Catalog

25 MAYIS 1996 CUMARTESI CUMHURİYET t* SAYFA KULTUR 15 8 • L L l ' S L A R A R A S I 1 S T A N B U T I Y A T B O F E S T 1 V \ L t Tiyatro Ti'denbir armağan: AdamAdamdır DUŞUNCEYE SAYGI AYŞEGILMKSEL Hic beklemedıgınız bıranda hıç bek- lemedıgınız bınndeıı hıı, bekiemedığı- nız guzellıkte bır armagan aldıgınız ZJ- man duvdujunuz "se\in<t > * baska se\ ınv, lerınıze bcnzemez Çok ozeldir Bııgun \e varın Ktanbul Llıislararası Tıvatro Festı\alı ndı ızle\ı.t.egıııızTı\atroTj \a pımı "Adam Adamdır" ıste bcn k bır u magan bo\le bıı "se\ınç"' sunacak sizı Tıvatrodakı ctkınlıklerıne dalıa once- den tanık oldııgunuz va da olmadıgıııız Turknı dckı v,esıtlı sanat \e tıs ıtıo egı tımı kıırumlannın bırınden \a da ıkısın- den dıplomalı o\ ıncıı \e \onetmen (Mahır Gunşırai), bır dramatuıg (Çetın Sarıkartal). uc, <,e\re-gı\sı tasarımcisi (C laude Leon. Selım Bırsel. Zekı\e Sarı- kartal(,bırbextecı (Iurga\ Erdener), bır ısık tasarımcisi O uksel A\maz) u Ma- hır Gunsira\ ııı \anında \edı bask ı o\ UIK u (Taner Bırsel, A\ şe Selen, Şehsu- \ar Aktaş, De\rım Nas, Hakan Pişkın. E\ren Du\al. Emıne l mar) Martı S ııı ı te\ı nde bilgılerıııı bırıkımlerını bece- rılerını cn onemlisi de du\ariılıklarını bulu-jturup dogru tı\atro vapnıanın ko- ijullarını gen,ekles.tırnıı>ler sizııı i(,ın 'Bebek FiT \e 'Adam Adamdır* Ncdır bu kosullar' Dogru ıletisi olaıı bırovun metnını dogru okunıak \aban cı dılden dogru olaıak guzel Turkçe\e çe\ırmek \oğun bır dramaturıı eslemı çe\re-gı\si-isik tasanmında sahne ola \ıvlabutunk>me dogru nıuzık nıuzıgın sahnededoğru \orumlanıııasi sahne gı reıjennın kulianımında ıncelık \e aıılanı butunlugune ulasma bıı gorsıl-isıtsel altvapının sundugudızgedogrultusuııda bılın<,lı tartınılı "aksanıa** oLısilıkları- nı ortadan tumusle kaldırmı* sahnede kı soluk alıp \v.risi tek kiMiıın e\lemı\- mis.<,esınedenetlevebılen dısiplınlı \u- muvık dııigın bır ovunculuk Dalıa da onemlısi orta\a konulan ortak evlemın ke>(ını sahıiıdı topluca vasaına \e bıı kevfî se\ırcı\e de ıletıno kisacası tı \atrov u olusturan tum gostergelerın ıçe- nğı \ebıçımı en \etkın dıızlemdc bulııs- turması adına kurulmus dızgesel (sıste matıkı bır o\un dıı\arlılıgı \e bıı dıı\ar lılık doğrultusunda ohisturulnuis ozmlı bır salııu plastıgı Bo\ le bırplastık anla\ is it,ınd«. sdhnc de v.anlanan nittın Bertolt Brecht ııı er ken doııem o\unlarmdan olaıı "Bebek FiP \e "Adam \damdır"ın "butunle\ı- cı" bır sahiKİeme anLı\isı\la bırbırııiı eklenılenmcMNİc olııstıırı.ılmus Bredıt bu ıkı urunundc ıkı duma sa\asi arasın da A\rupa nın savidıgı "mantık çozul- I ı\.