Catalog

26 EKİM1994 CARSAMBA CUMHURIYET SAYFA EKONOMI MensuatSantrarda buzupsuzluk Ekonomi Senisi- Halıl Bezmen'ın Mensucat Santral Fabnkası'nı ıcra satışında alan Park Enerjı Ekıpmanlan ve Madencılık AŞ'run fabnkayı ışçısız teslım almak ıstemesı, ışçıler arasında tedırgınhk yaratü Işçüenn kıdem tazmınatlannın odenmesı ıçınde, Mensucat Santral, fason ışletmecı Akca ve Teksıf sendıkası arasında protokol ımzalandı Teksıf Sendıkası Edınıe Şubesı yetkılılen de ışçıler arasında fabnkada uretımın duracağı yolunda bazı şuphelenn oluştuğunu. bunun da sıkıntı yarattığını bıldırdıler Kardemip kapaölamaz 1 Ekonomi Servisi- Aıleden sorumlu Devlet Bakanı Önay Alpago, Karabuk Demır-Çehk Fabnkalan'nın kapaülmaması ıçın elınden gelen çabayı gostereceğını söyledı Turkıye Taşkomüru Kurnmu Komısyonu çalışmalanna başkanlık yapmak uzere Zonguldak'a gelen Alpago, kentın, Turkıye ekonomısıne verdığının karşılığını alamadığınııfadeettı Bakan Alpago, kentı çok yonlu sanayıye kazandırmak gerektığıru kaydettı Tefcstlhtepazartık moralbozuyor • BURSA (AA)-Teksül sektoründeyurutulen toplu ış sozleşmesı goruşmelennde ılerleme sağlanamamasının, ışçıler arasında tedırgınhk yarattığı bıldınldı Turk-îş'e bağlı Teksıf Sendıkası Bursa Şube Başkanı Mehmet Metın, Istanbul Tekstıl Işverenler Sendıkası ıle yurutulen toplusozleşme goruşmelennde uyuşmazlık zaptı tutulduğunu, Bursa dakı 5 ışyenndekı 2 bın ışçı> ı de kaygılı bır bekleyışın sardığını soyledı Mardin'de serbestbölge şipketi • ANKARA (ANKA) - Hükumetın, Mardın'de bır serbest bölge kurulması yolundakı karan ıçın somut adımaüldı Bolgeyı oluşturacakşırketın kuruluşu gerçekleşünldı Mardın Valılığı, Beledıye Başkanlığı ıle Nusaybın Tıcaret Odası'nın yanı sıra 20 kışı ve kuruluşun da ortak olduğu şırkete Mardın Serbest Bolge Kurucu ve lşletıcısı AŞ' adı venldı Şırketın on mılyar lıra olarak behrlenen şermayesınde Mardın İl özel İdaresı yuzde 69 oranında pay aldı enflasyontahmîni • İZMİR(AA)-Yaşar Holdıng Yoneüm Kurulu Başkan Yardımcısı \e Ege Bölgesı Sanayı Odası (EBSO) Başkanı Selım Yaşar, 1995 yıh enflasyon tahmınlennın yuzde 70-80 arasında olduğunu ve şırketler ıçın buna gore stratejı belırledıklennı kaydetü Yaşar, Yaşar Holdıng olarak 1995 yılı ıçın stratejılennı yuzde 80 enflasyon oranına göre düzenledıklennı ıfade ettı ŞİRKETLERDEN •AKTtFFİNANS FAKTORtMG.1993 yıhnın ılk dokuz ayına gore yüzde 200'luk bır artışla 146 mılyar TL faalıyet kân elde ettı •AKBANK ATM Akmatık Otomatık Para Çekme makınelennden nakıt çekme hmıtını yukselttı •CHASE MANHATTAN B\NKASI uçuncu üç ayhk gelınnı geçen ydın aynı donemıne gore yuzde 14 arttırarak 350 mılyon dolara (hısse başına 1 49 dolar) çıkarmış oldu •EMİRATES HAV AYOLLARI artan yolcu kapasıtesını karşılamak amacıyla leasıng yoluyla Aırbus A310-300 üpı uçakkıraladı • IBMın devnm yaratacak yenı ven saklama ürünu Ramac Array DASD IMB'ın Amenka, Avrupa ve Asya'da büyük sıstem müştenlen tarafından büyuk ügıyle karşılandı •RACALINTERLAN CSC. dünyanın sayılı kışısel bılgısayar ureücılennden olan Dell Computer ıle ışbırlığı sozleşmesi ımzaladı AB ile gümrük birliği için özel sektörle