Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
27 OCAK 1996 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
. tMO İstanbul Şube Başkanı Ürgüplü, daha önceki başkanlann seçimlerle ilgilenmediğini söyledi
Erdoğan^ odalardan kopamıyor
Mustafa Ürgüplü
• İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
Tayyip Erdoğan ve MÜSİAD'ın, meslek odası
yönetimlerinin 'Meslekte Birlik ve Çağn
Grubu'nun eline geçmesi için başlattığı
çahşmalar sürüyor. Makina Mühendisleri
Odası ile Harita ve Kadastro Mühendisleri
Odası seçimlerini 'Meslekte Birlik ve Çağn
Grubu' kaybetti.
IMO'dansuç duyurusu
İstanbul Haber Servisi- Inşaat Mühen-
disleri Odası İstanbul Şubesi, oda seçim-
leri ile ilgili yaptığı açıklamalardan ötü-
rü. İstanbul Büyükşehir Belediye Başka-
nı Tayyip Erdoğan hakkında kamu dava-
sı açılması içın cumhuriyet savcılığina
suç duyurusunda bulundu.
Erdoğan hakkında kamu davası açıl-
ması istemı ile Şışlı Cumhuriyet Savcılı-
ğı'na suç duyrusunda bulunan tnşaat Mü-
hendislen Odası İstanbul Şubesi, basına
verilen bazı ilanlann kendileri tarafından
veriliyormuş izlenimi yaratılmak isten-
diğini açıkladı.
Suç duyurusunda Erdoğan hakkında.
anayasanın 135. maddesine muhalefet,
resmi sıfatlara görevlerinden dolayı haka-
ret. adliyenın manevı şahsıyetıni alenen
tahkir ve tezv if, 6235 sayılı TMMOB Ya-
sası'na muhalefet ve oda seçimlerine sı-
yası müdahaleden kamu davası açılması
ısteniyor.
MEHMET DEMİRKAYA
RP'li istanbul Büyükşehir Belediye
Başkanı Tayyip Erdoğan \e MÜSİ-
AD'ın (Müstakil Sanayıcı \e tşadamla-
n Derneği) meslek odası yönetimleri-
nin, 'Meslekte Birlik ve-Çağn Gru-
bu'nun eline geçmesi için başlattığı
kampanya devam ediyor. Bu kampanya-
ya karşın, Makina Mühendislen Odası
ile Harita ve Kadastro Mühendisleri
Odası seçimlerini 'Meslekte Birlik ve
Çağn Grubu' kaybetti. Şimdi sıra Inşa-
at Mühendislen Odası İstanbul Şube-
si'nin genel kurulunda.
Inşaat Mühendisleri Odası'mn 42 yıl-
lık tarihinde ilk kez, yönetimin seçimi-
ne böylesine bir müdahale yaşanıyor.
Inşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şu-
be Başkanı Mustafa Ürgüplü, ilk defa
birsıyasi parti \e o partının büyükşehir
belediye başkanının, kamu kurumu ni-
teliğindeki odalann, bağımsız yargı ta-
rafından denetlenen seçimlerine yoğun
müdahalede bulunduğunu söyledi.
Ürgüplü, kendisine yönelttığımiz so-
rulara şu yanıtlan verdi:
- Meslek odası yönetimierine kimlerin
seçilecegi, İstanbul Büyükşehir Belediye
Başkanı Tayyip Erdoğan için neden bu
kadar önemli hale geldi?
ÜRGCPLÜ: Bunun ıki nedenı var.
Birincisi RP ülke çapında iktidara yö-
neliyor. Odalar, küçük de olsa birer ık-
tidar mevzisi. Onlan ele geçirmek ısti-
yor. Ama İstanbul özelinde önemli bir
husus daha var Odalann ranta karşı çık-
ması. Bu anlamda kendi yandaşlannın
rantına engel olduğu için, buralan ele
geçirip mevcut yönetimi devirmek isti-
yor. En önemli neden rant. Diğer bir hu-
sus, demokrasiye alışık değiller, muha-
lefeti bir türlü hazmedemiyorlar.
