Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
15ARALIK1995CUMA
Kocaeli de birinciparti konumundaki RP 'liler, "Baraj kalkmasaydı 9-0 alırdık " diyorlar
Solunkalesi sasateslimSE\ İM ERTEMUR
KOCAELİ - Mertlik-
namertlik' tartışmalannın
koşar adım yaklaştırdığı
erken genel seçime pek
çok kent gibi Kocaeli de
•kimliksiz" giriyor. Top-
lumsal yaşamımızda silin-
meyen ızler bırakan 12 Eylül rüzgân,
adeta kentlerin politik kimliklerini de
yok etmiş Artık eskiden olduğu gibi
hangi kentin hangi partinin kalesi oldu-
ğunu söyleyebilmek olanaksız.
Geçmişyı 1larda sosyal demokratlann
•kalesi' olan sanayi ve işçi kentı Koca-
eli için de aynı durum söz konusu. Kent-
te seçmen 1991 'den itibaren önce rahmet-
li Ismet İnönü'nün siyasi literatürümü-
ze kazandırdıği deyişle 'ortanın sagı'nda-
ki partilere. sonra da Refah'a kaymış.
KenttebuseçimleröncesindedeRP'nin
ağırlığı büyük ölçüde hissediliyor.
MHP ve IDP'nın oylarıyla birlikte
1991 genel seçımlerinde 9b bin 910 oy
alarak ikinci sıraya yerleşen ve bir mil-
letvekili çıkaran RP; 1994 yerel seçim-
lerinde Türkiye genelinde olduğu gibi bu
kentte de müthiş bir patlama gerçekleş-
tirerek oy oranını tek başına 160 bine çı-
karmış.
ll genel meclisi sonuçlanna aöre en ya-
km rakibi CHP'ye (CHP-SHP oylanfıın
toplamı ele alındığında) 45 bin oy fark
atan RP.bu seçimlerde debirinciliğeoy-
nuyor. RP'ye milletvekılı adaylığı için
60*ın üzerinde başvuru olmuş. isimler
24'e kadar elenip Ankara'va gönderil-
miş. Genel Merkez. tabii ki halen Koca-
eli Millervekili olan Şevket Kazan'ı bi-
rinci sıraya. kentin işçi potansiyelini göz
önündebulundurarak eski Hak-lşGenel
ğKocaeli Seçmen sayısı: 667.336 Çıkaracağı miUetvekili sayısı: 9
• MiUetvekili sayısı: 1991: 7
1991 Genel Seçimteri
Partiler Oy 0y(%) M.Vek.
ANAP
SHP-HEP
DSP
DYP
RP-MHP-IDP
SP
86046
75185
66496
111980
96910
1536
19.7
17.2
15.2
25.6
22.2
0.4
1994 İl Genel Meclisi
Partiler Oy 0y(%) M.Vek.(-)
ANAP-BBP
CHP-SHP
DSP
DYP
RP-DP
İP
92386
115449
52156
93976
161424
974
17
21
10
17
30
0
SBP
MHP
MP
YDP
YDH
YP
1864
24603
2460
631
0
5
0
0
0
0
(') 24 Aralık'ta yapılacak genel seçimlere katılacak sıyasal partilerin 27 Mart 1994 II Genel Meclisi seçım sonuçlanna gore
barajsız d'Hondt sistemiyie çıkaracakları milletvekılı sayısı MHP'nın yüzde 10 ülke barajını aşacağı varsayüarak hesaplanmıştır.
Başkanı Necati Çetik'i de ikinci sıraya
yerleştirmiş. RP Seçim Karargâhı Baş-
kanı Hüseyin Yurdal. bu seçimlerde 230
ile 255 bin arasında oy alacaklan iddi-
asında. ~Barajlardevanietseydi9-0ala-
caktık" diyor. Ama konuşmamızın iler-
leven dakikalannda hedeflerinin yüzde
51 olduğunu söylüyor. RP"nin rakipleri
ise aynı kanıda değiller. Onlar. Refah'ta
tepki oNİannın ve emanet HADEP oy-
lannın bulunduğunu ileri sürerek oy ora-
nının düşecegini vurguluyorlar.