hükümet arasında gizli pazarlıklar yapılıyor Hassas sektörler sıı olduÖZLEM YÜZAK GATT ve 1996 >ıhnda geçıl- mesı kararlaştınlan gumruk bır- lığı çerçevesınde Tûrkıye'nın ye- nne getırmesı gereken taahhutler nedenıyle teşvık sıstemınde yenı değışıidjkJere gıdılırken, >apılan çalışmalar ve alınan kararlar hu- kumet çevrelennce sır gıbı sak- lanıyor Behrlenmesınde onemlı bır aşamaya gelınen, ağırlıklı olarak devlet desteğınden yararlandın- lacak hassas sektörler'ın hangı- len olduğunun kamuoyuna yansımasından ozenle kaçınılı- yor Sektör temsılalen ıle bu- rokratlar ıkılı goruşmeler yapı- yor, ancak her şey kapalı kapılar ardında kalıyor Goruşmeler so- nunda. sektör temsılcılen ''Aman, aramızda kaLsuı, kim- seye, eşinize dahi so\ lemevin" dı- yerek uğurlaruyorlar Hazıne ve Dış Tıcaret Mus- teşarlığı vetkılılennden alınan bılgıye gore 1995 yılı ıhracat teş- vıklennde ıse, teşvık mıktan sınırlandınlırken, teşvıklerden yararlandınlacak sektorlenn kapsamı da daraltılıyor İKV'den uyan mektubuANKARA (ANKA) - özel sektörun Avrupa Bu-bğı'yle ılışkılerden sorumtu organı İktısadı Kalkınma Vakfı (ÎKV), Avrupa Parlamentosu üyesı 567 mılktvekıhne tek tek mektup yazarak Turkıye ıle ıhşkılen askıya alma karannıeieştırdı İKV,dıyaiogunkesılerek güdulen amaca ulaşılamayacağını bıldırdı İK V mektubunda. Turkıye'yı ekşürme yolunun dıyalogu kesmek olmadtğı da vurgulandı Geçen hafla hazrlanan ve bu hafta ıçınde İKV'nın Bruksel'dekı burosu aracılığıyla Avrupa Parlamentosu (AP) mıHetvekıJlenne ıletılecek mektupta, AFnın, Gumruk BırlığVnın kuruîacağı bır dönemde Türkıye ıfe ılışkılennı kesmesı, "naboş", "haksız" ve "yanlış İHT mütalaa üzerinde kuruian" bır karar olarak rutelendınldı AP tarafından alınan karann güdulen amaca göredeyalnız bır karar olduğuna dıkkat çekılen mektupta, Tfirkiye parlamentosuyla jlişkileri keserek amaca ulaşılamav acağı, Türkiye'yi tenkıt etme >olunun diy alogu kesmek olmadığı" vurgulandı 1995 Ihracat Teşvıklen'nm dağılımında goz onûnde bulun- durulacak en onerrdı faktorlenn "ürünun katma değerinin yüksek olması" ve "doğrudan tuketiciye hitap eden nihai urun olması'"ola- rak belırlendığı kaydedılıyor Cumhunyet'e goruşlennı ak- taran ozel sektor temsılcılerı ve sanayıcıler gumruk bırlığıne ge- çış surecırun gıderek kısaldığına dıkkatı çekerek, kendı bünyele- nnde gereklı hazırhklan yapa- bılmelen tçın hükumetın poîıtı- kalarını ve AB ıle teknık duzey- de yapılan goruşmelerle alınan kararlardan haberdar olma- lannın şart olduğunu ılen surdu- ler Çeşıtlı sektor temsılcılennın hukumetten beklentılen şo>le Elektronik Sektoni: - AR-GE çalışmalannın rakıp AT ulkelen ıle aynı duzeye getı- nlmesı ıçın bu faalıyetlenn dev- let tarafından artan oranlarda desteklenmesı, ozel fonlar ıle maddı olanak sağlanması -Yatınmlann reel bazda teş- \ık edılmesı (yuzde 50"ye varan gen alma) ve yüzde 100 yatınm ındınmı konulması -Işletme sermayesı faızlennın dun>a sevıyelenne getınlmesı -Fon kaynaklı ışletme kredıle- nnın kullanımının basıtleşmesı -Elektronık yan sanayıının haksız rekabetten kurtularak suratle gelışmesını sağlamak ıçın, ana sanayı fırmaldnna yaptığı