Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURIYET 9HAZIRAN1992SALI
OLAYLAR VE GORUŞLER
YüksekOğretimYasası
mıdır?
Türk Yurttaşlar Yasası'nın "Bır hakkın, salt başkasına zarar vermek ıçın
kötüyekullanılamayacağı"' hukmü(m 2), hukukurnuzun genel bır
buyruğudur. M 7/ L ıse yetkılenn kötüye kullanılma yolunu açmıştır
Doç. Dr. GÜLHAN ÖZGEN K. T.Ü.
Ünıversıtelenmızle ılgılı yasanın değışünlmesı
gereğının çeşıtlı çevrelerce uzun suredır benım-
sendığı bıhnmektedır YOK'un değerlı \edeğış-
mez (') başkanı Prof .Dr Ihsan Doğramacı ve
kımı rektorler ıse, 'YÖK çağdaşür' görûşunde-
dırler Aşağıda, YOK. Yasdsı'nın yalnız bır huk-
mu ıncelenerek, bu karşıt göruşlerdeki gerçekçı-
lık payı araştınlacaktır
2547 sayılı yasaya 14 4 1982 de eklenmış bu
hükum "Yukseköğretım kurulunun gorevlen"-
nı açıklayan 7 maddenın L fıkrasıdır ve şoyledır
(D,
Madde 7 L - " oğretim elemanlanndan bu
kanunda ongorulen gorevlen yenne getırmekte
yetersızlığı gorulenler ıle bu kanunla behrlenen
yuksekoğretımın amaç, ana ılkelen ve ongordu-
ğu duzene aykın harekette bulunanları rektorun
onensı uzenne veya doğrudan,. normal usulune
göre, yukseköğretım kurumlan ıle ılışıklcnnı
kesmek veya denenmek uzere başka bır yuksek
öğretım kurumuna atamak "
Sözu geçen yetkılenn hangı amaçlarla kullanı-
lacağı yasada çok genel sozcuklerle açıklanmış-
tır Yıne, kararlann alınışında ve kaldınlmasın-
da ızlenecek yol ıle deneme suresı yasadan anla-
şılamamaktadır
YÖK'ün m 7 L fıkrasını unıversıte ıle ılışık
kesme konusunda hıç kullanmadığıru sanıyo-
rum "Dertenmek uzere" gorev yen değışıklığı
karan ıse bırçok kez almmış ve uygulanmıştır
Yetkinin kullanıhşı
Bır oğretım elemanının kadrosunda bulundu-
ğu unıversıteden uzaklaşünlması once ılgılı de-
kan, yuksek okul yonetıcısı, rektor ya da bunla-
nn yakın çevresınce planlanıyor Ardından, bu
elemanı suçlayan gızlı bır yazı hazırlanarak rek-
tore gondenlıyor Rektor bu yazı uzenne, kımı
zaman de kendıhğınden, bu elemanın "denen-
mek uzere' başka bır unıversıteye atanmasını
m 7/L'ye gore YOK başkanlığına onenyor
Bu gızlı önen kımı zaman "Prof venlen go-
revlen yapmamıştır" bıçımınde tek satırlık ge-
nel, kımı zaman da aynnlıh bır suçlama olabılı-
ypr önen YÖK başkanlığına gelınce, Yuksek
Oğretim Yurutme Kurulu tarafından, yınegızlı-
lık ıçınde eie alınıyor, göruşulup, karara bağla-
nıyor
Gerçekte >urutme kurulu uyelennın belkı de
hıç bınsı denenmesı onenlmış elemanın kışılığı
ve çalışmalan hakkında hıçbır şey bılmemekte-
dır Öyleyken, rektorun gızlı suçlamasında ya-
nılmış, yanıltılmış olup, olmadığı araştınlmıyor
Salt bu onenye dayanılarak bır oğretim elemanı
ıçınm 7/L'nmuygulanması karan alınıyor Yu-
rutme kurulu hıç bır olayda rektorun gızlı onen-
sını reddetme, "denemeye gerek gorulmedığıne"
karar verme yoluna grtmıyor Yetkılennı yalnız-
ca elemanın gondenleceğı >enı unıversıteyı sap-
tamada kullanıvor Seçtığı unıversıte ıse, her
zaman başka bır kenttekı bır unıversıte oluyor
Bu vontemle, gızlılık ıçınde alınmış karar, ele-
mana gızlı' damgalı bırzarf ve >azı ıle buro sek-
reterlennce ımza karşılığı venhyor Boylece, ne
olup bıttığını henuz anlayamamış oğretim ele-
manı, kadrosunda bulunduğu unıversıtedekı
gorevmın o gun sona erdığını gızlılık ıçınde oğre-
nıyor Kendısınden gorev ını hemen bırakması
ıstenıvor
Sure "Deneme suresı" yasada açıklanmamış-
tır YOK'un ılk kararlannda da sure venlmıyor-
