Catalog

Cumhuriyet İmtivaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinkaya Dış Haberler: Ergun Balcı • Ekonomi: Abdurrah- • Geneî Yavın Danışmanı Orhan Erinç man Yıldırım • Istihbarat: Yalçın Çakır • Yurt MiidürLri İbrahim Yıldız. Haberlen: Mehmet Saraç • Makaleler: Sami Karaören • Spon'Abdülkadir Yücelman • Dü- zeltme: Abdullah Yazıcı • Yazıişleri Miidürbri. İbrahim Yıldız. Dinç Tayanç (Sorumlu) •HaberMerkezı Mü- dürü: Hakan Kara Ankara Temsilcısi: Mustafa Balbav •Habcr Müdürü. Doğan Akın AtatürkBul- varıNo:125. Kat: 4. Bakanlıklar-Ankara Tel- 419502ü C Hat). Tclc\: 42344. Fax: (4(4195027 •İzmir Temsilcisi: Serdar Kızık, H.2ı>a BK. 1352 S.2 3 Td:44l1220 Telex: 52359, Fax: 4419] 17 «AdanaTemsilcısi: Çetin Yiğenoğlu İnönüCd 119S. No: 1 Kat: 1. Tel: 3522550-3522601-3522492. Telex: 62155. Fax: 3522570 Mue^e^e Müdürü: Erol Erkut #Koo rdinatör Ahmet korulsan •Muha^ebe Büleırt Vener • Idarc HüsejinGürer •Ibletmc ÖınderÇelik • Bılgı-İ^lem Nail İnaJ •Bılgısj\ar Sıstem: Mürüvet Çiler •Reklam: Reha [şıtmaıı > : Y e n ı G u n H j b e r Ajan«. Basın\e Yj>ıncılık.,-\ Ş Türkocjğı C a d 39 41 Cağaloğlu 34334 tst P K :46İstdnbu'lTel (0 212) 512 05 (1512t> hat I Tclo\ 212M,. Fav ıll : i : > 5 l V< I0HAZIRAN1994 İmsak: 3.26 Güneş: 5.24 Öğle: 13.08 Ikindi: 17.07 Akşam: 20.41 Yatsı: 22.32 Çevre hukukunun sorunları tartışılıyon • Haber Merkezi-Türkiye ve A\ rupa Topluluğu'nda Çevre Hukukunun Güncel Sorunlan tstanbul ÜniversitesiSiyasal Bilgiler Fakültesi ile İstanbul Alman KültürMerkezi tarafından düzenlenen birdizi toplantıda tartışılacak. İstanbul Teknik Üniversitesi Maçka Sosyal Tesisleri KonferansSalonu'nda bugün 09.30"da başlayacak toplantılar >ann akşam verilecek veda koktev li ilc sona erecek. Toplam 8 oturumun yapılacağı toplantılann organizasyonunu Doç. Dr. Semra Atabay. Prof. Dr. ÜlküAzrak.Doç. Dr. İbrahim Kaboğlu ve Alman Kültür Merkezi Müdürü Johannes VV'elssen üstlendi. Prof. Dr. Aydın Aybav \eProf. Dr. Pertev Bilgen ile Doç. Dr. Hayrettin Ökçesizde organizasvonun Danışma Kurulu üyeliklerini yaptılar. Yağmur1.5günlûk su kazandırdı • İstanbul Haber Senisi - İstanbul'a son ıkı günde >ağan yağmurlar kente bir buçuk günlük su kazandırdı. Kesinti programı içcrisinde İstanbul"a günde ortalama l milyon 200 bin metre küpsuveriliyor. İstanbul'a su sağlayan yedi barajda, yağmur nedeniyle sağlanan su artışı 1 milv on 940 bın metre küp olarak belirlendi. İSKİ'denyapılan açıklamavagöre iki günde v ağan > ağm urlarla bırlikte barajlardaki su rezervi 201 milyon2! bin 200 metre küpe ulaştı. Bakan Ayaz'dan velilere uyam • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ankara. İstanbul ve İzmir başta olmak üzere 20 ilde ilk ve orta dereceli okullar bugün yaztatilinegiriyor. Milli Eğitim Bakanı Nevzat Ayaz. velilerden. karnelerinde kınk not getiren öğrencileri eezalandırmamalannı ve daha anlav ışlı olmalannı istedi. 