirayı aş-
kın gelir kavbına yol açan çeşitli ödün-
ler vermişti. Bu ödünlerden beklediği-
ni bulamayan borsacılann. hisse senet-
leri veyatınm fonlannın\ergi kapsamı
Köy Hizmetleri
ihalesi
£,
(jCumhurijet Biirosu)-
Kg^ Hızmetleri Genel
Mûdürlüğü'nün
gerçekleştırdiği iş
nj^kinelen ıhalesı Japon
fggnalannın zaferi> le
f^jguçlandı. Kö>
Hızmetleri'nın. nıe\cut iş
makinalan parkının.
y aklaşık \üzde 23lük
fcji^ümünün yenilenmesıne
yönelik ihalede. Japon
f*§pıalarının büvük fivat
indjriminde bulunduğu
öğrenıldı.
'DGM'lep
kapatılsın'
• İstanbul Haber Servisi -
Çağdaş Hukukçulur
Derneğı (ÇHD) İstanbul
Şubesı \e Toplumsal
Jttskuk Araştırmaları Yakfı
(TOHAV) üvesi a\ukatlar.
Bfiçiktaş'taki DGM binası
önunde vaptıkian baMn
aşfklamasıyla DGM'lerde
bsgımsız yargılamanın
yapılmadığını belirterek
kapatılmasını istedıler.
Aydın'a sendika
tepkîsi
• ANKARA
(Cumhurhet Biirosu) -
Tarım (jıda-Sen Ankara
S&e Başkanı Hiiseyın
Demirtaş. Altıpark'ta
dfeenlenen panelde.
Tanmsal Araştırmalar
Bİ&erMüdürrügü daıre
Başkantanndan Mükerrem
Avdın'ın lstiklal Marşf nı
ilahi söyler gibı
seslendirmesi konusunda.
"•^»kanlıktaki genci
uygulamalann hangı
noktaya geldiğı
Imüştür" dedi.
'Sigortalı çalış'
kampanyası
• İstanbul Haber Servisi -
Çalışma \e Sosval
Gmenlik Bakanlığı"nın
düzenlediği "Sigortalı
çalış. sigortalı çalıştır"
kampanvası >ann başlıyor.
Başbakan Yardımcısi
Bülent Ece\it'in İstanbul
Merter'de törenle
başlatacağı kampanyaya
Türk-Iş. DİSK veHak'-İş
konfederasvonlan destek
veriyor.
'Tekel'i satmak
aymazlıktıp'
• İstanbul Haber Servisi -
Tekel Ce\izli
Fabrikasf nda çalışan bir
grup işçi. özelleştirme
çalışmalannı protesto etti.
Fabrika önünde Türk-Iş'e
bağlı Tek Gıda-Iş
Sendikasf nın Marmara ve
Trakya Bölge Başkanı
Özcan Mete. "Bu fabrika.
Tekel'in yurt çapındaki
her türlü ihtiyacını tek
başına
karşılayabilmektedir.
Bnrayı satmak
••ıazlıktır" dedi.
Haksız vergi
iadesi
• İstanbul Haber Servisi -
Sanyer'de öldürülen Ömer
^üttü Topal'a an
kumarhanelerin malı
işlerinden sorumlu
müdürü Arzu Top ile
gözaltına alınan 9 kişinin.
SararGiyım'den çalınan
faturalan başka şirketler
adına keserek ihracat
yapmış gibi gösterdıği ve
devletten haksız vergi
iadesi aldığı belirlendi.
Ceytaş'ta grev
• İstanbul Haber Servisi -
Ceytaş Ceyhan Tekstil
Şanayii AŞ'de gre\ kararı
alındı. Tekstıl-İş
Sendikası'ndan yapılan
açıklamada. toplu ış
söjleşmesi
görüşmelerinde üeret dahil
bazı sözleşme
hıaddelennde anlaşma
Sağlanamadığı ka\dedildı.