du Aynca, m 7 L'dekı "atama" deyımı ve
YOK'un bır genelgesı nedenıyle. eleman yenı
unıversıtede bır kadroya atanıyordu Böylece
onıeğın beş yıl bu kadroda denenıyordu Danış-
tay'ın yol gostermesı ıle YOK'un son kararlann-
da ıkı yıl sure venlmekte. kadro değışıklığı de
yapılmamaktadır
Karann kaldınlması Deneme suresı YÖK
karannda belırtılmemışse. yıllarca uygulansa bı-
le, YOK kendıhğınden karannı kaldırmıyor
Kendılıklennden gonderen ve deneyen unıversı-
teler de bu yonde gınşımde bulunmuyorlar ve
deneme sureklı surdurüluyor
Denenen eleman normal statuye donmeyı ıs-
temışse, sure bellı olsun, olmasın, bu başvuru
şoyle sonuçlanmaktadır
YOK başkanlığı bırer yazı ıle gonderen unı-
versıteden elemanını gen alıp, almayacağını,
deneyen rektorlukten de denemenın sonucunu
bıldırmelennı ıstıyor
YOK başkanhgına, gonderen rekıorlukçe,
hemen her olayda "gereksınım olmadığı" yanıtı
venlıyor Oysa, kımı zaman gondenlen elema-
nın derslennı usüenebılecek oğretim elemanı
bulunamamış ve bu dersler, >onetımce yenı ka-
rarlar alınarak ders ızlencelennden çıkanlmıştır
Okutulması kesınkes zorunlu derslennı vermek
uzere de, bu konularda yetışmışolmadıklan bılı-
nen oğreüm elemanlan, hatta oğretmenhkle ılgı-
sız kımseler gorevlendınlmıştır Öte yandan,
maaş karşılığı zorunlu haftalık ders yuku, oğre-
tim gorev Iılennde 12, yard doç , doçent ve pro-
fesorlerde 10 saat olmasına karşın, çoğu oğretim
elemanının haftada 15-30 saat ders verdıklen ve
bunlara her fazla saat ıçın devlet butçesınden,
aşın yorgunluklan nedenıyle. net 31 000 - 59 000
TL ek ders ucretı odendığı de bılınmektedır
Özetle, rektörluğun elemanını gen alması kamu
yaran yonunden de zorunludur
Elemanın reddı uzenne, deneyen unıversıte
olumlu goruş bıldırmış bıle olsa. YÖK deneme
suresını bır yıl daha uzatıyor Yıl sonunda unı-
versıte yıne "gereksınımımız yok" dıyor YOK
yenıden deneme suresını bır yıl uzatıyor Bu
uzatmalar3 4,vb kezvınelenı>or
Kımı olayda ıse. deneyen unıversıte YOK e
gızlı yanıtında, yıllarca denedığı elemanın yenı
bır unıversıtede denenmesını onenyor Bunun
uzenne, yurutme kurulu ıkıncı bır unıversıte be-
hrhyor ve oğretim elemanı burada da bır sure
denenıyor Bu uruversıtenın arzusu uzenne de,
elaman yıne 'gızlı' damgalı bır zarftan 3 bır unı-
versıtede deneneceğını oğrenıyor Çunku
YOK'un "kanısı" çoğu yonetıcı ıçın bağlavıcı
sayılmakta YÖK ıse. aynı öğretım elemanının
bıle arahksız yedı, hatta dokuz >ıl "denenmesı' -
nde hıç bır sakınca, yanlışlık, haksızlık gorme-
mektedır1
Ancak, m 7 L ıle YOK'e "unıversıte ıle ılışığı-
nı kesme" vetkısı de tanınmışken. yalnızca art
arda deneme kararlan alınması, alınan bu ka-
rarlann yasal. haklı hıçbır nedenı bulunmadığı-
nı kanıtlamaktadır
Uygulama gerekçesı Yukanda maddenın m
7 L'nın bu konuda ıçenğı ve sınırlan belırsız ge-
nel anlatımlar kullanıldığına değınılmıştı Uygu-
lamada ıse once oğretim elemanı hakkında bır
dısıplın soruşturması açılıyor Çoğu kez de, so-
ruşturmanın konusunun suç sayılamayacağı ya
da bu clemanla ıigısı bulunmadığı bılınmesıne
karşın, soruşturma başlatılıyor ve gereklen ya-
pılıyor Ancak sonuçlandınlmayıp, askıda bıra-
kılan bu soruşturmadan hemen sonra. aynı
eleman "denenmek uzere" başka bır kenttekı
unıversıteye uzaklaşünlıyor Çunku. unıversıte
yonetıcılen m 7 L'den yararlanırken ceza verme
konusunda hıç bır engelle karşılaşmamaktadır-
lar
m 7/ L ve obür yasal hukumler
a- Dısıplın yönetmelıklen Uyan cezası.
