Catalog

SAYFA CUMHURİYET 13EKİM1994PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER ABO-Gûney Kore • WASHINGTON (AA) - ABD, kendisine Kuzey Kore ile nükleer anlaşmaya varmak için acele etmemesi çağnsında bulunan Güney Kore ile Pyongyang konusunda ortak amaçlan paylaştıklannı vurgnladı. Güney Kore Devlet Başkanı Kim Young Sam'ın, NVashington-Pyongyang görüşmeleri sürerken önceki gûn CNN'e bir demeç vererek ABD'ye "Kuzey Kore ile nükleer bir anJaşmaya varmak için bu kadar hızlı davranmaması" çağnsında bulunmasının ardından Washington'dan hemen bir açıklama yapıldı. Macellan, intihap • PASANEDA(AA)- Uzaydaki beş yılhk görevini tamamlayan insansız uzay aracı Macellan, son deneyi olan kızgın Venüs atmosferine ölüm dabşına başladı. Macellan, Venüs'ün atmosferinde parçalanarak dağılmasıyla noktalanacak son deneyiyle. 900 milyon dolarhk beş yıllık çalışmasını da tamamlamış olacak. Amenkan Havaalık ve Uzay Dairesi NASA'nın Jetle Çahştırma Laboratuvan (JPL) sözcüsü Jim Doyle, Macellan'ın yörüngesmde son dönüşünden sonra Venüs'e doğru sürüklenmesinin beklendiğini anlattı. PmkFtoyd konserinde kaza • LONDRA(AA)- Ingiltere'de. ünlü rock topluluğu Pink Floyd'un konserinin verileceği salonun tribünü çöktü. Olayda çok sayıda seyirci yaralandı. Ingiliz polis kaynaklan, topluluğun Londra'daki "Earl'sCourt" salonunda verdiği konser öncesinde tribünün çöktüğünü, olayda yaralananlann hastaneye kaldınldığmı kaydettiler. Tribünün çökmesi sonucunda organizatörlerin, konseri iptal ettikleri bildirildi. Nazarbayevve Akayev geliyOP • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Kırgızistan Devlet Başkanı Askar Akayev bugün, Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayevde 16 ekimde resmi bir ziyaret için Türkiye'ye gelecek. Iki ülke devlet başkanlannın yapacaklan ziyaret nedeniyle dikkatler, Türkiye'nin bu Türk cumhuriyetleri ile ilişkilerineçevnldi. Kırgızistan Devlet Başkanı Akayev, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in konuğu olarak bugün Ankara'ya gelecek. Konuk Devlet Başkanı, Ankara'daki temaslanndan sonra Istanbul'daki "Türk Doruğu" öncesi Antalya'ya geçecek. Rusya'damayın patladı • MOSKOVA(AA)- Rusya'run güneybaüsındaki Oryol bölgesınde, Jkinci Dünya Savaşı'ndan kalma mayınla oynayan.3 çocuğun öldüğü bildirildi. tntarfaks Ajansı, çiftçiler tarafından ortaya çıkanlan mayınlarla oynayan 3 çocuğun. maymlardan birinin patlama mekanizmasıru harekete geçirmeleri sonucu öldüklenni belirtti. İsviçre'deki tarikatvahşeti • FRIBOURG(AÂ)- Isviçre'de "Güney Tapınağı" tarikaü ile bağlantıh toplu katliamlar hakkında yeni ipuçlan elde ediliyor. Fribourg polisi, mezhebin üçüncü yetkilisi olarak tanımlanan Camille Pilet adh kişinin cesedinin, yanan cesetlerarasında bulunduğunu açıkladı. Lozan'dan gelen adli tabipler, muhasebeci olarak da bilinen Pilet'nincesedini tespitettiler. İki rahimli kadın • SANJOSE(AA)- ABD'nin California Eyaleti'nde iki rahimli bir kadın, 8 gün arayla ikiz çocuk doğurdu. Cynthia Silveira adh kadının ilk çocuğunu doğurmasının ardından, doktorlar ikinci rahimdeki bebegi, çıkabileceği bir yer olmadığı için sezeryanla aknayı düşünürlerken rahim adâlelerinin gerihnesi sonucu iki rahmi birbirinden ayıran duvar kınldı ve ikinci bebek de birinci rahmin ağandan dışan