Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 11 ARALIK 1994 PAZAR
10 DIŞ HABERLER
Müslüman ülkeler arasındakigörüş ayrılığı ve kamplaşma Islam dünyasının birleşmesini önledi
Gerçeldeşmeyen birük
ÖZGENACAR
1949'da Pakıstan, salt ekono-
mık ışbırlığını teşvık ıçın yan
resmı bır de Uluslararası Isla-
mı Ekonomık Konferans dü-
zenledı Konferans gınşımı Pa-
kıstan Malıye Bakanı Golan
Muhammed'den geldı Konfe-
rans, Islam ulkelerını sıyasal
bütunleşmeye gotüreceğı umu-
duyla ekonomık bırlık oğutu ıle
sona erdı Sureklı bır sekretar-
ya kuruldu ve sonrakı toplantı-
nın 1950'deTahran'dayapılma-
sı kararlaştınldı
Ne var kı Pakıstan'ın kongre
ve konferans çabaları Arap
dunyası tarafından hoş karşı-
lanmadı "Nasıl olur da Pakıs-
tan, Islam dumasına yol goste-
rebılırdı'' Bu hak ve \etkj, M-
lah'ın sevgıli kavmi Araplara
aitdeğümıvdi?"
Ustelık Pakıstan, lslamın
şampıyonluğunu Arapların
elınden alarak Asya alt kıtası
ıle Guneydoğu Asya Muslu-
manlan'nı etkıleyebılırdı de
Araplann soğuk bakmaiarı
üzenne Pakıstan, çok ıstedığı
halde hukumetler arası bır ts
lam konferansı duzenleyeme
dı Pakıstan, 1954'te SE
ATO'ya, 1955'te de Bağdat
Paktı'na gırınce Islam Bırlığı
duşuncesıne ara verdı
Araplann uğraşdarı
1954 Islam Bırlığı meşalesı
bır süre sonra Mısır Devlet
Başkanı Nasır'ın elıne geçtı
Arap ulusculuğunun sımgesı
olan Nasır Kral Suud ve Pakıs-
tan Cumhurbaşkanı Golam
Muhammed, 1954'te Kahıre de
Nasır kongre
sekreteryasını
Bağdat Paktı'na
karşı kullanmak
üzere bır süre
ayakta tuttu.
toplanarak Dunya Islam Kong-
resı'nı Kahıre'de kurulacak bır
sekreterya ıle canlandnmayı
kararlaştırdılar Enver Sedat ge-
nel sekreterlığegetınldı Kong-
re başkanlığını da Suud ustlen-
dı Mısır ın hızla Arap ulusçu-
luğuna kayması ve "Islamı'
bırleştıncı oğe olarak kabul et-
memesı uzenne ortaklık dağıl-
dı
Nasır yıne de kongre sekre-
teryasını Bağdat Paktı na karşı
kullanmak uzere bır sure ayak-
ta tuttu Ancak ışlevını yıtınn-
ce kongre olgusu da sona erdı
196O'lı vıllarda Mısır dış sıya-
sası ıle Suudı Arabıstan ın Is-
lamsal ıçenklı dış sıyasası bır-
bırıyle çatışıvordu
1962-64 I962'de Bağdat ta
Başbakan Abdul Kerım Ka-
sım ın, 1964 sonunda da Mo-
gadışu da Cumhurbaşkanı
Adem Abdullah Osman ın
kongreyı topladığını goruruz
Mogadışu toplantısında Dunya
Islam Kongresı'ne 33 ulkeden
delege katıldı Kongre Muslu-
Dünya îslam
Kongresı bugün
olduğu gıbı o
zaman da hükümet
dışı bır örgüttü. O
ana kadar yapılan
toplantılar hep özel
nıtelıkte kalmış,
bunlara hükümetler
davet edılmemıştı.