tum urun satışlannın ıh- racatı ve dovız kazandıncı hız- metlen teşvık çerçevesınde ıhra- cat sayılması -Buyuk bır ıhracat potansı- yelıne sahıp >azılım (softvvare) hızmetlennın teşvık edılmesı -Dış tanıtımın desteklenmesı Televizyon ureticikrinin dev- letten takpieri -Uretıcıden, satış cırosu uze- nnden alınan yuzde 8 bandrol uygulamasının daha makul bır şekılde duzenlenmesı -TV'nın luks tüketım mad- delen kapsamından çıkartıla- rak, yuzde 23 olan KDV'nın yüzde 15'e ındınlmesı Otomotiv yan sanayü: - ATde ye rel yonetımlenn bolgesel sanayı yardımlan gıbı gızlı teşvıklerle desteklenen has- sas sektorlerle rekabet edebıl- mek ıçın benzer teşvıklenn Tur- kıye'de de uygulanması Örne- ğın, yatmmlann devlet tarafı- ndan arazı tahsısı ve yatınmcıya duşuk faızlı uzun vadelı kredı tahsısı desteklenmesı - Otomotıvde kullanılan yerlı malzeme oranırun yukseltılmesı Tekstil sektörü -3 Dunya ulkelen ıle mal gı- rışlen anlaşmalannda kontrol mekanızması kurulması DGB Yabancılar Başkanı Balo, 4 'Yatınm için güvenimiz kayboldu"diyor Gurbetçi Türkiye'den kopuyor BÜLENT KIZANLIK MÜNİH-Almanya'dakı Turk ışçılen. yaünm ıçın Turkıye'ye artık guvenmı- yorlar Alman Işçı Sendıkası Konfederas- yonu DGB'nın Munıh'tekı Yabancılar Bolumu Başkanı ihsan Balo ıkıncı ve uçuncu kuşak Turk ışçılennın bınna ku- şak gıbı kazançlannı Türkıye'ye gonder- medıklennı soyledı Ihsan Balo, "Tıirk Mükumetı, AJmanva'daki ikinci ve üçüncü kuşak işcrlerin sorunlarına eğilmedikçe, onlara guven vermedikçe tek mark bekle- mesin" şeklınde konuştu BMW"nın yenılenen 7 sensının tanıtımı ıçın Almanya'da bulunan Turk gazetecılerle bır araya gelen DGB Ya- bancılar Bolumu Başkanı Balo Turk ış- çılenne hala gunun sosyal koşullanna ce- vap vermeyen 1963 anlaşması hukumle- nnın uygulandığını vurguladı BMVV'de IG Metal Sendıkası ışçı temsılcısı olarak da gorev yapan Balo, Ça- lıştığım rırmada 2007 yıhnın planını, kaç ışcınin çalışacağı- nı, üretımin ne seviyede olaca- ğını bılivorum. Fakat kendi ul- kemde 1 >ıl sonrasını gore- miyonun. Almanva'ya gelen ilk kuşak olan biz yine de gele- neksel bir alışkanîıkla kazan- dığımız paravı TürkneŞe gönderiyomz. Ancak kucuk >aşta Âlman>a"\a gelen ço- cuklarunız vatınm ıçın Turkı- ve'ye gu>en duyTnuyor" dedı Son 10-15 vıldır Turkıye ye><ıtınm va- pan gurbetçılenn paralannın >a koope- ratıflerde ya da fabnka ve dığer tesıslerde baünldığını buna bazen guvendıklen bu>uk Turk gazetelennın de araalık ettı- ğını ıfade eden Balo en çok Turk huku- metı yetkılılennın ılgısızlığınden rahatsız olduklannı belırttı Balo, vıllardır huku- metlerden yurtdışı bakanlığı kurulmasını ıstedıklen hal- de >uklu harcırahlarla Al- man\a'>a gelen >etkılılenn de dınledıklen sorunlan kıb- nt kutulanna not alıp top- lantı sonunda bu kutulan çöpe attıklannı anlattı ıhsan Balo, bu duruma ANAP donemınde Alman- va>a gelen Devlet Bakanı Mehmet Vazar ın tavnnı or- Ihsan BaJo, şikayetçi. nek gosterdı Balo "Bakan sorunlarımızı dınlemek venne Hammefendrnın (Semra O/aJ) terdığı sı- parış lıstesındekı eş>alan nereden alabi- leceğını bana sordu" dıye >dkındı Almanva da artık bır meslekı dıplo- ması