Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
28 TEMMUZ1993 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
İktisat
Dergisi'nde
yenilik
•Ekonomi Şervisi - İstanbul
Üniversitesi İktisat Fakültesi
Mezunlan Cemiyeti
tarafmdan yayımlanmakta
olan İktisat Dergisi
yenilenerek "kaynak dergi"
sloganıyla piyasaya sürüldü.
Ekonominin yanı sıra
politika, medya. kültür, iç ve
dış olaylara ılışkın
bölümlerin de yeraldığı
derginin son sayısında
Keynes politikalan ele
alınıyor.
Tim-Se'den
ihalelere tepki
•İSTANBLL (AA):
Tüm
İnşaat Müteahhitleri İşveren
Sendikası (Tim-Se) Başkanı
Sami San, İstanbul İl Daimi
Encümeni'nin 1993 yılı
yaunm programındâ yer
alan 57işin usulsûzolarak
ihaleyeçıkanldığını savundu.
Yaptığı yaalı açıklamada,
İstanbul İl Dairnı
Encümeni'nin (Özel İdare)
I993yılıyaünm
programındakj oku]
inşaatlan ihalesinde
usulsüzlük yapıldığma ilişkin
üyeler tarafından kendilerine
yaah ve sözlü başvuruda
bulunulduğunu belirtti.
Çayborsasına
doğru
• RtZE(AA)-Çay
İşletmeleri Genel Mederlüğü
(Çay-Kur), çay sektöründe
borsa kurulması için Maliye
ve Gümrûk BakanlığVna
başvuruda bulundu.
Çay-Kur Genel Müdürü
Tuncer Ergüven, yerel çay
borsası kurulması için gerekli
başvurulan yaptıklannı
açıJdadı. Genel Müdür
Ergüven şunlan söyledi:
"Borsanın kurulması halinde
yörede kuru çay üretimi
yapan 300 dolayındaki irili
ufaklı özel sektör fırmalan ile
Çay-Kur'un ürettiği çay
borsada kalite kontrolünden
geçecek. Buna göre fıyat
değerlendirilmesi yapılacak
ve ondan sonra piyasa
sürülecek."
AnttNPfîk
yeraleniyop
•ANTALYA(AA)-
Antbirük'e ait çırçır ve iplik
fabrikalan yeni sezona
haarlanıyor. Birliğe ait
Topçular-2 Çırçır ve Prese
Fabrikası'nın iki yıldır
kullarulmayan makineleri,
Serik Çırçırve Prese
Fabrikası'na taşınıyor.
Böylece, Serik Fabrikası'nın
kapasıtesinin arttınlması
amaçlanıyor.
Rskobirtik55
•TRABZON(AA)-
Türkiye ve dünyanın fındık
sektörünü yönlendiren
Fındık Tanm Satış
Kooperifleri Birliğinin
(Fiskobirlik) kuruluşunun
55.yıhkutlanıyor.28
Temmuz 1938 tarihinde
Giresun, Trabzon. Ordu,
Keşap ve Bulancak Fındık
Tanm Satış
Kooperaufleri'nin
birleşmesiyle Giresun'da
kurulan Fiskobirlik, bugün
64 şubesine üye 226 bin
ortağı ile sektörde ülkemizin
ve dünyanın en büyük üretici
birliğini oluşturuyor.
Bütçe fazla verdi
•ANKARA (ANKA)-
Başbakan Tansu Çiller,
memur ve işçilere verilen
"düşük" zamlara, bütçe
açıklannı gerekçe
gösterirken, bütçe haziran
ayında fazla verdi. Haziran
ayında bütçe dengesinde
oluşan 1.9 trilyonluk fazla ile
ile altı aylık bütçe açığı da
45.2 trilyona indi. Haziran
ayında konsolide bütçe
gelirleri 28 trilyon, konsolide
bütçe, bir trilyon 876 milyar
lirahk fazla verdi. Konsolide
bütçenın uzun süreden bu
yana aylar itibanyla ilk kez
fazla verdiği belirîendi.