"Yukseköğretım Kurumlan Oğrencı Dısıplın
Yonetmelığı' (2>'nde. oğrencılere "oğrencılık
gorev lennde ve davranışlannda daha dıkkatlı
olması gerektığının yazı ıle bıldınlmesı' olarak
tanımlanır (m 5 a) Öğrencının savunması alın-
mamışsa, ceza ıptal edılebılır (m 16) Öğretım
uyelen ıle ılgılı uyan cezalannda da benzer ku-
rallar uygulanır
Buna karşı, m 7 L oğretim elemanlanna karşı
tam bır gızlılık ıçınde kullanılmaktadır
Oysa, "Denenmek ıçın unıversıte değışımı"
bır oğretim elemanı ıçın hıç kuşkusuz. uyan ce-
zası ıle karşılaştınlmayacak ağır bır yaptınmdır
"Denenmesf'ne karar venlen eleman "Yukse-
köğretım Kanunu'nda ongorulen gorevlen yen-
ne getırmekle yetersız"lıkle, "Yukseköğretım
Kanunu'nun amaç ana ılkelen ve ongorduğu
duzene aykın davranmak"la suçlanıyor Bu ge-
rekçelerle unıversıtesı ve kentı değıştınhyor Bu
yaptınmın YOK karan ve gızlılıkle uygulanma-
sı onu "kuşkulu" duruma getınyor Her ıkı unı-
versıtenın oğrenalen, musdahdemlen ve kendı
meslektaşlan onunde kuçuk duşüruyor Yonetı-
alenn gozunde "mesleksel ılerlemesı engellen-
mek gereken eleman hahne getınyor Bu sakın-
calara karşın eleman ıstıfa etmemışse, çalıştıgı
unıversıteler art arda m 7/L ıle, 3-5 kez daha de-
ğıştınlebılıyor
b- Turk Yurttaşlar Yasası'nın "Bır hakkın.
salt başkasına zarar vermek ıçın kotuye kullanı-
lamavacağj"hukmu(m 2). hukukumuzun genel
bır buyruğudur m 7 L ıse yetkılenn kotuye kul-
lanılma yolunu açmıştır
c- Anayasa hukumlen 1982TC Anayasası'-
na gore oğretim elemanlan bılımsel çalışmala-
nnda ozerktırler (m 130 4) Ancak. m 7 L ıle
yonetıcılere keyfı uygulamalara elvenşlı genış
yetkıler tanınması, bılımsel ozerklığı yok edebıl-
mektedır
Anayasaya göre "çalışma herkesın hakkı
dır" (m 49 1) YÖK Yasası, doçent ve profesor-
lenn gorevdeyeterlılıklennı asıl sayarak, bunlar
ıçın ış guvencesı ongormuş, gorev yen değışıklığı
ıçın kendı ısteklennı aramıştır (m 25- 26) Geçı-
cı gorev lendırmelerde bıle oğretim elemanlanna
bellı guvenceler sağlanmıştır Ancak, m 7 L ıle,
vonetıcılere, oğretim elemanlannı ıstıfaya zoria-
ma yetkısı venlmış bulunuyor
Yıne anayasamıza gore, "Kımseye ezıyet ya-
pılamaz, kımse ınsan haysıyetı ıle bağdaşmayan
bır muameleye tabı tutulamaz " (m 17 3), "Me-
murlar a savunma hakkı tanınmadıkça dısıp-
lın cezası venlemez" (m 129 2)
Oysa > ukandakı açıklamalardan da anlaşıldı-
ğı gıbı, m 7 L ıle öğretım elemanlanna açıkça
"ezıyet" "ınsan haysıyetı ıle bağdaşmayan
muameleler" uygulanabılır
ç- Devlet Memurlan Yasası na gore, adaylık
suresı ıkı yıldan çok olmaz (m 54), İş Yasası'na
gore, ışçı en çok uç ay denenebılır (m 12) Buna
karşı, m 7 L, unıversıte oğretim elemanlannın
her zaman ve suresız denenebılmesını ongör-
mektedır
d- Uluslararası anlaşmalar
"İşkence ve Dığer Zalımane, Gaynınsanı veya
Kuçültucu Muamele veya Cezaya Karşı Bırleş-
mış Mılletler Sozleşmesı"nın m 16 2'sı şoyledır
"Devlet, işkence derecesıne varmayan dığer