ılıtı-l ı. ça«daş tı\atroculuğun lumozellıklernle başetme \olunda ğ \e satgın bır çabanın unınunıı sergili\or. ~ Vdam Vdamdır" \apımı "\alnı/ca tı\atro"sunu\or sı/e. Dumanın "tıvatro sahnesı" olduğunu anımsatırcasına... majaıtmiijtır "Vdam \damdır~da Gıl- l\ Ga> ın vasadıgı bu ıroııık degısım Brecht mtunıbas\apıtlannınkahraman- larında gorulen tenıel dencMindır Ct- saret Aııa GalıoGalıleı "Sezuan'ın IM Insanrnııı Slıcıı Tesı \e b iv.ka bırvok ları bu zorunlu "mantık-mantıkdışr bo lunmuslugunun ııoıı^ıııı \a^arlar "Kını- lik"lerıiK ^t ıhıp ı,ıkmı adına "olum"'u scvcn tıaıık kalııaııı ııılarııı doiKtııı t,ok tan kapaııınısiıı Sa>gırı birçabanın tırunii mesi"nı \ansıtı\ordu Lıılu "epıktı\at- ro" kuranıını henuz orta\a attnamistı Bıı nedenle "Bebek f i r dıın\ ının ı\ı deıı ı\ı\e ^ılsıınlaMigı Ikıııcı Duına Sa <IM sonraMiıda IMIK kazanatak olan "UMimsuztı_\atro~ ıkımınınoiKuornck lerıııdeıı bırıdır "Adam Adamdır™ ısc BrLcht ııı kısa bır sun. soııra gıındenıe gefetek olaıı "epık dı\alektik tnatro" anlavişinın haberusı nıtelıgını tasır AiKak her ıkı ovun da Bretlıt ııı tıını \apıtlırını sarıp sarmalavan tenıel bır "tersınleme"nm (ıronıi urunuduı "Be- bek Fıl"d<- inncsını oldurnıekle suı,la- nan Bebek Fıl ın anııeMiıın \ası\orol- masına k ırsın "katil"saMİıııasi "Vdam Vdamdır'da IM. sıudan bıı kınılıgı. sa hıp Miadaıı bırınsanın ııı ıııtıklı bıı so\ lenıe dav ılı "mantık dı^ı" bır ınknisl ı cskı kımlıgıııı \ok edıp \eııı bn kınılıgL burunme daha dogrıiMi "kımlıksı/leş- mt" sureciııın aıılatınııdıı Brecht bırtıvatroozaıııdıı "Insanıı" sOIK 1 ımıııı "ınsanı ınsanolmaktancjka- ran" o\ sa "ınsana ınsanca \aşama ola- nagısağlamak" »macivlav ııolnıasıge rekeıı nedcfıııdeıisapmisust-\apıolgu larını (polıtıka dın luıkıık ekonomık sistenıler ) \e bu olguların ıı,erdığı ıro- nıler ustunde \ogunlastirmistir Vvlas misİKi sisteııı lıelı. "baskıcı'bırsapnıa \a gttmıssi. BKCIU n,m ııisaııı \e ınsan kımlıgıııı \okediubirozellikedimr 'loz dıızciılc b mdasamavaıı ınsan "kurban** koıuınıuıı ı Jc\eı ()\sa ııisanııı tenıel dıııtıisııv ırlıgını surdıınııektıı Ozaman "mantık dışı" olaııı "mantıklı" sa\ mak dıı/ciK ıı\ ıııak duzenın ıstedıgı kmılığe buıuıınıek ustelık \asadığı budegisimı dogal bır i,ıkar vol olarak benmisemek durıımundadır Sonu(, olarak yozduzen ııisaııı sonsuz bıı "ironr ıcınde \ar ol- Breclıt ıııolunıunuıı40 \ılında dıııı- vavı bır ıımınciı bıı\uk sa\a^ııı esigıiK ıılastırma \olunda ıleıleven heı alaııda- kı "guçsa^aşımı" \etmis vıl oııct \a/ıl nıis ol.fn bıı o\unu ıl ıbıldıgıiK guıiccl lestırmıstıı Breclıt bu o\ununda antı-mılıtaıist barı^ı\ ıkl isimını orta\a ko\arkeıı saıı kı l9S(tdLiı bu\anaTurkı\ede\asiııan degisimı de \ıızunıuze \uruvor Oııbts \ ılda kııı,ıık \ ı da bus uk dozlarda Gal l\ Ga\ jıbı "mantık dışı"nı "mantıklı" vivma\a"alı^arak" onunkınebenzerbır değı^ım sureutıden geı,mı\t)r mu\uz' Dalıasi bu sure», kımılerınde CjalK Ga\ ınkınden <,ok daha hızlı olmu\or mu' "Adam Adamdır" \apımınııı gu- zellıgı. bu gerı,egı ogretıcı bır sahne ta\ - rına sıgınıııaksızın soıı derece v unıusak bır ıroııısle