Catalog

Cumhuriyet îmtivazsahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yonetmenı Özgen Acar •Gcncl Yayın Koordınatörir Hikmet Çetinkaya • Genel Yayın Damşmanı. Orhan Erinç •Yazıışlen Müdürleri- tbrahim YJdız (Sorumlu). Dinç Tatanç • Haber Merkezi Müdürü İpek Çalışlar 0 Gorsel Yonctmcn 4li Acar # Dıj Haberler. Ergun Balcı • Ekonomı Abdurrahman Yıldınm • İstıhba- rat Valçm Çakır • Yurt Haberlen: Mehmet Saraç • Makaleler. Sami Karaören • Spor Abdülkadir Yücelınan • Duzdtme Abdullah Yazıcı Ankara Temsılcısı Mustafa Balba> #Haber Muduru. Doğan AJtın Ataturk Bul- van No:125, Kat 4, Bakanlıklar-Ankara Tel 4195020 (7 Hat), Telex 42344, Fax: (4)4195027 •İzmır Tcmsılcisı Serdar Kızık, H Zıva Blv. 1352 S.2 3 Te!:4411220 Telex: 52359, Fax 4419117 «Adana Temsilcısı. Çetin Yiğenoğlu İnönü Cd. 119 S No. I Kat. 1, Tel: 352255O-35226O1-3522492, Tdex 62155. Fax: 3522570 Müessese Müdürü: Erol Erkut •Koordınalör: Ahmet Korutsan • Muhasebe Bölent Yener • ldare Hüseyin Gürer • lşletme önderÇeük • Bılgı-lşlem Nail lnaJ •BıJgısayar Sıstem: Müriivet Çiler • Reklam Refca Işrtman Ya\«nla5an»eBas*n:VenıGunHdber \jansı.BasınıeYayıncılık A Ş TûrkocağıCad 39 41 Cağaloğlu34334Isı PK, 246IslanbulTel.(0 212)5)20505(2niut)Tcle\ 222Ab. Fjx (ıı : i : i Imsak 5 48 Güneş: 7 20 Oele. 12 10 Ikındı. 14 29 Ak*am 16 49 Yatsı 18 16 HavaküHilüi kısıntık nedeni • KONYA(AA)-Hava kirlilığinın kanser başta olmak üzere birçok hastahğın yanı sıra kısırlığa da yol açtığı bildırildı. Selçuk Üniversitesı Tıp Fakültesi Mıkrobiyoloji Ana Bilim Dah Başkanı Prof. Dr. Bülent Baysal. hava kirliliğine neden olan maddelerin başında kükürtdıoksit. sülfürdioksit, azotoksıt ve tanecikli maddelenn geldığini hatırlatarak, "Hava kirliliğinin bitki, hayvan ve insan üzerinde olumsuz etkileri olduğu bir gerçektir" dedi. Prof. Dr. Baysal. hava kirlilığinin yüksek boyutlara ulaştığında akciğer kanseri. solunum yollan hastalıklan. saç dökülmesi. yüzde sıvilce ve cilt kanseri, erkeklerde kısırlık, hamıle annelerde erken ve ölü doğumlara yol açtığını kaydettı. Soyu tûkenen hayvanlar • BODRUM/İZ\1İR(AA) -TürkiyeTabıatmı Koruma Derneği (TTKD) Bodrum Şubesı'nin. soyu tehlıkede olan canlı türlerinin korunması içın bir proje başlattığı, bu projenın uygulanması için 6 pilot bolge belirlendiği bildinldi. TTKD Bodrum Şubesi SekretenMetinAkçalı, 1994 yılının mayıs ayında başlatacaklan proje ıle ilgili olarak şu bılgilen verdi: "TTKD,Türkiyedell şubesi bulunan ve Avrupa Konseyi Çevre Merkezi'nın ülkemizdekı tek üyesı olan gönüllü kuruluştur. Eğitim ve soyu tükenmekte olan türlenn korunması için araşürma programlannı kapsayan 5 yıl sürecek bir proje haarladık. Bu amaçla 6 bölge seçılmıştır. Bu bölgeler Foça (Akdenizfoku), Yalıkavak (Akdenizfoku). Akkaya Muğla(susamuru), Fethiye körfezi (Akdenizfoku ve denizkaplumbağası) ve Kazanlı.Mersin (denizkaplumbağası) olarak belirlendi. TTKD vetkilılen, 