gaynınsanı veya kuçültucu muamele gıbı fiılle-
nn bır kamu gorevlısı tarafından ışlenmesını
onlemekleyukumludur " o>
"Işkencenın ve Gaynınsanı veya Kuçültucu
Ceza veya Muamelenın Önlenmesıne Daır Av-
rupa Sozleşmesı" ı4)) de benzer hukumler ıçer-
mektedır ve bu Sozleşmeler Türkıye ıçın yasa
değenndedır
Bu vb sozleşmeler de m 7 L'nın "gaynınsa-
nı", "kuçültucu" muamelelennı yasaklamakta-
dır
SONUÇ
Tek bır hukmu bıle hukuk kurallanna, ınsan
haklanna boylesıne ters bır yasanın 'çağdaş" ol-
duğu savı ınandıncı olabıhr mı
0
Ünıversıtelen-
mız ıçın yenı bır yasal duzenleme yapılarak
YOK'un en kısa surede kaldınlmasında sayısız
yarar vardır
(DResmıG 204 1982 17670
(2)RGH I 1985 18534
(3)Ona> karan 166 1988 13O23IRG 108 1988 19895)
(4)Ona> karan 26 2 1988 12649 (RG 27 2 1988 19718)
ARADABIR
Av. ERGİN CÎNMEN
îsî.Barosu Yönetim Kurulu Üyesi
Yeni Gelişnteler
Türkıye, Avrupa insan Hakları Sozleşmesı'nı (AİHS) 10
Mart 1954te onamış, bıreysel başvuru hakkını ıse 22 1
1987 de tanımış ve tanıma oelgesını Konsey Genel Sekre-
terlığı'ne 28 1 1987 gunu vermıştır
Çekıncelere ılışkın metın aynen şoyle
"/ Başvuru hakkmın tanınması, sadece Türkıye Cumhu-
rıyetı anayasasının uygulandığı smırlar ıçındekı topraklar-
da Turk kamu makamlarınm fııllenne veya ıhmallerıne
ılışkın ıddıaları kapsar
II- Bu beyanla komısyona tanınan yetkı bakımmdan, Tür-
kıye'nın sozleşmenın 15 maddesı muvacehesınde ozel
hallerde sozleşmeden kaynaklanan yukumluluklennı kı-
sıtlamasını gerektırecek durum ve koşullar, Turk anayasa-
sının 119 ıla 122 maddelerı ışığında yorumlanmalıdır
III- Bu beyanla komısyona tanınan yetkı, askerı persone-
lın hukukı statusune ve ozellıkle Sılahlı Kuvvetler'ın dısıp-
lın sıstemıne ılışkın hususları kapsamayacaktır
IV- Bu beyanla komısyona tanınan yetkı bakımmdan
sozleşmnm 8, 9, 10, 11 maddelennın 2 fıkralannda yer
alan demokrattk bır toplum kavramı, Turk anayasasında
yer alan ılkelere ve ozellıkle anayasanın dıbacesı ve 13
maddesıne uygun olduğu şekılde anlaşılmalıdır
V- Bu beyanla komısyona tanınan yetkı bakımmdan Turk
anayasasının 33,52 ve 135 maddelerı, sozleşmenın 10 ve
11 maddelerı ne uygun olduğu şeklınde anlaşılmalıdır
Bu beyan, bıldırış tarıhınden sonra meydana gelen olay-
lara ve bu olaylara dayalı hukumlere ılışkın ıddıaları kap-
sar Bu beyan, Avrupa Konseyı Genel Sekreterı ne bıldırı-
mın tevdı tarıhınden ıtıbaren uc yıl ıçın gecerlıdır '
Çekıncelerıngeçerlılığısorunu hukuk çevrelerındetartı-
şıhrken TBMM Başkanı Sayın Husamettın Cındoruk un
basına yansıyan açıklamasını okumuştuk Sayın Cındoruk
. bu açıklamasında, çekıncelerın kaldırılacağını soyluyor-
du Nıhayet 21 5 1992 gunlu Resmı Gazetede Bakanlar
Kurulunun 27 4 1992 tarıhlı karan yayımlandı Bu karara
göre bıreysel başvuru hakkı 3 yıl daha uzatılırken II III, IV
sayıiı çekınceler kaldırılıyordu Olumlu ama yetersız olan
bu karann anlamı neydı?
