Catalog

SAYFA CUMHURİYET 19 MART1993 CUMA HABERLER Sezgin, bayramda Güneydoğu'da • ANKARA (AA) - İçişleri Bakanı İsmet Sezgin, bayramlarda Güneydoğu'ya «iüzenlediği geziyi Ramazan Bayramrndada sürdürecek. Bayramın birinci günü Diyarbakır'a harekeı edecek olan İçişleri Bakanı İsmet Sezgin'in gezisine Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Aydm flter, Emniyeı Genel Müdürü Yılmaz Ergun ve bakanlık üst düzey görevlileri katılacak. Bakan Sezgin. gezisinde Diyarbakır, Bingöl, Elazığ. Tunceli, Malatya. Adıyaman. Şanlıurfa. Mardin. Balman, Şırnak, Siirt, Hakkâri, Van, Bitlis, Muş ve Erzurum'da incelemelerde bulunarak vatandaş ve güvenlik görevlilerinin bayramlannı kutlayacak. Bakan Sezgin'in gezisi5günsürecek. SHFdeMGK stkıntısı • ANKARA (ANKA)-SHP Adıyaman Milleivekili Celal Kürkoğlu, parti içinde sorun yaratan kontrgerilla konusundaki Meclis araştırma önergesinden sonra. Milli Güvenlik Kurulu'nun sivilleştirilmesi için yasa önerisi verdı. Kürkoğlu'nun yasa önensının SHPıçinde yeni tartışmalar yaratacağı belirtiliyor. Celal Kürkoğlu hazırladığı yasa önerısini SHPGrup'Yönelim Kurulu'na sundu. Kürkoğlunun yasa önerisinde. Millı Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yasası'nın değiştirilerek MGK Genel Sekreteri'nin 'görevlerigi yerine getirmesinde, takip ve kontrol edilmesınde" Cumhurbaşkanı. Başbakan ve MGK yerine Milli Savunma Bakanı adına yetkili olması öngörülüyor. İnönü, radyo programına çıktı • ANKARA (ANK A) - SH P Genel Başkanı Erdal Inönü, terörünetkisininbirsüre sonra azalacağına inandığını söyledi. Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Erdal İnönü, dün geee ••.-./. Ankaraiiadyosu'nda,- <••'< Gecenin İçinden programına konukoldu. İlk kezçıktığı bir radyo programında üniversite öğrencilerinin sorulannıyanıtlayan İnönü. Apo'nun silah bırakma acıklaması ile ılgili olarak. "ıstediğimiz. demokrasi içinde valandaşlanmızın yaşamasını saglamak. Inanıyorum ki birsüre sonra terörünetkisi azalacak" dedi. Yenianayasa için anket • İSTANBUL(ANKA)- İstanbul Ticaret Odası (ITO) Başkanı Atalay ŞahinoğJu, anayasa değişikliği konusunda bir konsensüse varmak için sıyasi partilerin dışındaki çevre ve sektörierin de bu konudaki görüşlerinin alınmasıgerektiğini belirtcrek. bir anket haarlanıpçeşitli kuruluşlann yetkili organlanna gönderilmesiniistedi. İTO Başkanı Atalay Şahinoğlu. 1982 Anayasası değişikliği çahşmalan konusunda yaptığı açıklamada. anayasa değişikliği konusunda siyasi partilerdebir konsensüse vanldığını bildirdi. Pofise işkence savıyta yargtfama •TOKAT (Cumhuriyet) - Tokat Terörle M ücadele Şubesi Müdür Vekili Halit Aktaş ile aynı şubede görevli polis memuru Nurettin SercanJ 972de Afyon doğumlu Hülya Dağlı'ya işkence yaptıkları savı ile Tokat AğırCeza Mahkemesi'nde yargılandılar. Sanıklar, THKP/CDevSolörgütü kuryesi olduğuna inandıklan Hülya Dağlı'ya, Sıvas'tan Erbaa'ya giderken Tokat' ta otobüsten indirerek gözlem altına alındıktan sonra örgüt üyesi olduğunu söyletebilmek için cebir. şiddet ve zor kullanmakla ve gözlerini bağlayarak bir odaya kapatmakla suçlandılar. DİSK'de 1 mayıs hazıplığı • İZMİR (Cıunburiyet Ege Bfirosu) Disk Örgütlenme Koordinasyon Kurulu İzmir'de yaptığı toplantıda 1 Mayıs kutlamalanyla ilgili hazırlıklan gözden geçirdi. DİSK Örgütlenme Dairesi Başkanı Omer Çiftçi başkanlığında yapılan toplantıda Ege BÖlgesin'eki örgütlenme çalış.malan da değerlendirildi. 