1995 >ılının Avrupa'da "Do|ayı Koruma Yılı" ilan edildiğinı behrterek Avrupa Konseyı Çevre Bırimrnin (Centre Naturopa) Türkıye temsilcisi olmalan nedeniyle çeşith etkinlikler düzenleyeceklerini de sözlerineeklediler. Tespih çekme alışkanlığı • ADANA (AA)- İnsanlann sıkınülarını aşmak için kimi zaman istem dışı olarak geliştirdığı tespih, bozuk para, kalem ve benzen cisimlerle oymama alışkanlığının giderek yaygınlaştığı, ancak buriun, kişide mutlaka bir psikolojik rahatsızlık bulunduğu anlamına gelmeyeceği bildinldi Çukurova Üniversitesi Psıkiyatri Anabıbm Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ünal, tespih çekme, bozuk para vey a kalemleoynama ahşkanlığırun, sıkıntılardan kaynaklanabileceği gıbı, özentı ve yerel kültürünün gereklerinden de kaynaklanabileceğini söyledı. Prof. Dr. Unal, bazı cisimlerle oynama alışkanlığının, son yıllarda gjderek yaygınlaşmasını. temelde insanlann günlük yaşam içindeki stres ve sıkıntısının artmasına bağladı Kaçak avlanma • TRABZON(AA)- TrabzonAvcılarveAtıcılar Demeğı Başkanı Orhan Özer. bilinçsiz ve zamansız avlanmalann av hayvanlannın neslini tükettığine dikkatı çekerek "MerkezAv Komisyonunun aldığı yasak kararlanna uymayanlann yakalanmasında, ehiyetlı avcılara, muhtarlara ve güvenlik kuvvetlerine büyük görev düşüyor" dedi. Özer, kınalıkeklik gibı bazı av hayvanlannın av ının yasaklanmasınm yerinde bir kararolduğunu kaydederek şunlan söyledi: "Son 10 yıldan beri ruhsatsız avcılar tarafından bilinçsiz, zamansız ve modern av sılahlanileyapüan avlanmalar yüzünden, özcllikle kınalıkekliğın nesli yok olmuştur. Bu da bız ruhsatlı avcılan çok üzüyor. MerkezAv Komısyonu tarafından getinlen yasaklara. bız ruhsatlı avcılar uymamıza rağmen. özellikle kırsal kesimdeeline tiifek alarak kendini avcı sananlar, neslı azalan av hayvanlannı katletmektedırler Bağımsız Türkiye'nin temelini oluşturan diplomatik zaferi eleştirenlere verdiği yanıt kısa ve kesindir: 'LozandimdikayaktadırLozan'daki görüşme masasmda temel ilkesinin " Asıl elde edilmek istenenler için nelerin araç olarak kullanıldığını karşı tarafa hissettirmemek olduğunu" vurgular İsmet Paşa. Ona göre "Karşı tarafm neler yapmak istediği hissedilirse görüşmeleri istediği gibi yönlendirmek çocuk oyuncağıdır." ağımsız Türkiye'nin te- melini oluşturan dıplo- matik zaferi eleştiren, hatta kınamaya kalkı- şanlara İsmet Inönü'nün verdiği yanıt kısa, kesın ve açıktır: "Lozan, hâlâ dimdik ayaktadır!" İsmet Paşa. 1970 yılındakı bir söyleşisinde, Lozan Anlaşmasfna yönelik eleştirilere ilişkin bir soruy u yanıtlarken şöyle demekteydi. "Bu- gün, Ikinci Dünya Sa>aşı'na ilişkin bütün anlaşmalar vıkılmcşken imza- lanmasının üzerinden 50 yıl geçen Lozan, sanki dün imzalanmışçasına taptaze, sapasağiam ve dimdik ayak- tadır." Lozan"daki görüşme masasında, temel ilkesinin "Asıl elde edilmek is- tenenler için, nelerin araç olarak kul- lanıldığını karşı