Catalog

28fcYLUL1S92 PAZAHI t b l CUMHURIYET SAYFA HABERLER CUMHURIYETTEN OKURLARA ÖZGEN ACAR 'Telgraf Üslubu' Dıl bayramının 60 yıldonumunu kutladık Turkce konusu- yor, Turkce yazıyoruz Oysa okullarımızda bugun Turkçe ve dılbılgısı derslerı varla yok arası Turkçe ve Turk dılı gunumuzde yapısal bır değısıklığe uğ- ruyor Dılımızde Arapça ve Farsca gıbı Doğu, Ingılızce ve Fransızca gıbı Batı dıllermın ve dılbılgısı kurallarının etkısı gorulmemış boyutlarda Bır bakıyorsunuz dılımıze gıren Ingılızce bır kelımeyı Fars- ça takıyla kullanıyoruz ya da dılımıze yerlesmış Arapça bır kelımeyı Turkce bır ekle yozlaştırıyoruz Ondan sonra da Turkçe konuştuğumuzu ve yazdığımızı sanıyoruz Yazıışlen mudurlerımızın onerısıyle gazetemızde "yapılan ortak Turkçe hatalar" konusunda once yazı ışlerı kadromuzda oır meslek ıçı eğıtıme başladık Ben de bu kurslara zevkle katılıyor ve çok guzel şeyler oğrenıyorum Konunun değerlı uzmanı Konur Ertop, aşamalı olarak her servıse "doğru Turkçe" derslerı verecek ve burolarımızı da bu yonde aydınlatacak Geçen gun Sayın Ertop, bırıncı sayfadakı başlıklarımızı eleştırırken bır ara "Bu başlık 'telgraf uslubu' gıbı olmuş" dedı Çevremdekı genç meslektaşlanmın 'telgraf uslubu' deyı- mını anlamadıklarını gozledım Bunun uzenne kendılenne şu aydınlatıcı bılgıyı verdım "Bugunkü bılgısayarlar data hatları ve fakslardan once te- leks vardı Hatta bugun dahı kısmen kullanıyoruz Teleksten once gazetecıler haberlerını yıllarca telefonla yazdırdılar Us- telık telefonlar bugunku gıbı otomatık değıldı PTT'nın şehır- lerarası servısıne konuşacağınız numarayı bıldınr, saatlerce hattın bağlanmasını beklerdmız Bağlandığında ıse telefon me- muresının araya gırıp 'Uç dakıkanız doldu! Devam edecek misiniz?' uyarısıyla karşılaşırdınız Yazdıracağınız haber ne kadar onemlı olursa olsun, konuşmanızı altı dakıkada bıtır- mek zorundaydınız Sure dolunca yenıden hat beklemeye baş- lardmız Kaldı kı Turkıye'nın her ılçe ve hatta ılıyle dahı tele- fon bağlantısı yoktu Yabancı her ulke ıle de telefonla konu- şulamazdı O zaman gazetecının tek ıletışım kaynağı vardı O da telg- raftı Haberınızı 'telgraf uslubu' ıle bır kâğıda yazar, metnı PTT ye venrdınız 'Yıldırım, acele, normal ve ELT gıbı ıve- dılık bıldıren ve bu hıza gore değışen ucret oderdınız Uluslararası Posta Işletmesı Almanca kelımelerdekı harf sa- yısıntn fazlalığından dolayı bır kelımenın en fazla 14 harf ol- ması gerektığı ılkesını kabul etmıştı Bundan dolayı bız gazetecıler 'telgraf uslubu' yontemını gelıştırmıştık Haber yazımında oyle kelımeler seçerdık kı bun- lardan ıkısı, uçu yan yana tek kelıme gıbı yazıldığında 14 harfı geçmezdı Boylece 3 kelıme yenne 1 kelıme parası oderdık " Bu açıklamadan sonra bırden duşundum 32 yıllık bır ga- zetecıydım Telgraf uslubu 1 telefonla haber yaz.dırma, te- leksle haber geçme, faksla haber ıletmeden sonra şımdı de PTT'nın data hattarmdan uydular