Demirçelikçinin
talebi
• ANKARA (AA) - Demir
çelık üreticileri. sektörün
sorunlanyla alınması
gereken önlemler
konusundaki lObaşlıkta
toplanan isteklerini,
Cumhurbaşkatu Süleyman
Demirel, Başbakan Tansu
Çillerve ilgili bakanlara
sundu. Raporda yassı ürün
yaunmlannın tümü ile uzun
ürûnde sadece
modernizasyon
yaünmJannın teşvikedilmesi
istendi.
BAKICIARANIYOR
1 yaşındaki bebek için bakıcı
aranıyor.
Tel:5607526
ATAKÖY
Tanmsal destekleme sistemindeki değişiklikler netleşti, sıra siyasi kararda
Pamuğım kader haftasıEkononti Servisi - Pamuk ahnı fiyatla-
nrun açıklanmasına çok kısa bir süre kal-
masına karşm hükümetın destekleme po-
liükasında değişikliğe gidip gıtmeyeceği
belli olmadi.
Sanayi Bakanlığı, HDTM, Tanm Ba-
kanlığı ve DPT'nın bir bucuk yıldır üze-
rinde çalıştığı yeni tanmsal destekleme
modelinin aynntılan açıklık kazanırken
tanm birlikleri bu yıl içinde sistem değişik-
liğine gidilmesine karşı çıkıyorlar.
Yıllardır, dünya fiyaündan pamuk al-
ma savaşımı veren tekstil ve konfeksiyon-
cular taban fıyat uygulaması yerine, he-
men destekleme prim sistemine gecilmesı-
ni isterken TARIŞ, sistem değışikliği ha-
linde hükümetin birliklere destekleme kre-
disi vermeyeceğit için alım yapamaya-
cağını açıkladı.
Destekleme Prim Sistemi
Hafta sonunda İzmir'de düzenlenen
toplantıda, Sanayi Bakanlığı ve Hazdne
temsilcileri, tekstil ve konfeksiyonculara
yeni sistemin ana hatlannı anlattılar.
Sanayi Bakanlığı Teşkilatlandırma Ge-
nel Müdür Yardımcısı Ertuğnd Sac, top-
lantıda yaptığı konuşmada, destekleme
modelinin değişürilmesi sırasında "AT ile
uyum sağlama, fiyatlara müdahalenin
kaldınlması ve serbest piyasa düzeninin
egemen kıhnması, tanm kesiminin gerçek
anlamda desteklemesi, üretim planla-
masının sağlanması, sanayici ve ihracatçı-
lann çıkarlannm gözetilmesi" hedeflenni
göz önünde bulundurduklanru söyledi.
Saç'ın verdiği bilgiye göre, bütün bu he-
defler dikkate alınarak hazırlanan "des-
tekleme prim sistemi' şöyle çakşacak:
• Hükümet öncelikle tanm kesimine
gerçek gelir aktanmını sağlayacak bir he-
def fıyat belirleyecek.
• Hedef fîyatm yanı sıra dünya fiyat-
lan göz önüne alınarak bir müdahale fi-
yatı beiirlenecek ve piyasa kendı dinamik-
leriyle baş başa bırakılacak.
• Tüm alım ve saümlar Borsa'da yapı-
lacak.
• Eğer piyasa fiyatı, müdahale fiyatı-
nın üzerinde ise hedef fıyat ile piyasa fiyatı
arasındaki fark üreticiye destekleme primi
olarak verilecek.
• Eğer piyasa fiyatı müdahale fıyatınm
altında ise hedef fıyat ile müdahale fiyatı
arasındaki fark üreticiye destekleme primi
olarak ödenecek.
• Piyasadaki fiyatlann dünya fiyatlan
göz önünde tutularak belirlenen müdaha-
le fiyatında yoğunlaşması amaçlanıyor.