man ulkelerı bırleştırecek bır
örgut kurulması ve bu amaçla
Islam ulkelennın bır doruk top-
lantısı yapmalan çağnsında bu-
lundu
Bu duşunce Suudı Arabıstan
Kralı'nca benımsenerek uygu-
lamaya konuldu Dünya tslam
Kongresı bugun olduğu gıbı o
zaman da hukumet dışı bır or-
güttu
O ana kadar yapılan toplan-
tılar hep ozel nıtelıkte kalmış,
bunlara hukumetler davet edıl-
memıştı Kongrenın sekreter-
yası Bağdat toplantısında oluş-
turuldu Merkezı Karaçfdeydı
ve Beyrut, Kuala Lumpur, Ma-
nıla ve Dakar'da şubelen bu-
lunmaktaydı
1969 Bu arada Malezya da
1965 'ten ben bır Islam Konfe-
ransı toplamaya uğraşıyordu
Bazı Arap ulkelerı Malez-
ya'nın gınşımıne bır süre so-
ğuk bakmış ancak bır dızı ku-
hs çalışmalanndan sonra onay
vermışlerdı Kuala Lumpur
Konferansı, Malezya Başbaka-
nı Tunku Abdul Rahman ın
başkanlığında nısan 1969'da
toplandı
Suudi Vrabistan Kralı Suud ve BırleşıkArap Emirliklen Devlet Başkanı Nasır Kahire'dekı zinede ikili goruşmede bulundu
Konferans Israıl ın Arapla-
ra saldınsını kınadı Musluman
devletlen Kudus un kurtarıl-
ması ıçın kaynaklannı hareke-
te geçırmeye çağırdı Muslu-
manlar arası kulturel ve ekono-
mık ışbırlığının ozendırılmesı-
nı ıstedı Bu arada bır Islam
Kalkınma Bankası kurulması
duşuncesı de bu konferansta or-
tava atıldı
Tunku Abdul Rahman kon
feransın başansı nedenıy le da-
ha sonra IKÖ nun ılk genel
sekreten oldu
1948 Arap-Israıl Savaşı Sun-
ye de 1949 asken darbesı Ur-
dun ve Irak ta ıç kanşıklıklar-
dır Hepsınden onemlısı Mısır
de\nmı ve Batı ale>hınde bes-
lenen duygular Suudı Arabıs-
tan ıçın tehlıkelı getışmelerdı
1952 devnmınden vc ozel-
lıkle 1956 Suvevş bunalımın-
dan bu >ana Arap dunyasında
hızla parlayan Nasır ve Batı
karşıtı Arap ulusçuluğu sosva-
lızm laıklık vecumhunyetçılık
akımları başta Suudı Arabıs-
tan olmak uzere bolgedekı tu
devnmcı blok Cezayır, Mısır
Irak Sunve Yemen Bu ıkı
blok bırbırlennı vok etmek ıçın
çalışmakta ıdıler
ABD, gerek ustun devlet
kaygısı ve gerekse tekelıne al
dığı petrol ımtıyazlannı koru-
mak amaci) la tutucu blok cep-
hesınde yer almakta gecıkme-
mıştır Ocak 19^7 de Eısenho-
vver Doktnnı adıyla anılan 'ıs-
tek olması durumunda Amen-
kan Sılahlı Kuv\etlen"nın saldn
nlara karşı ılgılı ulkeknn ba-
ğunsızlıklannı korumalarını'
Beşınci İslam Konferansı Orgutu toplantısı ıçın Kuvevfe gelen Bahreyn Emiri Şev h Süle> man
el Halife, Kuveyt Emiri Şevh Cabbar el Sabah tarafından havaalanında karsılanmıştı.