tarafa hissettirme- mek olduğunu" vurgular İsmet Paşa. Ona göre "Karşı tarafm neler yapmak istediği hissedilirse, görüş- meleri istediği gibi yönlendirmek ço- cuk oyuncagından kolaydır." Lozan Konferansı sonrasında İsmet Inönü'nün muhalifleri, Lo- zan Konferansı'ndan eldeedilen ne- ticelerin yetersiz olduğunu iddia et- mişlerdir. Hatta Lozan Anlaşmasf- nın başansızlık olduğunu iddıa edenlere günümüzde bile rastlamak mümkündür. Söz konusu program- da Tarcan Gönenç, İsmet Paşa'ya şöyle bir şoru sormuştu' T. GÖNENÇ: Paşam, Lozan Konferansı'nda elde ettiğiniz netice- ler, umduğunuza uygun düşmüş mü- ? NAZMİ KAL Eşiyle hiç münakaşa etmeyen Ismet İnönü, mutluluğun sırnnı şöyle açıklar: "Bizim evde önce kim kızarsa o haklıdır. İnsan, hayatının güçlüklerine karşı teselliyi, eve geldiği zaman kansmın her fedakârlığa hazır bir zihniyette olması ile bulur. Benim hanımda bulduğum destek, yardım budur." İNÖNÜ: Bu suale daima muha- tap olmuşumdur. Bu suali kendi kendime de sordum. Memlekeüme ve kendi nefsime karşı istedikleri- mizle elde ettiklerimiz arasında bir nispet olup olmadığını daima dü- şünmeye çahşmışımdır. Evvela konferanslann mahiyetini söyleye- yim... İnsanlar arasında müzakere ile pazarlıkla bir meseleyi halletmek davalannda daima uzlaşma esastır. İnsan hiçbir zaman umduğunu tam bulamaz. Alınabilecek ve alınama- yacak şeyleri, iki tarafm hangi nok- talardan hayati noktaya kadar ısrar edebilecekleri meseleleri teşhis et- mek, müzakere esnasında mümkün olduğu kadar isabet etmek lazımdır. Hissedebilmek Kendi esas dava- lannı müdafaa ede- ı ek onun yanında müdafaa ettiği diğer talı davalann esas da- valar kadar ehemmi- yetü' meseleler olduğu kanaatini muhatabı- na verebilmesi lazımdır. Müzakere esnasında karşüıklı bulunanlann hangi meseleyi ciddi tuttuğu, hangi meselelen diğer esaslı meseleleri elde etmek içın vasıta olarak kul- landığı asla hissolunmamalıdır. Müzakerecinin başlıca dikkat ede- ceği keyfıyet budur. Çünkü bunu hisseden taraf için müzakerenin idaresi oyoıncak kadar basit bir hale gelir... Bunun üzerinde çok tecrübe ister... Her şeyden ev\el müzakere- lerden niçbiri ehemmiyetsiz göriil- 2. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü aile hayati iribanvla da örnek bir insandı.. 1916 yılında olendiği eşi Mevhibe İnönü ile mutlu bir vaşam sürmüşrü. memehdır. Konferansta alınan neticeler. her konferansta. her pazarhkta olduğu gibi daima eksık görülebılecektir. Elde edılen neticelerin yanında elde edilemeyenler de vardır.. Zaten elde edılen meseleler elde edilemez zannedılecek kadar fevkalade güç olsa da bir neticeve bağlanıp haîlo- lunduktan sonra birden bütün ehemmiyetlennı kaybetmış gıbı bir seviyeye düşerler. Herkes konfe- ranstan sonra. elde edilemeyen me- selelerin büyüklüğünü düşünerek bir türlü muhakemeye dalar ve an- cak tecrübelı ve insaflı insanlar he- yet-i umumıyesi ile nereden çıktığımızı ve