• Piyasa fiyaünın müdahale fiyatmın
alUna düşmesinin ise üreticinin ihracata
yönelmesiyle kendiliğinden önlenebileceği
düşünülüyor.
'Aceleye gerek yok'
TARlŞ Genel Müdürü Oğuz Oyan,
destekleme primi sistemine geçilmeden
önce birliklerin özerkleştirilmesi ve yeni-
den yapılanmalan için bir kerelik finans-
man olanağı verilmesini istedi.
Pamuk ahm fiyatmın ağustosun ilk haf-
tasında açıklanması gerektiğinedikkat çe-
ken Oyan, kendilerine bugüne kadar yeni
sisteme geçileceğine dair bir bilgi verilme-
diğini belirterek "Bu kadar az bir sürede
sistem değişikliğine gitmek çok fazla so-
run çıkartır" görüşünü savundu.
Ege Tekstil İhracatçılan Birliği Yöne-
tim Kurulu Üyesi Hayri özmeriç ise des-
tekleme primi sisteminde hazinenin yükü-
nün hafifleyeceğini savundu. Uygulanan
taban fiyaü sistemi ile üreticinin yüzde
54'üne ulaşan desteklemenin 2.3 milyar li-
raya mal olduğuna dikkat çeken Özmeriç,
destekleme primi ödenmiş olsaydı üreticî-
lerin tümüne ulaşacak desteklemenin 1.4
milyar liraya mal olacağını söyledi.
İzmir Borsası Başkanı Hasan Özmen
de destekleme primi sistemine ancak iki yıl
içinde geçilebileceğini savundu. Özmen,
üreticinin ürünün bir iki ay içinde elinden
çıkartmak isteyeceğini, bu durumda pa-
muğu stoklama maliyetinin ortaya çıka-
cağmı söyledi.
Özmen, stok maliyetinin doğmaması
için vadeli piyasa işlemlerinin başlamasını
önerdi.
Hemen geçilmelidir'
Türkiye Tekstil ve Hammaddeleri ih-
racatçılan Birliği Yönetim kurulu Baş-
kanı Şevki Altrnöz de destekleme prim sis-
temine bu yıl geçilmesini istedi. Altınöz,
müdahale ve hedef fiyatın dolar olarak be-
lirlenmesini, böylece enflasyonun yarata-
cağını olumsuz etkilerini ortadan kaldınl-
masını önerdi.
Çiller, DPT Müsteşan Ilhan Kesici'yi görevden alan kararnameyi Köşk'e gönderdi
Bürokraside yaprak döküıııü sürüyorANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Bü-
rokraside yaprak dökümü sürüyor.
Başbakan Tansu Çiller, DPT Müsteşan
Ühân Kesid'yi görevden alan kararna-
meyi, dün öğleden sonra Cumhurbaş-
kanlığı Köşkü'ne gönderdi. Köşk kay-
naklan, "Karamame onaylandı mı?"
sorusuna^Geçimz" demekle yetinir-
ken, İlhan Kesici de, "Gazetelerden öğ-
reodim, yorum yapmıyorum, takdir onla-
nndır" dıye konuştu.
Cumhurbaşkanı Sülevman Demirel.
İlhan Kesici'yi görevden alan kararna-
meyi onaylarsa. DPT'nin başına, halen
teşkilatta müsteşar yardunalığın] sür-
düren Necati Özfurat'ın getirilmesi bek-
leniyor.İlhan Kesici'nin de, Cumhur-
başkanlığYna bağlı Devlet Denetleme
JCurulu BaşkanlığYna atanacağı kayde-
diliyor.