DTPli Göksoy'dan ÇiUer'ekamçarşaf
İstanbul Haber Servisi- DTP Genel Başkan Yardııncısı Ayselı Gök-
soy başörtüsünü savunan DYP hderi Çüler'e posta> la kara çarşaf gön-
derdi. Kadıkö) Postanesi önünde dün açıklama > apan Gökso). özgür
bir ülke olan Türkhe'de herkesin istediği knaİieti ghmekte serbest
olduğunu, ancak bu konuda hiçbir zaman de\ letin \ e milletin kural-
lan dışına cıkılamayaeağını söyledi. Politikacılann özgüriüğü kendi
çıkarlan doğrultusunda bölücü \e çirkin bir şekilde kullandıklannı
savunan Gökso>. şunlan sö\ ledi: "Bir kadın olarak, Atatürk Türki-
yesinin yetiştirdiği bir kadin olarak, bu çirkin olavı telin ediyorum.
Bir parti başkanı diyorki,' Başörtülü kadınlar birinci sınıfhr'. Nede-
mektir bu? Türkiye'de \aşa\an her kadın birinci sınıfnr, her erkek
birinci sınıftır. (, ünkü biz, ulu önder Atatürk"ün ahvadıvı/. O'nun bi-
ze verdiği yol. şerefli, ha> sivetlL namtıslu yoklur. Kimseve. ne özgür-
lüğümüze. ne dinimi/e. ne ülkemize söz ettiririz" Çiller'in "omuzun-
da" taşıdığı eşarbı şimdi "başında" taşımaya başladığını kaydeden
Göksoy, başörtüsü konusundaki düşüncelerinin çarşafo kadar gide-
ceği düşüncesi\le ÇiUer'e sembolik olarak kara çarşaf postalamaya
karar verdiklerini söyledi. (Fotoğraf:KAAN SAGANAK)., ..
Başbakan Yılmaz ve Ecevit, ortak politika oluşturmaya çalışacak
Hükümette borsa rahatsızbğıANK.ARA (Cumhuri-
yet Biirosu) - Bankacılık
kesimine verilen ödünle-
rın ardından. borsacılann
da yürürlüğe girmemış dü-
zenlemelerin bile kaldınl-
ması yönündeki baskıları
hükümette sıkıntıya vol
açtı. ANAP kanadı. borsa-
ya yönelik ödüne açık bir
tavır ızlerken DSP kanadı
parti olarak sahipiendikle-
n \ ergi reformundan "da-
ha fa/la ödün verilmesine"
karşı çıkıyor. Başbakan
Mesut Yılmaz'la Başba-
kan Yardımcısı Bülent
Ecevit'in bugün bir ara>a
gelerek ortak bir politika
oluşturmaya çalışacakları
ögrenildı. Ecevit. hisse se-
netlerıyle ilgili düzenle-
menin 1999>ılında\ürür-
lüğe gireceğini ve valnız-
ca belli oranın üstündekı
gelirlenn enflasyondan
anndırıldıktan sonra ver-
giye tabi olacagını anım-
• Hükümette bankacılara verilen ödünlerden sonra borsacıların
baskısı sıkıntı yarattı. Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit.
borsacılann isteğinin kabul edilemeyeceğini, Vergi Yasasf nın
değiştirilmesinin söz konusu olmadığını belirtti.
satarak "Bunun da alın-
mamasını istemek, kabul
edüecekşey değiL Vergi Ya-
sası'nda değişiklik söz ko-
nusu değil" dedi.
Yılmaz'ın borsaya yö-
nelik önlemler çercevesin-
de vergiyle ilgili düzenle-
me gerçekleştirileceği
açıklamasına karşın, D-
SP'nin. yasal değişiklik
gerektiren hisse senetleri
alım-satım kazançlan ver-
gısinden geri adım atılma-
sına karşı çıktığı öğrenildi.
Başbakanlık Konutu'nda
gerçekleştirilen toplantıda,
Malive Bakanı Zekeriya
Temizel'ın ödün istemleri-
ne. hisse senetlerine iliş-
kin \ergi düzenlemesinin
anlaşılmadığı ve kamu-
oyuna yanlış aktarıldığı
yanıtını verdiği öğrenildi.
Temizel. hisse senetleri
alım-satım kazançlarına
ilişkın vergi tahsilatının
2000 yılında yapılacağını
ve vergilendirmenin. geli-
rin belli bir oranı aşması
durumunda enflasvondan
anndırıldıktan sonra ger-
çekleştirileceğine dikkat
çekerek şu anda borsaya
olumsuz etkinin olanaksız
olduğunu vurguluyor. Ver-
gi Yasasf nda geri adım
olarak değerlendirılen.