Arükolağanustu hal ve sıkıyonetım duzenlerınde AİHS -
nın 15 maddesı ıhlal edıldığınde bıreysel başvuru yoluna
gıdılebılecek Aynı şekılde, Sılahlı Kuvvetler mensupları
ve tum askerı personelın yasal rejımı AİHS ye uygun hale
getırılecek Aksı takdırde bu nedenle hakları ıhlal edılenler
komısyon ve dıvan onunde Türkıye den davacı olabılecek-
ler Artık 1982 Anayasası nda belırtılen demokratık top-
lum duzenı' geçerlı olmayacak Geçerlı kavram, AİHS ıle
behrlenen "demokratık toplum duzenı olacak
Yukanda belırttığımız gıbı, Bakanlar Kurulu nun bu ka-
ran yetersızdır Aslında tum çekıncelerın kaldırılmas. ge-
rekıyordu Nıtekım, V çekıncesının komısyon ve dıvan
onunde kabul gormesı mumkun değıldır Çunku anayasa-
nın 33 maddesınde yer alan dernek kurma hakkı, 52
maddesınde yer alan sendıkal faalıyet hakkı, 135 madde-
sınde yer alan kamu kurmu nıtelığındekı meslek kuruluş-
larının faalıyetlerını duzenleyen ılkeler, AİHS nın ılgılı
maddelerıne aykırı bulunmaktadır Bu aykırılığı hukumet
de tMİıyor kı bu çekıncelerın kaldınlması yoluna gıdemedı
Yıne Turk hukumetı tarafından bır çekınce olarak kabul
edılen son paragrafta yazılı (V ten sonra gelen) beyanın
da komısyon ve dıvan tarafından kabul gormesı olanaksız-
dır Çunku bu beyana gore bıreysel başvuru hakkı ancak
28 1 1987 tarıhınden sonra meydana gelmış olan olaylara
ve bunlara dayalı mahkeme kararlarına karşı olan ıddıala-
ra hasredılmıştır Bu durumda AİHS ye aykırı ışlem 28 1
1987 tarıhınden once olmuşsa bu ışlem nedenıyle venl-
mış olan AİHS'ye aykırı mahkeme kararının tarıhı 28 I
1987'den sonra bıle olsa kışının bıreysel başvuru hakkı
bulunmayacaktır Bu nıtelıkte bır çekınce beyanının ko-
mısyon ve dıvan onunde kabul gormesıne pek ıhtımal ve-
remıyoruz
Artık etkın bır savunmayı, bıreysel başvuru hakkından
soyutlayarak duşunmenın mumkun olmayacağını yınele-
yerek belırtmek .stıyoruz
TARTIŞMA
KIT'lerle Daıts
Gelışmış ülkelerde KİT'lenn özelleştınlmiş olması yarar
sağlayabılır Ama gelışmekte olan ülkelerde KİTlenn
mısyonunun bittığinı söylemek yüzde yüz doğru tanı olarak kabul
edılemez.
KIT'lere yonehk tepkıler suruyor
DeğerlendırmeIereT)akıhrsa,
Enflasyonun bu denlı artmasında suç-
iu KİT'ler
Butçe açığının nedenı KİTler
İşçılere ve memurlara msanca yaşama
sınınndan duşuk ucret venlmesının ne-
denı KİTler
, Kalkınma hızının duşuk olmasında
handıkap KİT'lerde
KIT'ler KIT'ler
1992 yıhna gırerken KİT'lenn ozel sek-
tore devn "ekonomık polıtıka"nın bınn-
cı maddesını oluşturuyor Özelleştırme
ışlemme bırdenbıre geçılebılmesı çok zor,
hatta olanaksız Bu nedenle ılk aşamada
ozerkleşme yoluna gıderek KİT'ler ozel-
leştırmeye hazırlanacak Bu yolla da
Turkıye'yı buyuk sıkıntılara surukleyen
KFT'lerden kurtulanacak
Bız. KIT'len satarak 1 urkıye'yı duzlu-
ğe çıkaracağına ınanan anlayışı, okullan
kapatarak mılh eğıtımı duzeltme anlayışı
ıle eşdeş gorüyoruz Ulkelenn sosyolojık
ve ekonomık durumlanna göre oluştur-
duğu genel yapılar gorungeler vardır
Her ulke sosyo-ekonomık ve sosyo-kul-
turel yapısına gore toplumuna ve gelece-
ğıne yon venr Bır ulkede başanlı sayılan
ekonomık kararlar, otekı ulkelenn ıktı-
sadı programlannda hıç gereklı olmaya-
bılır Ya da bambaşka bıçımde uygulama
zorunluluğu getınr
Gelışmış ülkelerde KİT'lenn özelleştı-
nlmiş olması yarar sağlayabılır Ama ge-
lışmekte olan ultcelerde KIT'lenn mısyo-
nunun bıttığını söylemek yuzde yuz
doğru tanı olarak kabul edılemez
Sosyal dengelenn oturmadığı, demok-
rasının çağdaş olçulerde çalışmadığı. ça-
lışma vaşamına donuk oluşumlann. ıste-
nılen olçu ve duzeyde guvenceler getınme-
dığı, ışsızlık oranının normal olçulere
ındınlmedığı. ışsızlık sıgortası gıbı hu-
kuksal dayanaklann bulunmadığı bır
ülkede. KİTlen ozelleştırmek beklenılen
amaçlardan ote pışmanhk yaraUcak so-
nuçlar>aratabılır
Bınlerce ınsanı sokağa atarak Türkıye
gıbı ışını kaybeden bır kımsenın kolay
kolay ış bulamayacağı bır ulkede, ınsan-
lan açlığa. bunalıma tutsak edıp kurul-
maya cahşılacak ekonomık dengelenn.