olmavan kuşaklann ış bulmasının ımkansız hale geldığım kaydeden Balo Turgut Özal ın Alman hukumetı ıle >aptığı anlaşma gereğı 18-22 yaş arası- ndakı 20 bın Turk gencıne meslekı eğıtım venlmesı projesının de başanlı ol- madığını kaydettı Ihsan Balo'nun Alman)a'dakı uygu- lamalarla ılgılı yaptığı açıklamalar, gorev vaptığı otomotiv sektorundekı Turk ışçı- İennın Turkıve de a>nı sektorde çalışan- lara gore çok daha avantajlı olduklannı ortaya koydu Orneğın BMW geçen 2 vılda Avrupa pazannda yaşanan reses- >on (durgunluk) nedenıyle Turk otomo- bıl uretıcılen gıbı ışten çıkarmdlara baş- vurmadı Fırma ıle sendıka arasındakı anlaşmd çerçevesınde 45 Vdşın uzenn- dekı ışçılere gonullu emeklılık onenldığı- nı anlatan Balo bu şekılde emeklı olan Turk ışçılennın yaş ve kıdemlerıne gore 80 bın ıle 180 bın mark arasında ek taz- mınat aldıklannı anlattı Balo, Almanya'da Turkıye'dekı gıbı zorunlu ışçı çıkarmanın kanunlar uyan- nca mumkun olmadığını da vurguladı TAKİPSİZLİK KARARIÇKTI Botaş GfenelMüdürü MeteGöknelaklandı ANKARA (ANKA) - Marma- ra Ereğlısı Sıvılaştınlmış Doğal- gaz Termınal ınşaatında. oncekı yılın rakamlanyla 220 mılyar lı- ralık yolsuzluk yaptığı gerekçe- sıyle hakkında Enerjı ve Tabıı Kaynaklar Bakanlığı Teftış Ku- rulu Başkanlığı tarafından suç duyurusunda bulunulan eskı Botaş Genel Muduru Mansur Mete Goknel, aklandı Ankara Cumhunyet Başsavcılığı Gok- nel'le bıriıkte yardımcısı Meh- met Fatih Öcal ve 5 ust duzey Botaş v onetıcısı hakkında "göre- vi kötûye kullanmak" suçundan takıpsızlık karan verdı Ankara Cumhunyet Baş- savcıhğı'nca temmuz ayında başlatılan ve eskı Genel Mudur Mete Goknel donemını kapsa- >an soruşturma tamamlandı Enerjı ve Tabıı Kavnaklar Ba- kanlığı Teftış Kurulu Baş- kanlığYnın suç duyurusu uzenne başlatılan soruşturmada esas alınan ıhbar mektuplannda Goknel, Marmara Ereğlısı nde ınşa edılen Lng ıthal termanalı- nın Technıgaz-STFA konsorsı- yumuna 217 mılyon ABD Do- lan bedelle ıhale edıldığı halde ve yapılan sozleşmede fiyatın anahtar teslımı goturu bedel ol- duğu kabul edıldığı halde mute- ahhıdın bu sozleşmeve aykın ıs- temlennı karşılamakla suç- lanmıştı Raporlarda, Goknel'm muteahhıdın sözleşme dışı ve yapması gereken ışlen ıçın ıste- dığı21 2mıl>ondolankendısme verdığı kaydedılmıştı Başsavcılık tarafından ıfade- lenne başvurulan Mete Göknel ıle yardımcısı ve dığer ust duzey burokratlar, suçlamalan redde- derken yapılan anlaşmalarda, ışın bıtınlmesının gozetıldığını bunun sağlanarak Botaş >aran- na hareketedıldığınısav und ular 50 bin işçi, memur ya da sözleşmeli yapılacak Kaııııı işçisine ceza ANKARA (Cumhuriyet Burosu) - Hükumetın toplusozleşmelerde ongorulen enflasyon oranı- ndakı ucret zamlannı alamadıklan ıçın e>lem yapan kamu ışçılennın bır bolumunu "memur" >a da "sözleşmeli personel" yapma planı TBMM'dekı butçe goruşmelennde kesınlık ka- zanacak TBMM'ye sevkedılen bütçe >asa ta- sansında yer alan bu hukmun aynen yasalaşması durumunda aralanndd teknısyenler. sekreterler çavcılar şo- forler grafıkerler, bekçıler ve temızlıkçı- lenn de bulunduğu kamu ışçılen me- mur yapılacak ya da sözleşmeli perso- nel