Sonuçta Islam Konferansı
Orgütu nun (tKO) kurulması-
na yol açan gınşım Suudı Ara-
bıstan'dan geldı Yenı Suudı
Kralı Faysal ı bu gınşıme ıten
etkenler, Suudı Arabıstan'ın
195O'lı ve 196O'lı yıllarda ıçın-
de bulunduğujeopolıtık vedjp-
lomatık kaygılardır
Suudı devletı 18'ıncı yuzyı1
punten reformcubırdınselha-
reketın ılkelenne uygun olarak
bıçımlenmış teokratık bır mo-
narşı olarak tanımlanabılır
Mohammed tbn Vahap adında
bır refoımcunun başlattığı ve
'Vahabi Hareken" adıyla bılı-
nen bu hareketın amacı "İslam
toplumunu ozgun saflığına ge-
tirmek" ve "bınncıl kavnakla-
ra"yanı " Kuran ve Hadis
r>
ku-
rallanna donmektı Gerçı Va-
habı doktnnı Suudı dış sıyasa-
sını etkılemedı ama ıdeolojık
saflaşmasinın dogası bu devle-
tı dıncı tutucu çızgının başına
oturttu
İDS den sonra bolgede gelı-
şen olaylar Fılıstın sorunu ve
ABD, gerek üstun
devlet kaygısı ve
gerekse tekelıne
aldığı petrol
ımtıyazlannı
korumak amacıyla
tutucu blok
cephesınde yer
almakta
gecıkmemıştır.
tucu monarşılenn v arlığını teh-
dıt edıyordu Ijrdundekı 1956
darbe gınşımı 1958 Lubnan
çatışması 1958 Irak devrımı
1962 Yemen ıç savaşı doğru-
dan doğruva Nasır ulusculuğu-
nun urunlerıydı
Nasır ın radıkal panarabız-
mı" sonunda Arap dunyasını
boldu Ortava şu ıkı blok çıktı
Bırıncısı gerıcı tutucular
S Arabıstan Urdun Kuveyt
Sunısılenn Lıbyası tkıncısııse
ongoren bır planı Kongreden
geçırdı Kral Suud. bu lyılığıne
karşılık ulkesındekı ABD Ha-
\a Ussu Anlaşması'nı 5 yıl
uzattı
Buna karşın Arap Ulusçulu-
gu 19^8de Bağdat devrımını
başardı 1962 de Yemen de as-
ken darbe gerçekleştınldı ve
cumhunvet kuruldu Kralcılar
Suudılerın cumhurıyetçıler
Nasır ın desteğını sağladılar
Boylece ıkı ulke bırı Arap
ulusçuluğu otekılen tslamıyet
adına bırbırlerıyle Yemen top-
rakian uzennde savaşmaya
başlamışlardı Nasırcı propa-
ganda araçlan Suudı Krallı-
gı nın yasallıgını hedef alan
sert ve etkılı çalışmalar yapı-
yorlardı O sırada velıaht ve
başbakan olan Faysal Bın Ab-
dul Azız Mısır propagandası-
na karşı mayıs 1962 de ga\ n-
resmı bır Islam Konferansı top-
ladı Konferans Islam ve Arap
dunyasındakı laıkguçlerlemu
cadele yontemlerı araştırdı
Konferans, merkezı Mekkede
'Rabıtat el-Alem el Islami'
Dunya Islam Lıgı nı kurdu
Hukumet dışı orgut gorun-
mesıne karşılık Suudı hukume-
tının doğrudan mudahalesı ıle
kurulan v e hukumetten yardım
alan "Rabıta"nın bınncıl he-
defı İslamla çelışen tum ıde-
olojılennyokedılmesıdır Uze-
nnde çok yazılan Rabıta nın
hedeflerınden bırının "laik
Turkı\e"olduğunu v e Turk şe-
rıatçılann Rabıta ıleyakın ılış-
kı ıçınde buiunduklannı bura-
da vınelemeye gerek yok
12 Eylul paşalannın. TC
Anayasası nın temellennı ka-
zımaya ant ıçmış bır orgutten
Avrupadakı Turk dın gorevlı-
lennın maaşlan ıçın yardım ka-
bul etmelen hıç kuşkusuz bu
paşalan Rabıta tarıhı ıçersınde
hak ettıklen onurlu yere oturt-
muştur
Suudı Arabıstan petrol gelır-
lennın hızla artmava başladığı
bır donemde 1964 te Velıaht
Favsal kral oldu Ideolojık so-
runlannı Rabıta ıle çozumle-
yen Favsal 1966 dan bu yana
bır İslam Doruk Konferansı
olanaklarını aramaya başladı
Amacı radıkal Arap ulkelen-
nı denetlemek, bunlann yarat-
tığı baş ağnlarından kurtul-
maktı Mısır ve Surıye Doruk
Konferansı duşuncesıne karşı
çıkmakta gecıkmedıler Favsal
1966 yılında konferansın le-
hınde kulıs yapmak ıçın başta
Suudı Arabıstan
Kralı Faysal 1966
yılında konferansın
lehınde kulıs
yapmak ıçın başta
Türkıye olmak
üzere İran, Pakıstan
dahıl 9 ülkeyı
resmen zıyaret ettı.