Rusya krizine karşı ön-
lemlerin alınması sırasın-
da da "istifa edeceğT ku-
lislerde dolaşan Temi-
zel'in. hisse senetlerine
vönelik düzenlemenin kal-
dınlmasını kabul ermeye-
cegi belirtilivor.
Borsacıların istemleri
doğrultusunda. hisse se-
netleri alım-satım kazanç-
lanna verginin ertelenme-
si ya da kaldırılması için
yasal düzenleme yapılma-
sı gerekiyor. Rusya krizine
karşı açıklanan önlem pa-
ketlerindeyeralan 1 Ocak
1999 tarihinden önce ihraç
edilen kamu kâğıtlarının
alış bedeliyle değerlenme-
si ve uzun vadeli kamu kâ-
ğıtlannın özendirilmesine
yönelik düzenlemeleri
'l 999 Mali Yılı Bütçe Ya-
sasf na yerleştirme planına
dikkat çekilerek aynı vön-
temin bu ödün için de ge-
çerli kılınabileceği savlan-
dı. Ancak. Bütçe Yasasf na
bu düzenlemelerin yerleş-
tirilmesi anayasaya aykın-
lık oluşturuyor.
Ecevit de. Cumhuri-
yet'e >aptığı açıklamada,
Vergi Yasasf nda değişikli-
ğin söz konusu olmadığı-
nı bildirdi. Borsaya hemen
bir vergi getirilmediğini
vurgulayan Ecevit.
u
Ara-
dan 1 yıl geçecek, belli ora-
nui üstünde gelir elde edU-
mişse enflasyon payını çı-
kınca vergilendirilecek.
Adaletli bir vergi olacaksa
bunu alacaksın. Hisse se-
nedi alandan hemen vergi
kesilmeyecek. Bunun da
alınmasını istememek ka-
bul edilecek bir şej değü"
diye konuştu.
Özelleştirme Idaresi
Başkanlığf nın (ÖlB) bor-
sadan alım yapması yoluy-
la işlem hacminin arttınl-
maya çalışılacağı belirtil-
di. ÖlB. yasası gereği bor-
sadaki kamu kuruluşlan-
nın hisse senetlerini alabi-
livor.
dışına çıkanlması istemlerinin de de-
ğerlendirildiği toplantıdan çıkışta bir
açıklama yapan Yılmaz. krizin dünya
piyasalan üzerindeki etkisinin artış eği-
liminde olduğuna dikkat çekti. ^'ılmaz.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsa-
sfnda (İMKB) yaşanan büyük oranlı
düşüşler nedeniyle düzenledikleri top-
lantıda. gerekli önlemleri "kaba hatla-
mla" belirlediklerini bildirdi. Aynntı-
lar üzerinde çalışmalar yapıldığını,
İMKB yöneticileri \e aracı kurumlann
da görüşlerinin alınacağını kaydeden
Yılmaz. önlemlerin 21 Evlül Pazartesi
günü saat 14.00"te tstan-
bul'da açıklanacağını söy-
ledi.
"Ümidimiz bu yeni ted-
birlerin. dış piyasalarda da
ortaya çıkacak olumlu ge-
lişmelerle bütünleşerek bu
trendin tersine dönmesini
sağlamasıdır" dıyen Yıl-
maz. mali piyasalardaki so-
runun kaynağının dış piva-
salar olduğunu \ urgulama-
sına karşın. önlemler çer-
çevesinde yine vergi \asa-
sından geri adım atılacağı
yönünde mesaj verdi. Yıl-
maz. şöyle konuştu:
"Vergi kanununda mali
ph asaları ilgikndiren, bor-
sayi ilgilendirvn bazıdüzen-
lemeler üzerinde zaten Ma-
live Bakanlığı çalışınakta\ -
dı. Bunlan şimdi bir miktar
öne çekeceğiz. Vergi kanu-
nunun mali piyasalara iliş-
kin uygulaması konusunda
geniş ölçüde bilgi eksikliği
olduğunu tespit ettik. Bun-
lara da açıklık gertrecegiz."
Mesut Yılmaz. borsayı
desteklemesi istenen Özel-
leştirme Idaresi Başkanlı-
ğf nın borsadaki işlem hac-
minin arttınlıp arttınlma-
yacağına ilişkin soruya da.