1993-1994 eğitim-öğretim yıh 20 ilde bugün sona ererken. yaklaşık 3 milyon öğrenci. karneveyaz tatili hevecanı vaşıvor. Yurtdışındakilerin üniversitesınavı • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Yurtdışında çalışan Türklerin çocuklan için üniversiteyegjriş sınavı başvurulan 13 haziran pazartesi günü başlayacak. 992 adayın yükseköğretim programlanna kabul edileceği sınav. 31 temmuzda Ankara ile Almanya'nın Köln kentinde yapılacak. Sınav kılavuzu ve başv urma belgeleri. 13-24 haziran günleri arasındaÖSYM'nin Ankara bürosu ile v urtdışı temsilciliklerindeki eğitim ataşeliklerive eğitim müşavirliklerinden alınabilecek. Öykü yazarı Abdullah Aşçı öldü • BLRDLR (Cumhuriyet) - Anlık du\ uşlar v e yaşama parçalanv la ördüğü öv küleriyle antolojilere gırmev i başaran Burdurlu öy kii yazan Abdullah Aşçı. yaşamını yitirdi. Sanatçının yaşamı Burdur'daveyazın çev relerinde büv ük üzüntü varattı. Aşçı. 1921 \ılmda Burdur'da doğdu. Deniz Kurdu-1 tatbikatı başladı • ANKARA (AA) - Denız Kurdu-I '94 tatbikatı dün başladı. Marmara. EgeveDoğu Akdeniz'deyapılacak tatbikat. 23 hazirana kadar devamedecek. Genelkurmav Başkanlığı'ndan vapılan açıklamaya göredün gemilerin ana üs ve limanlardan hareketleri ile başlavan tatbikatı. Donanma Komutanı Oramiral Güven Erkavasevk vcidarc edecek. Türkiye'ye santral satmak isteyen ülkeler neredeyse üsteparaverecek NükleerkapanakrediyemiÜMtTOTAN İZMİR - Nükleer santral satıcısı ülkeler. santral kurmamız için nere- deyse üste para verecek. Nükleer Karşıtı Kongre Tertip Komitesi Başkanı Elektrik Mühendisi Arif Kiinar. Dünya Bankası yetkilileri ve ABD ile yapılan ikili görüşmelerde. kredi olanağı sağlamada, nükleer santral yapımının şart koşulduğunu belirtti.' Dünya Dostlan Derneği kurucu üyesi Nesrin Timur da santral pazar- lamaya çalışanlann çevrelerine du- yarsız varsaydıklan ülkeleri seçtik- lenni belırterek. "500-600 milyon dolar kredi açmak içinher tiirlii enge- li çıkaranlar. nasıl oluyor da nükleer santral kurmamız için milyarlarca dolar vermeyi teklif ediyorlar" dedi. Nükleer Karşıtı Platform'da aktif görevler üstlenen. konunun uzmanı Arif Künar. Türkiye'nin sonu şim- diden belli olan bir serüvene götü- rülmek istendiğini. şu anda "demok- rasiyle başları hoş olmayan" bazı ül- keler dışında nükleer santral yap- tıracak ülke bulunmadığını söyledi. Dünyadaki belli başlı nükleer sant- ral yapımcısı fırmalann yan kuru- luşlannın Türkıve'de açılan ihaleye katıldığını vurgulayan Künar, "10 martta olması gereken ihale, nükleer lobilerden gelen talep üzerine 26 nisa- na ertelendi" dedı. Künar. ön proje hizmetleri için bolca hibe yaratma kulisleri yapıldığını belirterek şunla- n söyledi: "Örneğin 8-9 Aralık 1993'te An- kara'da yapılan ABD-Türk Kaıma • Dünya Dostlan Derneği kurucu üyesi Nesrin Timur da santral pazarlamaya çalışanlann çevrelerine duyarsız varsaydıklan ülkeleri seçtiklerini belirtti. Ekonomik Komisvon TopJanttsı'nda ABD hükümeti, Trade and De\olop- ment Agency firması aracılığıyla bir- kaç milyar dolaruk finansnıan sağla- nabileceğini söyledi. Dış kredi fınans