Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 3 HAZIRAN1992 CARSAMBA
14 DIZI-YAZI
Eski DİSK Genel Sekreteri Fehmi Işıklar, üç gün boyunca gördüğü işkenceninizlerini hâlâ taşıyor
Işkeııce başlıyor, ışıkları yakın
— 4 —
12 Eylül oncesınde Devnmcı Işçı
Sendıkalan Konfederasyonu (DISK)
Genel Sekreten olan Fehmı Işıklar, şu
anda Mıllet Mechsı Başkanvekıllığı
koltuğunda oturan bır mılletvekılı
Bıhndığı gıbı Fehmj Işıklar, HEP Ge-
nel Başkanlığı da yapmıştı 12 Eylul
oncesınde yaşadıklannı şoyle anlatı-
yor "Yaklaşık uç gun surdu ışkence
Gozu donmuş ınsanlann, bınnı lınç
etmesı gıbı bır şeydı bu Hurdahaş ol-
muştum Bır yetkılı 'Burası son durak,
sen buradan hıç çıkamayacaksın de-
dı " Fehmı Işıklar, kısmen savunma-
sında da anlattığı bu yaşadıklannı
yakında kıtaplaştıracak Işte Fehmı
Işıklar'm 12 Eylul donemınde yaşa-
dıklan
- 12 EylüTden sonra nasıl gözaltına
alındığınızı anlatır mısınız?
IŞIKLAR -11 evlul gunu ıhtılal ola-
cağına ılışkın bır haber almıştık O
gece evı terk etüm "İzmır'e gıdıyo-
rum" dedım ve evden çıktım Bır arka-
daşın evınde kaldım bır sure O arada
DİSK ıle ılgılı bır bıldın yayımlandı
Bunun ûzenne nerelerde saklanabıle-
ceğımı duşunmeye başladım Sonun-
da Sheraton Otelfnde saklanmava
karar verdım
Iki kapılı Sheraton
- Saklanmak için bura>ı seçisininn
nedenı neydi?
IŞIKLAR - 12 Eylul'den sonra
ozellıkle de gecekondu mahallelenn-
de, toplu aramalar yapılıyordu Ora-
larda saklanamazdım Akla gelmeve-
cek bır yerde saklanmalıydım Shera-
ton Otelı akla gelmeyecek yerlerden
bınydı Ancak o otelı seçışımın en
onemlı nedenı ıkı kapılı oluşuydu Hıl-
ton bıle ıkı kapılı değıl Sheraton'un
bın garajda olmak uzere ıkı kapısı var-
dı Herhangı bır tehlıke anında, bır
haber almada çıkabıleceğım ıkıncı bır
kapı gerekıvordu
- Pekı otelın resepsivon gorevlileri ta-
nımadılar mı sızi? Otele nasıl yerleşebil-
diniz?
IŞIKLAR - Bır hanım arkadaşım
vardı Boşandığı eşının adıyla tutmuş-
tu odayk Yanı, eşıyle bırhkte tutmuş
gıbı olmuştu O hanım arkadaş odayı
> J L anıanıma gelip "Gözünü bağlayacağız"
dediler. Gözümü bağlayıp bir yeriere çıkardılar.
O ana kadar söziede olsa herhangi bir saldın
yok. Ama ondan sonra alışılmamış bir
sorguîama, tehdit, zaman zaman vurma...
Yumrukla, copîa vuruyoriardı. Sanki elektrikli
[ bir cop gibiydi. Sorgu bittiğinde her yerim,
özellikle deellerim şişmiş, morarmıştı.
•H^ -+T' •
ÜNLÜLER
İŞKENCEYİ
ANLATIYOR
LITH OFLAZ
Ama ondan sonra alışılmamış bır sor-
gulama, tehdit, zaman zaman vur-
ma Yumrukla, copla vuruyoriardı
Sankı elektnklı bır cop gıbıydı Epey
bır sure bu sorguîama surdu Yazdı-
lar, çızdıler. bır şey de ımzalatmadılar
Sureklı, "İhtılalı nasıl haber aldın" dı-
tutup anahtan dışan getırdı Böylece s o r u y o r l a r d l
Sorgu b.ttığınde her
resepsıyon gorevhlenyle muhatap ol- e n m o z e l h k l e d e e l l e n m ş m o
_
madan otele gırdım Sonra sıyah goz-
lük takmıştım. lanınmayacak bır hal-
deydım
- OtekJe o hanım arkadaşıntzla bır-
likte vakalanmtştınız sanırım?