çıkabildi. seçiml Ah ılaııyasandıktaistikraranyor DtLEK ZAPTÇIOĞLU Helmut Kohl Yeşiller BERLtN - Helmut Kohl ek- randa. Arkasında, tarih dokto- ru olduğunu hatırlatmaya ya- rayan bir kütüphane var. Göz- lerini açıp dogrudan kameraya bakıyor. "16 ekimde sandık başına gitmek bir vatandaşhk görevidir" diyor, "sol cepbeye karşı oyunuzu mutlaka istikrar ve güven için kullanın. W ashing- ton, Paris, Londra >e Moskova'- yla en yakın ilişkiyi ancak biz sağlanz. Alman ekonomisi düze çıkmıştır. Deneylere girişme lûksüne sahip değîliz..." Helmut Kohl sokaklardaki devasa seçim afışlerinde. Etra- finda coşkulu bir kalabalık. Afışin üstünde hiçbir yazı yok, parti amblemi yok, slogan yok. Sadece renkli bir fotoğraf. Hel- mut Kohl. Yetiyor. Almanya'- da genel seçimler hiç bu kadar "kişiye özel" olmamışü. İkti- dardâki muhafazakarlar, yani Hıristiyan Demokratik Parti CDU, liderini ve başbakanını adeta yeni bir "halk önderi" olarak sunuyor topluma. Bu se- çimlerde parti programlan- ndan çok imajlar yanşıyor; so- nucu imajlann uyandırdığı duygular tayin edeceİc. Muhafazakarlar, liberallerle kurduklan şimdiki koalisyon hükümetinin Almanya'da dört yıl daha devamından yanalar. Tam on iki yıldır muhalefette çile dolduran Sosyal Demokrat Parti (SPD) ise tabii iktidara ta- lip. Onlann lideri Rudolf Schar- ping, bu şahıslar ve imajlar yan- şında Kohl'ün tersıne hep baş- kalanyla birlikte görülüyor afişlerde Tann'run her tür ka- rizmayı ve ışığı esirgediği SPD lideri, yanına Alman sosyal de- mokrasisinin iki flaş ismini, Os- kar Lafontaine ile Gerhard Schröderi alarak poz veriyor seçmene: "Başbakanı değiştir- mek istiyorsanız bize oy verin." Sağın fîihrer' geleneğine karşı solun çoğulcu yönetım anlayışı- nı çağnşüran sempatik bir üçlü. Ama Almanya gerçekten Kohl'e "Yeter"'diyecek mi? Kohlhâlâgüçlü Hayır. Eğer büyük bir sürp- riz olmazsa Helmut Kohl, on iki senedir ısıttığı şansölye kol- tuğunda kalmaya aday. Evet, Alman ekonomisi hiç de Kohl'- ün iddia ettiği gibi "düze çık- ımş" değil; tersine işsizler ordu- su her geçen gün biraz daha bü- yüyor. Evet. sosyal güvenlik sistemi yani işsizliİc. hastalık ve emekliük güvenceleri Alman- ya'da giderek sarsıhyor ve geç- mişin refahının gelecekte aynen devam etmeyeceği açığa çıkıyor. Evet, işyerleri azaldığı ve Kohl hükümeti kreşlere ye- terince bütçe ayırmadığı için kadınlar evde oturmaya ve çocuk bakmaya mahkum. Evet. Kohl hükümeti Almanya'da ırkçıhğın bu denli yayılmasında mutlaka rol oynadı, en azından aşın sağın üzerine gereken ka- rarlılıkla gitmedi. Evet, Doğu Almanya'da birleşmeden umduğunu bulamayan geniş bir gayri memnunlar kitlesi var Ama sandıktan yine Kohl'ün çıkması bekleniyor. Neden? Kohl 1982'de başbakan koltuğuna otur- duğunda kankatürcülere ve mizah yazar- lanna gün doğmuştu. Kafasırun biçiminden 16 ekim secimlerine katılan belli baslı partiler ve liderleri Hıristiyan Demokrat Parti Sorunları çözmeye aday 1982yıhndanbu yana başbakanlık koltuğunda oturan Helmut Kohl'ün liderliğindeki muhafazakar Hıristiyan Demokrat Parti (CDU), 1990 genel seçimlerinde Bavyerah kardeş partisi Hıristiyan Sosyal Birlik'le(CSU) birlikte yüzde 43.8 oranında oy toplamış ve birinci parti konumunu korumuştu. Almanya'nın birleşmesınden hemen sonra yapılan seçimde Doğu Almanlann