"Mali piyasalardaki bu
olumsuzluk sürer ve derin-
leşirse özelleştirme işlemle-
rinde ba/ı ciddi tıkanıkla-
nn orta>a çıkabileceğini de-
ğertendiriyoruz. Bu neden-
le mali piyasaları rahatlat-
mak amacıyla getireceği-
miz tedbirierin özelleştinne
çalışmalannı da teşvik ede-
fceğine üıanıyorum'* yanıtı-
nı verdi. Yılmaz. SPK'den
alınan bilgıye göre. aracı
kurumlar açısından şu an-
da tehlike olmadığını savu-
narak "Zaman içinde. bor-
sanın işlem hacmi diişmeye
devam ederse bazı kurum-
lann sıkıntıya girmesi ka-
çınılmazdır. Biz de böyle bir
gelişmeyi önlemeyi amaçb-
yoruz" dedi.
Gazi Üniversitesi Iktisa-
di Idari Bilimler Fakülte-
si'nden Prof. Dr. Abdur-
rahman Akdoğan. borsa-
daki düşüşün Rusya'daki
ekonomik krizin yansıma-
sı olduğunu belirtirken
"Vergiyle ilgili düzenleme-
lerin bu etki\i göstermesi
mümkün değil. Zanıan içe-
risindeetkisi olabilir. \urti-
çindeki yükümlüler açısın-
dan bu etkinin geçeıii oldu-
ğunu düşünmü\orum~ de-
di.
FP Genel Başkanı Recai
Kutan ise hisse senetlerine
yönelik vergi düzenleme-
sini doğru bir yaklaşım ola-
rak değerlendiren Türkiye
Odalar ve Borsalar Birliği
Başkanı Fuat.Miras'ı ziya-
retinde, "Gerekli görülürse
nıeclis açddığı zaman hisse
senetlerini vergi kapsamı
dışında tutmaya yönelik bir
önerimiz olabilir. En azın-
dan 2-3 yıllık bir muaflyet
getirüebilir" dedi.
SIFIR NOKTASII ORAL ÇALIŞLAR ocalislar a cumhuriyet.com.tr
TBMM. 72 yıldır yürürlükte
bulunan Türk Medeni Kanu-
nu'nu değiştirmeye hazırlanı-
yor. Erkek egemen parlamento,
kadınlar lehine bazı değişiklik-
ler içeren bu tasarıyı önümüz-
deki günlerde tartışıp yasa ha-
line dönüştürecek.
Bu tasarının, belki gündelik
yaşama pek fazla yansımaya-
cak değişikliklerinden birisi. bu
kanunun yürürlüğe girmesin-
den sonra artık erkeğin evin re-
isi sayılamayacağı. Buna bağlı
olarak. evlilik birliğinin temsili,
evin seçimi gibi konularda or-
tak karar gerekiyor. Ayrıca. or-
tak yaşam sırasında eşlerden
birinin kişiliği, ekonomik güven-
liği veya ailenin huzuru tehlike-
ye düştüğü hallerde o eşe ayrı
yaşama hakkı tanınıyor.
Çocukların velayet hakkı, ço-
cuğa isim koyma konusunda
erkeğin karar verme hakkı ve
üstünlüğü de sona eriyor. Ka-
dının ancak eşinin izniyle çalış-
ma koşulu da kaldırılıyor.
Bütün bu güzel, ama sonucu
fazla etkilemeyecek hükümler-
Erkek, Reis Kalsaydı...
den sonra asıl kritik nokta geli-
yor: Mallar ve para ne olacak?
Değişiklik taslağının tartışma-
ya açılmasından beri kadın ör-
gütleri, kadın inisiyatifleri, kadı-
nın korunmasından yana olan
tüm kişi ve kurumlar, asıl soru-
nun ekonomik özgürlük konu-
sunda olduğuna dikkat çek-
mişlerdi. Nedir ekonomik öz-
gürlük? Evlilik sırasında, eşlerin
kazandıkları mal ve paranın bir
ayrılık halinde ortak tasarruf
edilmesi. Temel sorun, büyük
ölçüde ekonomik gücü elinde
tutan erkeğin, aynldığı zaman
kadını beş kuruşsuz sokağa at-
ması.