IŞIKLAR - Ovle ydnsıtılmışü, ama
rarmıştı
-Sonra?
IŞIKLAR - Sonra yenıden emnıyete
gotürduler Yıne gozümu bağlamış-
lardı Bır ara dayanamayıp gozumde-
kı bantı çıkardım Baktım bır asken
değıl Oteldekı odamda yalmzdım _a
raçtayım Arabada da kımse yok .
Kapı çahndı Saat 14 30 sulanydı N e v s e ı ş t e
, o asken araçla emruyete
Kalkıp kapıyı açtım Karşımda o ha- '
k d d k l l krum arkadaş ve yanında kolyelı, ıpek
gomleklı ınsanlar duruyordu Benı
teslım almaya gelen polısler böyle gı-
yınmışlerdı Hanım arkadaşı başka bır
yerde ele geçırmışler ve boylece nerede
olduğumu oğrenmışler Belkı kapıyı
açmam kuşkusuyla da o hanım arka-
daşı beraberlennde getırmışler Zaten
otele de kuşku uvandıracak bır şekılde
gelmemışler San renklı son model bır
Mercedes ve kolyelı, ıpek gomleklı ın-
sanlar Neyse, odaya gınp "Hazırlan
gıdıyoruz" dediler Her ıhtımale karşı
çantam hazırdı zaten Onlarla bırlıkte
çıktık Yakalanışım boyle olmuştu
thtilali nasıl öğrendin?
- Sizi nereye görurduler?
IŞIKLAR - Once emruyete gotürul-
dum Emnıyette bır şey yapmadılar
Aynı gunun akşamı Hasdal'a götur-
duler O akşam da herhangı bır şey
yapmadılar Benı yalnız başıma bır
odaya koydular Ertesı gün oğlen gı-
bıydı Yanıma gelıp "Gozunu bağla-
goturüldum Sanınm dörduncu kata
çıkardılar Otele yerleşmemde bana
yardımcı olan o hanım arkadaşı da ge-
tırmışlerdı "Yan yana durun" dediler
Yan yana durduk, fotoğraf çektıler
Bız once ışlem ıçın çeküklennı sandık
Sonra astsubay mı teğmen mı olduğu-
nu şundı tam anımsamadığım bır as-
ker görevlı yanımıza gelıp "Kolkola
gınn" dedı O zaman bu fotoğraflann
bır amaç ıçın çekıldığını anladık Ve
boylesıne bır fotoğraf çekürmemek
ıçın dırendık Dırenmemız üzenne bır
yerlerle telefonla konuştular İlk çek-
üklen fotoğraf yeterlı bulunmuş ola-
cak kı fazla ustelemedıler 19eylülden
25 ekıme kadar orada gozaltında kal-
dım Bu sure ıçınde zaman zaman sor-
guîama yapıldı
Otağ-ı Hûmayun: Son durak
- 25 ekimden sonra ne oldu?
IŞIKLAR - 25 ekımde "Hazırlan gı-
dıyoruz" dediler Benı bır mırubüse
bındınp Davutpaşa'ya jgotürdüler
Orası asken hapıshane Once bır ko-
yacağız dediler Gozumu bağlayıp gu ş a
konuldum Sonra hapıshane
bır yeriere çıkardılar O ana kadar soz- mııduruymüş, bınsı yanıma gelıp,
le de olsa herhangı bır saldın yok "Hazırlan" dedı Yıne gozümu bağla-
dılar Bır jıple ya da bır arabayla bır
yeriere gotüruldum Ancak 3-5 dakıka
sürdu vol Sonradan oğrendım kı
Otağ-ı Humayun'a goturulmuşüm
Orası da Davutpaşa'da bır yer Padı-
şah zamanında Otağ-ı Hurnayun ola-
rak kullanıldığı ıçın boyle denıyor
Tıpkı camı gıbı Sesler yankılanıyor-
du Çok geçmeden benı bır odaya aldı-
lar Bır yetkıh, "Burası neresı, bılıyor
musun" dıye sordu "Bıraz önce go-
revlıler konuşuyordu. sanınm Davut-
paşada'yım" dedım Bunun üzenne,
"Hayır o anlamda şormadım, burası
son durak sen buradan hıç çıkamaya-
•caksın' dedı Suçumuz, ıhülale teşeb-
bus etmek, sosyahst ulkelerden yar-
dım almak, halk savaşı başlatmak-
mış Içenğı bu olan ve yaklaşık 15
dakıka suren bır konuşma yaptı o yet-
kılı Konuşması bıtükten sonra da
"Şımdı anlat, bütun olaylan açık açık
anlat" dedı Ben, "Neyı anlatmamı ıs-
tedığınızı anlayamadım" dedım
- Evet, sonra?