Turkıye olmak uzere İran Pa-
kıstan dahıl 9 ulkey ı resmen zı-
y aret ettı Ona gore konferan-
sın ' tema 'sı 'ortak nıtelıkte
sorunlan çozumlemeye yone-
lık ışbırlığını gerçekleştırmek
ve kulturel, sosyal, ekonomık
ve sıyasal alanlarda etkıleşımı
gelıştırmektı "
Mısır'ın karşı çıkması nede-
nıvle Faysal bır sure amacına
ulaşamadı 1967 Arap-Israıl
Savaşı ve Mısır ordularının
ağıryenılgıye uğraması Faysal
ıçın buyuk bır firsat yarattı Na-
sır ın yıldızı bır anda karardı
Ağustos 1967'de Hartum'da
toplanan Arap onderlen ve bu
mevanda en buyuk petrol ure-
tıcılerı (S Arabıstan Kuveyt,
Lıbya) savaş tahnbatmı onar-
malan ıçın Mısır Ürdun ve Su-
rıve'ye vardım karan aldılar
Buna karşılık Mısır Yemen'de-
kı bırlıklerını gerı çekmeye
başladı Savaşta Israıl'ın Ku-
dus u ışgal etmesı ve 3 ay son-
ra El Aksa Camıının yakılma-
sı Favsal'ınelıneıstısmarede-
bıleceğı yenı fırsatlar verdı El
Aksa Camıı yangınını gorüş-
mek uzere ağustos 1969'da Ka-
hıre'de toplanan Arap Lıgı Dı-
şışlerı Bakanları Konferansı
Favsal'ın tslam Doruğu çağ-
nsını destekledı ve Suudı
Arabıstan ıle Fas ı konferans
hazırlıklan ıçın gorevlendırdı
BİTTİ
İSLAM TARİHİ CEKİSMELER VE SÜRTÜSMELERLE DOLU
Dışişleri bakanlan 1976
yılında İstanbul'da toplandı
ZıvaLIHak
Afganıstan delegesı Pakıstan la bazı sorunlarını
konferans gundemıne getıreye çalışmışsa da vıne
Araplann onlemesıyle "UyeJer arasındaki ıkılı
sorunlann goriişulmemesr bıçımınde bır kural
uretıldı
5. ve6. İDBK Konferans hazıran 1974 te
Malezya nın başkentı Kuala Lumpur da
toplandı Toplantıda ele alınan venı konular
arasmda Sahradakı Ispanyol somurgeulıgı
Fransız SomaliM \e Pakıstan onerısı olan nukleer
sılahların >avılmasının onlenmesı konuları
bulunuyordu Konferans Islam ulkeierındekı
yoksulluk ve cehalet konularında 6 karar ta»ansını
kabul ettı 1974 vılında Araplar otekı Musluman
ulkelerm destegı ıle FKO >e BM Genel
Kurulu nda "gozlemcı" konumunu sağladılar
Israıl'ın L'NESCO uvelıgıne son verdırdıler
İstanbul'da
Vedıncı İDBK 42 ulkenın katılımı ıle mavıs
1976 da Istanbul da gerçekleştı Konferansi açan
Başbakan Sulevman Demırel Turk halkının tanh
boyunca Islamıyet ıçın çok ^ehıt verdıgını so>ledı
Konferans Turk dı$ sıyasasmda Islamcılıga doğru
yenı ve onemlı bıradımın sımgesını oluşturdu
Kuruluşundan ben çağdaş uvgarlıga >onelmış
olan Turkı>e Cumhurı>etı nın artık ~Musluman
bıraderter" ıle daha genış daha denn ılı^kıler
>urdurmek ıstedığı anlaşıldı AT uvelığı bo>landı
Donem Muslumanlıgı kımseve bırakmavan hızla