aracılığıyla bılgısayarla anında, daha hızlı ve beklemeksızın haber gecıyordum 54 yaşındakı ben daha erken mı yaşlanmıştım yoksa teknolojı daha hızlı mı ılerlemıştı 7 Toplantıdan sonra hep bunu du- şundum durdum * * * Daha eskılerı duşunmek ıse gunumuz genç kuşağı ıçın ma- sal gıbı bır sey olmalı Sonradan Hırıstıyan olan Alman Yahudısı Paul Julıus Re- uter'ın oykusunu genç meslektaşlanm pek bılmeyebılırler Reuter, 1850 yılında Almanya'nın Aachen kentıyle Bruksel arasındakı telgraf hattının yokluğunu fark etmıştı O gunun koşullarında çok 'buyuk duşundu ' Bu boşluğu 40 guver- cınle doldurdu Parıs te burosunda derledığı haberlerını bu yoreye guvercınlerte dağıtmaya başladı Boylece ıletışım dun- yasında buyuk sıçrama yaptı Daha sonra Londra'ya goç ettı Ve borsanın yanında bu- rosunu açtı III Napolyon'un parlamentoda yaptığı onemlı bır konuşmanın tam metnını Parıs'ten Londra ya rakıplerın- den once ulaştırarak gazetecılık deyımıyle 19 yuzyılın en bu- yuk "atlatma" haberını dunyaya yaydı 1861 'de Avrupa borsaları Amenka'dakı ıc savaştan haber- ler beklıyordu Yenı kıtadan gemıler gelıp ancak Ingıltere lımanlarına gır- dıkten sonra Amerıka'dan savaş haberlerı alınabılıyordu Re- uter, Irlanda'nın Crookhaven Lımanı'na kadar telgraf hattı- nı uzattı Amerıka'dan gelen gemılerın Ingılız lımanlarına gır- melerınden once Ingıltere'ye en yakın gectıklerı noktada Re- uter'ın ıletışım şebekesı savaş haberlerını oğrenıyordu Re- uter, gemı daha son lımana varmadan 24 saat once Lond- ra'ya haberlerı telgrafla ıleterek rakıplerını atlatıyordu \ Ingılız vatandası ve bır baron olarak olen Reuter, bu- gun "Reuters" olarak bılınen Ingılız Haber Ajansı'nın kuru- cusudur Gercek adı Israel Beer Josaphat olan Reuter'den bu yana ıletışım dunyasında dev gelısmeler oldu Reuters, 'telgraf uslubu'nun da yaratıcısıydı Hatta tüm Re- uters'ın burolarında şu temel ılke yıllarca uygulandı "Avustralya dan Londra dakı babanıza kendı paranızla na- sıl telgraf gonderecek ıdıysenız, haberınızı de öyle kısa yazı- nız Ne bır kelıme eksık, ne bır kelıme fazla ' Reuter bu ya- zının uzunluğunu gorse kım bılır ne derdı7 * * * Basında teknoloııdekı bu gelısmelerı dusundukce ıster ıs- temez anılarım tazelendı "Cumhurıyet" ılk cıktığında 3 kuruşmuş Bugun 'telgraf uslubu'nu bılmeyen genc kuşağın "kuruş"un ne olduğunu bılmesını de beklemek elbette dusunulemez II Dunya Sa- vaşı'nda babama kosedekı gazete dağıtıcısından 5 kuruşa Cumhurıyet satın aldığımı cok lyı btlıyorum (Gencler ıçın not 100 kurus 1 lıraydı ) Bu kadar gerılere gıtmeye gerek yok Cumhurıyet te 1960'ta gazetecılığe basladığımda okurlar gazeteye 50 ku- ruş oduyordu Yanı yarım lıra Cumhurıyet'ın bır tam lıraya satısına 23 Ocak 1973 te bas- landı Gazete 7 Ocak 1980'de ıkı rakamlı bır fıyata (10 TL) satılır oldu Gazetelerın 3 rakamla, yanı 100 TL ye satılma- sına 5 yılda ulasıldı Cumhurıyet ın dort rakamlı satışı (1000 TL) ıse 19 Kasım 1990'da gerceklestı Cumhurıyet, 1990 yılında 4 kez zam gordu 1991 ıse re- kor yılı oldu ve 5 kez fıyat ayarlaması yapıldı Cumhurıyet'te en son artıs 2 Nısan 1992'de ıdı Bu yıl sa- dece bır kez fıyat ayarlandı ve 3 bın TL'ye yukseldı 8 nı- sanda "Cumhurıyet'e donus surecı" basladığindan bu ya- na herhangı bır fıyat artışı uygulanmadı Duşunulmedı Mılyarlarca lıralık konkordato baskısı altında, belırsız ta- rihlerde aylıklarını gecıkerek alan Cumhurıyet çalışanlarının basın tarıhınde gorulmemış ozverısı ıle bugune değın yenı bır fıyat artışı gundeme getırılmedı Bugun 3 bın lıradan satılan 4 gazete var Bu gazeteler ortalama net satışları ıle Sabah 700 bın, Hurrıyet 600 bın Mıllıyet 350 bın ve Cumhurıyet 70 bındır Buna karşılık "Mar- ketıng Turkıye" dergısının verılerıne gore ağustos ayının ılk 15 gununde bu gazetelerde yayımlanan reklamlar (afıse fı- yata gore ve brut olarak) Sabah 42 mılyar Hurrıyet 35 5 mıl- yar Mıllıyet 16 7 mılyar lıradır (Bu rakamlara serı ılan gelır- lerı dahıl değıldır) Dergı, Cumhurıyet'ın reklam gelırını sa- dece 1 8 mılyar lıra olarak tahmın edıyor Sımdı reklam gelırlerı ve ekonomık yapılan guclu olan bu 3 gazete satış fıyatını dunden geçen olarak 3 bın lıradan 3 bın 500 lıraya cıkardı Hıcbır lotarya ve TV reklamı yapmadan net satısını gıdım gıdım arttıran konkordato masasında yasam kavgası veren bır ' Cumhurıyet' gazetesı acaba ne yapmalı? 3 bınde mı kalmalı9 Otekı gazeteler gıbı 3 bın 500'e mı çıkmalı'? Yoksa enf asyonun baskısı altındakı vefakâr okuruna gazetesını 4 bın lıraya mı satmalı9 "Yasamak ya da yaşatmak Işte Cumhurıyet'ın sorunu bu rada Ne dersınız 1 ? Lutfen 'telgraf uslubu' ıle yanıtlayınız Sağlıklı, ve mutlu gunler dıleğıyle 28. Ulusal Psikiyatri Kongresi, dün Hacettepe Üniversitesi'nde başladı Ey ruh! Hâlâ varsan sağhğımkoraANKARA (Cumhuriyet Bö- rosu)- 28 Ulusal Psıkıyatn Kongresi, dun Hacettepe Unı- versıtesı'nde başladı 30 Eylul çarşamba günu sona erecek olan kongrede ruh sağlığı ko- nusunda uzmanlaşmış bılım adamlan konuyla ılgılı bıldın- ler sunacaklar Sağlîk Bakanı Yıldınm Aktuna, kongrenın açılışında yaptığı konuşmada. "Turk toplumuna, 1980'den bu yana, maddea hayat anlayışını one çıkaran ve rekabete daya- nan 'Koşe donucüluk' felsefesı enjekte edıldı" dedı Aktuna, devletın tedavı hızmetlenndekı rolunu kuçültmeyı hedefledık- lennı ıfade ederek, "De\let has- tanelenrun özerkleşme ve ozel- leşmesınden yanayız" dıye ko- nuştu Türkıye'dekı ruh sağlığını koruma ve tedavı etme hızmet- lennın yetersız olduğunu vur- gulayan Aktuna, "İnsanı ınsan yapan değerlenn korunması" ıçın, ruh doktorlanna onemlı • Ruh sağlığı konusunda uzmanlaşmış dunya ça- pında pek çok bıhmadammın katıldığı kongrede, gıderek daha karmaşıklaşan ve 'maddf leşen dun- yamızda, bıreyın ruhsal dengesını nasıl koruyabıle- ceğıne yonelık pek çok >ontem ele ahnacak gorev ler duştuğunu soyledı