estetık bo\utları on duze\e alııımis se\ıııılı bır "grotesk" ınlatıııı volu\ Li anıstırmasında ()\uııun ıkı bas kisisı GalK Ga\ \L kanlı Bı_s|ı ırasindakı dıvalektık ıliskı Breclıt ııı ıroııık \aklasiminm uç ııokta sinıolustıımvor Dunvamızı sarnıisolaıı "au«, sa\aşımı" baglamında sankı su so- rıı\u »orıiNor BtLtht "O\le\st> kım guç- lu.kımguçsu/'" Naıııtı lıazır Erıc Bcnt- k v ^ ııı de\ısıvle Kanlı Beslı gıbı guvlu (dısıplınlı asker) ama bır tek duvgusal zaatı (tııısel tııtkut olaıı kısilcre oranla GalK Ga> gıbıguı,siız amaduvgusalza- atı olmadığı N,III kotıı ^e zalım olmavı bavirabılen kısıkı ı,ok dalıa "guçlu"ola- bılıvorlar iıisanca zavıflıkları vuzundcn dısıplı- nı çozulen Kaıılı Beslı ler "kurban" ko- nunıuna geçeıkeıı ınsanca za\ıt1ıklara sırnevırebıleııGallv (jd\ ler"ka/anan" olmakta Istı. çagdas dıııı\anıızda \ar olabılnıenın tornnılıı SIZL Begenmese ıı ız de Tı>arro-Tı ı,agdas tıvafrocııluguıı tum ozellıklernle basetnıe volunda \erılnııs voğun \esa\gınbırı,abanııuınıniinıı ser- gılıvor "Adam Adamdır" \apınıı ">ak nı/ca ti\"atro" sunuvoı sizc Dumanın "tijatro sahnesı" oldııgıııııı aııınisatır casina Tîyatral bir konser: ^ sttv *^ 'Prometeus'un OzgürlüğiT KulhırSmısı- s Uluslarara!>ı Istanbul Tı\atro Fesmalj nde \ann saat 21 V)dj Rumelıhısarı nda Almaıuadan Heıner Goebbels Pnıjett ın "Pnjmeieus'un Ozgurluğu" adlı o\unu \er ılıuıı Geı,en _Mİ ıçerisiııdc vıtırdığımız ıınlu tı\atro adamı Heıner Muller'ın metnıııden u\arlanan o\unun ıe|isi \e muzıgı Heıner GoebbeJs ımzasını ta^ıvor Aıskh\losun 'Zıncıre \ urulmuş Prometeııs" ovuııundan \O1J ı,ıkarak Heıner Muller ın olıısturdugu nıetın hukmetme bagımlılık ozgurluk gıbı temaları elc alırken a\dın kımlıgıııı de sorgulıı\or Heıner Goebbels ın nıuzıklerını \aptıgı \e \orumladığı 'Prometeus'unOzgurluğu' tı%atral bır konser olarak dıkkat çekı\oı Ernst Stotzner gıbı guı,lu bır aktorun bıı resitalı çagrıstıran dıl kullanımı Goebbels'ın pıvano \e kevboard. Davıd Moss'un baterı \e vokalde gerçekle^tırdıklerı ı,arpıeı muzık Muller ın bu genlınılı \apıtında siddetın bo\utlannı dalıa da belırgınlestırıvor Muller ın metınlerınden NOİa çıkarak Goebbels ın oneelıkle bır rad\o o\unu olarak besteledıgı bu \apıt \azarın ıstegı uzerıne daha sonra \anı baslık altında gelı^tırılerek (.esitlı ulkeierct sergılenmis \e sergılenmeve de\am etmekte Heıner Muller ın •Prometeus'un Ozgurluğu" uzerıne kaleme ıldıgı ıııetınden bır bolum sunu\oruz Insanlara simsegı gonderen ancak ınsanlann katılmadıgı tannlaıın sotrasında %eralmadıgı ıı,ın onları bu atesi tanrılara karsı nasil kullanacıkl ırını oğretnıe\eıı Prometeııs bıı e\ lemınden daha dogı usu bu ılımalınden dola\ı tanrıların gore\ lendırdıgı demıaı Heph ııstos tırafından sureklı bıı\u\en cıgerının her üun kopek baslı bır kartal tarafından venılmesi n.