21 Mart'ın özel adı: NevruzNeVPUZ'Ull kÖkenİ Nevruz, köken olarak Farsça (İran dili) bir bileşik sözcüktür. Nev, yeni demektir. Ruz ise gün anlamına gelir. Nevruz da yeni gün demektir. Arapçada "nayruz" diye de yazılmaktadır. Nevruz'un takvim açısından bir dönüm noktası günü olduğu eskiden beri bilinir. NEVRUZGERÇEĞİ KÜRTLER Nevruz kutlamalanyla ilgili söylervceler daha çok İran kaynakhdır. Ge- nel kanılardan birine göre Tann. evreni ve insanı bugünde yaratmıştır. Yıldızlann hare- ketleri bugün başlamış ve evrenin dönmesi de bugün olmuştur. İnsanlar Nevruz'u evre- nin de başlangıcı gibi algılamışlardır. RIZAZELYUT Nevruz sözcüğü son yıllarda çok sık duyulan, ama anlamı bilinmeyen bir sözcüktür. Özel- likle Doğu'daki terör olaylan- nın mart ayında canlandınlma- sında kullanılan kıvılcım haline getirilmesinden sonra, halk Nevruz'un ne olduğunu daha da merak eder oldu. Bu konuda pek çok soru açıklanmayı bek- îiyor. Nevruz'un kelime anlamı ne- dir? Nevruz, köken olarak Farsça (İran dili) bir bileşik sözcüktür. Nev, yeni demektir. Ruz ise gün anlamına gelir. Nevruz da yeni gün demektir. Arapçada "nay- ruz" diye de yazılmaktadır. Nevruz'un takvim açısından bir dönüm noktası günü oldu- ğu eskiden beri bilinir. Çünkü genel olarak Nevruz, 21 Mart'a v erilen özel bir addır. 21 Mart, yani Nevruz İran güneş takviminin ilk günüdür. Müslümanlann ay takviminde bugün gösterilmemiştir. Ay takvimi dönerli olduğu için gösterilmesi de olanaksızdır. İran takviminde Ferverdin ayı. ilk ay oluponun ilk günü de Nevruz'dur. Iranlılar bugüne Nevruz-ı Amme (Halkın Nev- ruzu) adını verirler. Bu, gerçek Nevruz'dur. Eski gökbilgisine göre Nev- ruz'da Güneş, koç burcuna gi- rer. Bu nedenle Nevruz. bir dönüm noktasıdır. Gerçekten de gece ile gündüzün eşitlendı- ği, günlerin artık geceyi aşacağı bir dönüm noktası olarak tüm ınsanlann yaşammda bugünün büyük bir yeri olduğu bilin- mektedir. Bugün, karanhğın azalacağını ve ışığın artacağını gösteren bir işarettir. Bugün. soğuklann sona erdi- ği ve kışın zor koşullanrun bitti- ği müjdeli bir gündür. Bugün, bütün insanlar için doğanın kış koşullannı geride bıraktığının işaretini taşıyan kutlu bir gündür. İnsanlar, bi- ten yiyeceklerinin yerine yenisi- ni koyacak ortama bugünden başlayarak girmektedirler. Doğa, eski inanışa göre kışın ölmektedır. 