statusune alınacak Uygulamayla. ılk aşamada 50 bın ışçının memur yapı- lması tasarlanıyor Mevcut kadrolann yetersız kalması olasılığına karşı da 30 bın yenı kadro yaratılıyor TBMM Plan ve Butçe Komısyonu"nda bugun goruşulmesıne başlanacak olan butçe yasa ta- sansının 55 maddesı "İşçüerin Memur Kadro- larına \e Sözleşmeli Personel PozLsvonlarına İnti- bakı" başlığını taşıyor ve buna ılışkın duzen- lemelen ıçenyor Bu maddenın değıştınlmeden aynen benımsenmesı durumunda vasanın >u- rurluğe gıreceğı I Ocak 1995 tanhmden ıtıba- ren toplusozleşme dlacaklannı alamadığı ıçın evlem vapan ve ust duze> burokratlann, "Bizden fazla ucret alıyorlar"dıve vakındıklan ışçıler me- murlaştınlacak Evlemlen>le hukumetı ve Baş- bakan Tansu Çiller ı zor durumda bırakan an- cak uzlaşmavla sözleşme farklannı bono bıçı- mınde alabılen kamu ışçılen. 31 Mdrt 1995 tan- hınde emekhlığe hak kazanacaklar dışında başvurmalan halınde memur kadrolanna atanacaklar Bu uvgulama- dan, geçıcı ışçı kadrolannda çalışan en az ıkı yıllık >uksekokul mezunu, muhendıs mımar ve teknıkerler de yararlanabıle- cek Işçılenn memurluğa atanmasında sınav koşulu aranma>acak ve tazmınat- lan odenerek ış akıtlen feshedilecek Bo- şalacak ışçı ve geçıcı ışçı kadrolan ıse ıp- tal edılerek >enı ışçı dlımı onlenecek Kadrolann vetersız kalması halınde 30 bın venı memur kadrosu yaratılırken ışçılıkte geçen sureler de kazanılmış hak ve avlık derecelenrun hesaplanmasındd dıkkate dlınacak Duzenleme, evlem yapan ışçılere "hukümetin yanıtı" olarak nıtelenırken vuksek burokratlann "Odacmı, ça>cım beoden çok ucret alıyor" vakınmalannın da tasandd etkılı olduğu beİırtılıvor Yanlıslıkla birkac kez ödenen faturalara dikkatedin Ş ubat ayında 1 milyon 450 bin liralık etektrikfaturası geldi. O dönemde kanşıklığa geldiği için faturayı ödemekte geciktik. Mayıs-hazıran dönemini kapsayan ikinci bır fatura geldiğinde ev arkadaşımla faturaların ikisinı birden ödemeye karar verdık Bırıncı faturayı yabrmak üzere Taksım Elektnk Idaresı'ne gitb'm. Bilgisayardan borcumu gosteren mafcbuz çıkarttılar Ben miktarına ve tarihine dikkat etmeden gıdıp borcumuzu odedım. Birkaç gun sonra ev arkadaştm da ikinci faturayı odedı.Uçuncu faturada ikifaturanın da ödenmemış olarak gosterıldiğini anladık. hiraz tçın Taksım Elektrık idaresı'ne başvurduğumuzda ıkımızın de aynı faturayı yatrdığı, bilgisayardakı karışıklık nedeniyle ikJ kez ödenenfaturamn henuz ışlenmediğini gördük. Oturduğumuz evin elektrik saati ev sahibinin ûzerine otduğu ıçın ıkı kez ödediğimiz faturamn parasım gerı alamadık. Ö*g&r Snrg%n/tSIANBVL Y anlıslıkla ıkı kez yapılan odemelerı faturaların getırılmesı halınde abonelerıneıadeettıklennı belırten Turkıye Elektrık Dağıtım AŞ (TEDAŞ) yetkı 11 lerı Elektnk saatı kımın uzenne kayıtlıysa onun basvuruda bulunması ya da kıracısına vekalet vermesı gerekır Kıracının o evde oturduğuna ılışkın ıkametgah kağıdı veya kontratgostermesıparasım gerı almak ıçın yeterlıolmaz dıyekonustular Ikı kezodenenfaturamn bılgısayarda hala ödenmemış olarak gosterılmesını teknık bır hata olarak nıtelendıren yetkılıler, bu gıbı durumlarda abonelerın