Catalog

SAYFA CUMHURİYET 5MART1993CUMA 8 DIŞHABERLER Rus-Ceçen gerginliği • VIOSKOAVA(AA)- Çecen Cumhurbaşkanı CaharDudayev, Londra'da birkaçeünönceölü bulunan ikıÇeçen'incınayetinden Rıısya'nınsorumlu olduğunuıddiaettı. Interfaks Ajansına göre Dudayev, ekonomikdanışmanı Ruslan L tsiyev ile kardeşinin Londra'da öldürülmesmin. Rusya gızli servisinin Çeçen cumhuriyetı liderlerini korkutarak Rusya'nın yapısıru bclirleyen Federasvon Anlaşması'nı imzalamaya zorlamak amacını güttüğünü savundu. Şevardnadze Suhumi'de • VIOSKOVA(AA)- Gürciitan Devlet Başkanı Eduard Şev ardnadze. Abaza milislenn \ eni bir saldın başlatacaİdan beklentisine karşın Gürcü kuvvetlerinin kontrotündeolan Suhumı'nın savunmasının güçlendirildiğini söyledi. Bölgedeki durumla ilgili incelemeler için Suhumi'ye gidcn Gürcistan lidcri yerel telcvızyonda yaptığı konuşmada. kentin Abazalara ;erk edileceği konusunda halka güvence verdi. Neonazi'ye 2.5 yd hapis• ROSTOCK(AA)- Almanya'nın Rostock Eyalet Mahkemesi tarafından görülmekteolandavada. sığınmacı yurtlanna saldında bulunan ırkçı saldırgan 2.5 yıl hapıscezasınaçarptmldı. Önceki günkü duruşmada savcının iddianamesinde sürpriz bir şekilde değjşiklik yapmasıyla ağjr hapıs cezasına çarptınlmaktan kurtulan22yaşındaki taldırgan.sadecc kundaklama suçundan hüküm giydı. Savcı. daha önceki duruşmalarda saldırganm olay sırasında polislerin üzennemolotof kokteyli attığı gerekçesiyle cinayete tcşcbbüs suçundan yargılanmasını talepetmişti. Angola gıda yardımı istiyor • LVANDA (AA) - Angola, ıkı milyon kişininaçhk tehlSesıyle karşı karşıya oldugunu bjldirerek uluslararası gıda yardımı istedi. Angola Sosyal Hizmetlcr Bakanı Norberto Dos Santos. bugün düzenlediği basın toplantısında. iç savaş nedeniyleevlcrini terk eden insanlannsayısının. geçen y ılın sonundan bu yanaıkikatınaçıkarak 1.7 milyona ulaştığını söyledi. Santos. 500 milyon kişinin de ülkcnin güneyindeki kuraklıktan etkilendiğini belirterek açlığı önlemek için bu yıl ihtiyaç duyduklan gıda yardımının toplam 260 bin ton olduğunu kaydetti NATOkomutanı Tiran'a gidiyor • TİRAN(AA)-NATO Askeri Komite Başkanı Richard Vincent'in iki günlük birziyaret için 8 martta Tiran'a gideceği bildirildi. Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, N ATO yetkilisinin cumhurbaşkanı Sali Berişa'nın yanı sıra diğer Arnavut yetkililerle yapacağı temaslarda Balkanlardaki son gelişmelerin ele alınacağı belirtildi. Vincent bugüne kadar Arnav utluk'u ziyaret eden en üksek N ATO yetkilisi olacak. Arnavutluk hükümeti geçen aralık ayında N ATO'ya üyelik talebinde bulunmuş ancak ittifak Tiran'a şimdilik üyelik yerineyakın ilişkiler önermişti. Almanya'da sığınmacı avı • KÖLN(AA)- Almanya'da aşın sağcı 'Alman Birliği Partisi', sığınmacı avına başladı. Partinin Köln'deki ;organizasyonu, Âlmanya'dan kısa bir süre .