Başbakan Tansu Çiller'in, Kesici'nin
karamamesıni köşke sevk ettiği haber-
leri ekonomi bürokrasisinde "bekknen
• Köşk kaynaklan, 'Kararaame onaylandı mı?' sorusuna
'Geçiniz' demekle yetinirken, îlhan Kesici ise, 'Gazetelerden
öğrendim, yorum yapmam, takdir onlanndır' dedi. Kesici'nin
kararnamesinin imzalanması halinde DPTnin başma, halen
teşkilatta müsteşar yardımcıhğını sürdüren Necati Özfırat'ın
getirilmesi bekleniyor.
geüşme" diye değerlendirildi. Çiller,
Başbakan olduğundan bu yana Kesici'-
yi "by-pass" ederek, işleri DPT Müste-
şar Yardımcısı Necati Özfırat ile sürdü-
rüyordu. Çiller. geçtiğimiz günlerde
DPT Müsteşan'nı Başbakanlık Ko-
hutu'na davet ederek,"dış görev" öner-
mişti.
Kesici'nin görevden ahnmasına iliş-
kin "tek imza" taşıyan kararnamenin
dün öğleden sonra ÇiUer tarafından
Cumhurbaşkanlığı'na sevk edilmesine
karşm, köşk kaynaklan akşam saatle-
rinde Cumhuriyet'e,"Bu konuyu geçi-
niz" demekle.yetindiler
DPT Müsteşan İlhan Kesici de,
Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlarken,
"Yorum yaptnak istemiyonım, fleride
konuşacağunız gûnler de ğelecektir, ama
şimdi bunu yorumlamak istemiyorum.
Gelişmeyi, ben de gazetecüerden öğren-
dim. Başbakanlık, kararnameyi köşke
sevk etmis. Kendi takdirleri, bundan son-
ra ne olacağı da köşkün takdiridir" de-
mekle yetindi.
TRTde yayınlanan "Ekonomi Dûn-
yaa" programının çekimJeri öncesi
Gumhuriyet ile konuşan Kesici, Başba-
kan Çiller tarafından kamuoyuna açık-
lanan "Güneydoğu icmal programTnın
kendisi tarafından kısa süre önce hazır-
landığını anımsatü ve " T R P * de, bu-
nun üzerinde bilgi verecegiz" diye konuş-
tu.
Sıvaş'ta 1948'de doğan İlhan Kesici,
ODTÜ Endüstri Mühendisliği mezunu
ve aynı bölümden 'master'lı. Kesici, İn-
giltere'de Bradford Üniversitesi'nde
"Kalkınma, Planlama ve Proje seçmu",
İngiliz Kamu Yönetimi Enstitüsü'nde
de "Yüksek Kamu Yönetkiliği" eğttimi
gördü^
Saraçoğlu sırada
Bürokrasi çevrelennde Kesici'nin ar-
dından Merkez Bankası Başkanı Rüşdü
Saracoğlu'nun "topun ağzına gelecegi"
savunuluyor. Saracoğlu'nun Başba-
kan'dan istediği randevuya 10 gündür
yanıt alamadığı ammsatılarak."Başba-
kan, Saracoğlu'nu kabul etmemekk ken-
disiıû istifaya zoriaınak istiyor" denılı-
yor.
1 TEMMUZ DAN GEÇERLİ OLACAK
Sözleşmeli personel
üerederine yüzde 21 zarıı
ANKARA (Cumhuriyet Bü-
rosu) - Hükümet, yaklaşık 300
bin sözleşmeli personelin ücret-
lerine 1 Temmuz 1993 tarihin-
den geçerli olmak üzere, yüzde
21 zam yapılmasuıı kararlaştır-
dı. Sözleşmeli olarak çabşanla-
nn ücretleri, 1 ekimde de yüzde
12 oranında arttınlacak.