sosyal patlamalarla ulke>ı kaosa ıtebıle-
ceğını söylemek hıç de bır kestınm. bır
onbıh değıldır
'Devlet baba değıldır". herkes başının
çaresıne baksın dıyenler, KİT'lenn ozel-
leştırmesını ıste>enlerdır Ama ozelleştır-
menın hukuksal ve yonetsel yukumlulu-
ğunu almış olanlann kışısel olarak
vaşam duzeylenne, gehrlenne ve mal var-
İıkjanna bır bakahm, sulaleler dahıl,
KİT
ler ozelleştınhp çalışanlann antıl-
masmda tek bır bırey olarak dahı zarar
gorecekler mı
9
Hıçbır zaman açlık ve so-
kakta kalma korkusu yaşamamış ve ya-
şamayacak ınsanlann. bu nskı ve tahh-
sızhğı hayatlan boyunca yaşamava tut-
sak ınsanlann çektığı acılan bılemeve-
ceklen ıçın yuz bınlerce ınsanın ekmek
kapısı KIT'len hemen ozelleştırelım yar-
gısını vemnesı çok kolaydır
1985 yılına değın, kârh ve venmlı bır-
çok KİT bugun neden zarar batağında,
"ŞEKER FAB 1985'ten once 31 mıl-
>ar kâr, 1990"a gelındığınde 1 tnlyon 300
mılyar zarar
THY 1985'te 25 mılyar kâr 1990'a ge-
lındığınde 219 mılyar zarar
TCDD 1985'te II mılyar kâr, 1990'da
2 tnlyon zarar
ETİBANK 1985 kân 105 mılyar
1990'a gelınce 322 mılyar zarar
DENIZ İŞL 1985'te 49 mılyar kâr,
sonrakı donemde 290 nulyar zarar
TAŞ KÖMURÜ IŞL 1985'e kadar
her yıl ortalama 10 mılyar kâr, 1990'dakı
zaran 1 2 tnlyon
TEK 277 mılyar kârdan, 4 7 tnlyon
zarara " (Sabah - B Coşkun 22 Ocak
1992)
Son yedı yılda ne oldu da bütun artı de-
ğerlenn hepsı eksıve donuştu Bu yıllar
ıçensınde uzaydan gelen canhlar mı
KİT'len yönettı
Son 8-10 yılda KIT'lerdekı yönetim
olgusunu, kendısı ıçınde olarak yaşama-
mış kımseler ıçın acaba bu denlı zaran
oluşturacak ne gıbı olumsuzluklar olu-
yor da KIT'ler bu hale gelıyor duşuncesı
oluşabıhr Bu kuruluşlann başında (yo-
netımınde) yer almış kımı yonetıcılenn.
yonetımındekı KITı nasıl babasının çıft-
lığı gıbı kullandığını. sıyasılenn emır ku-
lu olarak ne hallere getırdığını bu kuru-
luşlarda çalışan bırçok kışı çok ıyı bılır
Basın bunlann bır kısmını orneklen ıle
dıle getırmeye devam edıyor Adlı ma-
kamlara ulaşan suç dosyalan bır anlam-
da bu olumsuz tablonun somut goruntu-
sudur
KIT'ler ozelleşebılır Ama yen zamanı
gehnce ve vıcdanlan rahatsız etmeden
Yaşamını çoluk çocuğuyla devletın vere-
ceğı uç kuruşa bağlamış. gunahsız ınsan-
lar sokağa dokulmeden Onlann boğa-
zından keserek verdığı vergılerle kurul-
muş bu kuruluşlar, yok fiyatına şuna
buna armağan edılmeden
En onemhsı de bır zamanlann bu guzı-
de kuruluşlannı bugun bu hallere getı-
renlerden tek tek hesap sorup gereğını
>aptıktan sonra
BLRHANÖZBEV
SEK4
Başmufettışı
Hürpa/Simpa/Çimtur/Türkiye İş Bankası iş birliğinin yarattığı olağanüstü avantajlar
Türkiye'de ve dünyatia ilk defa
Çok "özel"bir
anahtar
Tapulu
Devre Mülkler
Hürpa'dan...