Işte bu noktada, erkek ege-
men parlamentonun, erkek
egemen mantıkla hareket etti-
ğini gördük. Parlamentonun ve
onların görevlendirdiği komis-
yonun mantığı şuydu: "Erkek,
parayı kazanacak, kadın da ge-
lip bu paraya ayrılık halinde or-
tak olacak. Bunu kabul edeme-
yiz." Meclis'e sunulan taslağı
hazırlayan komisyon başkanı.
Profesör Turgut Akıntürk.
"hakiki bir Türk erkek bılim ada-
mı" olarak görevini yerine getir-
di ve özetle şöyle dedi: "Erke-
ğin kazandığı parayı kadına ye-
dirmeyiz." Helal olsun, biz de
ondan bunu beklerdik!..
Hazırlanan ve komisyonda
kabul edilen taslakta, ayrılık
halinde mal paylaşımı özetle
şöyle yer alıyor: Evlilik sırasın-
da ailenin ortak kullanımına öz-
günleşmiş alanlarda ortak pay-
laşım gerekiyor. Ancak eşlerin
iş dolayısıyla yapılmış yatırım-
ları, bundan elde ettikleri ka-
zançlar paylaşım dışı bırakılı-
yor. Evet sonunda erkekler bu
kadarına razı oldular. Ev, araba
gibi ortaklaşa kullandıkları
mülkler paylaşılacak, ancak o-
nun dışında kazanılmış servet-
ler kazanana kalacak.
Türkiye'de bu ne anlama ge-
liyor? Hepimiz biliyoruz ki, er-
keklerin büyük çoğunluğu ka-
dınları, evde kendilerine hizmet
edecek, evin çocuk bakımın-
dan temizlığine kadar her türlü
sorumluluğu üstlenecek görev-
liler olarak görüyorlar. Kendile-
h de para kazanacaklar ve eve
bakacaklar. Toplumun ezici ço-
ğunluğu böyle bir ilişki içinde
evliliğinisürdürüyor. Ayrıca, her
şey erkek egemen bir sistem
içinde şekillendiği için kadın
çalışsa bile. büyük ölçüde etki-
li ve kazançlı işler erkeklerin te-
kelinde bulunuyor.
Yani parayı erkekler kazanı-
yor, yatırımı erkekler yapıyor.
Bu durumda bir ayrılık olması
halinde, eğer bir ev alındıysa
kadın ancak ondan bir hak ta-
lep edebilecek, diğer kazançlar
ve ekonomik birikimler erkeğin
tasarrufunda kalacak. Geçen-
lerde bir kadın yazar, bu konu-
da çok ters bir yazı yazmış ve
kadınların, erkeklerin evlerinde
oturarak erkeklerin kazancına
el koymak istediklerini söyleyip
kadınları eleştirmişti. Zaten er-
kekler de böyle söylüyor, "Biz
kazanıyoruz, kadınlar bunun
yansını bizim elimizden almak
istiyorlar" diyorlar.
Erkeklerin böyle düşünmesı-
ni anlamak mümkün de, kadtn
yazara ne oluyordu, bir türlü
anlayamadım. Kadınların ço-
ğunluğu bir köle gibi sabahtan
akşama kadar ev hizmetleri gö-
rüyorlar. Ne sigortaları var ne
de ekonomik olanakları. Bu du-
rumda ayrılık onlar için yıkım
oluyor. Bu nedenle erkeğin bir-
çok kaprisine ve aşağılaması-
na boyun eğiyorlar.
Kanundaki paylaşım hakkı
bu açıdan çok önemliydi; belki
de toplumdaki egemenlik ilişki-
lerini etkileyecek birözelliğe sa-
hipti. Erkekler bunu hemen fark
ettiler ve gereğini yaptılar.
0 zaman, bunca boş laf içe-
ren değişiklik yapmaya ne ge-
rek vardı? Erkeklerin reisliği kal-
saydı daha anlamlı olurdu. Za-
ten bu durumda reislikleri süre-
cek. Bravo onlara!..
CIMARTESİ
Y4ZILARI
ATAOL BEHRAMOĞLU
Dünya Güzel Olmalı...