Hükümet. sözleşmeli perso-
nelin ikinci yanyıl ücret zammı-
nı belirledi. Böylece, 399 sayılı
KHK'ye göre sözleşmeli çalıştı-
nlan ve işçi statüsünde olma-
yan kamu personelinin 16 mil-
yon lira olan tavan ücretleri
yüzde 21 oranında arttınlarak
19 mijyon 300 bin liraya çıkanl-
dı. KİTler ve bağh ortaklıkla-
nnda müdür yardımcısı, şef,
amir, avukat, çözümleyici, mü-
hendis, mirnar, tabip, memur,
daktilograf ve hizmetli gibi de-
ğişik unvanlarla çalışan söz
konusu 288 bin kişinin tavan
ücretleri, 1 ekim itibanyla da
yüzde 12 oranında arttınlarak
21 mılyon 600 bin liraya çıkan-
lacak.
Bakanlar Kurulu, 657 sayılı
yasanın 4/b maddesi uyannca
1978 tarih ve 7/15754 sayıb ka-
rarla yürürlüğe koyulan 'Söz-
teşmeU Personel Çabştınfanası-
na İlişkin EsasJar"a göre istih-
dam edilen yaklaşık 17 bin
kişinin tavan ücretini 14milyon
500 bin liradan. 17 milyon 545
bin liraya çıkardı. Bu tavan üc-
retleri, 1 ekimde de yüzde 12
oranında arttınlarak 19 milyon
650 bin liraya yükseltilecek.
Başbakanlık ve bağlı kuru-
luşlanndaki üst kademe yöneti-
cileri ile isühdamında zorluk
bulunan, mesleğe yeterlilik-
yanşma sınavlanyla alman ka-
riyerli hizmet personeli, devlet
sanatcılan, sanatçılar, sanatcı
öğretim elemanlan ile sınırlı ol-
mak üzere kadro karşılıği istih-
dam edilen personelin ücretleri
de ilk üç ay için yüzde 21 ora-
nında yükseltildi.
Azerbeycan'dan güvence
EkoDomi Senisi - Azerbey-
can Maliye Bakanı Salih Meh-
medov, Azerbeycan petrol boru
hattının Türkiye'den geçeceği
konusunda verilen güvenceyi
tekrarlayarak "Azerbeycan'ın
petrolde Türkiye'ye tamdığı ön-
celikler aynen Azerbeycan'da iş
ve yatnm yapacak Türk işa-
damlarına da sağlanacaktır"
dedi.
Ekonomik Trend dergisinin
dün İstanbul'da düzenlediği
"AT Ue Gümrük Biriiğine Gi-
derken Türk Cumhuriyetleriyle
toşkiler" konulu panele bir me-
saj gönderen Salih Mehmedov,
Azerbeycan'ın Türkiye'ye ba-
kış acısmda hiçbir değişiklik
olmadığını bildirdi. Azerbey-
can'ın petrol boru hattının Tür-
kiye dışından Karadeniz ya da
Akdeniz'e bağlanacağı şeklin-
deki ifadelerin kesinlikle doğru
olmadığını beiirten Mehme-
dov. mesajında şu ifadelere yer
verdi:
"Saym AJiyev'in eo yetkili bir
kimse olarak 22 temmuz per-
şembe günü Türk, Aieri ve ya-
bancı basın mensup ve organlan-
na .\zerbeycan petrol boru hattı-
nın Türkiye'den geçeceği
konusunda tekrar verdiği güven-
ce ortadadır. Ben de Azerbeyean
Maliye Nazın olarak, Türkiye'-
de üniversite öğretim görevusi
olarak çauşnuş bir profesör ola-
rak, Atatürk'e inanmış bir aka-
demisyen olarak açıkça ifade
ediyorum, Azerbeycan boru hat-
ti yapılırsa, bu boru hattının bir
ucunun mecburen .Azerbeycan'-
da olacağı gerçeği kadar öbür
ucunun da Türkiye'de olacağı
gerceğini hiçbir gücün değiştire-
meyeceğini ifade ediyorum."
Azerbaycan Maliye Bakanı
Mehmedov, mesajında Türk
Eximbank'ın 250 milyon dolar-
hk kredi anlaşmasını da bir an
önce uygulamaya koymasım is-
teyerek "Saym Eximbank yet-
kililerinden 250 mihon dolarlık
kredimizin prosedür ve bürokra-
tik sebeplerle geciktirilmemesini
özeOikle rica ediyorum'
1
dedi.