ın Kaf\aslarda zıntıre \uruldii Onu ku<,uk hareketlerle kismı olarak veııebılecek bır vem gıbı goren kartal ozellıkle ka\alıga bağlı kiMtndan \edıgı zaman tız ı,ıglıklaı kopardıgı ıı,ın vedıkleıını tekraronun uzerıne bosaltı\ordu Bıı dışkı Promete nın gıdasi\dı kartal onu kendı dışkısına bulavarak ka\alıktakı durumunu surduruı o\le kı 3 bın \ıl sonra kurtarıcısı Herakles bu ıssız daga cıktığında kııs pislığınden olusan be\az bır balt,ıga bulanmıs olan zıncıre \urulmus Prometeus ıle aralarında çok bu\uk bır mesate olınasına ragmen pis kokulu du\arı gei.it vermedıgı ıçın bır ' bın \ıl daha kopek baslı cana\ar zıncıre \urulmusun cıgeunı \ı\ıp onu kendı pislıöıvle beslerken ı,e\resını \ogun bır sekılde kusatan pis koku da ovle artmı^tı kı kurtancı da buna alistı \ıha\et 300 \ıl suren \agmui sonucu Herakles atıs menzılıne gırdı JBu arada bır elıv le burnıınu tutuvordu Lc. kez kartala isabet ettıremedı Çunku uzerıne gelen pis kokııdalgasi onu etkılnordu. \a\ı germek ıçın elını bıırnundan çektıgınde ıster ıstemez gozlennı kapatı\ordu Uçııncuok zıncıre vurulmusıı sol a\ağından hatıtçe varaiadı dorduncusu kartalı oldıırdu Prometeus tekrar avaklannın uzerınde dogrulabıldıgı zaman tıpkı sahnesinı terk etıııek istemeven bır tısatro ovuncusıı gıbı oradan ınmemek ıçın dırendı Herakles onu dağlarda sırtında tasınıak zorunda kaldı lıisanlıga bu ınis ^ bın \ıl daha surdıı Tannlar bu ınısın kavaların parçal \nması kargasasında bır dıısiıse donusmenıesi K,III daglan verlerınden soktuklerınde Herakles degerlı ganımetını zaıargormesin dıve tıpkı bır bebek gıbı kucagına \atırdı Prometeus kurtarıcısının bo\nuna \apismi!; olarak ilçak sesle kava parçalannın hangı \onden geldıgını so\lu\ordu Bıı sekıldt hıç olmazsa çogundan snrılabılıvorlardı Bıı arada ka\aların an ard ı dıı^uijunden karaıan goge dogru kurtulusiındakı suçsuzlugu ha\kırı\ordu Bunıı tannhmı ıııiılıarları ızledı Prometeııs kurtarıcısının omzutıda eskı gunlerıne donnıest vabalnordu terdetı bunııı islanmıs bırkatınn sırtında halkın co^kusuna dogru dortnala gıden muzafter bır kumandan ta\rı takındı Dans Factor\. Habıtat etkınlıklcrı kapsamında 9 ha/ıranda Venus lı\atrosu'ndakı gostem le Istanhul seMrıısının karşısına cıkaıak Topluluk. daha sonra '25 uldır Vlunıh'tc Turkler" haşlıklı lestnaldı Alman\a da bır gosterı sunacak (Fotojıat ER7ADF ERTEM) Modern dans üretim fabrikası SEZASINAM AR Tıııkı\ede az \apılaıılaıdan bın dc ıııodeıııdans Topluluklıı kıııuluı ııic tırler \e dagılırlar Son olarak bıı suıe cı Turkuaz Modern Dans Conıpam dc gorduk '\ere>eka\boldular.dağıldılar mı'" deıkcn belkıde unııttuk onlaıı Şıındı İstanbıılda t,ok >akında ııretımc geçecek bır modeııı dans tıbııkusı ku rulu Dans Factoı\ - Dans Fabıık isi adı- nı tasıvan topluluk 4 kisıden OIIIMI\OI Geçeıı ekım a\ıııda bıra\a gcleıı toplu- luk u\eleıı ıızun zaın ıııdıı d ııisin