- Daha önceki beledi>e başkanlan da
böylesine müdahalede bulunmuşlar
mıydı?
ÜRGÜPLÜ - Hayır, bu ilk defa olu-
yor. Odamız 42 yaşında. 1954'te kurul-
du. İlk defa bir siyası partı ve onun bü-
yükşehir belediye başkanı oda seçimle-
rine bu tarzda müdahale ediyor.
- Belediyelerde çok sa> ıda inşaat mü-
hendisi çabşıyor. Yönetimkrin bu mü-
hendisler üzerinde bir baskısı olabilir
mi?
ÜRGÜPLÜ - Oldukça iyi nabız yok-
AVKUT KLiÇLKKAVA
Ucuzbahkbirbaşka ramazana
Ramazanda bahk fiyatlannın
düşeceğini uman dar gelirlilcr
bekledıklenni bulamadı.
Kumkapı'daki balıkçı esnafı ise
önümüzdekı günlerde bahk
fıyatlannın düşebileceğı müjdesini
verdi. Ramazan nedeniyle
Kumkapı'daki içkilı balık
rei.toranlannın pek çoğu kapandı.
Halen açık olan esnaf ise
"Programlı gruplar \ardı. Onlar
geli>or. Onun icin açtık. 'Vbksa,
ramazanda çok az iş oluyor" diyerek
hcrhangi bir tehdıdın söz konusu
olnıadığını söyledi. Kumkapı ve
çevresındekı ıçkılı lokantalann
kapanmaii, en çok da fiyatlann
yüksekliği nedeniyle balık alamayan
dar gelırlilenn işine yara>acak.
Çünkü. bu lokantalann kapanması.
Kumkapı Balık Halı'ndekı balık
fiyatlannın düşmesıne neden
olacak. Hendz bir ucuzluğun
başlamadığını belirten balıkçı
esnafı, "Her y tl ramazanda bir
ııcuzlama olur. Bugünlerde bir
ucuzlama başlayabilir. Bir de balık
miktarı da artmaya başladı.
Bu da bir ucuzlama yaratacaktır"
dedi. Kumkapı Balık Hali Müdür
Muavini İbrahim Zarifoğlu
tezgâhtaki balığın bu kadar pahalı
olmasıntn kendilennden *
kaynaklanmadıgiBi iddia ederken
esnaf, 'hal'de toptân balık
fiyatlannın yüksek olması nedeniyle
vatandaşm ucuza balık yiyemediğinı
öne sürüyor.
Kumkapfda balık fivatlan
Hamsi 100 bin, çinakop 500 bin,
ıstavrit 200 bin, kalkan 1 milyon,
barbunya 750 bin, tekir 500 bin,
mercan 400 bin, levTek 600 bin.
çıpura 600 bin, zargana 300 bin,
palamut (buzhane) 350 bin, ithal
uskumru 200, kandes 650 bin, lüfer
500 bin, yerli kırlangıç 800 bin,
yerli uskumru 800 bin.
Açlık
grevine
destekİstanbul Haber Servi-
si - Eğıüm-Sen üyesı bır
grup eğıtım emekçısi,
üniversıte öğrencileri-
nin açlık grevinı destek-
lemek amacıyla üç gün-
lük açlık grevine başla-
dı.
Eğitim-Sen'in Kadı-
köy'dekı 2 No'lu şube-
sinde dün başlayan açlık
grevi öncesınde bir
açıklama yapan eğitim
emekçileri, grevin ama-
cını^öyle açıkladılar:
14
Ü niversite ögrencile-
rinin. harçlann kaldınl-
ması, herkese kredi hak-
kı tanınması. a\ lık kredi
miktannın 10 mirvon li-
raya çıkanlması ve her
altı ayda bir enflasyon
oranında arttırılnıasu
üniversitedeki polis-jan-
darma-ö/el gü\enlik bi-
rimi işgalinin son bul-
ması talepleriyle başlat-
mıs olduklan açlık gre-
vini desteklerken bunJa-
ra, sendikal mücadele
nedeniyle sürgünlerin,
soruşturmalann. verilen
cezalaruı kaldınlmas:.
sendikalarunızay öneük
olarak açılan kapamıa
davalannın durdurul-
ması taleplerini de ekle-
yerek üç günlük destek
açlık grevine baştadık."