Mehmedov, 250 milyon do-
larlık kredinin 50 milyon dolar-
lık kısmının tüketim mallan
kredisi olduğunu hatırlatarak,
tüketim için aynlan payın 50
milyon dolar daha arttınjması-
nı isteyeceklerini belirtti. İçinde
bulunduklan savaş koşullannı
gerekçe gösteren Melünedov,
böylece kredinin 100 milyon
dolarlık kısmının Türkiye'den
ithal edilecek sanayi mallanna
aynlması ve yatınm projeleri
kredisininde 150 milyon do lara
indirilmesini istedi.
Tatilin sıcaklığı, rüzgarın serinliği bu yaz Italya'dan.
Bu yaz ister şehirde kalın, ister yazlıkta; ister çalışın,
ister tatil yapın, yazın serinliğini bir Vespa ile yaşayın...
Vespa... Orijinal Italyan scooter'in yaratıcısı Piaggio'dan.
tki zamanlt, tek sılindirii,
4,1 beygirgücünde 50 cc.
molor
Olomatik vites
Otomalik jikle
Otomalik benzin - yağ
kartştıncısı
Eiebronik ateşleme
Marj moloru
Torpidogözü
Geniş bagaj/kask baznesi
Çift kışilik sele
İOO km'de 1.7 lı. yabt
lühetimi
Ağtriik 71 kg. (fuldepo ik)
VESI'A SI LRA
80 cc, olomatik viles, marş
motoriu, etehronik (Ueşieme.
\ IM'A Ol AR1Z
50 cc, su soğulmah, olomatik
viles, önde disk bidrolikfren,
marş motoriu, elektronik
aleşleme.
\ ISl'A tX>SA
200 cc, 4 vüeslt, marj
moloıiu, elektronik iUeşleme
200 cc, 4 vitesli, marş
molorlu, elektronik ateşleme.
PIAGGIO
Türkiye ve KKTC Genel DisuibütörO
INTERMOm0T0M0TİV SAIMYt VE TİCMET A Ş
Aydede Cad. Kofay Ap» No 24 Kal 2 D 3-4 Taksım -Isıanbul
Td 254 19 19/254 17 74 F » 250 70 54
EKONOMIYEBAKIŞ
TANER BERKSOY
Devlet Çok mu Harcıyor?
önce memur maaşları, sonra işçi ücretleri ve nihayet
Güneydoğu'ya yöneltileceği anlaşılan sivil ve askeri ni-
telikli trilyonlar kamu harcamalarını gündeme getirdi.
Tartışmaya konu olan harcamaların büyük kısmı dev-
letin bütçeden yaptığı harcamalar. Bunlar temelde vergi
gelirleriyle karşılanıyor. Vergi gelirleri harcamalara yet-
meyince, bütçe açıkları oluşuyor. Bütçe açığı kamu kesi-
mi açığının en büyük parçası. öteki parça KIT'lerden ge-
liyor. Açıklar büyüdükçe kamu finansmanında ve gi-
derek ekonomide ciddi dengesizlikler oluşuyor.
Dengesizlik büyüyünce bu kez harcamaların kısıtlan-
ması gündeme geliyor. Devletin çok harcama yaptığı,
bunun sınırlanması gerektiği öne sürülüyor. Her neden-
se kabak hep işçi ve memurun başında patlıyor.
Burada sorulması gereken pek çok soru var. örneğin
devlet gerçekten çok mu harcama yapıyor? Devlet har-
camalarında ücret-maaş ödemelerinin payı çok mu faz-
la ki sınırlama buraya getiriliyor? Değilse hangi tür har-
camalar sorun yaratıyor? Yoksa Jşin içinde başka işler
mi var?