iı,ın deolan \e halenvjlismalaıını smduren kisıler Bunlarınbesinı I f f î \ ılında da- gılan Turkuaz \)odeın Dıns Com- pan\ den tanıvoruz SerapMeııı, Ebrıı Anıt Ahunba\ Bahar \ ıdınlıoglu /e\ nep Aıkok \e Meltem Teznıen L ı,u ISL Mımar Sınan Lnı\ersitesı De\ let kon ser\atuan Modern Dans Boluıııu soıı sinıt ogrencisi Begıım Tuzıın Tugçe L lujıııı \c Balı ıı Fılızuldız Toplulu- gıın tek erkekdansı,iM Mustıta kapl m da Istanbul Şehıı Tıvatroları dansçı \e koıegrafl ırından Geçen e\lııl avıııda Alnıaınadakı 'labancılar Daıresi ndeıı aldıklın bıı teklıfle \enı bıı pıodııksnon olııştuı mak uzen. bıraıasa gcldıkİLimı SONII.- \en Meltem Tezınen \enı bıı gıupolus tuıarak ınodeın djıis t,j|ısmtı 11kı ın ın hep \jroldugunu ancak bıılıktclıgı \a- ratacak bırıticı LUI, \ada balıaneeksık lıgının bıınu hep ertcledmmı so\ lu\oı "Dans Facton'ı oıganık \jpılı bıı tabııka olarak tanıml naıı \lı.ltı.nı Tez mcn "Işçıler \e »onetıcıler a> nı kışıler u' tek am<H nıodcrn dans urtfebıl- mek"dı\oı M ıddı sikıntıl ıı ıicdeımle dagılaıı Tuıkuaz Modeııı Dıns Conı- pam de\k^n buıokı ıtık islemLıın ıııe- tıını ne sekıldı uıgelledıgmı goıdukten sonrattkidrbciızeı bıı \ ıpıl ının ı\agıt me\tiek lııt, bıı ııı ıddı kı\ııak ııımık sızın ktndı gelıı leı ı\ k bu isı. iiıdıkk 11m bclıııeıı TLZIHV.II toplıılugun uele- ceüi konıısıınd ı stnıl ııı so\ luvoı " Hepınıızo/«ııru/ ^apaca•>ıHHZ•J(t•.- tenlerden sonra bd^ka ş>'\ lerı 1 1 ıınelnıe- lerolabılır Dans Faıton "nın bıı anlam- da hır hağiaMiılı<;ı \ok Modern dans oğrencısı ııı, arkadaşımız dıvıuia lupı- mı/ın klasık bale eğıtımı \ar Fakat kla- sık bale zaman ııınde sınırlamalar gi'lı- n\or Bellı bır \aşa gelınce Miıudunuz- da deformas\onlar başlaunıa artık dans edemnorsunuz. ü\sa modern dans iv,tcn gelen du\ umla taratima bağ- lı Meae ( uıınıngham gıbı ellertmız nt- rese de dans etmek ıstı\oruz." kendı ıcınde çabıık UMIIII saglasan topluluk ılk gosterisını Istanbul Sanat VİLikezı mn(ISM)6 kurulus\ılıetkın- lıkkııııdL gen,eklestnnıis Ankara Mo dem DJHS Topluluuıı nun Aınerıkalı ıkı koreüratı KelK Pashle* >e Moll> Mu\- ner'm on ık projeM "Ruzgânn Koku- su'ıdlı bu iosteııııın arduıdan Bedn Ba\kanı ın ^ ıldız Teknık L nnersıtesı N uksLİ iıabancı kıtaplıgı ndakı sergı- sinde bıı dot: içlam ı perfornıansgoste nsi \apmisl ır "DanceFacton' Alman- \ı oncesinde HABITAT etkınlıklerı kapsamında \enus Tıs ıtrosu nda bır gostı.ıı gv.iv,eklestııeLek Şu anda v,alı^- . odern dansta yenı bır oluşum olan "Dans Factor\"ı organık >apılı bır fabrıka olarak tanımlayan Meltem Teznıen. "l^çıler \e yonetıcıler aynı kışıler \e tek amaç modern dans uretebılmek" dıyor malııını buna \onelik surduren Dans Fav-toı\ provalaı iv,ın neıevı bos bulur sıornı kullanıvoı Basta A k M balt sa lonuolnı ık uzeiv. Aksanatbalestudvo siıııda \e Istanbul Sjııat Merkezı stud \osiında H ABİTAT