DYP Genel Merkezi. art arda yaşa-
nan bu tatsızlıklar ve istifalar üzerine
Kocaeli il ve merkez ilçenin seçım ön-
cesindegerektiği gibi çalışmayacağıdü-
şüncesiyle, il örgütü ile İbrahim Artvin-
li yanlısı merkez ilçevi ve gerekçesini
açıklamadan Körfez flçe Yönetim Ku-
rulu'nu görevden almış. yerlerine he-
men. ilk üç sırayı paylaşan adayların
önerdiği isimlerin atamalan yapılmış.
Bugelişmelere tepki gösteren. UfukTu-
ranbaşkanlığindaki DYP İl Gençlik Yö-
netımi hemen istifasını vermış.
tşte DYP seçimlere böylesıne bir *iç
kaos' yaşayarak giriyor Kocaeli 'nde. Biz
DYP 11 Başkanlığı'na gittiğimizde yeni
Başkan Ragıp Yazıcıoğlu biryandan teb-
rikleri kabul ediyor. bir vandan da An-
kara'ya oluşturduğu yönetim listelerini
bildiriyordu.
Toz-duman içindeki tek parti DYP de-
ğil aslında Kocaelinde. MHP'de de An-
kara tl Başkanı, Hergün gazetesı sahibi
Basri Erdem'in birinci sıradan aday gös-
terilmesi tabanda tepkilere yol açmış.
Ankara'da MHP kurultayında Kocaeli İl
Ba$kanı Sedat An, ayaküsrü görüşfügü
Erdem'den adaylıktan çekilmesıni iste-
mış. Ancak Erdem. "Başbuğ'un em-
ri"\le aday olduğunu belirterek kesin-
likle çekilmeyeceğini bildımıiş. Yaşa-
nan bu tatsızlıklann sonucu mudur bi-
linmez. ama yerel basında günler önce
yayımlanan sayfalardolusu ilanlara kar-
şın Türkeş'in Kocaelindeki mitingi bir
gün önce iptal edilmiş.
ANAP'ın birinci Mraadayı. halen mil-
letvekilı olan Bületıt Atasayan. İkinci sı-
rada ise Botas Genel Müdürii Havrettin
Uzun yer alıyor. ANAP Kadın Komis-
yonu Başkanı Zerrin Aytar, amaçlannın
kararsız seçmenı etkilemek olduğunu
vurgularken Merkez İlçe Başkanı Naci
Ozmen. DYP'deki kanşiklığın kendile-
rine yaran olacağını söylüyor. Özmen.
"Oradaki kırgınlann. küskünlerin bin
destekleyeceğine inanıyorum"" diyor.
DSP. Kocaelı"nde aday konusundası-
kıntı yaşamayan bir parti. Listesinde dört
öğretmen bulunan DSP. kentin işçi ağır-
lık.lı olduğunu göz önünde bulundurarak
ikinci sıraya Harb-tş Şube Başkanı Be-
kir Yurdagül'ü. beşincı sıraya da Liman-
İş Başkanı Sadettin Acar'ı yerleştirmiş.
Merkez tlçe Başkanı Hüseyin Erol'a gö-
re DSP. bu aday sıralamasıyla en az 3 mil-
letvekili çıkaracak.
Son il genel meclisi oy dağılımına gö-
re 2 miUetvekili çıkarabileceğine kesin
gözüyle bakılan CHP ise oy potansi>e-
lini arttırabilmek için son sürat çalışıyor.
CHP ll Başkan Yardımcısı Rıdvan .Alkan.
rakiplerinin RP olduğunu. ancak 'yük-
seliş trendi'nin düştüğünü öne sürüyor.
CHP'nin ilk sıra adavı eski Bayındırlık
Bakanı Onur Kumbaracıbaşı. ikinci sı-
ra adayı Kandıra İlçe Başkanı eczacı Se-
>im Deren. Listede bir de Ferhan Şen-
soy'lan var. ama onun isim benzerliğin-
den başka. bildiğiniz Ferhan Şensoy'la
ilgisi yok.
18. dönemde de Kocaeli millervekili
olan Kumbaracıbaşı, bakanlığı sırasın-
da altyapısından doğalgazına. Körfez'in
temizlenmesine kadar her konuda Koca-
elı'nin yanındaolmuş. Belediye Başka-
nı SefaSirmen'le adeta iki ortak gibi ça-
Iışmış. Onur Hoca'nın, iktidar ort3klan
DYP'nin tüm engellemelenne karşın Ko-
caeli'nin büyükşehir olmasında büyük
katkısı var. Pek çok Kocaelili de bunun
farkında ve Onur Hoca'ya sempati, sev-
gi duyuyor. Bu ilgi Kocaelili milletve-
killerine ise yok.