önce sınırdışı edilen, ancak yasadışı yollardan tekrar jpriş yapan Makedonyalı bir sığmmacıkadmı jakalayana bin mark ödül yereceğini duyurdu. Federal (İçişleri Bakanlığı tarafından jjışın sağcı \ e ırkçı partilerin [aaliyetİeri birbiri ,ardından yasaklanırken dağıttığı el ilanlan ile açıkça sığınmacı avalığına yeltenen 1 Alman Birliği Partisi' söz "konusu el ilanlannın "Köln'deki çok sayıdaevin 'posta kutulanna atılmasını "dasağladı. Bu arada, olayı Iıaber alan Köln Belediyesi, 'savcılığa suç duyurusunda 'bulundu. Kıbns'ta TKP'nin Genel Başkanı Mustafa Akmcı, Ankara'ya muhalefet partilerinin de çağnlmasmı istedi Denkfaş NewYork'a ıııutlaka gitmeli• Federasyonda icra organında oybirliği ilkesinin geçerli olmasım zorunlu görüyoruz. 1960 garantilerinin devamından yanayız. KKTCde anti demokratik yapı değiştirilmeli. • Rumlar çözüme Kıbns Türk toplumu kadar istekli olmayabilir. Ne var ki mevcut durum her iki Akıncı-önce çözfim toplum için de tehlikeli. İZZETRIZAYALIN LEFKOŞA - Kuzey Kıbns Türk Cumhu- riyetı'nde (KKTC) Meclis dışı muhalefet eden Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP) Ge- nel Başkanı Mustafa Akıncı, "Kıbns Türk tarafının. New York'ta mutlaka gitmesini ve müzakere sürecini tıkayan taraf olmaması- nı" istedi. Akına "New York'a gitmeyelim; görüş- meleri Lefkoşa'ya aktaralım" yaklaşımınm dünyadan destek görmeyeceğine ve oyun bozan olarak değerlendirileceğine" dikkat çekti. TKP Genel Başkanı Mustafa Akına ile Lefkoşa'daki parti genel merkezinde görüş- tük. Kendisine sorduğumuz sorular ve ya- nıtlan şöyle: Kıbns'ın AT üyeliğine nasıl bakryorsunuz? Kıbns'ta federasyona ulaşıldıktan sonra ATye girilebileceğini düşünmekteyiz. Çözü- me ulaşümadan AT'ye girmek olmaz. New York'a mı gidilmeli. yoksa görüşmele- rin Lefkoşa'da yapılmasında mı dircnmeli? Kıbns Türk tarafı, mutlaka New York'a gitmeli ve süreci tıkayan taraf olmamalıdır. Bu arada New York zirvesi öncesinde Rum Yönetimi Başkanı Glafkos Klerides ile KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş'ın Lefkoşa'da bir öngörüşme yapmalannda da hiçbir mahsur yoklur. Hatta yarar vardır. Ancak bu aşamada "New York'a gitmeye- lim, göriişmeleri Lefkoşa'ya aktaralım" yaklaşımı dünyadan destek görmeyecek \e oyunbozanhk olarak deseriendirilecektir. Ne var ki Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, diziyi konuşmanın tehlikeli ve hataların en bii- yüğü olduğunu söylüyor. Düşünceler Dizisi, iki vıllık lemaslar sonu- cunda BM Genel Sekreterliği'nce taraflara müzakere zemini olarak sunduğu bir belge- dir. Bir bütün olarak ne Rum tarafındaki Ret Cephesı ile Türk tarafındaki statükocu- lann gördükleri şekilde bir felakettir ne de her şeyi ile mükemmel veya virgülüne kadar değıştirilemez bir metindir. Değişririlmesi gereken noktalar var mı? Düşünceler Dizisi'nı. altına hemen irnza atılacak bir metin olarak görmüyoruz. Ör- neğin icra organında oybirliği ılkesının ge- çerli olmasını zorunlu görüyoruz. 