elde edilen meselelerin büyüklüğünü. elde edilemeyenlerle mukayese edecek durumda olurlar. Mesela muharebe esnasında. nıilli mücadele esnasında fıılen almaya muvaffak olmadığımız yerlerden bütün Osmanlı tarihinde ilk defa olarak Lozan Konferansı'nda yer kazandık. Mesela Trakya'yı muha- rebe esnasında geri almamıştık. Lo- zan Konferansı neticesinde Trak- ya'yı Meriç'e kadar tekrar memle- ketimize katmaya muvaffak olduk. Mütareke esnasında bu esas üzenn- de çalıştık ve esas olarak müttefikle- re bunu kabul ettırdik. Yani müta- reke neticesı. bız orasıru işgal etme- diğimız halde Yunanlılar tamamı ile şımdikı hudutlannı Meriç garbı- ne çekmişlerdir. Böylece konferans- ta muharebe esnasında fiilen işgal etmedığimız yen müzakere ile elde etmış oluyorduk. Lozan Konferansı için merak edi- len konulardan birisi de anlaşma ımza edildıkten sonra onun aleyhin- de gerek hemen akabinde gerekse seneler sonra karşı kovanlann bu- lunduğunun merak edilmesidir. Bunu bana sorarlar, "Niçin mem- nun obnayanlar >ardır" diye. Bir defa Lo^an Konferansı ımza edıl- dikten sonra onun tatbiki meselesi müttefıkler arasında bir mesele oldu. Bız hemen bir iki ay ıçinde an- laşmayı tasdik ettık, müttefıkler an- cak iki sene zarfında > ürürlüğe koy- dular. Müzakere esnasında kabul ettikleri birçok maddelenn yürürlü- ğe konamayacağı. Türkiye'nin ku- ruluş devrinde birçok hadiseler geçireceği ve daha tasdik olunma- 5an birtakım hükümetlenn düşece- ği. velhasıl eski rejimin ıade edilece- ği ümidinde idıler. İki yıllık bekleyiş Bu bekleme iki sene kadar sürdü, bu esnada cumhuriyet ılan olundu. Çumhu- nyet yenı ve esaslı te- meller üzerinde ku- ruldu. Cumhuriyet, bir iki şenelik tepki- ler, mesela Şeyh Sait İsyanı gibi si- lahlı mukavemetlerden sonra çeşitli mukavemetlere maruz kaldı. Bu- nunla beraber yerleşti. Bir iki sene müttefiklerin gösterdiği tereddüt, memlekette yeniden endışe yara- tınca anlaşmanın kıymeti ılk defa anlaşılmaya başlandı. Anlaşma tas- dik olunduktan sonra, anlaşma üzennde yine sözler söylenmıştır. Alamadığımız, imparatorluk dışında bulunan memleketlenn bü- yük veya küçük bir karakoluna ka- dar teferruatı merak edilmiştir. Bunlaralınabilirdi, bunlaryapılabi- lirdi.. ya da borçlardı alacaklardı. hesaplardı, bunlar daha şöyle yapıhrdı, daha böyle yapılırdı diye- rek birçok mütalaalar yapılmıştır. Bunlar milletlerarası mukaveleler- de özel hayatın pazarlıklan gıbı dai- ma münakaşa konusu olan mesele- lerdir. Bugün bile seyrek de olsa hep Lozan'dan gelen mahzurlar diyerek söz edecek insanlar bulunur. Fakat şu anlaşılmıştır ki Lozan Anlaşması imzasından itibaren elli sene geçtiğı halde (...şimdi 70!) 2. Cihan Harbi'- nin mukavelelerinden hiçbirisi ayakta bulunmadığı halde Lozan Anlaşması. dün imza edilmiş gibi. devletimizin pohtikasında esas ma- hiyetinde gösterdiği yeni istikamet- leri muhafaza etmektedir... 