21 Mart'ta ise ona canhlık aşılanmakta, doğa uyanmaktadır. Bu haliyle Nev- ruz, yaşamın simgesi olmakta- dır. Bu durumu en eski çağlar- dan beri bütün toplumlar saptamışlar ve değişik biçimde Nevruz'aburukkutlama Ecevit, silah kullanûmamasını istedi. İHD de bölgeye izleme heyetigönderiyor. Nevruzkutlamalan,gösterilerksüriiyor. • İzmir'de Nevruz öncesi kentin gecekondu şemtleriyle, Ege Üniversitesi'ndeki gösterilerde 20 kişi gözaltınaalındı. EÜ'deki gösterilerde polis, göstericileri döverek götürdü. Haber Merkezi- Nevruz'a ikı gün kala. Güneydoğu'da PKK lideri Abdullah Öcalan'ın uteş- kes önerisının ardından gergin bir bekleyiş sürüyor. Faili meç- hul cinayetlerin yoğun olarak yaşandığı Silvan ve Batman'da güvenlik güçlerince alınan ola- ğanüstü önlemlerc karşın. halkın geçen yıla göre, bu yıl Nevruzu buruk bir şekilde kut- lama eğiliminde olduğu göz- leniyor. Ecevit, devletin kesin zorun- luluk olmadıkça şiddet eylemle- rine karşı öldürücü silah kul- '"femmaktan kaçmması gerekti- liiti 'söyledi. Ecevit, özeMle Nevruz kutlamalan öncesinde halkı devlete karşı karşrya getır- mek isteyenlerin kışkırtıa tu- zağına düşülmemesi gerektiğinı bildirdi. HEP Parti Meclisi, milletve- killeri ve parti meclisi üyelerine 21 Marttaki Nevruz gösterile- rinde. "'Nokta görevlcndirme- si" yaptı. HEP Genel Başkanı Ahmet Türk, Nevruz günü İstanbul'dan telefon bağlantı- lanyla gözlcmcileri koordinc edecek. DİSK Genel Başkanı Kemal Nebioğlu. •"Devlet ve hüküme- tin. (Nevruz ve I Mayıs Bay- ramı) güvenlik içinde özgürçe kutlaması için önlem almak ve olası provakasyon girişimlerini engellemek' zorunda olduğu- nu bildirdi. Nebioğlu, PKK'nın en son yaptığı ve ateşkes çağn- sını içeren açıklamasının hükü- melçc sağduyulu bir biçimde değerlendinlmesi gerektiğini savundu. İHD Genel Başkanı Akın Birdal başkanlığında bir heyet bugün Diyarbakır'a gidecek. Bölgede durum Diyarbakır'ın Bağlar sem- tindeki Fatıh Lisesi bahçesinde dün saat 10.00'da toplanan bir grup öğrenci. Nevruz'u kutla- mak amacıyla lastik yakıp. çe- şitli konuşmalar yaptı. Duru- mun güvenlik güçlerine bildiril- mesi üzerine olay yerine gelen polis. öğrencileri zor kullana- rak dağıttı. Polisin müdahalesi- nin ardından yeniden toplanan öğrenciler. bu kez okulun cam- lanna taş atarak kırdılar. Olay- lar sırasında 30 öğrenci gözaltı- na alındı. İzmir'de Nevruz öncesi ken- tin gecekondu şemtleriyle. Ege Üniversitesi'ndeki gösterilerde 20 kişi gözaltına alındı. Nevruz öncesinde dün İzmirVJe gergin saatler yaşandı. Ege Üniversitesi Kampüsü'nde yaklaşık 250 öğrenci Halepçe Katliamfnı kınamak.cezaevin- deki açlık grevine destek ver- mek ve Nevruz'u kutlamak amacıyla biraraya geldiler. Yurtlann önünden Ziraat Fa- kültesi'ne kadar yürüyen öğ- renciler, "Kürdistan Faşizme mezar olacak: Kürt-Türk elele demokratik devrime; 16 Mart'- ın hesabını soracağız" slogan- larını attılar. Ziraat Fakültesi önünde lastik yakan öğrenciler, halay çektiler. Bu arada bir sivil polisle öğrenciler arasında kav- ga çıktı. Öğrencilerin fotoğrafı- nı çeken sivil görevliler, grup- tan bazı öğrencilerin müdaha- lesiyle karşılaştılar. Bunun üze- rine bir polis kendillenni engel- leyen öğrencilerden birine si- lahını doğrultarak. korkutmak istedi. Ancak öğrencilerin dire- nişinin