Aktuna, dunyada hızlı bırdeğı- şım yaşandığını, bu değışımın geürdığı değışıklıklenn de ın- sanlann ruhsal yapısına yansı- dığını anlatarak, "Insanlar ar- tık sıyasal, ıdeolojık kavgalar- dan uzaklaşıyorlar Demokra- sı. ozgurluk, ınsan haklanna saygı. ekonomık refah, huzurlu ve mutlu bır >aşam ıstıyorlar Eğıtım ve sağlık hızmetlennde standart ve eşıt hızmet dağılımı ıstıyorlar Insanlar, uzlaşma he- deflenne ulaşacak bıçımde ul- keyı jonetmek durumundadır- lar"dedı Kongre kapsamında, Dunva Sağlık Örgutu. Ruh Sağlığı Başkanı Prof Dr N Sartonus "20 Yuzvıl Sonunda Ruh Sağ- lığı Programlan Şımdıkı Du- rum ve Gelecek Açısından" ko- nulu bır konferans verdı Sarto- nus, ruh sağlığı, koruma, tedavı uygulamalannı ozetledığı ko- nuşmasında. A B D"de bır psı- kıyatnste 80, Irlanda'da bır psı- kıyatnste 100 hasta duşerken. Senegal'de bır psıkıyatnste 5 bın. En>op>a'da bır psıkıyat- nste 20 bın hasta düştuğunü soyledt Sanonus. Çernobıl nukleer patlaması olayının al- kol bağımhlığında artışa yol a^tığına ılışkm bır ornek de ve- rerek, gelışmış ulkelerde ruh sağlığının koruması ve tedavısı ıçın buyuk oranda kaynak ay- nldığını soyledı Sartonus, ge- lışmış ulkelerde toplam nufusa oranla vılda bın dolar, az gelış- mış ulkelerde de vılda ortalama 50 cent'ın ruh sağlığı alanına harcandığını belırttı Kongre çerçevesınde bugun "Şızofrenı Sempoz>umu" gerçekleşecek " Şızofrenıdekı Yenı Gelısme- ler", "Turkıye'de Şızofrenı Alanında Çalışmalar" "Temel Sağlık Hızmetlennde Depres- yonun Tanı ve Tedavısı" konu- lannda konferanslar venlecek Yann da "Depresyon Sempoz- yumu" duzenlenecek Daha sonrakı konferansın konusu ıse "Blues Muzısyen- lennın Duygusal Yaşamlan" 30eylul çarşamba gunu de, "Ço- cuk Psıkıyatnsı Sempozyumu" ıle "Anadolu Insanlan ve Ya- pıtlan ' konulu bır multıvızyon gostensı duzenlenecek Kong- renın son gunu Yaşar Kemal, "Korku" ûzenne bır konferans verecek Yaşar Kekeva'nın cenazesi dün toprağa verildi Sanatçılar ve babalar cenazedeyditstanbul Haber Servisi - Sılah- h saldın sonucu oldurülen, plak ve kaset pıyasasının unlu ısımlennden Yaşar Kekeva"- nın cenazesi dun Zıncırlıkuyu Mezarlığı'nda toprağa vendı Şışlı Camıınde kılınan cenaze namazına bır çok muzık sanat- çısının yanısıra yeralü dun>a- sının bazı "baba"lan da katıl- dı Yaşar Kekeva, t;ecen cuma gûnü Merter'de otomabılınde sılahlı saldınya uğramış, ağır yarah olarak kaldınldığı Ozel Vatan Hastanesı'nde yaşamını yıtırmıştı Otomobılde bulu- nan Yaşar Kekeva'nın ış orta- ğı Yeşıl Gıresunluda hafıf şekılde yaralanmıştı Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ı temsılen Cumhurbaş- kanlığı sozcusu Buyukelçı Kaya Topen ıle Bakırkoy Be- ledıye Başkanı Alı Talıp Ozde- mır, ANAP Istanbul Mılletve- kıllen Adnan Kahvea, Fevzı Işbaşaran, ve İbrahım Özde- mır'm de katıldığı Yaşar Ke- keva'nın cenazesıne aynca, Unkapanı Plakçdar Çarşısı'nm ünlü ismi Yaşar Kekeva'nın cenazesi kalabalık topluluk eşli- ğindekaldınldı.