çe^releri, uygun ödeme \e ucuz kredi karşılığı önerdikleri ülke fırmasının seçilmesi için kulis faaliyetierine de- vamediyorlar. Özellikle Körfez krizi nedeniyle ül- kemizin bir koyup üç alacağına. üç koyup bir alması sonucu karşıiaştığı ekonomik darboğazı aşabilmesi için Dünya Bankası yetkilileri ve ABD ile yapılan ikili görüşmelerde, banka ilgi- İileri, 'Size ancak nükleer santral yapımında tüm kredi olanaklannı sağlanz. yeter ki bir ABD firması ile anlaşın" demişlerdir." Arif Künar. 7. Beş >ıllık Kalkın- ma Planı komısyonlanndan Enerji Komisyonu'nun başına Türkıye Atom Enerjisi Kurumu Başkan Yardımcısı Doğan Ömer'in seçilme- sinin de Türkiye'deki nükleerci atom lobısının ne kadargüçlü oldu- ğunu gösterdiğini belirterek, "170 Ibinden fazla yurttaşın TBMM'ye verdikleri Nükleer santral istemiyo- ru/' dilekçelerine rağmen Akkuyu için ihalclerin devam ctmesinin, ta- ammüden işlenmiş cinayet olduğunu düşünüyoruz" diye konuştu. Dünva Dostlan Derneği kurucu üyesi ve SOS Akdeniz Bürosu An- kara Sözcüsü Nesrin Timur da ku- zev ülkelerinde nükleer santral yapı- mının kamuoyu baskısı nedeniyle imkansız hale geldiğıni belirterek. "Bu ülke yönetimleri işsiz kalan fir- malarına bizim gibi ülkelerde pazar arıyor"dedi. Tek pazarın. gcri kalmış ülkcler olduğunu öne süren Timur sözlerinı şövle sürdürdü: "Akıllarınca kamuoyu duyarsız olan ülkelere yönelip neredeyse üste para >ererek nükleer santral teknolo- jilerini satmaya çalışıyorlar. Ama yanılıyorlar. Türkiye doğaya dıııyar- lılık açısından bugün onların ülkele- rinden bile daha ileri düzeye ulaştı. Aliağa. Gökota. ^umurtalık. İslan- bul Boğazı, Gü^en Park \e diğer et- kinlikler gösterdi ki yurttaşlar nerede çe^reyle ilgili bir sonın \arsa orada mücadeleye girişiy orlar. Aliağa'da JaponJara pabuç bırak- mayan bu ülkenin insanları, Türki- ye'nin neresine olursa olsun. nükl eer santral kurdurmazlar. Kaldı ki nıik- leer santral yapmak için borç almak dcmek. hem bu ülkenin insanını, do- ğasını ipotek altına almak hem de 100 yıl bitme/ tükenmez borçlaıla yaşamakdemektir. Nükleer santral kurarsanız bu boır- cu ödeyecek insan da kalmaz bu ülkı.'- de. Sakat çocuklar dilenip de mi ödo- vecekler?" 'Yeterartıkkirletmeyin beni' Hepimiz uzaktan izlemiştik. Çöp dağı patlamış, 39 insan altında kalarak can vermişti. Olaya bir televizyon haberi, gazete haberi kadar yakındık ancak. Öyle ya. L mraniye. Halkalı. Tuzla. Yakaeık çöplüklerinden bize neydi. Biz orada yaşamıyorduk ki... Halbuki o, sinsi sinsi çevremizde dolaşıy or. Orada bir pet şişe, burada bir nay lon poşet. Gözümüzün önünde. Gözümüzün önüııde olmasa bileo, mutlaka bize ulaşıyor. Avınnaksızın attığımız çöpler; hastanelerdeki enfekte çöpler. sanay inin zehirli çöpleri. evlerimizin "masum" çöpleri. hepsi bir şekilde b ize ulaşıyor. Kah yer altına sızıp su ka\ naklarına karışarak kah martıların gagasında... Ya da çöplüklerin çet resirıde otlay an ineğin siitü vey a etiy le. Burası Bebek. \ ıllardır çöplük olarak