faturayla basvurması halınde yalnıslıkların duzeltıldığını açıkladılar Abonelerın her ıkı faturayı da beraberınde getırmesı gerektığını belırten yetkılıler, basvuruların son elektrık faturasının yatırıldığı elektrık ıdaresıne yapılması gerektığını vurguladılar Özgur Bey, parasım alabılmek ıçın sehır dışındaoturmakta olan ev sahıbını Istanbul agetırtmekzorundakaldı 1 mılyon450bın lıralıkfatura ıçın ıkı uç gun elektrık ıdaresıne gıdıp gelmek zorunda kaldıklannı soyleyen özgur Bey Sonundaparayı alıp, uzenne faız borcunu ekleyıp dığer faturayı odedık dıyekonustu Okurumuzun odenen faturaları saklamıs olması parasım gerı almasını sağladı • HULYA CBNC Cumhurlymt Oszstasl Türkocağı Cad 39/41 Cağaloeıu/İSTANBUL TEL 512 OS OS FAX 514 O7 51 Elektrik faturalarınızı atmayın E lektrıkfaturalarındayaşanılan karışıklıkları gıdermekveokurlarımızınsorulannaışıktutmak amacıyla AKTAŞ ve TEDAŞ la goruşmeler yaptık AKTAŞ ve TEDAŞ abonelerınden guvence bedelı olarak sozleşmesınınkılovatgucunebakaraktemınat alıyor Kılovatgucunbırımmalıyetı 150 bın lıra olarak belırlendığı ıçın konutlar guvence bedelı olarak 450 bın lıraoduyor Sözleşmeyapılırkentalep edılen bu temınat 6 ay sonra abonenın tuketım ortalamasına gore yenıden duzenlenıyor Ayrıca elektnk faturalarının uzerınde gecıkme halınde ne kadar faız uygulanacağının yazmaması da abonelerın tepkısını topluyor Faız oranlarının değışken olması gerekçesıyle faturaya gecıkme faızı uyarısı eklemeyen AKTAŞ ve TEDAŞ tuketıcının parasım gunu gunune odeyeceklen varsayımı uzerınden hareket ettıklerını belırtıyorlar ödenmeyen elektnk faturalarınaaylık yuzde 12 faız ışletılıyor Ikıncı ve daha sonrakı aylardakı gecıkmeler ıçın bu oran yuzde24 36 ve 48olmak uzere katlamalı olarak artıyor Faturalardakı son odeme tanhının bır gun geçırılmesı bıleyuzde 12faızın uygulanması ıçınyeterlı oluyor Faturaların gecıkmesı yalnısadresegıtmesıya da uzun sure fatura gelmemesınden yıne tuketıcı sorumlu tutuluyor Aynı elektnk faturasının yalnışlıkla ıkı kezodenmesııseabonelerıbırcokyasal ıslemlekarsı karşı bırakıyor Tuketıcılerın herhangı bır kanşıklığa meydan vermemek amacıyla butun faturalarını bırıktırmesı herhangı bırdurumda ılgılı kuruma ıtıraz etmesı gerekıyor Tuketıcının hakkını korumak ısterken yasal prosedurler nedenıyle zaman kaybına uğrayacağı ve ımza ıcın bır masadan oburune koşuşturulacağı ışın acıamagercekyanı • BEN'CE İZZETTİN ÖNDER Sağduyulu Bakıs KIT lere yonelık amansız saldırı bırçok koldan surduru- luyor Bır yandan ınanılmaz yetkılerle donatılmış bır kurul marıfetıyle her turlu kararların alınıp uygulanmasına olanak sağlayan, samımıyetten uzak ve antıdemokratık mtelıklı bır yasataslağı hazırlanmakta, dığer yandan da bu yasa taslağı- na dahı gerek kalmadan KIT lerı çokertmeye yonelık onlem, maalesef hıçbır engelle karşılaşmadan yasalaştırılmış bu- lunmuktadır Kamuoyu olusturabılmek ıçın de tekelleşen ekonomi, basını alıp gıden yolsuzluklar çığ gıbı artan ışsızlık, çoken kamu ve ozel kurumlar bır tarafa bırakılarak, KIT'ler tum bu olumsuzlukların nedera gıbı gosterılmektedır Oysa bugunku halı ıle kesınlıklesavunulamayacakdurum- da