ıv,ın henuz ısnıı bel lıolııuvan ııiLakkoreuratıleıı hazırian- misboluıııleıiv,alişi\oılar Bıı bolumleı MSl DL\ kt konsı.r\atujıı Modeııı B ılc bolum setı Asteıı Tv_ktı ın daha oncL Anıerıkan Dans hestı\alı n,ın ha- zııhdı_ı ııisiıı ıhskılcıı uzerıne komık bıı lıa\ ı I(,LILII I D ıdlı gosteiidv.ii bıı dııcl d ıha oncv. dc sihnckdıklı.nRuz gaıııı kokıısu koiLjıatısmı Mustata k ıpl ın ııı \aptıgıB ımııı ılı konsena tuarb ıle bolumu soıı simtogıencılerın deıı Dans Factoı\ nın de dansı,ılann d ııı lu-ı.1. l kıguıı ıııı [ llennıı Gorniı BegumTuzun un Absurd\e Bahar Fı lız\ıldız ın GaieijniMmlı mezunı\et pıoıelerınden olusıısor " Dansçı sadece dans etmemelı. kendı dansının kurgusunu da \aratabılmelı dı- \e duşunu'vonu. Kendı ıçımızden ko- regraflar çıkarabılmek hem bıze henı dedansdun\amıza\enısoluklarkazan- dıracaktır Mustata kaplan'ın projesı bo\ le bır ornek. Fizık kaıdelennden \o- la çıkarak. potansı\el enerjının kınetık enerjı\e donuşumuvle ılgılı bır çalışrna çıkardı -kendisı a\ nı zamanda elektnk muhendısıdır- Bu \e bunun gıbı proje- k>r. me/unıtet projelennı de kastedıvo- rum, hepsı Dans FactoıVnın bır \erde kendı kendını beslemesını sağlnor" Tezmen \ ucutlarını dalıa ı\ ı tanınıak ıcınde AttenTekerıleanatomı uzerıne atoKe vahşiııası saptıklaımı da belırtı- NOI Tekeı 1W> \ılında kazandıgı bıı bursla Amerıka \agıderek orada ana- tonıı ıızennearaştmnalar\apmis Dans Fııtor\ bıın\esınde bu konuda egıtını \eıen Teker bo>lece dansıilaıın daha ^7 enei|i lıareavarak \uıutlarını en ı\ı sekılde nasil kullaııabıleteklennı sakat- lanmadan zorîav ıcı hareketlerı \ap ıbıI- mevı ogıendıklerını so\lu\or Toplıılugun olu>umuna sebep olan •\lman\adaki gosterı ise >ıı siralarda Dıns Factor\ clemanlannı bırazdusiın- durmekte (, unkıı daha onceden testı\ al orgaııızasvonuna bıldııdıkkrı pıo\a gunlerı konusuııda \etkılılerın geıeklı gunlerı \e gosterıvı \apacaklan Carl Ort 1 ! Saloııu nu tahsis edememelerı gru- bu provasız gosteıne ıtı\oı Bunıı kabııl edeme\eceklemıı belırten Tezmen "25 Mİdır Munıh'te Turkler" baslıklı festı valde kendıferını seulktleııııı cn ıvı se- kılde tenisil ttnıek istcdıkleıını ve pro \asızgosteı ı \ apaniavacaklaı ı gorusun- de Bu duıuında festı\alın kapanıs ge cesınde \er alacak Dans Factoıv nın gosterısı daha ıleııkı bıı nrıhı. ertelen- mıs go7iıku\oı Dans Factoı\ nın 9 Iı ı zııan dksamı \enus Tıvatıosiı ndakı gosterılen toplulugun Istanbul sesııcı- sl k llsisin I v,lk l ı a k l III lik JOstv.llV)l ıııasi nedLiııvk dı a\ıı bıı oııenis. sahıp Peter Gabrıel. Annar Brahem. Ergul O/kutan, Emre \hunba\. Hakan Ozer \e Allan Tcherıno nun nuızıkleıının kull ınılac ıgı gostumın kostıımlerı ise A\şegul Alet e aıt Gosterı ıkı perdclık 6 bolumu iv,erı\oı MEMET Fl'AT Gene Kitap Kapakları DeYayınevı'nın kuruldugu donemde yayıncılık Ye- dıtepe Yayınevı nın