1960 ga- rantilerinin devamından yanayız. Kıbns Türk Federc Devleü'nde Kıbns Türk toplu- munun gerek nüfus gerekse mülkiyet açısın- dan büyük çoğunluğu oluşturmasının gerek- li olduğuna ınanıyoruz. Geçiş döneminin önemini de sık sık vurguluyoruz. Sizce Kıbns'ta federal çözüm hala yürür- lükte mi? Kıbns'ta iki toplumlu. iki kesimli federas- yon tezi, yıllarca Türk tarafının büyük uğ- raşlar vererek hem Rum tarafına hem de dünyaya benimsettiği bir tezdir Türk tarafının olumlu bir sonuç sağlaması için nasıl bir yol izlenmesini öngörüvorsunuz? Kıbns sorununda çözüm isteklıîiği içinde hareket ederek inisıyatif kullanmalıyız. Hep olaylann gerisinde gitmekteyiz. Düşünceler Dızisi'nde istediğimız değişiklikler yönünde toplumsal ve ulusal ölçekte asgari müşterek- lerin saptanması gereküğini çok kercler söy- ledik. Yine söylüyoruz. Ankara'da yapıla- cak değerlendirme toplantısına KKTC'den katılacak heyetın temsil yeteneğinin geniş ol- ması ve KKTC'de çözümden yana olan mu- halefetin de katkısının sağlanması gerekir. Bir yandan bunlar yapılırken. diğer yan- dan da iç bünyede büyük bunalımlara neden olan ve Eroğlu hancinde artık hemen her ke- simi rahatsız eden anti demokratik yapmın değiştirilmesi gerekir. Karşı tarafm. Kıbrıs'ta gerçekten federas- yon istediğine inanıyor musunuz? Rum tarafı. dünyaca tanınmış devlet ol- manın olanaklannı yaşamaktadır. Ekono- mik alanda da demokratik alanda da ciddi atılımlar yapmışlardır. Bu bakımdan çözü- me Kıbns Türk topulumu kadar istekli ol- madıklan düşünülebilir. Ne var ki mevcut durum her iki toplum için de tehlikeli. BM Gücü'nün Somali Komutanı Bir, mayısta görevi tek başına üstlenecek ÇevikPaşa'yı bekleyen9 görev Somali'de son gunlerde \BD birlikleri ile Somali'ler arasında çanşmalann yoğunJaşmasına karşın ara sıra sıcak ilişkiler de göze çarpıyor. Başkent Mogadişu'da bir Amerikan askeri Somalili gencler tarafından kendisine veri- len çiçekleri alıyor. (Fotoğraf: INDEPENDENT) Moskova • BM Banş Gücü komutan- hğına atanan Çevik Bir, önü- müzdeki gunlerde Somali'ye gidecek, mayıs başına kadar ABD'li komutanla birlikte görevi sürdürecek, daha son- ra da tek yetkili olarak ko- mutayı alacak. BM Genel Sekreteri Gali, Bir'in alacağı görevleri açıkladı. D«ş Habcrier Serrisi- Birleşmış Milkt- ler (BM) Banş Gücü KomutanlığYna atanan Korgeneral Çevik Bir, önümüz- deki gunlerde Somali'ye giderek, mayıs aM başına kadar, bölgode Çokuluslu Ğüç adına bulunan ABD'b general ile birlikte görev yapacak. Birteşmiş Millet- ler Genel Sekreteri Butros Gali, Somab'- de ABD önderliğinde yürütülen operas- yonun 1 Mayıstan ıtıbaren BM Gücü'- ne (UNOSOM-2) devredilmesıni önerdi. BM Genel Sekreteri Butros Gali. BM gücünün komutanhğını üstlene- cek olan Korgeneral Çevik Bir'den yerine getirmesini istediği görevleri de 9 başlık altında topladı. Güvenlik Konseyi'ne önceki gün sunduğu raporda ABD'nin UNO- SOM-2 olarak adlandınlan Somali'- deki BM Gücü KomutanlığYnı des- teklemek amacıyla anında müdahale- de bulunacak taktik bir güç bırakma- ya