Yıldız Teknık Üniver-
sitesı'nde bir grup öğ-
rencinin. harçlann kal-
dınlması, öğrenci kredı-
lerinin enflasyon ora-
nında altı ayda bir arttı-
nlması ve özel güvenlık
birimlerinin okuldan çe-
kılmesı ıçın başlattığı
açlık grevı 39. gününe
gırdı.
laması yaptık. Büyükbirkesim, özellik-
le belediye başkanının bu davranışına
karşı tepici duyuyor. Bu tepki duyanla-
nn büyük çoğunlunun bizim listemizi
destekleyeceklerini zannediyomm. A-
ma kendı yandaşlan, emir komuta zin-
cıri içinde 'Meslekte Birlik ve Çağn
Grubu'nu destekleyecektir. Baskılar
olabilir, ama gizli oy olduğu için yapa-
caklan fazla bir şey yok.
-Daha önceki seçimlereçok sayıdaKs-
te ile girilirdi. Sizüı odamzuı bu seçimle-
rine kaçliste kablıyor?
ÜRGÜPLÜ- Bizim odamızın seçim-
lerinde iki liste var. Birisi, bizim 'Çag-
daş İnşaat Mühendisleri' grubunun lis-
tesi. Bu, tüm çağdaşyaşamdan yanake-
simleri toparlayan bir liste. Bir de Re-
cep Tayyip Erdoğan'ın önderlik ettiği,
özellikle RP artı MHP'nin bası çektiğı,
partili militanlardan oluşan bir liste var.
Bunlar da 'Meslekte Birlik ve Çağn
Grubu' olarak isimlendiriyorlar kendi-
lerini. Diğer oda seçimlerinde yer alan
'Demokratlar' listesinin karşılığı bizde
'Çağdaş'. Arada bir fark yok.
Ulusal bağımsızlıktan, laiklikten ya-
na olan, bilimin ve fennin yol gösterici-
liğine inanan bütün kesimler
bizim listemizi destekliyor.
'Meslekte Birlik ve Çağn
Grubu' daha önceki seçimler-
de de var mıydı?
ÜRGÜPLÜ - 'Meslekte
Birlik Grubu', hemen hemen
her seçimde vardı. 1981 -1986
yıllan arasında da oda yöneti-
mıni ele geçirmişlerdi, 12 Ey-
Iül'ün faşizan ortamından ya-
rarlanarak. 'Çağn Grubu',
dincilerin gnjbu. Aslmda
*Tek-BirGrubu*ydu adı. Ama
bu dönemde 'MesJekte Birlik
ve Çağn Grubu' olarak ısim-
lennı değıştırdiler.
- Odanın kaç üyesi var?
ÜRGÜPLÜ - Türkiye ça-
pmda 45 bin üyemiz ve 20 şu-
bemız var. Şubemizin yakla-
şık 13 bin üyesi var. İstanbul
şubesi, tüın inşaat mühendis-
leri odalannın yaklaşık üçte
bırini temsil ediyor.
Ürgüplü'nün son değerlen-
dirmesi şöyle: "Sayın Tayyip
Erdoğan, mevcut oda >önetici-
lerini 'kelaypaklar', 'ucube-
ler' olaraktanımlamaktançe-
kinmiyor. Bflindiği gibi kelay-
nak, nesligiderek tükenmekte
olan bir kuş. Bu deyim, aynı
zamanda mevcut düzenle bü-
tünleşmeyen veona direnensol
kimlikü kişiler için de kullam-
hyor. Eğer Savın Erdoğan "ke-
laynak' tabirini bu anlamda
kullanıyorsa ben kelaynak ol-
n)aktan ve böylc kalnıaktan
mutluvum. İşte şubemizin
genel kurulu böylc bir or-
tamda yapümaktadır. Ülke-
mizin ve tüm insanlığın çı-
kannı konıyan ve kollayan
daha etkin bir İMO için, en
gerçekyol göstericinin bio'm
ve fen oİduğuna inanan, ulu-
sal bağımsızlık ve laikliğin
ülkemiz için yaşamsal ö-
nemde olduğunu kavramış,
demokrasi, özgürlük ve
emekten yana tutum takı-
nan tüm inşaat mühendisle-
rini, Çağdaş İnşaat Mühen-
disleri Grubu ile beraber
mücadele etmeye ve listemi-
ze oy vermeye çağınyoruz."