• • •
önce ilk sorudan başlayalım. Bütçe açığı, devletin top-
ladığı vergilerden daha çok harcama yaptığını gösteri-
yor. Ama bu, Türkiye'de devletin çok harcama yaptığı
anlamına gelmiyor.
Bunu görmek için karşılaştırma yapmak gerekli.
OECD istatistiklerine göre Avrupa Topluluğu ülkelerin-
de kamu harcamalarının GSMH'ye oranı yaklaşık yüzde
49. Bize benzer ülkelerden Yunanistan'da bu oran yüz-
de 44.6. Portekiz'de yüzde 43.4 ve İspanya'da yüzde
42.1. Türkiye'de ise yeni GSMH hesaplarına göre bu
oran 1979'da yüzde 21.2 iken 1985te yüzde 14.8'e inmiş,
daha sonra yeniden yükselerek 1992de yüzde 21.1'e
çıkmış.
Rakamlar çok açık. Kendimize rakip ve ortak olarak
gördüğümüz ülkelerde devlet harcamalarının görece
büyüklüğü bizdekinin iki katından fazla. Yani Türkiye'de
devletin çok harcama yaptığı safsatasını bir kenara ko-
yun, harcama fakiri olduğu sonucu çıkıyor bu karşılaştr-
madan. Üstelik 1980'li yıllarda devleti kü^ültüyoruz yay-
garası kamu harcamalarının görece ağırlığını yüzde
14-15 gibi komik düzeylere indirmiş. "
Peki zaten yetersiz olan kamu harcamalar/ içinde üc-
ret-maaş ödemeleri çok mu önemli bir ağırlık taşıyor?
Bu soruyu da olumlu yanıtlamak güç. Personel harca-
malarının toplam bütçe harcamaları içindeki payı 1979'-
da yüzde 35.7 iken 1985'te yüzde 24'e geriletilmiş ve
1992'de yüzde 40.2'ye çıkınca 1993'te yeniden yüzde
36.5 düzeyine geriletilmesi hedeflenmiş.
Bu rakamlarm yanına başka rakamlar koymadan işin
içinde ne olduğunu kavramak olanaksız.
Bütçede personel harcamalarının yanı sıra diğer cari
harcamalar, yatınm harcamaları ve transfer ödemeleri
var.
1980'lerde en önemli tırpanı yiyen fasıl yatırım harca-
maları. Bunların payı 1970'lerdeki yüzde yirmilerden,
ğünümüzdeki yüzde 13 düzeyine geriletilmiş.
Hızla büyüyen harcama kalemi ise transfer ödemeler.
Bunlar devfetin karşılıksız olarak özel kesime transfer
ettiği meblağlar. En büyük parçası ise faiz ödemeleri.
Transfer ödemelerin bütçe harcamaları içindeki payı
1980'de yüzde 36.9 düzeyinde tırmanarak 1988'de yüzde
50ye ulaşmış. Bu yıl ise yüzde 43 olarak program-
lanmış.
Faiz ödemelerinin transferler içinde payı 1980'de yüz-
de 8 civarındaymış. 1992'de yüzde 54 olmuş. Daha çar-
pıcı olan, faiz ödemelerinin toplam harcamalar içindeki
payının 1980'de yüzde 2.9 oranından 1992'de yüzde 20.
4'e fırlamış olması.
• • •
Şimdi gelelim sonuca. Türkiye'de devletin ekonomi-
deki ağırlığının büyük olduğunu ve çok harcama yaptığı-
nı savunanlar var. Rakamlar bunu doğrulamıyor. Perso-
nel harcamalarının çok şiştiğini savunanlar da var. Ra-
kamlar personel harcamalarının değil, faiz ödemele-
rinin şiştiğini gösteriyor.
işin ilginç yanı devletin çok harcadığını, çok maaş ver-
diğini savunanlann devlete borç verip harcamaların
yüzde 20'sini yeniden faiz olarak geri alanlar arasında
çoğunlukta olması.