söz verdiğini belirten Butros Gali, komuta devır işleminin aşamalı ola- rak ve bölge bölge yapılmasını istedi. Son haftalarda meydana gelen Çevik Paşa-Önünde zor günler var. olaylann Somali'nin Etiyopya ve Kenya sınınndaki kırsal bölgelerinde durumun "karmaşık ve gergin" hatta "istikrarsız" olduğunu ortaya çıkar- dığını vurgulayan Gali. UNÖSOM-2 bünyesinde görev alacak 28.000 asker ve 2.800 sivifgörevlının tek bir komu- ta altında Korgeneral Çevik Bır'in emrine bağlı olması gerektiğini belirt- ti. Butros Gali aynca, Korgeneral Bir'in "banşı sağlamak" için uygun bulduğu her önlemi alacak yetkilere sahip olmasını istedi. Gali'nin Korgeneral Çevik Bir'den yerine getirmesini beklediği 9 görev şöyle: 1- Tüm taraflann ateşkese ve başta Ocak 1993'teki Addis Ababa Arüaş- ması olmak üzcre kabul ettikleri tüm anlaşmalara uymalannı sağlamak. 2-Şiddet olaylannın yeniden başla- masını önlemek ve gerekirse ateşkese uymayan ya da uymama tehdidinde bulunan taraflar olursa bu gruba kar- şı gereken önlemi almak. 3- Örgütlü gruplann ağır silahlannı kontrol altında tutmak veya tahrip edilmelen ya da kurulacak düzenli or- duya de\redilmeleri için ulusiararası denetim akına almak. 4- İzınsız silah taşıyanlann hafıf si- lahlannı toplamak ve bu silahlann kayıt altında tutulmasına katkıda bu- lunmak. 5- Tüm limanlann. havaalanlannın ve insani yardımın dağıtılması için ge- rekli tüm iletişim yollannın güvenliği- ni sağlamak ve korumak. 6- BM'nin. Kızılhaç'ın ve hükü- metlere bağlı olmayan yardım kura- luşlannın personelini, tesislerini mal- zemeierinı ve bürolannı korumak ve bunlara saldında bulunan ya da sal- dınnakla tehditeden silahlı unsurlara karşı, Somalide yenı bir polis örgütü kuruluncaya kadar gerekirse güç kul- lanmak. 7- Çatışmalardan en fazla etkilenen bölgelerde mayın temizleme progra- mını sürdürmek (yalnızca Hargeisa bölgesinde 1.200 km yolun mayından temizlenmesı gerekiyor.) 8- 300 bin mülteci ile ülke içinde yer değiştirenlcri y urtlanna döndürme iş- lemine katılmak. 9- Güvenlik Konseyi'nin yukarda- kilere ek olarak vereceği başka görev- leri de yerine getirmek. 50 sayfalık raporunda, "sürekli ve gerive dönüşsüz" olarak tanımladığı yenıbir silahsızlandırma kavramı or- faya koyan Gali. bu sürecin Somali"- de etkili bir hükümet kuruluncaya kadar devam etmesini istedi. Günlüğü Garip bir referandum öyküsü HAKAN AKSAY MOSKOVA - Rusya felaket tel- lallanyla doldu. Her kafadan bir ses çıkıyor - Ydtsin ikridarının sonu geldi! Hasbulatov'un başa gecmesi yakındır. - Başkan, olağanüstü durum ilan edecek ve parlamentoyu dağıtacak! - Ordu hareketlendi! Darbe koku- su var! - Komünistler güçlenijorlar! Yakı- nda ayaklanmaya hazırlanıvorlar! Son haftalarda bu tür söylentilerin çpğalmasının ve politik ortamın ger- ginleşmesinin ilginc bir nedeni var Referandum. Peki, ilginclik bunun neresinde di- yeceksiniz. En üst iktidar organlan, iki buçuk ay kadar önce, 11 Nisan 1993'te