ımam hatıp okullarının açıldıgı Kuran kurslannın
seslerını duvurmava başladığı MC donemıdır
Turkıve nın Islam ulkelerı ıle ozde^leşmesı
anayasa kurallanna aldırmadan İKO ıle u\uma
vonelmesı bazen ekonomık gerekçelerle bazen de
Kıbns sıyasjsına destek arayışı ıle jçıklanıvor
Turk heyetı ev sahıbı olarak 7 konferansta Kıbrıs
sorununu gundeme getırdı Sonuç bıidırısınde
"Turk Musluman Toplumu Başkanı" Raut
Denktaş ın konferansta yaptıgı konuşmanın
buyuk sempatı uvandırdıgı ve ılgı ıledınlendığı
belırtıldı Bagımsız ve bağlantiMZ Kıbrıs
Cumhurıyetı ndekı ıkı toplumun
eşıtlığı tanındı Sonrakı
konferanslara Kıbrıs Turk
heyetlerı de katılacak Kıbns
sorunu gundemde yer almay ı
surdurecektı Ne var kı İKÖde
mangalda kul kovmavan
Musluman "bıraderlennıız"
BM de bağlantısızlarda
Commonvvealth de Kıbns
Turklen ıçın parmaklarını
kıpırdatmavjcaklardı
8-9v«10 İDBK 8 Konferans
mayıs 1977 de Trablusda
alışılagelmışın dıjınba bır
ulusldrara.sı Islamı Kızılav
Derneğı ıle Dakkada Teknık \c
Meslekı Eğıtım Merkezı nın
kurulmasını kararlaşlırdı 9
Konferans nısan 1978de Dakkada toplandı \e ılk
kez Hındıstanda var olan Jammur \e Ke>mır
uyuşmazlığını gundeme getırdı Kıbrıs
konusunda ıkı toplumun sıyasal esıtlığı ılkesı
kabul edıldı toplumlararası göru^meler
desteklendı ABD de Israıl ve Mısır arasında
Camp Davıd Anla^ması ndan sonra Fezde mavıs
1979 da toplumun 10 konteransı anlaşmavı
kınarken Mısır ın orgutten ı,ıkarılması
kararlaştınldı
Afganıstan
Onbinncı İDB Ma> ıs 1980 de Islamabad da
toplanan 11 konferansın gundemtnde Fılıstın
sorunu dışında Afganıstan konusu da
bulunuvordu Her konuda olduğu gıbı
Afganıstan a Sovvet mudahalesı konusunda da
Islam dunyası vıne ıkıve bolundu Sunve Lıbva
Günev Yemen FKO Sovvetler ı kınamavı
reddedıvorlardı Bu nedenle konferanstan
sulandınlmış bır karar çıktı ABD Başkanı
"fisükçı*' Jımm> Carter ın Tahran dakı Amenkan
rehınelennı kurtarmak
ıçın emrettıgı başansız
asken harekat
konusunda da ABD nın
adı verılmeksızın bır
başka karar tasarısı
kabul edıldı Daha once
gundeme alınan vuksek
petrol fiyatının İKÖ nun
yoksul u>elennın
ekonomılerıne olumsuz
etkısı sorunu "duvarir
konu kabul edıldıgınden
gundemden çıkarıldı
Orgutun kımlerın
egemenlıgınde olduğu
vehangı çıkarlara
hızmet ettığını bulmak
ıçın daha uzaklara
gıtmeve gerek
kalmı>ordu
Konferansta üve
ulkelerde "Şenat
hukukunun
uvgulanmasını
kolavlaşnrmak" uzere
bır Lluslararası Hukuk
Komısvonu da kuruldu
Sonuçta "Hıcretın 15
Yuzvüı" nedenıvle İKO
adına BM Genel
Kurulu nda konuşma
vapmak onuru Zulfikar