(Fotoğraf MEHMET DEMİRKAYA) Orhan Gencebay, Emel Sayın, Erol Evgın, Neşe Karabocek, Osman Yağmurderelı Maz- har Fuat Ozkan Kamuran Akkor. Burhan Çaçan, Muaz- zez Abacı, Selamı Şahın, Azıze Gencebay, Kadır Inanır, Oz- demır Erdoğan, Mustafa To- paloğlu Kavahan Yuksel Uzel Esın Engın yeralu dun- yasının unlu ısımlennden Nı- hat Akgun. Yaşar Kekeva'nın aılesı ve >4kınlan katıldılar Ote vandan Raks Holdıng Yönetım Kurulu Başkanı As- lan Onel ML-YAP Başkanı Yaşar Kekeva nın oldurulmesı olayına. her ne şekılde olursa olsun fırmanın adının kanştı- nlmasından uzuntu du>duğu- nu soyledı ERDAL ATABEK BAROMETRE CUPİŞİNSANLARI %e \ONETEMER TENIS TURNUVASI 26 Evlul -18 Ekim 1992 Atlıspor Tenis Kulübü ANKARA Psikiyatri Kongresi'nden notlar Akılarabasına delilik stepnesi • Dünyanın bın bır sorununa akılcı çozumler bu- lunamaması acaba ınsanların dehlıkten medet ummasına mı yol açıyor' 7 Ankara'da toplanan 28. Ulusal Psıkıyatn Kongresi bu konuya yenı açıkla- malar getırecek gıbı görunu>or vardım elı uzatabılecek mı9 Gundcn gune vaşama zevkını "Tannlar Çıldırmış Olmalı" yıııren ınsanlanmız, bııbınne filmının dunyada gorduğu bu- sadece olumsuzluklan aktar- yuk ılgı uzenne fılmın >enı bo- ma ısteğı duvarak yaşayan ın- lumlen çekıldı Son gunlerde sanlanmıznevapm'alangerek- ulkemızde lıste başı olan şarkı- tığıne ılışkın ışaretler alabıle- lar arasında "Çıldırma>a az cek mır) kaldı, doktorum nerde sozlen Psıkı>atn Kongresı'nın toplumda yaygınlaştı "Insan- onemle ele alacağı konulardan lar akıllanndan vazgeçmeve bınsı de "şızofrenı" Insanın mı başlıyor" sorusunu düşun- kendını dış dun>adan yalıta- duren bırçok belırtı var Dun- rak kendı ıçıne çekılmesıyle yanın bın bır sorununa akılcı kendını gosteren bu hastalık çozumler bulunamaması aca- da ruh sağlığırun her zaman ba ınsanlann dehlıkten medet tartışılan konulanndan bınsı ummasına mı yol açıv or° Dun\ adan bır anlamda el etek Ankara'da toplanan 28 çckerek kendınc başka bır Ulusal Psıkıyatn Kongresi bu dunya >aratıp orava çekılen, konuya >enı açıklamalar getı- çevreılışkılennı ı>ıceazaltarak recek gıbı gorunuvor Kongre vaşamava çalışan ınsanlar has- Başkanı ProfDr Orhan Oz-talanmışlar mı >oksa kendıle- turk'un açış konuşmasındakı nnı dış dunvanın ıncıtmesın- sozlenyle. akıl ve ruh sağlığı bı- den korumak \çın "kendılenne lımının ulkemız ınsanlanna ye-ozel' bır dunva kurmayı mı tennce yardımcı olamadığını veğlemışler 9 Bu konuyla ılgılı açıklıyor " 'En değerlı ha- tartışmalan da merak edıyo- zınemız aklımızdır. en değerlı ruz Bakalım yenı araştırma- organımız bevnımızdır' sozle- lar >enı göruşler neler getıre- nne ne denlı ınanırsak ınana- tek 1 lım, akıl ve ruh sağlığı alanın- "Çotuk psıkıvatnsı" de dakı çalışmalanmız \e uvgula- kongre konulanndan bınsı malanmızın çok yetersız du- Son vıllarda çocuklann sorun- zeyde olduğunu gormezden lanna çocuklann haklanna