Unutulmaz kitaplar vardır. Sadece içerikleriyle
değil, biçimleriyle, görüntüleriyle de... Mehmed
Kemal'in "Dünya Güzel Olmalı"s\ benim için bu
kitaplardandır.., Kıtabın önce biçimi, görüntüsü,
kapağındaki resim mi etkiledi beni? Yoksa içeriği
mi? Adı mı? Hepsi bırden... Görüntüsüyle, adıyla,
kapağındaki resimle ve içeriğiyle böylesine bü-
tünleşen kitaplar azdır...
Kapaktaki resimden başlayalım... Turhan Sel-
çuk'un bir deseni bu... Yoğun, mavi bir buluttan
mavi yağmurlar yağıyor... Siyah mürekkeple çizil-
miş, incecik belli, iri ve dimdik memeli, saçları kal-
çalarından da aşağılara uzayıp giden çırılçıplak bir
kadın. başı ve omuzları gerıde, kollarını ve göğsü-
nü bu yağmura kaldırmış... Sol üst köşede, pem-
be renkte bir el yazısıyla şairin adı... Sağ alt köşe-
de yine pembe renkte ve el yazısıyla, daha büyük
harflerle, unutulmaz bir şiir kitabı adı: "Dünya Gü-
zel Olmalı..."
Şimdi ne böyle şiir kitapları ne de böyle şiir ki-
tabı adları var... Mehmed Kemal'in buikinci şiir ki-
tabı ("Seç/lmiş Hikâyeler Dergisi" yayını, Ankara)
1954'te, yani şair 34 yaşındayken. 4000 adet ola-
rak basılmış... Kitabın benim elime geçişi 1960
başları. yani benim çiçeği burnunda yirmili yaşla-
rım... Baştaki soruyu bıraz değiştirerek yineliyo-
rum: Benı en çok etkıleyen neydi bu kitapta? O-
tuz şunca yıl sonra belleğimde taptaze kalışı ve şu
anda da masamın üzerinden alıp göğsüme bas-
tırmak isteyişim en çok neyle ilgili? Içerik? Biçim?
Ad? Kapaktaki resim? Yanıtımı yineliyorum: Hep-
sı bırden...
Bazı kitaplar unutulmazlaşır... Çünkü artık bizim
kendi yaşamlarımızla özdeşleşmiş, onun bir par-
çası olmuşlardır... Mehmed Kemal'in "Dünya Gü-
zel Olmalı "sı benim için bu kitaplardandır... Küçük
bir taşra kentinde lise öğrenimini henüz tamamla-
mış, ünıversıte öğrenımıne 6O'lı yıllar Ankarası'n-
da adım atmış bir genç, dünyayı keşfe çıkmış gi-
bidir... Ankara'nın çelik serınliğindeki güz akşam-
larında Kızılay'da volta vurmalar... Sigara dumanı
ve yanmış yağ kokusu sinmiş meyhanelerde ucuz
şarap içerek hayat, politika, edebiyat üstüne tar-
tışmalar... Mehmed Kemal ağabeyi de ilk kez bu
meyhanelerden birinde. büyük olasılıkla "Buha-
ra da tanımış olmalıyım... Fakat kitabı şiir ve ha-
yal dünyamda çoktan yerini almıştı:
Bir kuş düşünür bu karanlıkta
Oğlan çocuk ıslık çalar meydanlıkta
Kuş ötmeyi bilmez, oğlan söğmeyi
Bu türkü devam eder söyleyi söyleyi
Kuş der ki: "- Ulan eşşoğlu eşşek ne sen
Ne de ben adam olmayız kelle gitmeden..."
Şimdi bu dizeleri kâğıda geçirirken Mehmed Ke-
mal'in birazalaycı, biraz utangaç, ama her zaman
sevecen gülümseyişini görürgibiyim...
'' Adım anımsayamadığKn bir Ankara geızetesin-
de. gülümseyişine benzeyen üslubuyla, bentm O
dönemdeki şiirlerim ve Lermontov'dan çevirile-
rim üzerine ya2mıştı... Sonraki yıllarda da şiirlerim
ya da ortak anılarımızla ilgili olarak köşe yazıları-
nın arada bir konuğu oldum... Cezaevi ve sürgün
günlerimde "Cumhuriyet"XeW\ sütunundan gön-
derdiği merhabalan unutmam olanaksız. Ve en
son 28 Eylül 1996'da. AKM'deki şiir-müzik dinle-
timizde, hastahğına. oldukça güç hareket etmesi-
ne karşın, gelip öndeki sıralardan birinde alçakgö-
nüllüce, çelebice oturuşunu ve sonra yazdığı o
bilgeceyazıyı...