da yüzde 41.8'i oyunu Helmut Kohl'e verrnişti. Hıristiyan Demokrat Parti, Almanya'yı içeride istikrarlı. dışanda ise güçlü ve dünya politikasında söz sahibı bir ülke haline getireceklerini iddia ediyor. Gerçekte Almanya. tarihinde hiçbir zaman Helmut Kohl iktidanndaki kadar borçlanmamıştı. Helmut Kohl yinede üst ve orta smıflann desteğine sahıp. Aynca Doğu Almanya'da durumlan eskiye kıyasla düzelen bir kitle. Başbakan Helmut Kohl'ü destekliyor. Sanayıciden çıftçıye, işçiden emekçiye genış bir kitle Helmut Kohl'ü, 'sorunlan çözecek yegane adam' olarak göriiyorlar. A L M A N Y A j | EskıDojuAlraıeyaletlen | | Esiu BotıAJmon eydetlerı Sosyal Demokrat Parti Seçmeni ikna edemedi Rudolf Scharping 46 yaşındaki Rudolf Scharping liderliğindeki Sosyal Demokrat Parti (SPD), on iki yıldır muhalefette. Ancak sosyal demokratlar Almanya'daki 16eyaletin 10'undaiktidardalar. Bueyaletlerin temsil edildiğı en üst yasama organı Federal Konsey'de çoğunluğu oluşturan SPD, mecliste bir türlü çoğunluğu yakalayamıyor. Seçmen, SPD lideri Scharping'le Helmut Kohl arasında büyük siyasi fark görmüyor. Bu da sosyal demokratlann son yıllarda tavizkar bir polıtika izlemesınden ve gerçek muhalefet yapmayışından kaynaklanıyor. Sosyal alanda ıyileşmeler vaat eden SPD. seçmeni ikna edemiyor. Alman seçmeni sosyal demokratlann 'ekonomiden anlamadığını' ve ülkeyi daha da borca sokacağını düşünüyor. Sosyal demokratlar. iltica yasasına destek vererek, kürtaj yasasındaki değışikliğe karşı çıkmavarak ve Almanya'daki yabancılann haklarını yeterince korumayarak kendi seçmenlerinden bir kısmını da kaybettıler. Joschka Fischer Oy oranı yükseliyor Batı Alman Yeşiller Partisi, iki Almanya'nın birleşmesinden sonra Doğu Alman 'Buük 90' örgütüyle birieşerek adını değiştirdi ve 'Birtik 90/Yeşiller' kuruldu. Yeşiller. son yıllarda aralanndaki sol unsurlân tasfiye ederek 'gerçekçi' bir politika gütmeye başladılar. Yeşiller'ın'Realo' (gerçekçi) kanadından Joschka Fischer, partinin en ünlü ısmi. Berlin'denadaylan avukat Christian Ströbele ise. MöUn davasında yargılanan Dazlaklara karşı Türk Aslan ailesini savunmuştu. YeşiUer, Almanya'da geçen seçimlerde yüzde 5 barajına takılmışlardı. Şimdiki anketler, oylannı yüzde 8'in de üzerine çıkartacaklannı gösteriyor. Ekolojiyi, nükleer enerjiden vazgeçilmesini, anti militarist politikalan programlannda merkezeoturtan YeşiUer. yabanalara seçme-seçilmehakk! ve çifte vatandaşlık gibi konulan da destekliyorlar. Demokratik Sosyalizm Partisi Liberaller Türkiye'ye karşı tavnsert Doğu Almanya'daki Komünist Partı'nin dağiülmasından sonra kuruldu. Batı'da marjinal gruplar . dışında taraftar l»regor oysı bulamayan sosyalistler. Doğu Almanya'da büyük sempati topluyor. Birleşmeden ve kapitalızmin gerçeklerinden hoşnutsuz bırçok Doğu Alman. oyunu 'Doğuluları temsil eden tek parti' olarak gördüğü Demokratik SosyaiizmPartisi'ne (PDS) veriyor. PDS, çöken reel sosyalizmle kapitalizm arasında üçüncü yol'u savunuyor. Üyelerinin üçte ikisini 60 yaşın üzerindeki *edu tüfek'lerin oluşturduğu partinin lideri Avukat Gregor Gysi. Gregor Gysi hitabet yeteneğiyle, zekasıyla ve karizmasıyla Almanya'da en aalı anti komünistlerden bile sempati toplayan birpolitikacı. Demokratik Sosyalizm Partisi. Almanya'da yabancılann haklanru