sürmesi üzerine sivil po- lisler, olay yerini terk etmek zo- runda kaldılar. İ/mir'in Yamanlar scmtinde polis, göstericileri döverek gözaltına aldı.l Fotoğraf: AA) anmışlardır. Nevruz kutlamalan ile ılgılı söylenceler daha çok İran ka>- naklıdır. Genel kanılardan bin- sine göre Tann, evreni ve insa- noğlunu bugünde yaratmıştır. Yıldızlann hareketleri bugün başlamış ve evrenin dönmesi de bugün olmuştur. Bu nedenle in- sanlar Nevruz'u yaşamın oldu- ğu kadar evrenin de başlangıcı gibi algılamışlardır. Daha özel bir İran söylence- sine göre bugünün bayram ola- rak anılması efsanevi îran padı- şahı Cem ile ilgilidir. Cem bugün Azerbaycan'a gelıp tah- tını kurmuş ve oturmuş. Tahlı ve taa mücevherlerle kaplı ol- duğundan güneşışığı oradan yansıyıp çevreyi ışık içinde bı- rakmış. Halk da diğer günlere benzemeyen bu güzel güne dı- ğer günlerden aynlması için yeni gün, yani Nevruz demişler. Padişah Cem'in adına da Pehle- vi dilindc ışık anlamına gelen şid sözünü ekleyip onun adını Cemşid yapmışlar, Soylular nevruzu Bu halk Nevruzu'nun dışın- da soylulara özgü olan Nev- ruz-ı Hasse de vardır. Bu özel gün ilk Nevruz'dan altı gün sonradır. Yani Fervardin ayı- nın yedinci günüdür. Söyientiye göre yine Padişah Cemşid, bugün devletinin ilen gelenlerini toplamış ve bugünü Tannya şükür ve tapınma günü olarak ilan etmıştir. Sonra da her yıl bu durum yinelenmiştir. Halk Nevruzu ile saray Ne\ - ruzu arasındaki altı gün boyun- ca eski İran'da bayram yapılır- mış. Bu süre içinde mahkumlar afTedilir, yoksullar yedirilir. giydirilirmış. İhtiyacı olanlara da yardım yapılırmış. Büyük Nevruz adı ile anılan ve Nevnız-ı Büzürk denilen ilk Nevruz müziğe de etki etmiş. bu nedenle Nevruz-ı Büzürk adlı bir makam da yaratılmış- tır. Müzikte aynca Nevruz-ı Hara ve Nevruz-ı Hordek adlı ıki makam daha vardır. SÜRECEK AQ KAYBIMIZ Merhum Sadullah Cenkçi ve Hayriye Cenkçi'nin sevgili oğlu, Esmeray Daş ve Engin Cenkçi'nin biricik ağabeyi, Net Daş'ın dayısı, Cenk Cenkçi'nin amcası, Arslan Daş ve Melike Cenkçi'nin kaym biraderi, Mürşit Koryak'ın damadı, Cenkçi'ler, Canyurt, Acunday, Oztad, Biçen, Yazıcıoğlu, Celayir, Gemalmaz, Evrensel ve Birleşik ailesinin yeğeni, Papatya Cenkçi'nin sevgili eşi ve Mavisel'in sevgili babası, değerli insan Gazeteci-Yazar BEYHAN CENKÇt 17 Mart 1993 Çarşamba günü Istanbul'da hakkın rahmetine kavuşmuştur. Aziz naaşı, bugün saat 10.00'da Ankara'da Gazeteciler Cemiyeti Merkezi'nde, saat 11.00'de TBMM'nde yapılacak törenleri müteakip, Kocatepe Camii'nde kılınacak öğle namazından sonra 20 Mart 1993 Cumartesi günü (yann) Antalya'nın Kaş ilçesinde % toprağa verilecektir. Tann rahmet eylesin. AİLESİ BİR BAKIMA SERVER TANİLLİ Dağlanna Bahar Gelmiş Memleketimin...Ne de anlamlı bir bayramdır bu Nevruz! Güneş, 21 Mart'ta Koç burcuna girer ya, doğada bir canlanış, bir açılıp-serpilmedır başlar; ilkbahar gelmiş- tir. Bu değişikliğin o ilk günü, bir "yeni gürT'dür, "Nev- ruz'dur. Ve çok eski zamanlardan beri, bayram diye kutlanır bugün. Nasıi kutlanmaz! Zerdüşt dininin verdiği öneme bakınız: Evrenin ve in- sanın o gün yaratıldığına inanılır ve bayram yapılırmış. Bana da sorarsanız. bu güzelim Evren ve insan, olsa ol- sa o anlamlı günde doğmuştur. Islam da sahıp çıkar bu kutsamaya: Hazreti Muham- met'm son haccı olan "Veda Haccı'nın arefe günü mar- tın sekızine. bayram da dokuzuna rastlamıştır. 