Alı Butto nun katılı
Pakıstan Devlet Başkanı
General Zıya Ul Hak a
venldı Boylece
konferans "asken dıktatorluğu** yasallaştırmış
oldu
Lçuncu Islam Doruğu Iran-lrak savaşından
hemen sonra ocak 1981 de Taıf de duzenlendı
Savaş İKO nun kararsızlıgının \enı gostergesı
oldu
Daha da kotüsu İran İKÖ'yû aşağılama ve bo>kot
eylemıne gınştı tran devnmlerının İKO nun
tutucu statukocu uyelennın çıkarlanna ters
duştugu açık bır gerçektı Konferans Iran ve Irak
arasında arabuluculuk vapmak uzere İKO Genei
Sekreten nın yanı sıra Banglades, Gambıa
Pakıstan Gıne Turkıve ve FKOden oluşan bır
Banş Komıtesı kuruldu Bu komıtenın akıbetı de
otekılennden farksız oldu Fılıstın sorununda
kabul edılen bır başka "davunışma" karanna
karşın konferanstan 1-2 av sonra Lubnan dakı
Fılıstın kamplannda Israıl'ın vaptığı temızlığe
İKO yalnızca sevırcı kalmakla vetındı
Konferans u>elenn ekonomık ışbırlığını
guçlendırmek ıçın bır "ejlem planı" kabul ettı
Boş bır plan boş bır e>lem daha Konferans uve
sayısının artışı ıle bırlıkte İKO nun sorun sayısı
da artıyordu Konferanslar ne Camp Da\ ıd ı \e ne
de Afganıstan ın Sovyetlerce ı^galını
onleyebıldıler İran da İslam devrımı olmu> İran
Irak savaşı başlamıştı İKO bunları sevretmekle
>etınmış tek evlem olarak Mısır ı ve Afganıstan ı
uvelıkten çıkarmıştı Orgut statusune
"laıklik"dçısından çekınce kovan Turkıve daha
once toplantılarda teknık hevetlerle temsıl
edılırken bu konferanstan ıtıbaren dışişleri
bakanlarını gorev lendırmeve başladı Vetkılıler ne
derlerse desınler Ataturk un Turkıve Cumhunvetı
"İslam Bırlığı"volunda emın adımlarla yurumeye
başlamıştı
12-H>e 14 İDBK Taıf Doruğu'ndan 3 ay sonra
Hazıran 1981 de Bağdat ta toplanan 12
Konferans ta 44 u sıvasal 20 sı ekonomık 11 ı
malı ve jonetsel nıtelıkte 95 karar tasansı kabul
edıldı Bağdat ta vapıldığı gerekçesıvle İran
konteransa katılmadı Konferansta onemlı olarak
Pakıstan ın onerısı uzerıne uçak kaçırma olaylan
kınandı O tanhlerde Pakıstan Endonezya,
Turkıvegıbı ulkelerm uçaklan çeşitlı ulkelere
kaçırılmaktavdı Olavların evlemcılennın çoğu
Sunve ye sıgınmış ve orada vaşıyorlardı Tıpkı
PKK terorıstlerının daha sonraları Sunve de
eğıtım gormelerı gıbı bır durum onava çıkmıştı
Nıassıv de fNıjer) toplanan 13 Konferans Fılıstın
konusu dışında Iran-lrak savaşı uzerınde
goru^melere sahne oldu Iran \e Irak a "ateşkes"
çağrısında bulunuldu Bırde Islamı Fıkıh
Akademısı kuruldu ve statusu kabul edıldı
Ddkkada aralık 1983 te toplanan 14 Konferans
her zaman olduğu gıbı hesapların çatışması