Gün olmuş. devran dönmüş. Ve şim-
di Sirmen. Onur Hoca'ya vefa borcunu
ödüyor.
Seçimlerden en iyi sonucu alabilmek
için Sirmen'le kafa kafaya verip fikirler
üreten,çalışmalaryapan Kumbaracıba-
şı ise bu seçimin CHP'nin prestij seçi-
mi olacağını söylüyor ve "199rinrövan-
şı olacak" diyor.
Kulis
Gökdemir'i korkutan 3 kadın
D VP'nın Kavserı bırıncı Mra miUetvekili adayı Ay-
vaz Gökdemir'i 1980 öncesinde herkes "Ko-
mando Ayvaz" olarak tanırdı. Eh bakanlıgında bu ünü-
ne daha da ün kartı. Sadece Türkive"de değil tüm Av-
rupa'datanındı. Avrupa Parlamentosu YeşiFlerGurubu
Başkanı Claudia Roth'a "fahişe" diyen Gökdemır
meğerse kadınlardan çok korkuyormuş. Kim mi bu ka-
dınlar'.' Birisi annesi, diğeri eşi. "Komando A> vaz"ın
korktugu üçüncü kadın ısc Başbakan Tansu Çiller'miş.
Sayın Ci"er"in Bakanlar Kurulu toplantısında masa al-
tında tekmelediği bakan Ayvaz Gökdemir mi bılmıyo-
ruz ama bakın Sayın Gökdemir. Kavseri'de gazetecı-
lerle yaptıgı sohbette üç kadının hayatında önemli ro-
lü olduğunu belirterek ne diyor: "Kadından kork-
mak erkeklerin birinci «örtvidir. Birçok erkck sa-
dece eşinden korkarken, benim korkum üç hamın-
dan; annem, eşim \e Başbakanım korkudan bacak-
lanmı titrctivor..."
Yarayı ver, haber ol...'
Balıkesır'de. seçım degerlendirmeleri öylesineden-
gesizki şaşırmamak eldedeğü. Yöresinde I -2 mil-
letvekili çıkarabilecegini bılen partililer. yöneticileri-
nin abartıiı değerlendırmeleri karşısında •"şök" yaşıvor-
lar. Neredeyse partilerin tümü 9 millervekilliğinden
9"unudakendilerininalacaeını söylüyor. Partilerdeçe-
lişkiler v aşanıyor da verel medyada durum nedır? Aday-
lar. "Para\ıbas,ada\ol''ilkesiylehareketedince. "Pa-
rayı yer, haber ol" dıyenler de arttı. Telev izyoncu. rad-
yocu. gazeteci diyemeyeeegimiz ~u>anıklar
r
" partiler-
le, adaylarla haber pazarlığına oturuyor. Para verme-
yen. haber de olamıyor...
Hedef küçülüyor mu?
ANAPınlzmır'dehedetlen.gıderekküçülüyormu?
ANAP'ın miUetvekili adaylannın tutumu, bu so-
ruyu akla getırivor. ANAP'lılar 1. bölgede en az 5 mil-
letvekilliei hedeflemişlerdı. Özellikle 3. sıra adavı Sü-
il yöneticileri. "Sümer ikinci sırada olmasaydı, Di-
yarbakır'dan dört miUetvekili çıkarırdık. Ancak
halkın da tepki gösterdiği Sümer listeye girince şan-
sımu azaldı. Seçmenlcrimiz vıpranmış bir isim olan
Salih Sümer'e oy vermek istemivorlar. Bu nedenle
Diyarbakır'dan iki millet>ekilibilezorçıkarırız'"
>
di-
ye yakınıyorlarmış. Genel Merkez'e de bu görüşlerini
ileten il yöneticileri. HADEP'in birinci parti olarak çı-
kacağı Diyarbakır'da acaba seçim sonucunun faturası-
nı şimdiden Sümer'e mi çıkarmaya çalışıyor?