kullandığımız bir başka yer. Marmara Denizi. içindeki çöpleri y üzümüze vururcasına dışarı kusmuş. "Yeter artık, kirletmey in beni" diyor. (Fotoğraf: İZZETKERIBAR) Istanbıd'unsonmlanna tedavikaynağı bıdunannyor TBMM Araştırma Komisyonu, İstanbul'un sorunlanna tanı koydu, 'tedavfnin hangi ka ynaklarla yapılabileceğine ise öneri getiremedi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- İstanbul'un sonılannı belirlemek ve çözüm önerileri getirmek amacıyla kurulan TBMM Araştırma Komis- yonu. sorunlara tanı koymasına karşın. "tedaWnin hangi kaynak- larla yapılabileceği konusunda öne- ri getiremedi. Komisvon raporun- da. her yıl 500 bin kişinin goç ettiği İstanbuİ'un. nüfusvoğunluğu. çevre kirliliği ve güvenlik sorunlan ile ula- şım ve eğitim kummlanndaki yeter- sizlik. tüm boyutlanyla ortaya konuldu. Rapora göre İstanburda 18 terör örgütü ve 300 bın sabıkalı var. Komisvon Başkanı veDYPSam- sun Milletvekili Ali Eser. dün dü- zenlediğı basın toplantısmda. hazır- ladıklan raporu açıkladı. İstanbul'a göçün durdurulmasının zorunlu ol- duğu belirtilen raporda. kente her yıl 500 bin kişinin yerleşmek ama- cı>la geldiği ıfade edildi. Rapora göre en hızlı gecekondulaşmanın vaşandığı keniteki toplam 1 milyon 300 bin konutun 250 bınini gece- kondu ve ımara aykın vapılar oluş- turuvor. Bu durumda. her vıl 100 bin veni konuta gereksinim duyulu- yor. Kilometrekarevc 1280 kişinin düştüğü İstanbul. bu nüfus voğun- luğuyFa. Türkiye ortalamasının İS kat üzerine çıkıyor. İstanbuİ'un \ıl- lık nüfus artışı yüzde 4.8 olarak be- lirlenmesine karşın. özellikle göçün voğun olduğu bölgclcrde oranlann çok yükscldiğı ortaya konuluyor. Raporda. göç ve gecekondu soru- nunun çözümünc yönelik. kırsal nüfusu verinde kalmaya özcndire- cek politıkalann seliştirilmcsi. mct- ropol niı.elikli kentler çevresınde uydu kcntler oluşturulması. iskan ve gecekondu ile ilgili yasalann ödünsüz uvgulanması. geniş çaplı imaraflarından vazgeçilmesi. kaçak yapı ve gecekondulara altyapı. elektrik. tdcfon gibi hizmetlerin gö- ıürülmeni(?si önerilivor. Hızla artan geeckonduların. terör için dverişli ortamlar oluştur- duğu v urgulanan raporda. güvenlik sorunlarınii ılişkin şu sapiamalar yeralıyor: - İstanbu l"da terör olavlan dışın- daki olavların. diğer ülkelerdeki benzcri mctropollere oranla daha düşük olduğu gözleniyor. - İstanbul'da terör örgütlerinın iş- lediği cinayetlerin faillerinin bulun- masında zorluk çekiliyor. Adalet mekanizmasının hızlı çalışmaması nedcnivlc bir kısım alacaklılar. ala- caklannı. çek-senet mafyası adı ve- rilen zorbalar kanalıyla alma yolu- nu seçiv orlar. Raporda. uiaşım sorununa çö- züm olarak. minibüslerin kente so- kulmaması önerildi. ÇEVRE PANELİ Hava kirliliği İstanbul'u terk etmeye niyetli değil İstanbul Haber Senisi- De\ nmci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nun(DİSK) Çev re Haftası kapsamında Tank ZaferTunava Kültür Merkezi'nde düzenlediği 'İstanbul \e Çe>re Sonınları Paneli'ne katılan uzmanlar. İstanbul'daçevre