refe- randum yapılacağını açıkladılar. An- cak referandumda halka ne sorula- cağı saptanmadı. Sözde yeni anayasa oylanacaktı. Ama Yeltsin, bu halk oylamasınm. millervekilleri kongresinin ve parla- mentonun dağıtılması, Rusya'da baş- kanlık rejimine gecilmesi için kul- lamlmasmı istiyor. Parlamento Başkanı Hasoulatov ise "Yağma yok" diyor. Tarafsız so- nriar seçilmezse; referandumun ya iptal edilmesini ya da devlet başkanı ve millervekilleri secimlerinin öne alınması konusumın da halka sorul- masmı istiyor. İki buçuk ay gecti. Beş-altı hafta kaldı. Hala halk oylamasında halk- tan ne için oy kullanmasının istenece- ği, yani referandumun ne için yapıla- ca|ı belli değil. Ilk haftaların şaşkmlığını atlatan bazı Rus politikacılar ve gazeteciler şöyle soruyorlar Dûnyada bizden başka, önce refe- randum yapma karan alıp, sonra "Yahu. acaba referandumda halka ne sormalı" diye kara kara düşünen başka bir ülke var mı?.. Referandum konusunda bu garip belirslzlik sürerken politik dengeler- de gözle görülür değişiklikler oluyor. Halk oylamasınuı en ateşü savunu- cusu dummundaki Yeltsin giderek köşeye sıktşıyor. Radikal reformcular arasında bile referandum yapılmastnı isteyenlerin saytsı her geçen gün azalıyor. Başka- na inadından vazgeçip "bazı koşul- larla" oyiamadan v azgeçmesi önerili- yor. Hasoulatov, parlamento ve parla- mentonun en güçlü fraksiyonu olan "Yurtiaş Birliği" adındaki ittifak puan topluyor. Yeltsin'e karşı en sert muhalefeti yapan komünistler. anti-referandum kampanyasıyla pek çok propaganda- ya döniik çalışmalan birleştirerek konumlannı pekiştiriyorlar. tşjn trajikomik tarafı şu: Politik çevrelerdeki bu hareketlenme süre- dursun halk arasında yapılan anket- ler, çoğunluğun referandumda sandık başına gitmeye hiç niyetli olmadığını ortay a koyuyor. Sorular ne olursa ol- sun... MOSKOVA DAN KISA KISA Lenin'siz paralarkabul [edilmiyor Rusya'da eski paralarla birlikte kullanılac- ağı açıklanan 148 milyar ruble civannda yeni para piyasaya sürüldü. Ancak üzerinde Lenin'in resmi olmayan paralann çoğunlukla kuşku yarattığı, hatta pek çok satıcının bu paralan tammadığı için almayı reddettiği bildiriliyor. Rusya televizyomma yasdklama Özbekistan yönetiminin, Rusya televizyonunun yayıniarına son vererek yerine TRT- Avrasya veya Amerikan CNN programlanni koymayı tasarladığı bildmliyor. Rusya televizyonu, bu tavrın, Özbekistan'da insan haklanna karşı yoğunlaşan baskıîan sürekİi olarak haber yapmalanndan ka>Tiaklandığını iddia etti. Moskova da Stalin heykeli Yüzlerce Moskovah, Krasnaya Prosnya stadyumu önünde birdenbire ortaya çıkan Stalin heykelini görünce şaşkına döndü. Gazetelerde protesto telefonlan yağdırmaya ve heykelin yıkılması için eylem hazırlanmaya başladı. Ancak heykelin yalnızca çekilecek birfilmiçin gecici olarak dikildiği ortaya çıkınca insanlar yatıştı. Birzamanların kötü çocuğu Gorbaçov Geçenlerde yayımlanan "M.Gorbaçov ansiklopedisi" eski liderin bir