IŞIKLAR - Bunun üzenne, 'Bırak
bu Mao taktığını" dediler ve saldırdı-
lar Yaklaşık bırkaç saat, nefesım kesı-
lınceye kadar vurdular Gozu donmuş
ınsanlann bınnı lınç etmesı gıbı bır
şeydı bu İlk darbeyı hayalanma ye-
mıştım Bırkaç kez yere kapandım
Kaldırdılar, duvara vurdular Hurda-
haş olmuştum Yumrukla, ellenne ne
gecınrlerse onunla vuruyorlardı Ne-
fes almakta guçlük çekıyordum Bır-
bırlenne 'teğmenım", "yuzbaşım".
"bınbaşım" gıbı asken rutbelerle hıtap
edıyorlardı Yaklaşık uç gun surdü bu
ışkence İlk24saatsuıçemedığım,tu-
valete çıkamadığım ıçın büyük sıkıntı
çektım
- Su içmenıze, tuvalete çıkmanıza izin
mı >ermivorlardı?
IŞIKLAR - Fvet, tuvalete çıkmak.
su ve sıgara ıçmek, yemek yemek ya-
sakü Zehırlenecek derecede sıkışmış-
tım Bırkaç kez tuvalete çıkmak ıste-
dıysem de reddettıler Ancak ıstenılen
bıçımde konuştuktan sonra tuvalete
gıdebıleceğımı, yemek yıyebıleceğımı,
su ve sıgara ıçebıleceğımı söyliıyorlar-
dı Hep halk deyımıyle 'altıma yap-
maktan" korktum O utanmayı yaşa-
mak ıstemıyordum Yanı, "altma ettı"
dedırtmek ıstemıvordum
-İlk 24 saatten sonra mı tuvalete çık-
manıza izin terdiler?
Askerin hoşgörüsû
IŞIKLAR - ilk 24 saatten sonra tu-
valete çıktım Ama sorgulamaalann
ıznıyle değıl Başıma nobetçı olarak
bıraktıklan askenn hoşgörüsuyle tu-
valete çıkabıldım Şoyle oldu Sabah
erkendı Nobetçı asker kıvranmama
sonunda dayanamadı ve benı tuvalete
gotunıp, "Gozunu açmadan ıhtıyacı-
nı karşıla" dedı Buna rağmen gozum-
dekı bağı hafif aralamama göz yum-
du Yaklaşık 5 dakıka bekledım
Fakat kendımı çok zorlamama karşın
bır turlu dışan çıkamıyordum Sanı-
nm tamamen psıkolojık bır olay
Tuvaletın kapısı açık asker karşınızda
ve artık be>ın nasıl kontrol edıyorsa,
dışan eıkamıyorsunuz Ancak o sıra-
da sorgulamacılar gelırlerse tuvalete
çıkmama ızın vermeyeceklen korku-
suna kapıldım Bu korku utanma duy-
gusunu bastırmış olmalı kı, 5 dakıka-
nın sonundd yanm yamalak da olsa
dışan çıkma ıhuyacımı karşıladım O
arada nobetçı asker, tuvaletın tasın-
dan bıraz da su verdı Kırlı mı kırlı, pıs
mı pıs bır tuvalet tası İşte tuvalette
kullanılan o tastan, tanfsız bır ıştahla
ıçtım suyu Bugune kadar ıçtığım en
tatlı su odur Tattığım ondan güzel bır
ıçkı yoktur vaşamımda
- Bu işkencenin üç gün surduğünü
soylemiştiniz...