'Fazla ısrar edemezdik' İsmet İnönü. seçimi kaybedıp 1950'de iktidardan düşünce, muha- lefet, İsmet Paşa'nın Lozan'daki başansızhğını(!) "ciddi" bir şekilde eleştırmişti. On yıllık Demokrat Parti ıktidannın İsmet Paşa aleyhi- ne kullandığı pohtika malzemesınin başında. Lozan'daki başansızlığı(!) gelir. Ben Sayın Celal Bayar'la hazı- rlamak istedığim bir televızyon programı vesilesiyle ön görüşmele- rimde kendısıne Lozan'da gözlemcı olarak bulunduğunu hatırlatarak Lozan'ın başansı konusundakı gö- rüşünü sordum Bana aynen, "Lo- zan'da daha fazla ısrar edemezdik. zaferimizin tehlikeye gjrmesi ihtima- livardr'dediveilaveetti. "Sonra rö- portajda bö>le sövleveceğim. unutu- rum not et, bana hatırlat" dedi. 'Hazımsız' karşıtlar Lozan Antlaş- masfnı hazmedeme- >en ıç ve dış çevreler maalesef Paşa'nın ! ölümünden sonra fa- aliyetlerını arttırdı- lar. Temennimiz fırsat bulamama- Konferansın açılış günu prog- ramında sadece İsviçre Cumhur- başkam'run konuşması vardır. On- dan sonra konferans dağılacaktır. Ancak Reisicumhur'un konuşması- ndan sonra. program dışı olarak İngiltere delegesi Lord Curzon kür- süye çıkar ve bir konuşma yapar. Konuşmasımn bıtmesine yakın, İsmet inönü de kürsüye yaklaşır ve konuşmak istediğıni söyler. Kendi- şine programda olmadığı söylenir. İnönü, "Sayın Curzon'un konuş- ması da yokru programda. İngüiz murahhasının konuşma hakkının ol- duğu her yerde, Türk murahhasının da hakkı vardır. Konusacağım" der vekonu^ur. İsmet inönü Lozan'da ülke hak- lannı böylesine inatla ve inançla sa- vundu. Lozan Konferansı'run sonuna doğru İsmet İnöntf'nün Lord Cur- zon ile bir konuşması vardır ki ibret doludur. O konuşmayı daha sonra sunacagız.. İsmet İnönü ıle televizyonda pek çok yapımcı konuştu. Türkiye Bü- yük Millet Meclisi'nin ellinci kuru- İuş yılı nedeni ile Hûsamettin Çelebi ve rahmeth Örsan Öymen de bir ko- nuşma yaptılar. Bu konuşmada Sayın Çelebi, İnönü'ye şöyle sordu: HÛSAMETTİN ÇELEBİ: Pa- şam, Osmanlı İmparatorluğu'ndan bu yana ve yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin her saflıasında bu- lundunuz. Çok önemli olavlar ya- şadınu; en çok tesirinde kaldığınız ola> lar nelerdir? Genç yaşta politikaya İNÖNL': Bu geçen ola> lar içınde en çok hangi mesele üzenm- de tesir yaptı? Bu umumi bir merak konusudur. Bende böyle bir duygu yok- tur. Ben 1920'de bi- rincı derecede politıka mesulıyetine başladım, doğrudan ve memleket ıdaresine.. Ama oraya gelınceye ka- dar 12 sene. daha 1908'den itibaren genç yaşta memleket meseleleri içı- ne kanşmışük. Politıka hayatına kanşmıştık. 