olan KİT ler, ne tum bu olumsuzların nedemdır, ne de KIT- lerınozelleştırılmesı ılebusorunlarçozumlenebılır Tanhının en kotu anını yaşayan KIT ler, bugun bıle toplam kamu açı- klarının dortte bırınden daha ufak bır paya sahıptır Kamu açı- klarının yarısından fazlasını ıse, borç faız odemelerı oluştur- maktadır Bunun nedenı de KİT ler olmayıp, 1980 harcama ve vergı polıtıkalarıdır O polıtıkalarla tum kaynaklar sermaye kesımıne aktarıldığı halde, sermaye kesımı yatırımlarını arttı- rmadığı gıbı, reel olarak da yuzde 60 dolayında gerılettı O sermaye kesımı kı bugun karlannın yuzde 40 dolayındakı kısmını fınansal operasyonlardan yapar hale geldı O serma- ye kesımı kı toplam sendıkalı çalışanların ancak dortte bırını bunyesınde barındırmakta gerı kalan emekçılerı ıse, sendı- kasız, hatta bır kısmım da sosyal guvencesız çalıştırmaktadır Ne kamu açıkları ne ekonomımn dıs açığ KIT lerden kay- naklanmıştır Bunun da otesınde KIT ler ozel kesıme 1980- lerde destek dahı vermıştır OECD Turkıye raporu, 1980 bo- yunca madencılık sektorunde sabıt sermaye yatınmlarında yuzde 70 oranına varan azaltmalar yapıldığını bu arada dı- ğer KlT'lerın de ıhmal edıldığını yazmaktadır Bunun anlamı, kaynak kaydırmasıdır Dığer bır ıfade ıle, ekonomıyı bu hale getıren KİT ler değıl, tam tersı KIT lerı bugune getıren ozel kesımtnın, çok da anlamlı kullanmadığı kaynak çekışıdır Bugun karşı karşıya bulunduğumuz sorun her ıktısatçının, sıstem tartışmasına gırmeden mantıksal olarak kabul edebı- leceğı bır verımlılık arttırma ya da rasyonelleştırme meselesı değıldır Zıra, eğeroyleolsaıdı onceTELETAŞın AKTAŞ ın ÇITOSAN ın ve hatta USAŞ ın sonuçları kamuoyuna açı- klanır tartışılır bu konuda gereklı duzeltme onlemlerı alınır hatta bu konulardakı yargı kararlanna karşı saygılı olunurdu Eğer ozelleştırmenın teorık esaslarında samımı olunsa ıdı, once antıkartel yasaları çıkarılır sosyal guvenlık onlemlerı alınır makroekonomık koşullar lyıleştırılır kısacası ekono- mık ve sosyal çevre duzenlemesı yapılırdı Ama bu konular- da yaprak dahı kıpırdarnazken yasa taslağına, bır parmak bal mısalı sozde ve dırenç kırıcı hukumler konularak akıl al- maz bır ınatçılıkla ış kotarılmaya çalışılmaktadır Durum şudur Ekonomık olarak sıkışan Batı uretım mer- kezlennı çevresel ulkelere kaydırmaktadır Bundan da vahı- mı hammadde ve enerjı kaynakları uzerınde yoğun çalışma- lar yapan Batı11 merkezler yeryuzunde yenı alanlara el at- maktadır Bu Batı ekonomısının sorunadur Dunya Bankası da bu konuda onculuk yaparak ozellestırme fonları sagla- makta borçlu ulkelerı borç/ozsermaye değısımıne zorla- maktadır Hatta bankave fon yenı kredılerı b^ kosulabağla- maktadır Latın Amenka ulkelerınde yapılan budur Bızım cepheye gelınce, 1980 polıtıkaları ıle çoğu verımlı alanlarda kullanılmayan hızlı kaynak kullanımı ve verımsız vergı sıstemı sonucunda çok buyuk boyutta dış ve kamu açı- kları ıle karşı karsıya bulunmaktayız 5 Nısan Kararları hüku- metın bu açıkları nasıl kapatmaya çalıstığını gostermıştır Uc- retlerı bastırmak ve eldekı malvarlıklannı satmak 1 Buna da tasarruf onlemı dendı Her ıktısatçı