savunuyor; Türkiye'de ise 'soykınm' olduğunu iddia ediyor ve PKK'ye açık destek veriyor. Silmmenin eşiğine geldi Almanya'da daima 'dengeunsuru' olan Hür Demokrat Parti, kah muhafazakarlarla kah sosyal demokratlarla koalisyonagirerek KlausKmkel iktidara ortak oldu. FDP'nineski lideri Hans-Dk>trich Genscber, Almanya'da uzun yıllar dışişleri bakanbğı koltuğunda oturdu. Genscher'in sıyasetten çekümesınden sonra yerine geçen Klaus Kinkel. partiyi siEnme noktasına getirdi. Lıberaller. hemen her konuda Başbakan Kohl'ün peşine takılarak prestij kaybettiler. Büyük sana^iciden çok orta sınıfesnaf ve zanaatkarlara ve serbest müteşebbislere dayanan liberaller, seçmenlerini muhfazakarlara kaptırdılar. Doğu Aimanya'da müteşebbis ve küçük işletmeci sayısının da düşük oluşu, liberallerin oy oranlanna yanşıyor. Liberaller. devlet müdahalesuıin sıfıra indiği serbest pazarekonomisini ve işverenlerin çıkarlannı savunuyorlar. Alman liberalierinin 'Bberalliği' ekonomi dışına pek çıkmıyor ve düşünceye yansımıyor. ötürü "armut" lakabı yakıştınlan Almanya Şansölyesi sayısız fıkraya ilham verdi. İngi- lizce bilmiyordu. her yerde pot kınyordu. fazla zeki olmadığı iddia edilmekteydı. özel- likle aydınlar "Almanya bu adama layık de- ğildir" diye çırpınıyorlardı. Aradan on iki yıl geçtikten sonra Kohl hakkında bugün pek fıkra anlatılmıyor. "Ar- mut" lakabı tarihe kanştı. Kohl bütün rakip- lerini balyoz gibi ezip geçerek ve bir yıl içinde iki Almanya'yı birleştirerek yepyeni bir imaj kazandı: "Devlet adamı" oldu. Hatta hızmı alamayıp Avrupa'yı da birleştirmeye uğra- şan Kohl. Alman seçmeninin çoğunluğunun gözünde "düzen, istikrar ve azamet" temsil ediyor. Almanya'da da yükselen millıyetçı- lik ruhuna sosyal demokratlar değil. yalnız muhafazakarlar tekabül etmekte. Aİman- ya'da ekonomık sorunlar Kohl iktidannın beceriksizlığine değil: birleşmeye, dünya konjonktürüne ve genel depresyona mal edı- hyor. Ve "yanşın ortasında at değiştirilmez" şianndan hareket eden seçmen, en son an- ketlere göre yüzde 40'm üzerinde bir çoğun- lukla Kohl'e devam diyor. Ancak Kohl'ün yanşa devam edebilmesi için büyük olasılı- kla yine bir koalisyon ortağma ihtiyaç ola- cak. Şimdiki ortağı liberaller, yani Hür Do- makrat Parti FDP bu yılki hiçbir yerel se- çimde yüzde 5 barajını geçemedi. Liberalle- rin düşüşünün birkaç nedeni var. en önemli- leri koalisyon ortağı olarak Kohl'ün kuyru- ğuna takılmaktan başka bir şey yapma- malan ve ikincisi lider boşluğu. Liberallerin eski lideri. sabık Dışişleri Bakan Hans Diet- rich Genscher'di. Genscher. çok sevilen bir politikacıydı. Halefi Klaus Kinkel ise yenni dolduramadı ve büyük hatalar yaptı. Eğer son anketler doğrulanır ve liberaller barajı aşarsa. bugünkü koalisyon devam edecek. Eğer aşamazsa. o zaman Almanya çok ilginç gelişmelere sahne olabılir. En bü- yük olasılık. birinci parti ola- cağı kesin görünen muhafaza- karlann sosyal demokratlarla "büyûk koalisyon" kurması. Kohl'ün başbakan kalacağı bu formüle SPD de sıcak bakıyor. Çünkü iktidara bir yerinden tu- tunmanın. muhalefette kal- maktan yeğ olduğu inancında. Seçımlerde barajı aşıp yüzde 8 civannda oy toplaması bekle- nen Yeşiller ise başka hesaplar yapıyorlar: SPD'yle ortak bir koalisyon içinde yönetimi dev- ralmak. Yeşıllerin bu hayalinin