IŞIKLAR- Üç gün süren işkencenin
sonunda ış, ya ölmek ya da onlann ha-
zırladığı ıfadeyı ımzalamak noktasına
geldı ımzalamanın uygun olacağını
duşundum Çünku öylesıne gerçekler-
le ılgısı olmayan. saçma sapan, zırva
şeylerdı kı, benım böyle bır ıfade ver-
meveceğımı ilk bakışta herkes anlaya-
cak Hazırladıklan ıfadenın özu de şu
Ben 49 gruba bolunmüş butün sol ha-
reketlen bırleştırmışım, Sovyetler'den
v e sosyahst ulkelerden para ve sılah al-
mışım devletı yıkmak ıçın de bır halk
savaşı başlatmışım Butun bunlann
DISK'tekı başmıman da benmışım 1
Mayıs'lan, mıünglen, grevlen bunun
ıçın yapmışım Hepsını bır kenara bı-
rakın, hıçbır zaman bu- araya gelme-
mış. bırbırlen ıçın söylemedıklennı
bırakmamış, uzlaşmalan soz konusu
olmayan sol hareketlen ben nasıl bır
araya geürebılınm
9
Bunun gerçekle
bır ılgısı olmadığını herkes bıhr Böy-
lesıne gerçek dışı bır ıfade ıçın olmeye
değmez djve duşündüm ve ıfadeyı ım-
zaladım İmzaladıktan sonra benı alıp
koğuşa göturdüler
- Bundan sonra ışkence bitti mi?
Uykusuz geceler
IŞIKLAR - Koğuşa gotürülduğüm-
de, uç gün üç gece uykusuz olduğum
halde, uyuyamadım Ve 45 gün sol ya-
nıma yatamadım Gorduğüm ışkence
ıç organlanmda bu>uk tahnbdt yap-
mıştı Nefes alamıyor, oksuremıyor,
aksıramıyordum Nefes aldıgım za-
man, ışkence sırasında yedığım darbe-
len >enıden yer gıbı oluyordum Hele
de oksurup aksırdığımda, ışkence sıra-
sındd yaşadığım acılan aynen yaşıyor-
dum Sonra benı rahatsız eden bır
başka olay, gecelen uyurken yatağım-
dan bağırarak fırlamaktı Tum koguş-
takı arkadaşlan uyandınyordum bu
yuzden Yanı ışkence o anlamda sü-
ruyordu Ruyalanma kazınmıştı ış-
kence Bu epey uzun surdu Hapısha-
nede yatüğım 4 yıl boyunca surdu
Şımdı çok az var Zaman zaman yıne
yataktan fırlıyorum bağırarak, kâbus
gıbı bır şey Ama sayılan azaldı, epey
azaldı Bu arada hapıshanede süreklı
olarak tsüklal Marşı ru soyletıyorlar-
dı. Soylerken de avazımız çıktıgı kadar
bağırmamızı ıstıyorlardı Bagırdıgım
zaman ışkence sırasında yaşadığım
acılar, yedığım darbeler aynen tazele-
nıyordu Bagırmadığım zaman darbe
yıyordum Bır de İsüklal Marşı'nın ış-
kence aracı olarak kullamlmasından
psıkolojık bır acı duyuyordum Yanı
hem psıkolojık, hem fızıkı bır acı du-
yuyordum o anda
- Bazı luşilen klam ediyoriarnuş gıbi
yapıp sahte bır senarvo hazırlıyorlar-
mış. Sıze de \ aptılar mı bunu?
IŞIKLAR - Tahta çaürülan ve ben-
zen şe> lerle bo>le bır sus verdıler, ama
yapmadılar Bu dedığınızı sendıkamı-
zın Bursa bolge temsılcısı olan İsmet
Cantekm adlı arkadaşımıza yapmış-
lar "Duanı et" demışler. sehpaya çı-
kartmışlar, boynuna ıp takmışlar
"Son sozunu soyle" demışler Tabıı
gözlen kapalı olduğu ıçın bunun duz-
mece bır ıdam olduğunu anlayamamış
arkadaş Bır anlamda ıdam olayını
yaşamış orada
YAR1\: AHMIT
Halikarnas ve İstanköy Kraliçesi I. Artemisia Pers-Yunan deniz savaşmda 5 gemiye komuta etti
Kral öldii, yaşasın kralîçe Artemîsia
POUTIKA VE OTESI
îlk Kadın Amiral — —
Halikarnaslı I. Artemisia
NURER UĞURLU
nlü tanhçi Herodot, MÖ 5. yuzyılın birinci yarısında hukum suren
Halikarnaslı I. Artemısia'yı bıze şöyle anlatıyor: Öbür kaptanlan saymıyorum,
saymamn yaran yok. Yalnız Artemisia'yı özellikle anmak ıstiyorum. Onun bir
kadın olduğu halde Yunanistan seferine katılmış olmasını hayranlıkla
karşılıyorum. Kocası ölmüştü, oğlu küçüktü. Girişken ruhu, erkekçe
korkusuzluğu, onu gereği olmadığı halde, sefere katılmaya sürüklemiştir.