I.Serbest Dolaşım Sistemi (SDS)
Sadece bır devre mulku tapusuyla alarak Bodrum Çeşmeve
Alanya dakı tesıslenmızın hepsınden yararlanma ımkanı
2.Devre Değişim Sistemi (DDS)
Sadece bır devre mulku tapusuyla alarak farklı tanhlerde tatıl
yapma ımkanı
3.lade Garantisi
Vade suresı dolana kadar odeme guçluğune duşulduğunde lade
etme garantisi
4. Vazgeçme Güvencesi
Devre mulku gorup kullandıklan sonra memnun kalınmadığında
vazgeçme guvencesı
5.5/7 Ekonomık Fiyatlar, En Uygun
Ödeme Koşulları, Çok Seçenek...
12 Mılyon TL den başlayan peşın fiyatlar 423 000 TL den başlayan
taksıtler 40 aya kadar vade Her aıleye uyabılecek genışlıkte
daıreler mustakıl vıllalar 15 ve kesıntısız 21 gunluk devre
mulkler Yılda ıkı mevsım 30 gun devre mulkler Hepsı tapulu
Bu avanlajlar sınırlı bır kontenıan ve 30 6 1992 tarıhıne kadar katılanlar ıçın
gecerlıdır Acele edıni Hemen bugun Hurpa'yı arayın* Ayrıntılı bılgı Hurrıyet te
HURPA MERKEZ Tel (1) 2 3 2 3 2 0 0 (12 Hat/Faks ( h 247 98 94 SİMPA MERKEZ Tel ( 1 ) 2 4 7 4 2 01 2 3 0 6 7 21 Faks ( 1 ) 2 4 7 4 2 24
PENCERE
Altın Arayıcısı...
Altın arayıcılarının oykulerı tukenmez Holıvut bu Konuyu
somure somure bıtırememıştır Ama ben masalımsı bır se-
ruven anlatacağım
Bır altın arayıcısı varmış, butun benlığıyle kendını bu ışe
adamış Genclığınde ınanmış kı bır gun altın bulacak, cok
zengın olacak, mutluluğa erışecek Sarp dağlarda, çetın ka-
yalıklarda, ucurumlaşmış vadılerde altın araya araya tuket-
mış gençlığını, yorulmuş, bıtkınleşmış, umutları umutsuzlu-
ğa dönuşmuş yavaş yavaş Son bır kez bır ırmak kenarın-
da yukselen kayalıklarda altın arıyormuş Sabahın körunden
akşamın karanlığına değın delmeye çalışırmış kocaman ko-
caman taşları Gunler, aylar, yıllar boyle gectıkce, yüreğın-
dekı gerılımler artar, sınırlerı torpulenır, bıkkınlığı ağır basar-
mış En sonunda bır oğle sıcağında canınatak demış Gok-
tekı bulutlara kadar yukselen sesıyle bağırmaya başlamış
— Be adam ne cabalıyorsun'' Yok ışte altın, yok, yok,
yok Anla artık bu gerçeğı
Ve elındekı kazmayı bır yana savurup her şeyı bırakmış,
ardına bakmadan yuruyup gıtmış, bır daha altın aramaya töv-
be etmış
*
Masal burada bıtebılırdı
Bıtmıyor
Oykuyu masallaştıran bundan sonrakı bolumudur Ma-
salcıbası dıyor kı
Altın arayıcısı ışını bırakıp gıttığı zaman, dunyanın en zen-
gın altın damarlarından bırısıne bes santım uzaklıktaydı Eğer
bıraz daha kazabılseydı, damarı bulacaktı, erışecektı ozlem-
lerıne, kavuşacaktı umutlarına
*
Masallar coğu kez bır tekerlemeyle bıter
"Onlar ermış muradına
Bız çıkalım kerevete '
Ne var kı hayatta muradına eren tek kışı yoktur Çunku
ınsanın muradına erdığı noktada durmaz yaşam, surer son-
suza doğru, başı sonu bellı olmayan bır ırmak gıbı akar Tarı-
hın bılınmezlıklerınden gelen ve günumuzde gurul gurül akan
bu ırmak, ne bızımle başlaöı ne bızımle bıtecek Insanlık de-
ğışe değışe, dalgalana dalgalana, donuşe donuşe, uygarla-
şa uygarlaşa geleceğe doğru akıyor Uygarlık kavramı da bu
akış boyunca durmadan degışıyor Roma uygarlığıyla Islam
uygarlığı, Maya uygarlığıyla 20 yüzyıl uygarlığı bır değıldır.