zamanlar '"kötü bir çocuk" olduğunu kanıthyor(!) Okulu ve özellikle de Almanca dersini hiç sevmeyen küçük Mihail'in "Genç Stalinist" adlı bir ek gazetesini redakte ettiği ifşaediliyor. Bugün komünist liderler arasında yer alan Viktor Anpilov'la daha çocuk yaşlardayken kavgalı olduğu belirtilen Gorbaçov'un, rakibinin bahçesinden elma çaldığı açıklanıyor. Moskova mafyası hareketlendi Başkentte büyük mafya gruplan arasındaki çıkar mücadelesi keskinleşiyor. Geçen gunlerde Çeçen ve Rus mafyalan yönetimleri bir araya gelerek uzun görüşmeler yaptılar. Sonunda bir süre ittifak yaparak Azeri mafyasma karşı ortak bir savaş açmaya karar verdiler. Sağdaki direksiyonlara Rusya hükümetinin direksiyonlan sağda olan arabalann bir süre sonra trafıkten men edileceğini açıklamasından sonra, Japonya'dan ucuz alınan arabalann sahipleri çeşitli kentlerde protesto mitingleri yapmaya başladılar. RUSYA Yeltsin'den iç savaş uyarısı • Rusya'da yapılan bir kamuo- yu yoklaması halkm demokrasi- den memnun olmadığını ve dik- tatörlük korkusunun büyüdü- ğünü ortaya koydu. Dış Haberier Servisi - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin ilk kez ülkesinin parçalanma olasılığının bulunduğunu söyleyerek iç savaş uyansında bulundu. Rusya'da yapılan bir İcamuoyu yoklama- sı halkın demokrasiden memnun olmadı- ğını ve diktatörlük korkusunun büyüdü- ğünü ortaya koydu. AA'nın haberine göre Yeltsin Rus ka- dın örgütleri liderleriyle yaptığı toplantı- da muhafazakar parlamento ile arasında- ki yetki bunalımına değinirken bu ay top- lanması beklenen ülkenin en yüksek ya- sama organı Halk Temsilcileri Kongresi'- nde mutlaka bir uzlaşmaya vanlması ge- rektiğini belirtti. Yeltsin. •Kongrede en muhafazakarlan da dahil olmak üzere mtlletvekıllerinin Rusya'yı yıkıma götü- recek tutumlardan uzak durmasını dili- yorum. Aksi halde ülke 50-60 parçaya bölüncbilir ve bunlar arasında savaş çı- kar" dedi. Rusya Devlet Başkanı'nın ülkesinin geleceğiyle ilgili olarak ilk kez bu denli karamsar konuştuğu bildirih'yor. Kamuoyu yoklaması Romir adlı Rus şirketince düzenlenen kamoyu yoklamasına yaşlan 15 ile 70 arasında değişen bin Rus katıldı. Bunlar- dan yüzde 77'si ülkede demokrasinin ge- lişimınden memnun olmadığını belirtir- ken yüzde 11 'i aksi yönde görüş belirtti. Anket sonuçlan aynca Ruslann yüzde 42'sinin önümüzdeki yıla dek ülkede dik- tatörlük kurulacağına inandığını göster- di. Ruslar ülkenin gjdişaiından da hiç memnun değil. Bu yönde soru sorulanla- nn ancak yüzde 27'si geleceğe umutla bakıyor. AFP'nin haberine göre aynı anket Uk- rayna. Beyazrusya, Moldova, Gürcistan, Ermenistan, Letonya, Litvanya ve Eston- ya'da da yapıldı. Sonuçlar bu ülke halk- lannın Ruslardan da karamsar olduğunu ortaya koydu. Örneğin Ermenistan'da ülkenin gidi- şaünı beğenmediğini söyleyenlerin oranı yüzde 67, demokrasi düzeyinden mem- nun olmayanlann oranı yüzde 87 ve gele- ceğe ilişkin karamsar olanlann oranı yüz- de 63.