gerçekleşme olasılığı az. çünkü Yeşillerle hükümet kurmak SPD için kabus. Programında nükleer enerjiden hemen vaz- geçmek. NATO'yu ve Alman ordusunu dağıtmak, benzine büyük zam getinp otomobil sa- nayisini derdest etmek için nokta- lar bulunan Yeşiller, bu prog- ramlanyla yalnız SPD'yı değil, her zaman sağa meyleden seç- meni de ürkütüyorlar. Demokratik sosyalistler Meclıs'e girmesi beklenen dördüncü parti ise "Made bı East Germany" damgasını taşı- yor. Eski Demokratik Alman Komünist Partisi'nin devamı PDS, yani Demokratik Sosya- lizm Partisi. PDS Doğu Alma- nay'dakı yerel seçımlerdt kimi yerde yüzde 30'a yakın oylar alarak büyük zaferler elde ettı. Almanva'nın tartışmasızen ka- rizmatik ve hıtap yeteneğıne sa- hip politıkaası. PDS lideri Gre- gor Gysi. "Zenginlerin daha zengin, fakirierin daha fakir" kı- lındığından dem vuran Gysi, muhalefette pek çok iş becer- meye namzet. Bunun için Al- man seçim yasasına göre ya yüzde 5'lik barajı aşması gere- kıyor >a da üç bölgede kendi adayının çoğunluğu sağlaması. Dogrudan seçılecek üç mıllet- vekiliyle PDS, barajı aşamasa da Bundestaga girecek. Buna da kesin gözüyle bakıüyor. Geriye kalıyor aşın sağ, neo- faşıst partiler: İtalya ve Avus- turya'dan sonra Belçika'da da aşın sağın büyük başansından sonra, Almanya'dakı seçim so- nuçlan merakla bekleniyor. Üstelik Almanya'da ırkçıük ve neo faşist düşüncelerin yaygın- laştığı bir ortamda, bu eğilimle- rin sandığa yansıyacağı sanıh- yor. Bu yanlış bir tahmin. Al- manya'da aşın sağ partiler iç hesaplaşmalar ve bölünmeler yüzünden çok zayıfladı. Aynca aşın sağın birçok program öne- risi muhafazakarlar tarafından hayata gecirildı. örneğın ıltica- lara set çekildi ve kürtaj yasası değiştirildi. Sokakta Dazlak sa- yısı artarken ve saldınlar sürer- ken. bu eğilim sandığa yansı- mayacak. aşın sağ hiçbir parti- nin bu seçimlerde meclise girme şansı yok. Başbakan Kohl'ün seçılmesı Almanya'da sağa kayışın en iyı ıfadesı olacak. Kohl ön- derliğındekı Almanya. yüz yıkiır hayal ettiği düşlen gerçekleştirmeye aday: Avrupa'yı kendi egemenliği altma alarak doğuya, Kaf- kaslar'a kadar nüfuz alanını genişletmek. Ortadoğu'da söz sahibi olmak - bunun için İran'la ve İslamcı akımlarla iyi geçinmek. Süper güçlenn meşru aracı durumundaki Birleşmiş Milletler'de. Güvenlik Konseyi'- nde bir koltuk yoluyla etkin hale gelmek. Al- manya, "birinci Iig"de liderliğe oynarken antrenör değiştirmek istemiyor. Aşın sağ akmüar ve giderek güclenen yabancı düşmanhğı, Alman toplumunda ve ülkede yaşayan Türklerde derin yaralar açıyor. Seçimlereiki Türkadaykatüıyor Almanya'daki genel seçimle- re ilk kez iki Türk milletveki- li adayı katılıyor. Her ikisi de Ahnan vatandaşbğına, dolayı- sıyla seçme-seçilme hakkına sa- hip olan adaylar, birbirinden çok farklı iki portre çiziyor. Bir işçi ailesinin çocuğu ola- rak küçük yaştan beri Alman- ya'da bulunan Cem Özdetnir, Yeşiller'in Baden-Württem- berg eyaletinden federal meclis adayı. Partinin listesinde seçıl- me şansı yüksek bir sıraya yer- leştirilen Cem Özdemir, gençli- ğine karşın uzun bir politika de- neyimine sahip. Daha yirmi yaşına girmeden Yeşiller'e üye olan Özdemir, partinin "Rea- lo" olarak adlandınlan "sağ" kanadının temsilcisi. Ekolojik ve anti militarist politikalann yani sıra eğer meclise