Eskı Turk soylencelerındekı gıbı her çaöda bır Kızıl Elma'dır
uygarlık
•
Çağdaş ınsan, ınsanlığın değışımınde geçerlı yasaları bı-
len kışıdır
Somurunun bınlerce yıldan ben sürduğunü, ozgurluğün
ha deyınce elde edılecek bır şey olmadığını bılen ınsandır
çağdaş ınsan Bu gerçek, bılıme donuşunceye dek bınler-
ce yıl yaşandı, nıce acılar çekıldı Çağdaş ınsan altın arayı-
cısı değıldır Genclığınde sarp kayalıklara kazmasıyla saldı-
ran, ama altın damarına rastlayamayınca umutsuzluktan tu-
kenıp bıten altın arayıcısı, çağdaş bılıncten uzakta bır serü-
ven adamıdır
Toplumu daha uygar bır duzene k?vuşturmak ıçın yola çı-
kan kışının mantığı, çıfte su venlmış bır çelık gıbı yalın, guç-
lu, dayanıklı, esnek olmalı
•
Bız ıstesek de ıstemesek de ınsan toplumlan değışecek-
tır Ne var kı bu değışımı hızlandırmak ve daha özgur, daha
uygar bır topluma hemencecık erışıvermek tutkusu, bazen
buyuk yanlışlara yol açar, buyuk yanılgıların tuzaklarını ka-
zar Bu da tarıhte ve günumuzde çok gorulmuş bır olaydır
Hıçbır zaman buyuk doğruları ve yalın gerçeklerı değıştıre-
cek değer taşıyamazlar boylesıne yanılgılar ve yanlışlar
Yanılgılar da yenılgıler de ınsanlar ıcındır, ama, kendını top-
luma adadığını söyleyen kışının bır altın arayıcısı kadar ben-
cıl, bıreycı, çıkarcı ve kor olmaya hakkı yoktur
SERVER TANILU—
İslâra
çâğımıza
yanıt
verebilir mi?
Ltd.Şti.
Ankara Caddesı No 54 Sırkecı/IST
Tel 512 21 58 • 512 50 80 • 528 17 54
D
p r o g r a
^M Ma c i
2
n u
r
e a
R
m 1
a j a
i g n
e a d y
a r ı n
n s d
n t o s h
iı
7 5
m a
a n
r
a r ı y
g ı 1 e n
0 2 3
r a 1 ı
d e v u
S t u d i o
S e t G
k u l l a
e n e y i n
v e
o
n a b i l e n ,
ı 1 i
O p e r a t ö r ü ^ H
o r u 2 .
e n 1 e r i
2 ( 4 H
t e 1 e f o
a 1 m a 1
i c a o 1 u n u r
U L T R A
n
at )
n d a n
a r ı
İLAN
ERZURUM ASLİYE 2. HUKUK
HÂKİMLİĞİ'NDEN
1991/244
Davacısı Dursun Serçe tarafından davalı Ayşe Serçe aleyhıne açıl-
mış bulunan boşanma davasının yapılan duruşması sırasında venlen
ara karan gereğınce,
Davalı Ayşe Serçe'ye duruşma gununu bıldınr meşruhatlı davetıye
çıkanlıp davetıyenm bıla ıkmal lade edıldığı, bu kerre zabıtaca şah-
sın açık adresı araştırılmış ıse de adresının bulunamadığından evrak
bıla ıkmal ıade edılmış olmakla davetıyenm ılanen teblığıne karar ve-
rılmıştır
Davacı Dursun Serçe davalı ıle nıhen ve fikren anlaşamadığım ve
bır daha bır araya gelıp aıle bırlığını yurutmelerıne ımkân olraadı-
ğından boşanmalarına karar verılmesını ıstemış
Davalı Ayşe Serçe'nın duruşmanın atıb bulunduğu 7 7 1992 günu
saat 9 OO'da mahkememız duruşma salonunda hazır bulunması veya
kendını bır vekılle temsıl ettırmesı davetıye yenne kaım olmak uzere
ılanen teblığ olunur 18 5 1992
Basın 47972