Okkeş sendromu
ha Tanık, her gittiği yerde sık sık bu hedefin altını çiz-
di. Ancak diğer adaylann yaklaşımına bakılırsa bıra-
kın 5"i. 4. milletvekilliğı de tehlikede. Kava Erdem
dünkü lzmirTicaretOdasıziyaretinde
>
"lnşaflah4.mil-
letvekilini de çıkaracağız" dedi. Bunun üzerine Er-
dem'in yanındaki 4. sıra aday ı Mahfi Eğilmez'in yüzü
asıldı. Yüzü asılanlardan bin de Süha Tanık oldu.
DYP'de Salih Sümer sıkıntısı
SHPden CHPye transferolan ardmdan da DYP'ye
geçen Dıyarbakır MiUetvekili Salih Sümer'ın. bu
partiden Dıyarbakır ikinci sıra millervekili adayı olma-
sı sıkıntı yarattı. Sümer'in Salim Ensarioğlu'nun he-
men arkasından aday gösterilmesine ıl teşküatının ya-
nı sıra seçmenlerin de tepki gösterdıği öne sürülüyor.
Seçım gezılen sırasında. seçmenlerin Sümer ile ilgıli
vakınmalannın umutlannı azalrtıeını ileri süren DYP
ANAP'ın femir2. Bölge 4. sıra adayı BBP'li Ök-
keşŞendiller'in adı sık sık kulislerde geçiyor. Di-
ğer partiler Şendilleryüzünden ANAP'a yükleniyor-
lar. Kahramanmaraş Olaylan Davası'nın 1 no'lu sa-
nığı Şendiller'in İzmir'den aday gösterilmesi kimi
ANAP'lılan daürkütüyor. Şendilleryüzündenoykay-
bına uğrayacakları korkusu dışanya gösterilmiyor,
ama parti içi bir soruna dönüştü neredeyse. Özellikle
yapılan bir araştırmanın verilerinin de bu yönde ol-
masıkaygılanarttınyor. Belliki ANAP2. böİgedeum-
duğunubulamazsa fatura Ökkeş'e kesilecek. Tabii bir
ölçüde Genel Başkan Mesut Nılmaz'a ..
Erez nereye kadar Muğlalı?
Başbakan Tansu Çiller'ın Muglalılaraemaneti olan
DYP I. sıra adayı Yaüm Erez, seçim yarışını so-
luk soluğa sürdürüyor Kendisini Muğlalılara kabul et-
tirebilmek için pazar pazardolaşan Erez. Çiller'in git-
tiği heryörede sporkulüplerini seçim yatınmı olarak
görmesini anımsamış. Erez. Muğlaspor'a üye olurken
ÎOOmilyon liralıkyardımdadabulundu. Kendisineku-
lüp rozeti hedıye edilen Erez. Muğlaspor-Simav E\-
nel maçını Belediye Başkanı OrhanÇakır'la birlikte
izledi. Çakır'ın. Erezın kulüp üyeliğı \e maç izleme-
siyle ilgili değerlendirmesi de ilginç oldu: "Yalım
Bev'in MuğlalılığL hcrhalde maçı i/lediği süre kadar
olur..."
Diyarbakır
MHPÜ
binasında
cinayet
HAZALATEŞ ~ ~
NİZAMETTİN KAPLAN
ANKARA / Dh ARBAKIR - MHP
içindeki iç hesaplaşmalarsürerken dün
Diyarbakır'da partililer arasında çıkan
birkavga.cinayetlesonuçlandı. Dolan-
dıncılan içinde banndıran bir partinin
barajı aşamayacagını vurgulayan eski
MHP Diyarbakır ll Başkanı Ah'metftk-
tane, aday olabilmesi için kendisinden
1.5 milyar rüşvet istenildiğini ileri sür-
dü. Partideki barajı aşamama endişesi-
nın. MHP Genel Başkanı Alparslan
Tiirkeş'in özel televizyonlarda yayım-
lanan liderleraçıkoturumundasergıle-
diği çok düşük performansla arttığına
dikkat çekildi.
MHP Diyarbakır ll Başkanlığı'nda
partililer arasında çıkan tartışmada bir
kişi, tabancayla vunılarak öldürüldü.