getırdıgı anlayışın egemenlıgın deydı kıtap kapaklarına bayagı ozen gosterılıyordu Ama savurganlık kesınlıkle soz konusu degıldı 1 lıralık kıtapların 3 lıra olması butun gıderlerın toplu- ca artmasındandı kapak anlayışının degışmesınden, kapaklara harcanan paranın yukselmesınden degıl Kıtabın satışı ucuzluguna baghydı Ornekse Yedıtepe Yayınevı nın 1959 da yayımla- dıgı ozenle hazırlanmış bır antolojı Çagdaş Fransız Şnn pahalı (10 lıra) oldugu ıçın gereken ılgıyı gorme- mıştı Oysa çevırılerın guzellıgınden ote ıçındekı fo- tograf desen el yazısı orneklerıyle Fransız şıırı ha vasını estıren çok tatlı bır kıtaptı Kısacası kapak gıderlennın yukseltılmesı duşunu- lemezd. Tasarımcı uçuncu rengı ıstedıgınde bıleya- yımcıların yuzlerı donuk ^şıyordu Ayrıca tasarım ıçın verılen emek de karşılanamıyor- du Bu ışı yapanlann cogu ya sanatçıların yadaya- yımcıların arkadaşı olan kıtapsever kımselerdı Ornekse başlangıcmda da gelışmesınde de emek- ten yardımlaşmadan başka hıçbır dayanagı olma- yan anamalsız De Yayınevı nı yaptıgı kapaklarla bır tasarımcı one çıkarmıştı Saıt Maden. Daha onceden bır arkadaşlıgımız yoktu Istanbul Matbaası nda çalışan Metın Yasavul'la ış ılışkılerı vardı 0nun aracılıgıyla tanıştık Ikı tıtız kıtapsever Arkası kendılıgınden geldı De Yayınevı nın tasarımcısı oldu dıyemem De Ya- yınevı onun destekledıgı yayınevı oldu Hıçbır zaman emegınırı karşılıgını almadı Sımge- sel bırşeyfer aldıgında da bunu benı utandırmamak rahatlatmak amacıyla yaptıgmı sezıyordum O gunlerdekı tasanmcılann kıtap kapakları konu- suna yaklaşımları çok degışıktı Bunu soylerken kar- şılaştıkları kısıtlamaları duşunuyorum Kagıt seçme olanagı yok Ikı renk Oncelerı let- raset de yok Verdıgın rengı de her zaman oyle nu- marayla fılan veremıyorsun usta boyaları karıştırıp tutturacak De Yayınları nın ıkı ya da en çok uç renk kullanıla- rak yapılan brıstol karton kapaklarla one çıkması hem ayrıhğı hem de tutarlılıgı olan dızılere bolunme- sı kanımca Saıt Maden ın kısıtlı koşullan çok lyı de- gelendırerek gerçekleştırdığı bır tasarım başarısıydı Sonrakı yıllarda bu hava bıraz degıştı Unlu bır ta- sanmcının gosterdıgı yakınlıga ard arkası gelmeme- cesıne yuklenmenın yarattıgı utanç ortamında ara- ya başkaları da gırmeye başladı Yayınevınm çevre- sındekı bu tur ışlere yatkın gençler yazarlar Hatta letraset kullanımı yaygınlaştıktan sonra bır ara ben bıle kapak yapmıştım O gençler arasmdan Fent Erkman gıbı bır kapak tasarımcısı da çıktı Bır de hıçbır grafıken kolay kolay begenmeyen, Guzel Sanatlar Akademısı ogrencısı Aydın Ulken vardı Tıtızlıgı neredeyse huysuzluga varan bu odun vermez gencın eleştırılermı genellıkle çok aşırı bul- sam da kendı begenısıne olan sonsuz guvenı hoşu- ma gıderdı Oyle her kıtabın kapagını yapnpaya da yanaşmaz- dı llle yazarı sevecek Rılke'nın Malie Laurıds Brıgge