21 Mart, eskilerin işte bu "mart dokuzu" dedikleri tarih. Ve öyle derler. hacdönüşü, Peygamberçevresindekilere, "Ben kimin mevlâsı isem, Ali de onun mevlâsıdır" diye söyle- miştir. Bu açıklama da. martın on dokuzuncu gününe rastlamıştı. İşte buradan kalkarak, Nevruz, Ali'ye bağlı olanlarca bayram sayılmıştır. Aynca Alevi'lerle Bek- taşi'ler, Ali'nin Nevruz'da doğduğunu kabul ederler. Eğer öyle ise, hoş geldin Ali Murteza! Bitmedi, iran edebiyatının bir geleneği bizde de sür- dürülerekreski edebiyatımızda, şairler, baharın gelişini konu alıp Nevruziyye adıyla kasideler yazar. sultanlara ve başka ileri gelenlere sunarlarmış. Nevruz, Türk müzi- ğinin en eski makamlarından biri aynı zamanda; ağzını- za afiyet, o adı taşıyan bir de nefis bir tatlı var mutfağı- mızda. Birleşmiş Milletler'in, 21 Mart'ı, "Uluslararası Irkçılıkla Mücadele Günü"olarak ilan ettiğini de size ha- tırlatmaya gerek var mı? Nevruz önemli! Geleneklere, inançlara, edebiyata ve sanata işlemiş. Ama Nevruz deyince, akla ilk gelen, bir güzel halkın, Kürtlerin ulusal bayramı oluşu; 21 Mart, bızi heyecan- landırıyor ve sevindiriyorsa, başta bu yüzden. "Tarihte biraz efsane, efsanede biraz tarih vardır" der Victor Hugo. Kürt halkının Nevruz'unda da görürsünüz bu gerçeğr öyle derler, çok eskilerde Dehhak adlı zalim bir hükümdar varmış. Kürtler de içinde olmak üzere, öy- lesine bir zulüm düzeni kurmuş ki halklar üstünde, o kadar olur; düşünebiliyor musunuz, genç insanların be- yinlerini yemeye değin götürmüş vahşetini. Dehhak'a karşı kin ve nefret ayyuka çıkmış, ama halk çaresiz; ve bir gün, demirci ustası Kava, çevresine topladığı insan- ların başına geçer, Dehhak'ın sarayına saldırır ve çeki- ciyle başını parçalar zalimin. Halkı da sevince boğar bu olay: Dağlara çıkılıp, ateşler yakılarak, "yeni bir gün" anlamına, "Nevruz, Nevruz" haykırışlarıyla zorbalık üzerindeki zafer kutlanır ve aydınlık bir geleceğe bağla- nır gönüller. Ne anlamlı bir yorumlayış Nevruz'u! Böylece Nevruz, tek kelimeyle, Kürt insanının kimliği! Şimdi bu halk, o kimliği özellikle hatırladığı bir günün bayramını yapmak ister; yüzlerce yıllık geleneğine de sahiptir bunun. Cumhuriyet Bayramı nasıl bizim kimliği- miüse, Nevruz da Kürt insanının. Saygıyla önünde eğilmekten başka ne düşünebilirsi- niz. Gerginlik! Niçin? Heie yasaklamak! Ne hakla? Yahu Kürtlerin bayramı bu be! Yani türkülerimize va- rıncaya değin ortak olduğumuz, yüzyıllardır kız alıp ver- diğimiz bir kardeş halkın; kirvelerimizin, hısım-akraba- mızın bayramı! Namertsiniz eğer katılmazsanız o şenliğe! Yalnız katılmakla da yetinmeyeceksiniz; o gün bir ve- siledir: Bu kardeş halkın sorunları vardır, o sorunların üzerine de, onlarla kafa kafaya verip düşüneceksiniz; Kürt ve Türk halklarının eşit ve kardeşçe yaşayacakları bir ortamın yaratılmasının koşulları üzerinde duracaksı- nız onlarla beraber ve unutmayınız ki, böyle bir ortamı yaratmak, işte o sorunların adil ve demokratik biçimde çözülmesine bağlı. Beni mi soruyorsunuz? 