bılır kı tasarruf tuketım kısılarak yapılır Potansıyel yatınmlann kısılması ya da varlı- klarınsatışı harcama-gelırdengesını kısa bır sure ıçın olum- lu gosterır, ama bunun bedelı sermaye erımesıdır Iste Turkt- yeşımdıbuyoldaılerlemektedır Oysa uzun surelı bır kaynak ıhtıyacı ıçındeyız Bu polıtıkalar ıse, gunluk sıyasetı kurtarır ama ekonomıyı çokertır Guç dengelerı açısından hukumetın elınde vergı onlemı dıye bır şey kalmamıstır O kadar kı tahakkuk etmış vergı borçlarını odemeyenlenn mallarını haczetme yetkısıne sahıp olan ıdare, bunları ortbas etmeye yeltenmekte vergı borcunu odemeyen ınsan ıse televızyonda, bıraz da mustehzı bır eda ıle ekonomık zorluklardan bahsedıp toplumun anlayışlı dav- ranmasını onermektedır Kamu alacağının sonu ışte budur özel alacağın sonu ıse acımasızdır Iste son hacız yasası 1 KIT ler, hem de doğrudan kendı kusurları olmadan ıtılmıs ol- dukları borç batağı nedenı ıle haczedılebılecekler Butun ak- babalar hazır beklıyor Ovarlıklan ozellıkle de arsalan aca- ba nasıl ranta donuşturmelı' Yoğun borç ıçınde olan ve guç dengesızlıklerı neden ıle ıç kaynaklarım mobılıze edemeyen bızım konumumuzdakı ul- kelere Dunya Bankası ve IMF onculuğunde yoğun baskılar gelmektedır Sıkışan Batı ekonomısı ıse bu tur ekonomılerın uretım merkezlerıne el koymaya çalısmaktadır Bunun da otesınde hakım çevreler ılerıye yonelık enerjı kaynakları uzerınde çalısma yaparak dunya enerjı ve doğal kaynak merkezlerıne şımdıden hakım olmaya çalısmaktadır Bızım gıbı ulkelerın yeraltı hammadde ve ozellıkle de lınyıt olmak uzere enerjı kaynakları Batı açısından fevkalade onemlıdır Bu konu ılerıye yonelık olarak, dunya kaynaklarının pay- lasımı ıleılgılıdır Konuyayaklasırken kısadonemlı ekonomık hesaplann dısına çıkıp uzun donemlı stratejık hesaplar yap- mak gereklıdır Bugunku uygulama masum ozellestırme çerçevesını aşmıs, çok kapsamlı bır ulkesel ekonomi, hatta bır bağımsızlık sorununa donuşmuş bulunmaktadır Işte sıkışan bırekonomıyedayatılan budur Bunun adı ozel- lestırme olamaz Boyle bır ışlemın ekonomıde verımlılığı arttırma kaynakları rasyonel kullanma gıbı bır amacı yoktur Bu nedenle masum ve baska konumlarda rahatlıkla tartışa- bılecek ozellestırme konusunun burada yerı yoktur Boyle bır satma-yabancılaştırma polıtıkası kısa surelı kaynak sağlaya- bılır Fakat uzun surede kaynak tuketır Zıra boyle bır sureçle hem uretım aracından yoksun oluruz hem de ılerıde kar transferı ıle basbasa kalırız Bu tur operasyonlardan bızım gıbı ulkelerın zararlı çıkacağını unlu Dombusch son kıtabı- nda acıkca ıfade etmektedır Ozellestırme tartısmalarında hıçbır yere oturtulamayacak olan bu uygulamaya başta de- ğerlı parlamenterlerımız olmak uzere demokratık kıtle orgut- lerı sendıkalar ve unıversıteler gıbı tum kuruluslann dıkkatle eğılıp, ulke ve ekonomi çıkarları doğrultusunda alınacak ka- rarlara katkıda bulunacağına ınamyorum I S T A N B U L Sİ N ANOBA KON UTLARI Daha yeşıl, daha uygar bır Istanbul Çağdaş kentsel tasarımın en guzel orneklerınden bın.. Tum Lnılak Bankası şubelerı satış t<,ın hızmetınızdedır EMLAK BANKASI D a h a U y g a r B r T j p m I ç . n