sorunlannın daha uzun süre çözümc kav uşmavacağını belirttiler. DİSK Çev re Sorunlan Dairesi Başkanı Kemal Daysal'ınvönettıği panele Kimya MüliendısleriOdası İstanbul ŞubeTemsılcisi Doç. Dr. Semiha Arayıcı. İstanbul Büvükşehir Beledivesı Çevre Komisyonu üyesi Nur Atabay. Boğaziçi Cniversitesı Çevre Bilımlerı Enstitüsü öğretım üyesi Doç. Dr. Günay Kocasoj ile İTU Maden Fakültesi öğretim ü\esi Prof. Dr. Orhan Kural konuşmacı olarak katıldı. "Eskiden ha>a almak için pencereleri açardık, şimdi kapatıyoruz"diven Prof. Dr. Orhan Kural. hava kirlilığının İstanbul'a > erleştığıni veçıkmav a da niyeti olmadığını söv ledı. Yaptıklanbirçalışmayagörehava kirliliği olan dönemlerde ölümlerin 2.5 kat fazlalaştığına dikkatçeken Kurai. "Kömürübu şekilde kullanmay ı sürdürürsek ha\ a kirliliğinin azalması da olanaksız. istanbul'da kullanılacak kömürlerin. kükürt \ e nem oranını azaltıcı işlemlerden geçirilmesi şarttır" dive konuştu. Kömiir kalitesini arttıracak tesıslerin kurulmasının uzun vadeli bir ış olduğunu belirten İstanbul Büv ükşehir Beledivesi Çevre Komisvonu üvesi Nur Atabay ise ilk aşamada 'Halk Ekmek' gibi halk kömürü dağıtım merkezleri düşünüldüğünüve 15temmuza kadar da görece temiz kömürün dağıtımının başlavacağını söyledi. BÜ Çevre Bilimleri Enstitüsü öğretim üyesi Doç. Dr. Günay Kocasoy. kente içme ve kullanma suvusağlayansuhavzalannın hepsine. çev resindeki çarpık kentleşme ve sanay ileşme nedeniyle kanalizasv on v e zehirli maddelerin kanştığını söv ledi. Doç. Dr. Semiha Arav ıcı da kamçılanan tüketimin hava kirhlığıni arttırdığına değinerek yıllık kömürtüketiminin 10 milvon tona ulaştığı İstanbul'da. ha\a kirlilığinden kavnakîanan toplu ölümlenn görülmesinin an meselesi olduâunu söv ledi. Aya Yorgi'nin Vefakâr' gecekondusu OKTAY EKtNCİ Son ekonomik paketten sonra yaz tatillerini İstanbul da geçirenler için hele bir de 'gezmeye tozmaya' me- raklılarsa. öncelikle gidileceİc yerler arasında hiç kuşkusuz Adaiar başı çe- kiyordur. Hayret edilecek derecede üstün bir 'kent düzeni' içerisinde işleyen Bos- tancı İskelesi olanağı. uiaşım sorunu- nu en aza indirmiş sayılabilir. Kentin uzak semtlerinden Adalar'a ulaşmak isteyenler. özel otolannı iskelenin he- men karşısındaki otoparka bırakıp. şehir hatlannın sık aralıklarla hareket eden vapurlarına binebilirler. Biz de öyle yaptık ve hafta sonu ta- tilindeki 'uvgarlıkların izinde' prog- ramımıza Büyükada'nın tarih değer- lerini aldık. 'Büyükada ve tarih' deni- lince de kendimızı ister istemez Aya Yorgi Manastırı'nın taş döşeli dik vo- kuşunda 'tırmanırken' bulduk. Biliyorsunuz. Adaiar aslında Bi- zans döneminin 'sörgün yerleri.' O • Batı'ya öykünülen taklitçi mimarisiyle inşa edilmiş eski ahşap konaklar bile, şu son dönemlerde inşa edilen sözde "tarihsel görünümlü' binalann yanında çok daha kültürlü ve iiğırbaşlı duruyor. ünlü Saray entrikalan' döneminde. kimbilir nice prensin gözleri oyulmuş ve buralardaki ıssız köşelere sürgün olarak gönderilmiş. Zaten adı da o nedenle 'Prens Adaları' olarak kalmış ve tarih boyunca da hep uzaktan t ür- kütücü yerier' ojarak gözlenmiş. 