1914 Birincı Cıhan Harbi patladığı zaman 30 yaşı- ndaydım. Yetişmiş bir çağda sayilı- yordum. Benım yaradılışımda bir özellik vardır. Daima içinde bulun- duğum en son mesele bence en önemli meseledir... Geçmiş meseleler içinde hangisi- nın daha çok tesirindeyim. hangi- sınde yaptıklanmdan veva \apma- dıklanmdan ne gibi duygular için- deyim? Böyle bir suale cevap ver- mek tabiatım da değıl. A larıdır. Lozan Antlaşması sırasında İsmet Paşa. ınatçılığı ile dikkatı çek- ti. O güne kadar her söylediklerini Osmanlı İmparatorluğu'na dikte ettirmeye alışmış Batılı devletler çok şaşırdılar Konferansın ilk açılış günü zaten İnönü. tavnnı, tavız ver- mez tutumunu göstermişti. Bilinen anıdır. ama tekrarlamakta yarar var.. Örnek aile yaşamı Paşa. aile hayati itibanyla da ör- nekti. 1916'daevlendiğieşı Mevhibe İnönü ile mutlu bir yaşam sürmüştü. Her evde zaman zaman olabilen en küçük münakaşalar dahı eşı ile ara- lannda geçmemiştı. Bunu bilen Sayın Örsan Öymen şöyle sordu: ORSAN ÖYNIEN: Paşam, Mev- hibe Hanım'la büyük bir mutluluk içindesiniz. Hiçbir münakaşanız ol- mazmış. Bu mutluluğun sırrı nedir? Sövlevebilir misiniz? ÎN'ÖNL: Elbette söylerim. Bizım evde önce kım kızarsa o haklıdır. İşte mutlu yaşamanın sırn. İnsan, hayatının güçlüklerine karşı tesellı- yı. eve geldiği zaman kansının her fedakârlığa hazır bir zihniyette ol- ması ile bulur. Benım hanımda bul- duğum destek, hanımda bulduğum yardım budur. En muvaffak ol- duğum zamanda ne kadar memnun ıse hiç muvaffak olmadığjm her tür- lü fena ihtimallere maruz olduğum zaman da talihımin ortağıdır. Hiç şikayeti yoktur. YARIN: Savaştan koruyan komutan! Devmağazada 162 dünya markası tstanbul Haber Senisi - Moda dünyasına iJk kez 1971 yılında erkek koleksiyonuyla giren Beymen'in Etiler Akmerkez'deki yeni mağazası açıldı. Türkıye'nin ilk "roega store"u (dev mağaza) olarak nitelendirilen 5 bın 200 metrekarelik dev mağazada, Be>Tnen koleksiyonlannın yanı sıra İtalya'dan İngiltere'ye, Tayvan'dan ABD'ye kadar çeşitli ülkelerden toplam 162 ünlü marka saülacak. Beymen Genel Müdürü Nur .Akgerman. talepler karşısında gelışen Beymen mağazacılık anlayışının "mega store"a kadar ulaştığını, 1994'te ise bir çok yenilikle müştennin karşısına çıkmayı hedeflediklenni söyledı. Tasanmlannı VValkerGrup-C?^!, dekorasvon uygulamasını ıse Hasan Mingü-Midek Mimariık Şirketi'nın gercekleşürdiği dört katlı Beymen Akmerkez Mağazası'nda. çoğu uni versite mezunu 152 kışi görev yapacak. Avnı anda 2 bnkışinınalışverış yapabileceği Beymen Akmerkez'dekadın, crkek ve çocuk gıyımı, mobılya vecv gcreçlen,parfümen,cıltbakımıile kırtasıye bölümleri yer alıyor. İki bin kişinin avnı anda alışveriş >apabileceği mağaza, klasik müzik dinietisiyle açıldı. (Foloğraf: MUHARREM AYD1N) En güvenli, en kârlı yatırım, Emlak Bankası konutları... • Ankara'da Konutkent II. Elvankent, Bılkent, Etlık • İstanbul'da Bahçeşehır, Sınanoba, Mımaroba Ataşehır, Bahçelıevler, Koşuyolu, Gebze, Çorlu, Çerkezköy, Marmara Ereğlısi. • İzmir'de Gazıemır, Mavışehır. *• Adana'da Adana Evlerı. Gelın Emlak Bankası'na 10 yıla kadar vadelı %4 TL'den başlayan. 5 yıla kadar vadelı dovıze endekslı %l 25 $. %l 50 DM faız oranlı yuva kredilerınden yararlanın Kira öder gibi yuvanıza kavuşun. EMLAK BANKASI hll.<.IICİ\ p.M^ıJ