7O'lı ve 80'li yıllarda Istanbul'da belki daha sık
karşılaştık... Ikisatırrakıeşlığındesohbetlerimizol-
du... Konulanmız her zamankı gibi hayat (veelbet-
te kadınlar). sıyaset ve (elbette en başta şiir olmak
üzere) edebiyattı... Ona her karşılaşmamızda
"Dünya Güzel Olmalı "daki şiirlerin. kollarını mavi
yağmurlara açmış o ceylanımsı, çırılçıplak kadın
imgesınin benim düş dünyamdaki silinmez izlerin-
den söz ettim: "Bilmez olur muyum hiçl Hani şu
13 numarada Güzinl Hani hepimizin sevgilisi.../
Bana teveccühü fazladır/ Ayn bir muameleye ta-
biyim.JBirhuyu varki/Çok tuhaf, çok acayipf Hiç
beğenmiyorum, hiçl Yağmurlu ışıksız gecelerde/
Balkona çıkıyor çırılçıplak.../ İri yağmur taneleri
vuruyor/ Memelerine, bacaklanna;/ Sonra gelip
içeriye/ Göğsünde tomur tomur su taneleri/ Saç-
lan bacakları ıslak/ Uzanıyoryatağa../ Huyunu be-
ğenmiyorum dedimse de/ Yalan,/ Zatürre olma-
sından korkuyorum..."
Gözlerimde biriken yaşlar Mehmed Kemal'in di-
zeler arasında pınldayan alaycı, utangaç, seve-
cen gülümseyişi için mi; yoksa taşralı gençliğimi-
zin yağmurlu, ışıksız, şiirle ve umutla dolu gecele-
ri için mi, bilmiyorum...
Keleş: Siyasi cıkar amaclanıyor
CHP'den hükümete
türbaıı ııyansı
ANKARA
(Cumhuriyet Bü-
rosu) - CHP Ge-
nel Sekreter Yar-
dımcısı Birgen
Keleş. türban tar-
tışmalarının se-
çimlere doğru hükümetin
öncülüğünde ale\ lendiril-
diğini söyiedi.
Sivasi çıkarlar doğrul-
tusunda dın duygulannın
sömüriildüğünü kaydeden
Keleş. DYPGenelBaşka-
nı Tansu Çillen de isım
vermeden "normal yaşa-
nıında başörtüsü taknıa-
yan bir lider şimdi me>-
danlarda başörtüsü tak-
maktadır" ^özleriyle
eleştirdi.
Keleş dün, CHP Genel
Merkezi'nde düzenlediği
basm toplantısında. se-
çimlere doğru siyasi par-
ti liderlerinin din duygu-
lannı sömürme>e yönelik
açıklamalarda bulunduk-
lannı \e türban tartışma-
larının hükümet ortakla-
nnın öncülüğünde yeni-
den alev lendirildiğini öne
sürdü. DYP Ge-
nel Başkanı Çil-
ler'in türban ko-
nusundaki "Öz-
güriükleri lasıtia-
dılar. Kuran
kurslannı kapat-
ma>a çalışülar. Razı mısı-
ruzbuna?"sözlerıyle "si-
yasi kışkırtıcılık" yaptığı-
nı vurgulayan Keleş,
"Bundandaha da dranıa-
rik olan. Başbakan'ın gö-
re\e geüş tarzınu nedenini
\e halkın kendisinden
beklentilerini unutarak.
din sömürüsü için yanşa
girmesidir" dedi.
Hükümet ortaklannın
türban konusundaki yak-
laşımlannda FP ile yanş-
tıklannı kaydeden Keleş,
bu açıklamalann "Üni-
versitede türban ile ilgili
kargaşa çıkarmakisteyen-
lerin, üniversite yönetimi-
nin kararlı ve tutarlı tutu-
mu karşısında gerüedikle-
ri ve bir ölçüde türban
gösterilerinden umudun
kesildiği*1
bir ortamda
söylendiğine dikkat çekti.