bi(,ımınde geçtı Lyeler Israıl ıle ılışkılennı
kesmeve davtt edıldılerse de bazı İKO uyelen
ABD vedegınde olduklanndan bu karar ınandıncı
olmadı Dakka Konferansı nda bır de gulduru
oynandı Konferans "İslam"da tnsan Haklan"
baslıklı bır belgevı onavladı Bu belgeve gore
temel hak \e ozgurlukler Kuran emırlerınden
olup Islam dınının avrılmaz parçasıvdı ve hıç
kımse bunları degıştıremezdı
Dorduncu İslam Doruğu Konferans ocak 1984 te
Kazablanka d ı toplandı Konferansın en onemlı
kararları \lı»ır ın \eniden uvelıgealınması ve
odentılerını odemeven uvelenn bunları odemeye
ı, mınlmasıvdı
I*vel6 İDBK Aralık 1984'te
Sanada vapılan 15 Konferans
uvgulanmavan eskı kararlann
bır bolumunu venıden ele aldı
ve bunları vıne rata kaldırdı
Venılık olarak Islamı Çımento
Bırlığı nın vasasını onayladı ve
bırlık merkezı ıçın Ankara yı
oneren Turkıve ve te^ekkur
edıldı
Beşınci İsUm Doruğu Konferans
Otak 19S7de Kuvevt te
toplandı Iran katılmadı
Konferansın Ku\evt e 20
mılvon dolara mal olduğu
sovlenıvor Konferansta bıhnen
konular dışında Çad Lıbva
Sa\a^ı ele alındı \e taraflann
u>u^mazlıklannın dış mudahaleve ızın vermeden
barışı,ı vollardan çozumlenmesı çağrısında
bulunuldu
Çatışmaya yol açü
IKÖ Dışişleri
Bakanları toplandı
_ K4_ZABHNKA (AA)- Islam Konferansi
Örgutü nun (İKO). 22 Dışışlen Bakanlan Top-
lantısı dun oğleden sonra yerel saatle 15 00'te
(TSl 17 00) Fas ın Kazabianka kentınde baş-
ladı Daha onı.e toplantının dun sabah yerel sa-
atle 10 00 da başlayacağı açıklanmıştı
Senegal Gana Gambıya. Fıldışı Sahılı Za
ıre, Orta AfnkaCumhurı>etı Gabon Burkına
Faso. Gıne Bıssao Malı ve Montanya gıbı ul-
kelenn dışışlen bakanlannm Burkına Faso da
yaptıklan toplantı, ertelemenın nedenı oldu
Fas, Burkına Faso'dakı toplantılan nedenıvle
gecıken dışışlen bakanlannı getırmek uzere
ozel bır uçak gönderdı
Toplantıya katilan Devlet Bakanı ve Huku-
met Sözcusu Yıkfanm Aktuna'nın konuşması-
nı bugun yapması beklenıyor Bosna-Hersek
Dışışlen Bakanı İrfan Lbuvankiç de Dev let
Bakanı Aktuna'ya buyuk ılgı gosterdı
Voğun gii\enlik önlemleri
Kazablanka da zırve nedenıy le alınan yoğun
guvenlıkönlemlen dıkkat çekıyor Zırveye ka-
tılacak heyetler havaalanında törenle karşılan-
dıktan ve ışlemlen tamamlandıktan sonra yıne
yoğun guvenlık önlemlen altmda adeta "birer
kale gjbı korunan"
1
otellenne goturuluyor
17-18 ve 19 İDBK Sırasıvla mart 19X8 mart 1989
ve ağustos 1990da \mman Rıvad \e Kahıre'de
duzenlendı Anıman Konteransı Iranlı hacıların
Mekke de neden olduklan olav lar nedenıv le Iran-