18. yüzyıldan sonra İstanbul'un 'güzellik- ler yaratan' kimi zenginleri, bu Itici geçmişe' son vermişler ve Adaiar hem Osmanlı efendilerinin hem de varlıklı azınlıklann 'imar ve ihya ettikleıf bir sayfıye beldesi haline gelmiş... 'Fayton uygarlığı' Büyükada'yı şöyle 'sefasıyla' gez- mek isteyenler. İskele MeydanTnın hemen kenanndaki fayton kuyru- ğuna' girip. belediyenin özenle sağ- ladığı 'güvenilir bir düzen içinde' sırası gelen faytona biniyorlar. Aya Yorgi'ye ya da özgün adıyla Ayios Yeorgios'a gidebilmek için bir zamanlar Ada'daki Rumlann dillere destan eğlencelcr düzenlcdikleri "Luna Park' denen çamlığa dek fay- tonla ulaşıyonız. Slonra da -biraz da kilolann etkisiyle- yaklaşık yirmi da- kika süren bir 'tımianma yüriiyüşünü' göze alıp. tam teı:edeki tanhi ma- nastıra kan-ter için<de varabiliyoruz. Kilisenin bakıcı cvinin bulunduğu bölümde. geçen kaisim ayında çıkan yangının enkazı olduğu gibi duruyor. Zarif çan kulesiniıı yanında yıkık- dökük bir bina. insanın yüreğini bur- kuyor. Sedef Adası'na doğru bakan manzaraya hakim U-pedeki eski ah- şap evde ise 'restoram hizmeti" bahç:- deki tahta masalarda sürüyor. Yu- nanlı olduklan 'heırıen anlaşılan' tu- ristler. ünlü 'Aya Yorgi şarabını* tat- manın coşkusunu vaşıyorlar. Bir za- manlar bu Bizans manastınnın bu- lunduğu tepenin yamaçlan tamamen 'bağlarla' kaplıymış. O nedenle de bu- rada yapılan şarabın tadı ve yine 'bu- rada içilmesi 'avrıcalıkmts.' Şimdi bu ayncalığı. tepedeki ka- yanın çevresini adeta 'salaş bir gece- kondu' gibi saran derme çatma bina- da hizmet veren bir aile 'pazarlıyor.' Doğrusu. onca yokuşu tırmanıp. ta- nhi binanın gölgesinde şöyle bir din- lendikten sonra 'denize doğru baka- rak' o şarabı içmenin de vine 'a\Ti- calığı' bir başka oluyor... Büyükada'nın tam bir 'zevksizük panayırına' dönüşen son dönem 'ara- besk restorasyonlarına' bakılırsa onca korunmaya çalışılan güzelliklere karşın 'maganda yağmacılığın' yinc de egemen olmaya başladığı hemen fark edilebilir. Döneminin 'Batı'ya öykü- nülen' taklitçi mimansiyleinşa edilmiş eski ahşap konaklar bile. şu son dö- nemlerde inşa edilen sözde 'tarihsel görünümlü" binalann yanında çok daha kültürlü ve ağırbaşlı duruyor. Bu tür 'hafıf-meşrep' restorasyon- lan da Adalar'ın 'yeni kimliği" olarak kabul etmenin ezıkliği içinde. kalkış saatini önceden hedefîediğimiz vapu- ra yetişerek Bostancı'va doğru açılı- yoruz. Karşımızda, kimbiiir yine nice ünlü dev let adamını ağırlamış Anado- lu Kulübü duruyor. 1929'da. Stalin dö- neminde Sovvetler'den sınır dışı edi- len Troçki'nin bile 'dinginliğine' sığınıp. anılannı yazdığı bina... Dile gelse de şu şimdiki müşterilerine Ata- türk'lc birlikte olduğu yıllannın 'çağ- daş kültürünü' anlatabilse. Örneğin. şöyle de bir eski şarkıyla birlikte: "Nazlı bir şuhu idin gamla geçen sevdamın, Adalar'dan niye sır oldu. güzel en- dammf