Olay. dün saat 17.30 sıralarında Paşa-
konağı civanndaki MHP İl Başkanlı-
ğı'nda meydana geldi. Nedeni henüz
bel irlenemeyen tartışmada Şe>hmuz At-
hadlı partili. adı ögrenilemeyen birbaş-
ka partili tarafından tabancayla vurul-
du. Ağır yaralanan Atlı. Devlet Hasta-
nesi'nekaldırılırkenyoldayaşamınıyi-
tirdi.
DYP ile CHP'ninfindıkaçnıazıTtREV
GlRESUN - ANAP ın
1991 seçimlennde "4-0"lık
sonuçla kalesi ilan ettiği
Gıresun'da. 24 Aralık se-
çimlerinın kaderini findık
ve liste savaşlan belirle-
yecek. Findık üreticisinin
buyıl içine düştüğüzor durum nedeniy-
le muhalefet partileri D>'P ile CHP'yi.
iktidar ortaklan ise birbirlenni suçluyor.
Nüfusu gıderek azalan. voğun göçler
yaşanan Giresun'un temel sorunu ışsiz-
lik. Bu tablova findık üreticisinin bu yıl
yaşadıklan da eklenince iktidar partile-
rinin seçmen karşiMna çıkmaları ıvice
güçleşiyor.
Ortaklar birbirine düştü
DYP yöneticileri. findık konusunda
CHP'yi ve FİSKOBİRLİK yönetimini
suçladı. CHP ll Başkanı Hayati Tökez
ise. "Buyılkifindıktabtosunda CHP'nin
günahı yok. Biz tekrar hükümete girer-
Ciresun Seçmen sayısı: 262.950 Çıkaracağı miUetvekili sayısı:
• MiUetvekili sayısı: 1991: 4
1991
Partiler
ANAP
SHP-HEP
DSP
DYP
RP-MHP-IDP
SP
Genel
Oy
77024
34057
13330
52019
34612
1108
Seçimleri
0y(%) M
36
16
6
25
16
1
Vek.
4
0
0
0
0
1994
Partiler
ANAP-BBP
CHP-SHP
DSP
DYP
RP-DP
İP
SBP
MHP
MP
YDP
YDH
YP
İl Genel
oy
67141
37385
9584
50384
39156
364
1101
11741
840
91
Meclisi
Oy|%l M.Vek.(
31
17
4
23
18
0
1
5
0
0
')
2
t
1
1
(') 24 Aralık'ta yapılacak genel seçimlere katılacak sıyasal partilerin 27 Mart 1994 İl Genel Meclisi seçim sonuçlanna gore
| barajsız d'Hondt sıstemiyle çıkaracakları miUetvekili sayısı MHP'nın yüzde 10 ülke barajını aşacağı varsayılarak hesaplanmıştır. j
ken. 2.5 trihonluk kaynak aktanlacağı-
na dair söz alındı. Ancak bu para gecik-
tirildr dedi. FİSKOBİRLİK Genel Mü-
dürii, 3 dönem CHP'den Ordu Belediye
Başkanlığı yapmış olan Kâzım Türk-
men ise hükümetin verdiği destekleme
sözünün tutulmadığını belirtiyor.
ANAP'ta liste başında miUetvekiİleri
Burhan Kara ile Yavuz kövmen'ın yer
alması, Rasim Zaimoğlıı'nun 3. sıraya
konması sıkıntı yaratmış.
DYP'de de, eski ll Başkanı Mehmet
.\JiGiine>'in listeye alınmaması sıkıntı
yaratmış. ANAP'tan DYP'ye geçen mil-
letvekili ErgunÖzdemir'in liste başın-
da aday gösterilmesi tepkilere yol açar-
ken. Merkez İlçe Başkanı MehmetCev-
ran "Kamuoyu, listemizi beğenmedi"
demekten çekinmedi. Aday listesını ker-
hen destekleyeceklerini bildiren DYP İl
Başkanı Haluk Aktan huzursuzluklann
sürmesi üzerine ıstifaedınce yerine Mu-
ammer Ustaatandı. Ancak örgütün lis-
tey i desteklememe tutumunun sürmesi
üzerine. DYP Genel Başkan Yardımcısı
ve Teşkilat Başkanı Mehmet Göihan im-
zasıyla gelen faks emriyle ıl ve ilçe ör-
gütleri feshedıldi. CHP. adaylannı önse-
çimle beliriediğinden çok fazla sıkıntı ya-
şamamış. Liste başına baro başkanı Şan-
sal Dikmen gelirken. dördüncü sıradaki
Ata> Güngörpartiden istifaetmiş. DSP'de
de liste kavgalan nedeniyle il yönetimi
istifa etmiş. CHP İl Başkanı Hayati Tö-
kez, DSP'den istifa edenlerin CHP'ye
katılacağını belirterek birincilik için
ANAP'la yanşacaklannı söyledi.