Suudı Arabıstan kavgasına Iran-lrak savaşı
konusunda kabul edılen Irak vanlısı karar tasansı
nedenıvle İran Arap vitışmasına voi açtı Iran
hevetı konferans bıtmeden ulkesıne dondu
Rıvad Konferansı nı Afganıstan ın verıne
Pesa\erde bulunan surgundekı Atgan Mucahıt
Hukumetı nın temsiLisı katıldı Irak la savaşı ıkı
av once sona eren İran da "Şevtan AvetterT
kıtabının >azarı Salman Ruştu hakkında ağırbır
karar çıkarmak ıçın konteransa geldı Iran daha
once kıtabın islam pevgambenne hakaret ettığını
ılerı surmuş ve Avetullah Humevnı de Ruştu nun
oldurulmesını emreden bır fetva verını^tı Iran
olum fermanını İKO ve
onavlatmavı
ba;>aramadı ama vıne de
ıstedıgını elde ettı Laık
çoguku ozgurlukçu
olduğunu sav layan
Turkıve
Cumhunvetı nın
konteranstakı heyetının
de katılımıvla gunahın
ıfade ozgurlugu ıle haklı
çıkartılamavacagı
anlamında bır "ortak
İslam evlem" bıldırısı
kabul edıldı Salman
Rıışdu "dınden dönmuş
kafır" olarak suçlandı
Turk hevetı Ankara ya
doner donmez Turgut
Ozal hukumetı "Şevtan
AveÖen** kıtabının
Turkıve de vavımını
vasakladı Bu karar
yıllarca »onra 1993
vılında bır temmuz gunu
gozlen donmuş
gerıulerın Sıvas'takı 37
sanatçı ve avdınımızı
dın dın vakmalanyla
sonuçlanan ığrenç surecı
başlattı
20 İDBK Konferans
ağustos 199] de
Istanbul da Ozal ın
konuşması ıle açıldı
Ozal konferansta
Irak ın mahkum
edılmesını ıstedı Asıl soylemesı gereken şeylen
soylemedı Musluman *bıraderlen''nın
Turkıve ye >onelık teror evlemlerme Iran ın
ıdeolojık saldınlanna degınmedı degmemedı
Sonuçta Istanbul da "kongre eğkndı"
Altıncı Islam DoruğuAralık 1991 de Dakarda
vapılan konterans ontesınde Irak ABD Ingıltere
ve Fransa nın onculuğunde venılgıve uğratılmış
Yugoslav>a dağıtılmış ve Bosnada Muslumanlar
Sırp saldınlanna uğramışlardı Bosna ıçın hazıran
1992 de Istanbul da "ıvedı" bır dışışlen bakanlan
konferansı vapıldı Her zamankı gıbı burada guzel
bıldırıler karar tasanları ona>landı
21 İDBK Bugune degm yapılan konferanslann
sonuncusu Karaçı de nısan 1993 te toplandı Adet
olduğu uzere hevetler kendılenne aıt sorunlan
gundeme getırmeye çalıştılar Kuvevt Irak'la
sorununu canlı tutmak ıstedı
Mısır Dı^ı^len Bakanı Amır Musa "İslam
dunvasının gerçek tehlıkesının dışandan değjl,
kendı ıçınden geldığınr belırttı Bu tanıvı Turk
he>etının vapması beklenırdı ama son 44 vıl
ıçınde bır ıkı vıl dışında- Turk dıplomasısı bu tur
çıkışlardan sureklı uzak durdu 21 Konferansta
goruşulen konular ıçensınde Bosna Fılıstın
Keşmır olaylan ıle Azerbavcan a Ermenı saldınsı
bulunuvordu BİTTİ