gelemevız" gostenlen ılgı anıvor Çocuk Gıderek tırmanan terorun psıkı>atnsı. psıkıvatn bılımı- etkısı. her gun artan fiyatlara nın sonradan gelışen dallann- vetışmekten umudunu keserek dan Insan gelışımının çok yaşam standartlannı surekh onemlı evresı olan "çocukluk" duşuren ınsanlann jmutsuzlu- artık her vonuyle ele alınıyor ğu. toplumda yaygınlaşan ka- Bı/ım gıbı çocuklan tanıma ramsarlık. bakalım kongrenın konusunu venıelealmavabaş- pnemlı konulanndan bınsı lamış ulkelerde ozellıkleonemı olan "depresvon 'la vlgılı çalış- gıderek artan çouık psıkıyat- malarda toplumumuza bır nsı çocuk gelışımınde yenı bovutlara ışık tutuyor • 28 Ulusal Psıkıyatn Kdng- resı "akıl ve ruh sağitğfnıa pek çok konusuna venı çahş- malan venı goruşlen katacak Bunun vanında Turkıve'nın bu alanda otontesı olan pek çok delegeyı bır arava getıre- cek Yurtdışından da Dunya Sağlık örgutu nden (Cenevre), Arjantın'den Yunanıstan'- dan ^menka dan Ingıltere'- den gelen uzmanlar çeşıtlı ça- lışmalarla katılacaklar Bu kongrenın bır özellığı de Prof Dr Orhan O7turk'un de- > ımı> le bılımı kultur ve sanatla bırleştırmesı ProfDr Oztürk şunlan sovluvor "B\hmı kül- tur ve sanat etkınlıklennden sovutlavanıavi7 Bılım ve sa- nat ınsanı v ucelten bu ıkı temel oğe butıın uvgarlıklarda bır- bınne sıkı sıkıya bağlı olarak gelışmışlerdır 28 Ulusal Psıkı- >atn Kongresı'ne kendı alan- larında dunvaca unlü bılım adamlan çağırdık Kultur ve sanat etkınlıklennde de bıhm- sel toplantılardan gen bıraktır- mavacak değerde kışılere yer vermek ıstedık Yaşar Kemal, Suna Kan. Gulay Uğurata. Ersın \\ok ve Devlet Tıyat- rosu'ndan Prot Bozkurt Ku- ruç ıle bırhkte değerlı >onet- men ovuncu ve görevlılenne şukran duvgulanmız büyük- tur Bılımle kultur ve sanatın ku- caklaşması ıçın venı adımlar Umuvoruz kı 28 Psıkıvatn Kongresı_ şu gunlerde yararh bır recete olabıhr Kongreyı ız- levecek vegoreceğız Kültürpark Tenis Kulübü İZMİR Enka Sadi Gülçelik Spor Tesisleri ISTANBUL TekfenHoldingA.Ş. desteği ve CottonBar Adıdas, Conrad Istanbul, Renault, Halk Yaşam Sıgorta Efes Pılsen, Le Coq Sportıf, Head Pınar Su, Fıscher, Ozdılek A Ş Netaş arraağanlan/katkılanyia ATA-1 kooperatifi eski yönetimi malıkeıııelik İstanbul Haber Senisi- S S ATA-1 Konut Yapı Koopıera- tıfı nın dun vapılan Olağanuslu Genel Kurul Toplantısı'nda, eskı vonetım kurulu uyelenmn, '4 mıl>ar lıralık usulsuz avans kullandığı \e 1 mılyar 146rrul- >on lırahk hesap açığı devretü- ğı" gerekçesıyle yenı yonetım tarafından mahkemeye venl- mesı kararlaştınldı ATA-1 kooperatıfının eskı Yonetım Kurulu Başkanı Mu- ammer Çetınkava ıse toplantı- dan sonra Cumhunyet'e yaptı- ğı açıklamada hakkındakı suçlamalann >ersız olduğunu belırterek.' 600 e yakın ınsana evının anahtannı teslım etmek- ten dolayı gururluyum Olaylar çarpıtıldı Haksız ve yersız suç- lamalara ehmdekı belgcler ya- nıt verecek Bunu da ancak mahkemede ortaya çıkaraca- ğım' dedı