girerse özellikle yabanalann haklannı savunacağıru belirtiyor. Cem Özdemir, aynca Yeşiller'in Türkıye karşıtı politikasını onaylamadığmı, ancak çaba- lannı Türkiye'yle ilişkilere de- ğil, Almanya'nın iç politikasına yoğunlaştıracağını söylüyor. ikinci aday ise Berlin'de yaşı- yor ve adı Ramazan Çiftçi. İşçi olarak otuz yıl önce geldiği AJ- manya'da 'İ'abrikadan meclis koltuğuna" sıçramayı uman Çiftçi_ hakkında görüşler muh- telif. İddiaya göre Çiftçi, aday- lığını koyarken aslında kendi tercüme ve danışmanhk büro- sunun reklamını yapmaktan başka amaç gütmüyor. Tabii kendisi bu iddialan reddediyor. Yabancılann haklannı savuna- cağını, işsizliğe çare bulacağını. ırkçıbğı önleyeceğini iddia eden Çiftçi'nin seçilme şansı yok, an- cak reklamı için bile olsa adaylığıru koyması, bu yolun Türklere açıldığını kanıtladı. Yabanalara en büyük yük- selme şansını tanıyan Yeşiller'- den Cem Özdemir seçilecek olursa, Federal Meclis'e ilk kez Türk asıllı bir politikaa girmiş olacak. Kohl'ünkazanması, Türkiye'yirahaüatacak 16 ekimde Almanya'da Helmut Kohl ikti- dannın devamı, Türkıye'nin resmi ilişkileri ve politikalan açısından 'rahatlatıcf olacak. Tür- kiye'deki insan haklan, demokrasi ve Kürt so- rununa görünürde eleştirel yaklaşan Kohl ik- tıdan, Türkiye'yi fazla sıkıştırmıyor ve 'dost mûttefik' olarak kaybet- mek istemiyor. Ancak Kohl'ün 12 yıllık iktidan- nda bu dostluk ve ittifakın Türkiye'ye pek somut fay- da sağladığı da iddia edile- mez. Avrupa Birliği'nin (AB) lideri Almanya, Tür- kiye'nin AB ile bütünleşme- si için destek vermedi. Ayn- ca nüfuzunu her yerde arttı- rmaya çalışan bir Almanya ile en azından bölgesinde li- derliğe soyunan Türkiye'- nin çıkarlan birçok nokta- da çelişiyor. Yine de Kohl iktidan, Türkiye'yi demokrasi ve Kürt sorunu bağlamında uluslararası kulvarlarda terletmekten yana değil. PKK'yi yasaklayan ve 'Kara Ses' Cemalettin Kap- Ian'ı sınır dışı etme karan alan Almanya, pratikte bu kararlannı pek uygulamıyor. İran ve Cezayir'- le yakın ilişkiler içindeki Almanya'nın İslama hareketi el altından desteklediği iddialanna ise kanıt yok. Sosyal demokratlann iktidara gelmesi veya ortak olması, Türk-Alman ilişkilerindeki tab- loyu değiştirecek. Türkiye'deki koşullara çok daha eleştirel bakan SPD. eğer SHP de Anka- ra'da iktidardan aynlırsa Türkiye'nin üzerine sert gelecek ve Alrnama'nm nüfuzunu mutla- ka Ankara aleyhinde kullanacaktır. Hele bir SPD-Yeşiller koalisyonu. Türkiye üzenndeki baskıyı katmerlendırecek ve ilişkileri kopmaya kadar gö- türebilecektir. Türkiye'ye uluslararası gözlemci gön- dermek, Avrupa Birliği'yle ilişkileri dondurmak, eko- nomik yardımı azaltmak veya kesmek bile gündeme geîecektir. CDU-SPD koalisyonu Muhafazakar-sosyal de- mokrat koalisyon duru- munda da Almanya-Türki- ye resmi ilişkilerinde deği- şim rüzgarlan esebilir. Bu durumda Kohl gerçi başba- kan olarak kalacak, ama sosyal demokratlar dışişleri bakanlığını alacak. SPD'nin Dışişleri Bakan adayı Gün- ter Verheugen, Türkiye hakkında en sert konuşan politikacılardan biri. Sosyal demokratlann iktidara ortak olması, hatta belki Yeşillerle koalisyon kurması ise en çok buradaki Türklere yarayacak. Aşın sağa karşı sert önlemler, göçmenlere çifte vatan- daşlık ve seçme hakkı o zaman kolaylıkla çı- kacaktır.