SAYIŞTAY BAŞKANI VECDİ GÖNÜL
'Malvarhklannı, Sayıştay denetler'
ANK.4RA (Cumhurhet Bfirosu)- Başbakan Tan-
su Çiller ile ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaza-
rasında süren malvarlıaı tartışmalan üzerine günde-
me gelen "bağımsızdenetçi" önerisine. Çiller sessiz
kalırken Sayıştay Başkanı Vecdi GönüL "Tüm dün-
yada malvaıiıklanıu,Sa)iştay denerter" dedi. Gönüi,
TBMM'den bu konuda biryctkı verilmesi durumun-
da, bağımsız bırdenetçi olarak liderlerin malvarlık-
lannı araştırabıleceklerinı bıldırdi.
Gönül. Cumhuriyet'e yaptığı degerlendirmede.
tıafta başında liderler arasında yapılan açıkoturum-
da gündeme gelen "Sayışta> 'ın malvaruklannı araş-
hrması" önerisinın. ancak Meclis karanyla günde-
me gelebıleceğini söyledi. Gönül. bugüne kadar Mec-
lis'ten böyle bir karar çıkmadığını da vurgulayarak
şu açıklamayı yaptı:**Bütün dümada meclis, biı gibi
deııetimleri Sa>ışta> 'a > aphrnor. O Türkive'de itk dc-
fa olur, ama bütün dünyada bunun uygıılaması var."
HADEP KONVOYUNA KORUCU ATEŞİ İDDL4SI
Mehmet Unay: Seçimlere kan izi düştü
ANKARA / ADAINA / DİYARBAKIR (Cumhu-
riyet)-Siirt'in Baykan ilçesinde HADEPkonvoyu-
na, korucular tarafından havaya ateş açılarak engel
olunmak istendiği bildirildi. HADEP Genel Sek-
reter Yardımcısı Mehmet Zeyııetîin Unay. açık ha-
va toplantısı sınsında koruculann kalabalığa açtık-
lan ateşi, "Seçimlerine kan izi düştü" diye değer-
lendirdi. HADEP Genel Başkanı Mura't Bo/İak.
"*Bu seçinıle ezilen ve sömürülenier, ezen ve sömii-
renleri iktidardan atacak"dedi. Kapatılan DEP'in
cezaevinde bulunan eski nıilletvekilleri de seçim-
lerde HADEP'i desteklediklerini açıkladılar.
Unay. basın toplantısında. Demokratik Banş Ha-
reketi'nin | DBH) seçimlerden çekilmesini de "Ba-
gınısız adaylann yüzde 801 bizi destekliyor" diye
değerlendırdı. Seçim çalı^malan için Dıyarbakır'a
gelen Bozlak. 1991 vılından bu yana fürkıye ve
Güneydoğu'da gelişen olaylan değerlendirdı.
BİRBAKIMA
SERVER TAISİLLİ
Paul Eluand Üstüne...
1942'de. Fransa'nın Nazi işgaline uğradığı o ana
baba günlerinde, bir şiir kitabı yayımlanır Paris'te; adı
da Şiir ve Gerçek'tir. Eserin hemen başında Özgür-
lük adlı bir şiir yer almıştır ve şöyle başlar:
Okul defterlerime
Sırama ve ağaçlara
Kum üstüne kar üstüne
Yazarım adını
Şair, kelimelerin melodisine de uyup açık ve özlü
birsöyleyiş içinde, ne ki görüyorsa onun üstüne "öz-
güıiük"ü yazmaktadır: Dağa taşa, göllere ormanlara,
bulutlara kasırgalara, kaba kacağa, yokluğa yalnızlı-
ğa, yıkılmış evlerle sönmüş feneriere, bu arada top-
lara tüfeklere ve krallann tacına... O sırada, hemen
hemen bütün Fransız şiirini arkasından sürükleyen bir
büyük hareketin, Direniş hareketinin içinde kavgası-
nı sürdüren bir şairın şiiridir bu ve Direniş'te yazılmış
olanlar arasında şaheserierden biri olarak kalacaktır.