DISK, 2000'li ydlara hazırlamyor
Konfederasyonun olağanüstü genel kurulu dün başladı. Genel Başkan Budak, genel kurulun değişim
dönüşüm ve yeni bir başlangıç ifade ettiğini söylerken "İşçi sınıfmı 2000'li yıllara DİSK taşıyacak" dedi
İstanbul HaberServisi-DİSK Genel Baş-
kanı Rıdvan Budak, DlSK'in olağanüstü
genel kurulunun değişim, dönüşüm ve ye-
ni bir başlangıcı ifade etttigını belirterek
"İşçi suufhu 2000'li yıllara DISK taşıyacak-
ür" dedi.
DlSK'in olağanüstü genel kurulu. dün
Mecidiyeköy Kiiltür Merkezi'nde başladı.
Genel kurulda konuşan DİSK. Başkanı Rıd-
van Budak, erken genel seçimin Türkı-
ye'nin sorunlanna çare olmadığını ve henüz
bir hükümetin bile kurulamadığını belirte-
rek kongrede, Türkiye'yı bekleyen sorun-
lann tartışılacağını ve geleceğin sendikal
hareketinin bu tartışmalar ışığında ortaya
çıkanlacağını söyledi. Yenı dünya düzeni
ve kristallaşme adı altında gündeme gelen
sermayenin sınır tanımaz hareketinin, geç-
tiği her yerde emeğin kaza-
nımlannı tahrip ettiğini dile
geriren Budak. sermayenin
gelişen teknolojınin olanak-
lannı da kullanarak emeği
dışlamaya, örgûtsüz hale ge-
tırmeye çalıştığım vurgula-
dı. Rıdvan Budak, 12 Ey-
lül'ün mirası olan sorunlann
halen varlığını koruduğunu,
toplumun demokratikleşme
özlemine yanıt venlemedı-
ğıni ifade etti. Kürt sorunu-
nun çözümüne yönelik ge-
niş bır toplumsal mutabakat
olmasına karşın bu sorunun
yakıcılığını koruduğunu da
dile getiren Budak, şöyle ko-
nuştu:
"İşsizlik, gelirdağılımının
bozukluğu, sosyal adaletsi/-
lik. devletin sosyal niteliğinin
zavıflatılnıası, ürvlimsi/lik.
vatırımsızlık. ekonominin
rantiyeleşmesi, vergi sistemi-
nin çağdışı yapısı, kayıt dışı
ekonominin büyümesi gibi
temel sorunlar, geçen bir bu-
çuk yıl içerisinde derinleşe-
rek sürdü. dümrük birliği-
nin AvTupa'nın taşeronluğu-
nu yapmak gibi görenler,
Türld\«'vi ucuz emek cenneti yapma doğ-
rultusunda yeni adımlar attılar. Kısaca dün-
yada ve Türkiye'de sorunlar, son bir buçuk
yıl içinde giderek büyiidü."
Avrupa'nın sosyal modelinı öne çıkar-
mak gercktiğini savunan Budak. DlSK'in,
sendikal hareketi ayağa kaldıracak tek ör-
güt olduğunu kaydetti. Budak. konuşma-
sında. sendıkalann toplum adına sıyasete
katılmalan gerektığını de vurguladı.
Siyasi partilere eleştiri
Sosyal demokrat partılen de ağır bir dil-
lc eleştıren Rıdvan Budak, şöyle şöyle de-
vam etti:
"Sosyal demokrat partiler > ürekliceorta-
ya çıkıp bu düzen adaletsiz, bu düzen ranti-
yeden \ergi alamıyor, bu düzen emeği hor gö-
rüyor diyemedi. Gittiler, sağ iktidaıiann
ekonomik modellerinin ortağı oldular.