21 Mart'ta Diyarbakırda kutlayacağım Nevruz'u; ora- dan Şırnak'a, Silvan'a, Cizre'ye, Bismil'e, Hazro'ya, Bat- mana geçeceğim aynı amaçla; ve dağa taşa, Kürt ve Türk halklarının kardeşliğini yazacağım ellerimle. Şu anda da, Ahmed Arif'in dizeleridir mırıldandığım: Haberin var mı taş duvar? Demirkapı, körpencere. Yastığım, ranzam, zincirim, Uğruna ölümlere gidip geldiğim, Zulamdaki mahzun resim, Haberin var mı? Görüşmecim yeşil soğan gondermiş, Karanfil kokuyor cıgaram. Dağlanna bahar gelmiş memleketimin... Ankara'dan ABD'ye SEIA için çağrı • Dışişleri Bakanlığı, Savunma ve Ekonomik İşbirliği Anlaşmasf nın değiştirilmesi için Waşhingtorf a bildirimde bulundu. Açıklamada SEİA'nın günün koşullanna uydurulması ve uygulamadaki aksaklıklann giderilmesinin istendiği belirtildi. AİNKAKA (Cumhuriyet Bfi- rosu) - Türkiye. ABD ile vürür- lükte olan Savunma ve Ekono- mik_ İşbirliği Anlaşması'nın (SEİA) değiştirilmesi için bildi- rimde bulundu. Ankara. müza- kerelerde SEİA'nın günün ger- çeklerine uv durulmasını ve geçmiş uygulama dönemindeki aksaklıklann giderilmesinin gündeme geleceğini açıkladı. Dışişleri Bakanlığı'nca yapı- lan yazılı açıklamada. NATO yükümhılükJeri çerçevesinde Türkiye-ABD savunma ilişkile- nnı di'ızenleyen 1980 tarihli SEİA'nın ikinci beş yıllık süre- sinin 1990 yılında sona ermiş olduğu hatırlatılarak, 1991 ve 1992 yıllan için ihbarda bulu- nulmadığı için anlaşmanın bi- rer yıl olarak uzaülmış olduğu kaydedildi. 1992 yılında anlaşmanın sü- resinin aynı yöntemle 1993 yılı sonuna kadar tekrar uzatıl- makla bırhkte, ABD tarafına anlaşmanın gözden geçirilmesi amacıyla müzakerelerin başla- ülması için talepte bulunulaca- ğı bildirilmişti. Aradan geçen süre içinde, bu konuda ilgili kuruluşlar arasın- da yürütülen çalışmalann sona erdirildiği ve önceki gün ABD yönetımine resmi bildirimde bulunulduğu açıklamada yer aldı. Açıklamada şöyle denildi: "Anlaşmanın gözden geçiril- mesine ilişkin müzakerelerde, öncelikle ABD'nin son dönem- de dünyanın çeşitli ülkelerinde- ki ve bu arada Türkiye'deki askeri varhğında yaptığı indi- rim ve düzenlemelerin anla^ma ve eklerine yansıtılması hedef- lenmektedir. Aynca anlaşma- nın geçmiş uygulama dönemin- de karşılaşılan aksaklıklannın giderilmesine yönelik önlemler de. doğal olarak, müzakereler- de dikkate alınacaktır." TtYATRODA DEVRİM Zehra tpşiroglu 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-tstanbul Ödemeli gönderilmez. SÖYLEV (Belgeler Bölümü: Cilt 3) Hıfzı V. Velidedeoğlu 3. baii 20.000 lira (KDV içinde) Çağdaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39-41 Cağaloğlu-tstanbul ÖdeaeU gönderilmez.