Adını hatırlayacaksınız o şaırin: Paul Eluard!
Şu sıralar doğumunun 100. yılında anılıyor...
Yaşadığı dönem, dünyanın olduğu kadar Fransa'nın
da en çalkantılı dönemlerinden biridir. Birinci Dünya
Savaşı'nın arkasından, onu da rüzgân içine alan, ön-
ce Gerçeküstücü akım oldu; bir yenileşmenin dilini
ve tekniğini alır ondan. Ne var ki, o ve Aragon, söz
konusu akımın ötesinde, bireysel ve toplumsal duy-
gulanışın kaynaklarına da eğilirier. Eluard, bütün bir
Fransız şiir geleneğinin mirasına da konmak ister ve
bir Eski Şiir Antolojisi üzerinde çalışır ki, 1951 'de ya-
yımlayacaktıronu.
1934'te çıkardığı Herkesin Gülü adlı kitabıyla Ger-
çeküstücü döneminı kapar şairimiz; Bereketli Göz-
ter'le (1936) yeni ufuklara açılır: Dilde somut bir ya-
lınlığın yanı sıra, düş ve hayal de vardır şhrinde.
Gidip onlarla bulacaktır insanlığı ve bulur da...
Çarpıcı olaylar üst üste gelir: ispanya'da iç savaş
patlar. şairimiz Cumhunyetçi Ispanya'nın yanındayer
alır ve şunu yazar 1936'da: "Bütün şairlerin, ötekiin-
sanlann yaşamında, ortak yaşamda derinden derine
gömüiü olduklan gerçeğini söyleyip savunma, hak-
ları ve görevleridir: bunun saati gelip çatmıştır!" ikin-
ci Dünya Savaşı'nın eşiğinde, aşk ve düş şairi, faşiz-
me karşı özgürlüğü ve insan onurunu şakımaktadır
artık. Savaş patlayıp da Fransa işgale uğradığında,
Direniş hareketinin içindedir ve üstelik yeniden Ko-
münist Parti'nin safları arasındadır. Öyle de olsa, bu
açık siyasal "bağlanış "ın ötesinde, o ve Aragon, ulu-
sal duygunun ve bir özgürlük mistiğinin "lirik" gücü-
nü yeniden yakalayabilmişler ve Direniş'in iki büyük
şaıri olarak kalmışlardır. 1952de öldüğünde, Eluard,
o açık ve aydınlık dilıyle. her türlü soylu düşüncenin
ve aşk atılımının yanında olarak, kaygı ve kinden kur-
tulmuş bir insanhğın düşü ıçindeydi...
Şimdi o kaygı ve kinin yeniden pençesindedir in-
sanlar.
Emperyalizm, yeni bir dünya düzeni adına, vahşi
birüberalizmi yrğınlann üstüne salarken: aklın ve sağ-
duyunun sesi işitilmez olmuş, karanlıkçı düşünceler
kaplamıştır ortalığı.
Bağnazlık, şovenlik, tutuculuk kol gezmektedir.
Dünyada böyledir, Türkiye'de böyledir.
Bütün bu ters gelişmelere karşı çıkmak, aklın ve bi-
limın öncülüğünü. emeğin vealınterinınhaklarını, ba-
ğımsızlığı ve halkın çıkariannı, yalancılara, gözboya-
yıcılara. halk avcılarına karşı savunmak gerekir. "Bel-
leğin görevi" vardır ve onu yerine getirmek yurttaşlı-
ğın şanındandır.
Bu bakımdan, her seçimde olduğu gibi, bu seçim-
de de, insanlarımızı büyük bir sınav beklıyor.
Paul Eluard'ın yukarıda andığım uzun şiirinin ilk çe-
virisi, 1946 yılında. ünlü Tercüme dergisinde yayım-
lanmıştır ve altında şu iki adı okursunuz: Melih Cev-
det Anday - Orhan Veli Kanık. Orhan Velı'yı ölümü-
nün 45. yılında andığımız şu sıralarda. Melih Cevdet
ustamıza yeniden uzun ömürler dileyerek, o şiirin son
dizelerinı -biraz değiştirerek- okuyucularıma sunmak
isterim.