Emekçiieri ezen acı reçetelerin altına unza
attılar."
Divan başkanlığina eskı genel başkan Ke-
mal Nebioğlu'nun tek önerge ile seçıldığı
genel kurulda. Uluslararası Ozgür İşçi Sen-
dikalan Konfederasyonu(ICFTU)temsılci-
si Bondoin Jonker de bir konuşma yaptı.
Türkiye'de sendikal hareketın sınırlannın
farkında olduğunu belirten Jonker, "Kamu
çalışanlannının örgütlenme haklan hâlâ ta-
nınmadı. Gre\ yasaklan ertelemeleri sürü-
yor. Sendikal örgütlenme nedeniy le iştcn arıl-
malann yasal güvencesi yok" dedi.
1991 yılında kurulan koahsyon hüküme-
tinin çalışma yaşamının Avrupa standartla-
nna uygun hale getirileceği sözünü verdi-
DİSK Cenel Kurulu'nda konuşan Rıdvan Budak, erken genel seçimin Türkiye'nin sorunlanna çare olmadığını ve
henüz hükümetin bile kurulamadığını belirterek kongrede Türkiye yi bekleyen sorunJann tartjşılacağıru söyledi.
Budak, DİSK'in sendikal hareketi ayaga kaldıracak tek örgüt olduğunu belirtti. (Fotoğraf: KUBILAY TÜNTÜL)
ğini anımsatan Jonker, bunun hayata geçi-
nlemediğini söyledi. Jonker, son anayasa
değışikliğini de yeterli bulmadıklannı ifa-
de ederken "Türkiye'ninAvrupa Birliği'nin
bir parçası olmasını istiyoruz. Bunun içinse
sendikal düzenlemelerin hızla yapılmasını
bekliyoruz" dedi.
KuL, kongreye kaülmadı
Kongrede aynca Kamu Emekçileri Sen-
dikalan Konfederasyonu BaşkanıSiyami
Erdem, Kadıköy Belediye Başkanı Selami
Öztürk, sendikacı kökenli DSP Kocaeli
Mıllervekili BekirVurdagülSlP Genel Baş-
kanı Aydemir Güler, gözaltında kayboldu-
ğu savunulan Düzgün Tekin'in annesi Eli-
fe Tekin ve YTÜ'de açlık grevi yapan öğ-
rencilerden bir temsilci konuşma yaptı.
Son gün faks aracılığı ile
davet edilen Çalışma ve Sos-
yal Güvenlik Bakanı Musta-
fa Kul ve TBMM'de gruplan
bulunan siyası partilerin tem-
silcileri kongreye katılmadı-
lar.
Kongrenin ilk gününde yö-
netim kurulunun oluşturul-
ması konusunda sendikalar
arasında görüşmeler de sür-
dü.
Yeni yönetim kurulu
Gün boyu yapılan anlaş-
malann ardından yeni yöne-
tim kurulunda şu isimlerin
yere alacağı öğrenildi:
Bank-Sen'den Hulusi Kar-
h, Birleşik Metal-lş Sendika-
sı'ndan Kemal Daysal. Ge-
nel-lş Sendikası'ndan AtiDa
Öngel, Lastik-lş Sendika-
sı'ndan Vahdettin Karabay
ve Tekstil Sendikası'ndan
Rıdvan Budak. Budak'ın ye-
niden genel başkanlıga seçil-
mesi bekleniyor.
DİSK Genel Kurulu'na bu-
gün CHP Genel Başkanı De-
niz Baykal ve ÖDP Başkanı
Ifuk Uras da katılacak.
ARAYIŞ
TOKTAMIŞ ATEŞ
Demokrasiyi Yaşamak
Benim telefon çalışıp duruyor. Dostlarım arıyorlar,
dayanışmalarını dile getiriyoriar. Çoğu "Boşverartık"
diyor, "fazla uzadı bu ış, zaten herkes notunu aldı".