Bu mantığın, devleti, faiz ödemek için memur ve işçi-
den kısacağı üç beş trilyona bel bağlar hale getirdiğini,
alamadığı vergiyi KİT satarak telafi etmeye sürüklediği-
ni görmek gerekiyor.
Yaş sebzeve meyvede hal devre dışı
Piyasa 'korsan
aracı'ıun tekelinde
MERİHAK
İZMİR - Fiyatlann hal yeri-
ne 'tarlada' belirlenmesi, mal-
lann hale girmeden 'korsan'
araalar tarafından pazara sü-
rülmesi, fiyatlan yükseltti. Yaş
sebze ve meyve pazanndaki
tekekF anlayışm hali devre dı-
şı bıraküğını belirten Türkiye
Ziraat Mühendisleri Odası
Genel Başkanı Mahir Gürbüz.
bu sistemle arz-talep dengesi
bozularak keyfi fiyat belirle-
melerine yol acıldığını belirtti.
Gürbüz, yaş sebze ve meyve
fiyaünın ancak yüzde 24'ünün
üreticiye ulaştığını savunarak
hal dışı mekanizmanın gittikçe
güçlendiğini söyledi.
Yaş sebze ve meyve ihraca-
ünda sıkmtımn geçen yıl başla-
dığını vurgulayan Ege Yaş
Sebze ve Meyve İhracatçılan
Birlikleri Başkanı İzzet Ürim-
cû, özellikle Ispanya, İtalya ve
Yunanistan'ın Avrupa pazan-
na girmeleriyle Avrupa'ya ya-
pılan ihracatın tıkanma nokta-
sına geldiğini söyledi.
Avrupa'da fiyatlann, çok
düştüğünü vurgulayan Ürûn-
cü, Türkiye'ye yönelik yaş seb-
ze ve meyve ithalatının arttığı-
nı söyledi. Başta karpuz, limon
ve narenciye ürünlerinin ithal
edilmeye başladığım vurgula-
yan Ürüncü, şöyle konuştu:
"Avrupa'da limon çok ucuz.
özdlikle İspama'dan 150 do-
lara limon getirilip sanldı. İhra-
catta teşvikler yetmediği için
ithalat başladı. Âyrıca iç piya-
sadaki fiyat arttsj sadece Av-
rupa'ya yapılan ihracatımızı
engeDemiyor. Rusya eskiden
narenciye ürünlerinin hemen
bemen tamamını Türkiye'den
saglardı."
Akaryakıtayîne zam
ANKARA (Cumhuriyet Bü- yaklaşık 40 gün sonra 23 hazi-
rosu>- AJcaryakıt fiyatlanna randa akaryakıt fiyaüannda
yüzde 8 ile yüzde 18'e varan bir kez daha ayarlama yapd-
oranlarda zam yapıldı. Böylece nuştı. Haziran ayında da yüzde
akaryakıt fiyatlan 12 mayıstan 13 zam gören akaryakıt fiyatla-
bugüne kadar yüzde 40 arttınl- n, dün gerçekleştirilen yüzde
mış oldu. 18 Uk arüşla son 3 ayda yüzde
Akaryakıt fiyatlannda yeni 40 oranında zam görmüş oldu.
Yapılan son zamdan sonra
bugünden geçerli olacak yeni fi-
ayarlama ile motorin yüzde 7.9,
kurşunsuz benzin yüzde 16.8.
süper benzin yüzde 16.9, nor- yatlar şöyle:
mal benzin ise yüzde 17.9 ora-
nında zamlandı. Akaryakrt
Akaryakıta 1993 yılının ilk Türt
zammı 12 mayısta yapılmış ve K.Benzin
1992 kasımından beri dondu- S.Benzin
rulmuş fiyatlar, yüzde 10 ora- N.Benzin
nında arttınlmıştı. Bundan Motorin
tstanbd
Eski Yeri
7031 8216
7097 8295
6361 7495
5129 5535