Şöyle bağlıyor Paul Eluard sözlerini:
Bir tek sözün şevkiyle
Yeniden başlıyorum yaşama
Senin için dogmuşum ey Özgürlük
Seni haykırmak için!..
İzmir'de umduğunu bulamadı
Çiller: Gericiliğe
karşı oyları böhııeyin
MERIH AK
YUSLFÖZKAN
fZAftR-DYP Genel Baş-
kanı \ e Başbakan Tansu Çil-
ler. RP lideri Necmettin Er-
bakan'ın Atatürk'ün açtığı
volu kapamaya çalıştığını.
ANAP'ın da RP kadrolanna
lıstelerınde ververerek ülke-
>i genve götütmek istediği-
ni belirterek "İstanbul'da.
Ankara'da geçen seçimlerde
yasadık. Çoğunluk ileri git-
mesine rağmen. gericiliği is-
tevenler seçimleri kazandı.
Çünkü oylar böhindü. Ülke-
vi geri göhırmek iste>en odak-
lar, küçümsenecek durumda
değildir. Halkımızın o\lan-
nın bölünmemesi gereği var-
dır" dedi.
Çiller. gümrük birliğınin
ardından vaptığı ilk mıtin-
gınde umduğunu bulamadı.
Büyükşehir Belediye Başka-
nı Burhan Özfamra. mıllet-
vekıliadaylan veDYPörgü-
tünün tüm çabalarına karşın
beklenen "şw"gerçekleşme-
di. Havaalanında beklenenin
dişinda az bir yurttaş grubu
tarafından kar^ılanan Çıllerin
beraberinde. Ona>'Alpagove
Doğan Güreş de vardı.
Havaalanından çıkışından
itibaren hemen hemen herdi-
reğeasılan "MerhabaAvru-
pa" pankartları. AB bayra-
ğının içine yerleştirilmış tür-
kiye haritasıyla oluşturulan
afişler dikkat çekiciydi.
Çiller'in konuşması sıra-
sında sık sık "Viırvurinlesin,
^ ıltna/ dinlesin". ->lesut sa-
kin ol, sinirk'rine hâkinı ol"
sloganlan atıldı. Aianın her iki
yanına konulan İZFAŞ ım-
zalı "Yanlış yapmayın Ma-
dam Mitterrand" pankartı
ise dikkat çekiciydi.
Ciller. Cumhunyet Ala-
nı'ndakıkonuşmasına. güm-
rük birlığı ıçın hem ıçeride
hem de dışanda kendılenni
engellemek ısteyenlenn bu-
lunduğunu söyleyerek başla-
dı. GB'ye girılmesı konu-
sunda kendisinin yaptıgı ça-
lışmalann bazı güçlerce en-
gel lenmeyeçalışıldığım sa\ıı-
nan CiHer. Erbakan'ı da sert
bırdilleeleştirdı. Erbakan'ın
başbakan olması durumun-
da gümrük birliğıni tanıma-
yacağını açıkladığını anımsa-
tan Çiller. sözlerini şöyle sür-
dürdü: "tleri ülkeletİe bütün-
leşmeye son vereceğim divor.
Razı mısınız? Erbakan. bana
(A verenler Müslüman.diğer-
lerine verenler Müslüman de-
ğil divor. Bu bölücülük değil
mi? Bunun PKK'den ne far-
kı var? Yücedinimizin avdın-
lığına değil. geriye gitmek is-
tivor. Ne diyorsunuz? Erba-
kan. Atatürk'ün açmış oldu-
ğu volu kapamaya çalışıvor.
Buna müsaade edecek nıisi-
niz? Bu bacınız müsaade eder
mi? Göğsünü siper eder. mü-
cadelesinisürdürür.Cumhu-
riv et kadrolannı yok edecek-
lerini söylüyor. Cumhurivct
kadrolan bizieriz. Bizi kanlı
mı kansız mı yok edecek?"
Çiller. ANAP lideri Mesut
Yılmaz'ı da eleştirdi. Yıl-
maz'ın. Erbakan'ın açıkça
vaptıklannı "gizfilik'* içinde
>aptıgını savundu.