Doğrusu iş bu noktaya geldikten sonra, boşvermek
pek kolay değil. Türkiye'nin gündemi böylesine do-
luyken, iç ve dış politik sorunlar böylesine bastırıyor-
ken ve ekonomik sorunlar dizboyu iken, nasıl birAta-
türkçülüğü savunduğumu haftalardır anlatmaya ça-
lışmam, be)ki de biraz bencillik. Ama aynı saflarda ol-
duğumu sandığım kimi köşe yazarianndan öyle çir-
kin karalamalara "muhatap" oldum ki bunlann ikiyüz-
lülüğünü sergilemeden bu işi noktaJamak istemiyo-
rum. Umanm bu son yazı olur.
Bu arada, işin başlannda beni Ankara ve Adana'dan
arayarak eleştiren ve kimlikleriyle, telefon numaramı
nereden bulduklannı açıklayamadıklan için ayıpladı-
ğım iki Cumhuriyet okuru, mektup yazarak kimlikle-
rini açıklama medeni cesaretini gösterdiler. Ama ge-
ne de telefon numaramı kimden aldıklannı yazama-
mışlar. Medeni cesaretin o kadarı herhalde fazla gel-
di...
Kırklareli'nden Gülperi Hanım aradı. Ekmeğini top-
raktan çıkartan ve değirmeninde öğüten tam bır ha-
nımefendidir, toplum lideridir. Eğerşeriatçılarhalkımı-
zınyüzde20'den fazlasını "kandıramıyoriarsa", bunun
nedeni, kendini pek önemli sanan "keskin Atatürkçu-
ler" değil, Gülperi Hanım gibi inanmış devrimcilerdir.
Görüşlerimi ve yöntemimı paylaştığı için aradığını
söyledi. Teşekkür ettim. Bır de olay anlattı. Birkaç gün
önce, bu hoşgörü ödül töreni üzerinde tartışıyortar-
mış. Arkadaşlanndan biri benim artık Atatürkçü ola-
mayacağımı, zira eğer Atatürkçü olsam Fethullah
Gülen'le el ele tutuşamayacağımı söylemiş. "Allah
Allah"derniş Gülperi Hanım, "Bu Atatürkçülükbekâ-
ret gibi bir şey herhalde. Gitti mi gidiyor..." Doğrusu
çok güldük. Geçen gün Uğur Mumcu'yu anma tö-
renleri dolayısıyla Edime ve Kırklareli'nde birlikte ol-
duk. Gene çok güldük.
Ben otuz yıllık öğretmenlik yaşamımı, otuz beş yıl-
hk yazarlık yaşamımı, yirmı beş krtabımı ortaya koyu-
yor ve "Kemalizm konusunda görüşlerimde hiçbır
değişiklikyok" diyorum. Buna karşılık bırileri, "Hayır
sen Kemalist olamazsın, zıra şeriatçılaria kol kola gi-
riyorsun" diyor. Ne yazsam boş aslında. Bunlar bana
vız gelir, vız...
Atatürk'ün "özünde" demokrat olduğuna ve Tür-
kiye'ye demokrasiyi getirmek istedığine hiç kuşku
duymuyorum. Ama demokrasi, öyle istemekle falan
kurulamıyor. "Biz demokrat bır ülkeyiz" demekle de,
demokrat olunmuyor. Demokrasinin bır "altyapısı"
var. Eğer bu altyapıyı oluşturamazsanız demokrasiye
geçemezsiniz, geçemıyorsunuz.
Bir ülkede demokrasiyi yaşamak için, altyapısında
olması gereken dört unsur vardır. Bunlardan biri, ile-
ri bir "eğitim" düzeyi; bir dığeri, yüksek bir "gelir" dü-
zeyi ve nihayet son ikisi; "örgütlü" bir toplum yapısı
ve "iletişim ve ulaşım"olanaklarının yaygınlaşmış bir
durumda olmasıdır.
lleri bir eğitim düzeyi gereklidir. Çünkü demokrasi-
de "kararverme"ve "/caW/m"durumundaolan insan-
lann, bunu gereği gibi yapabilmeleri için eğitilmiş ol-
malan gereklidir. 1920'lenn, 1930'lannTürkiyesi'nde
eğitimli insan oranı öylesıne düşüktü ki 40.000 yerle-
şim bölgesinde, sandıkların başına koyacak okuma-
yazma bılen ınsan bile bulamazdınız.