nın Notlan nı ba- sacagımızı duydugu zaman kendisı ıstemıştı kapa- gını yapmayı Çunku yalnız yazarı kıtabı degıl çe- vırmenını Behçet Necatıgıl'ı de sevıyordu Ama ıkı renk' demıştım Tamam Bır sure sonra geldı Arka kapaga da donmek ıstıyorurn ' lyı de Bılıyorum Klışe gıden çok artarsa ben para al- mam dengelerız Bu coşku karşısında tutum mu dayanır 1 Sen vazgeçme parandan yaparız bır şeyler ' Kapagı getırdıgı gunku şaşkmlıgımı ıse unutamam Letraset kullanmamış yazıları uzun kartonlara çınıy- le koskocaman yazmıştı Bır de orumcek ağı gıbı ış- lenmış bır resım ortasında kapkara bır leke Nasıl kuçulecek bu yazP" 'Klışecı kuçultur dıyor Butun olçulerı ayrınt/larıyla yazmış Sonrası şoyle Klışecı yazıları bırçekışte ıstenen olçuye ındıreme- yecegını ıkıkereçekmesıgerekecegını onagore pa- ra alacagını soyluyor Baskı ustası ıse resmın klışesını gorunce çaresız gozlerle bakıyor yuzume 'Agabey bunun murekkep ayarını yapmak ola- naksız ya bu tıreter çamur gıbı çıkar, ya da bu leke kelek kalır" 'Ne olacak?' "Olacagı buna ıkı baskı yapacagız Lekeye ayn klı- şe yapı/acak tırelere ayn Haydı yenıden klışecıye 1 ISIeyse sonunda ıkı renk ucuz kapagımız bıraz pa- halıya çıkmıştı ama ıstedıgımız gıbı olmuştu Kapak tasarımcılarının gunumuzde boyle sorunla- nyok Geçıyorlarbılgısayarlannınbaşına guzellıkten başka bır şey duşunmuyorlar Bugun bır kıtabın ıçı mı yoksa kapagı mı daha pa- halıya çıkıyor bellı degıl Kımseyı de ılgılendırmıyor Pahalı kıtaplar daha lyı satılıyormuş Oyle dıyor- lar BIGIN 8 LLlSLARARAMISTANBlLTn VTRO FESTIVALI Mııhsiıı Eıtımrul Sahnesı nde saat I s 00 te Sa\as \e Baris llst Bel Şehır Tnatıol ııı) keııter Tısatrosiı nda 21 M)6A kıırt \\eill Bıeıl t koıisın (Zelıha Beıksos I Vfartı Sanat E\ı nde s uıı |s îOda Adam Adamdır (Tn ıtro lı) \er ılı\oı 9 l L l SLARARASI "* API KREDI GENÇ LİK FESTIVALI Peterson "Sj\ I? Çalgıl ıı Doıtltısiı nun koıiseıı saat |V(K)da A\a Irını de Maııo Gııgoro\ Tuck& Pattı ıaz pop konserı ıse saat 21 îOda Mjsljk Daıusşjtaka K.anıpusıı Ozel Darusaftaka SporSalonu nda İSTANBl L LISESI 5 KL LTl R H \FTASI 1S00 Osırenn Geıesi Muzık gıupları dans gruplaıı \e detıle 20 00 Ouıencı Pırtisi \umber One FM Ekıbı ANMAGLM" SumevraÇakıı ^0 doğumuununde >aıt 16 00da Rııhı Su Dostlaı korosu ının siınacam bıı dınletı ıle ınılıcik Dınletı Mıııı ırl ıı Odisi Utınbul Bııuıkkent Şııbesi nde dıızenkııecek .^ ANKARA TLNAP KİTAP FIARI 12 00 1 ı 00 Hııcın kız koıııisiııiıi FıhınBeııeı M(KI ls()() Dı\lv.tın kultııı Polıtıkisi Oluı ııııı' konıisiıı nı' ıı ( t m f i ı i \ ı s FuukŞınuıı \lv.lıniv.t \lt ııı Fıkıı Saglaı Zeııın Taspınar 1->(K)-I6(K) Dogaıı Cucelojİu ıle So\k-si 16 >() İSOO \lı kııc i~ık Soslesi' IS (10-20 00 CumhuriMt DonıiıııııdL Hukıııtictleıın kulttır Polıtık ıl ın konuşm iv.il ır !>ııkrın kuıdakul Alpa\ kabac ılı Sıııa Aksin '1 ıkııp kepenek