Demokrasi, ekonomik gelişmışliğirMn oelli bir nok-
tasına gelmiş olan toplumlann rejimidir. Çünkü siya-
set, bırtanırmyia, "toplumdakı kaynakpaylaşrmının ör-
gütlü bir biçimde yapılması "demek olduğuna göre,
eğer paylaşılacak olan "kaynak" yetersizse, herkese
yetecek kadar değılse ve "birileri" bu kaynağın önem-
li birbölümünü "götürüyorsa", paylaşım sertolur. in-
sanlarda hoşgörü ve karşılıklı saygı, demokrasinin te-
melidir.
Demokrasi, örgütlü insanlann rejimidir. Zira vatan-
daşlann "katılımlan" ancak örgütleri kanalıyla olabi-
leceği gibi, "seslerini duyurabilmeleri" de ancak ör-
gütlerinin aracılığıyla mümkün olabilir.
Ve nihayet, eğer birtoplumda iletişim ağı kurulama-
mışsa ve ulaşım olanakları kısıtlıysa, demokrasiye fa-
lan geçemezsiniz.
Atatürk'ün zamanında bunlardan hangisi vardı?
Belki ileride bunları ayn ayrı ele alırız. Fakat "yukan-
dan aşağıya " kimi düzenlemelerle ve özellikle "eğitim
alanındaki" çabalarla, demokrasinin gerektirdiği insan
tipi oluşturulmaya çalışıldı: Hak ve sorumluluklannın
bilincindeki VATANDAŞLAR.
GünümüzTürkiyesi'nde, gelir düzeyi hariç, demok-
rasinin altyapısı vardır. Hele bır de örgütlenmeye ge-
tirilen kısıtlamalar kaldınlırsa pekâlâ demokrasiye ge-
çebiliriz. Bu olgun noktaya Kemalist model çerçeve-
sinde gelinmiştir. Bundan yararlanmak gerekmez mi?
Atatürk, 4 Şubat 1934'te şöyle diyordu (Söylev ve
Demeçler 4, s. 573):
"Bir yurdun en değerlt varlığı; yurttaşlar arasında
ulusal birtik, iyi geçinme ve çalışkanlık duygu ve ka-
biliyetlerinin olgunluğudur... Türk ulusunun idaresin-
de ve korunmasında ulusal birlik, ulusal duygu, ulu-
sal kültür en yüksekte göz dıktiğimiz idealdir."
Şimdi bugûnün Türkiyesi'nde birileri; hem demok-
rat olduğunu vehmederken, hem de toplumun bir ke-
simini yok saymak istiyor. Ustelik bu kesimle diyalog
kurmak isteyenleri, en ağır bir biçimde karalayarak...
Yineliyorum. Eğer Atatürk günümüz Türkiyesi'nde
yaşıyor olsaydı en az benim kadar demokrat, en az
benim kadar hoşgörülü ve en az benim kadar uzlaş-
macı olurdu. Çünkü hem Türk halkına ve hem de dü-
şüncelerinin doğruluğuna "güvenirdi".
Ötesi "laf-ı güzaf'tır.
CAĞDAS YAYINLARI
TOKTAMJŞ ATEŞ
DÜŞÜNCE
PARLAMENTOSU
IToktaıııış Atcş
DÜŞÜNCE
PARLAMB^TOSU
TbktamışAteş. bu kitnhmda 1995'lerin Türhye'sını
birkaçfırça darbesiyle resmetmeğe çalışıyor.
Fiyatı.100.000TL(KDV içinde)
Cumhuriyet Kitap Kıılübü Cağ Pazartama A.Ş.
Türkocağı Cad. 39/41 (34334) Cagaloglu-İstanbu! Tel:512 05 05