—1 —
Dünyanın ilk kadın amıralı olarak
bılınen I Artemısid (M Ö V yy ilk
yarısı) Hahkarnassos (Bodrum) ve
ona komşu Kos (İstanköy) Adası'nın
kralıçesıdır Halıkarnaslı I Artemisia,
Pers hukumdarı Kserkses'e (M O
486-465) bağlı olarak egemenlık sur-
muş, onun Yunanistan sefenne katıl-
mış (M O 480-479), Atına yakınlann-
da Salamıs Adası açıklannda Perslerle
Helenler arasında yapılan buyuk de-
nız savaşında beş gemiye komuta et-
mış^ılk kadın amıraldır
Llnlu tanhçi Herodot, Halıkarnasiı
I Artemısıa yı bıze (VII kıtap) şoyle
anldtmıştır Obur kaptanlan saymı-
yorum, saymanm yaran yok Yalnız
Arıemısid'yı ozellıkle anmak ıstıvo-
rum Onun bır kadın oldnğu h >Mo
Yundnıstan setenne katılmış olmasını
havranlıkla karşılıyorum Kocası ol-
muştu, oğlu kuçuktü, tıranlığı kendısı
yonetıyordu Gınşken ruhu, erkekçe
korkusuzluğu, onu gereği olmadığı
hf>lde sefere katılmaya suruklemıştır
\dı Artemısıa vdı Lygdamıs ın kızıy-
dı, babası tarafından Halıkamassoslu,
ana urafından Gıntlı ıdı Halıkarnas-
sosluldnn Koslulann, Nısyrosluldnn
ve Kdlydnoslulann başına geçmıştı
Beş gemı getırmıştı ve butun donan-
mada, Sıdonlu denızcılerden sonra, en
unlu gemıler onunkılerdı Butun mut-
tefıkler ıçınde krala en ıyı fıkırlen ve-
ren oydu Şunu da soyleyeyım kı,
komuta ettığını soyledığım sıtelenn
hepsı de Dor ırkınddndır Halıkarnas-
sosluldrTroızen den,oburlen Epıdau-
rob tdn gelmedıricr
Nevarkı 20 nu yuzyılın ıkıncıyan-
sında mılyonlarca dolar harcanarak
ydpılan, Perslerle Helenler drasındakı
savaşlan konu edınen Amenkan filrn-
lennde Halikarnaslı Kralıçe 1 Artemı-
sıa, Pers hukumdan Kserkses'e yal-
taklanan hafif bır kadın olarak venl-
mıştır Oysa fılmın hazırlanmasında
ve çekımınde bırçok Unınmış ABD lı
tanhçı çalışmış ve gorev dlmıştır
Pers savaşlan
M O V yuzvilın ilk yansmda He-
lenlerle Iranlılar arasındakı savaşlara
Pers Savaşlan denır C Yunanıstan"
sozcuğu Pers dılındendır Persler Yu
nanıstan'a saldırmadan once Yauna
dedıklen Ivonlarla karşılaştılar Çün-
ku kutsal kıtap Tevrat'ta Iyonların
eskı ddı Yavon dur Bu sozcuk za-
manla Yauna olmuştur Persler Yau
nd sözcuğunden "Yaunıstan" sozunu
uydurdular Araplar ve Turkler tara-
fınddn bu sozcuk Yunanistan olarak
kullanıldı Gerçektc orası Yunanistan
değıl Helen ulkesı (Hellenıstan) ya dd
Hellas tır Bız de bu ydzımı/da orasını
asıl adıyld anacağız )
Pers hukumddrı Kresus (Kıros)
Lıdya Krallığı nı yenılgıye uğrattıktan
sonra (M O546) Batı Anadolu top-
rakldnnı elc geçırmış, burasını merke-
zı Sdrd (Salıhlı) olan Anadolu Satrap-
lığı na bdğldmıştı Mılet, Efes Smyrna
(Izmır), Kolophon (Değırmcndere),
Lyus (Avşar Kalesı) Pnene (Gullu-
bahçe) Lebedos. Teo^, Klazomenıa
ve Phokaıa (r-oca) gıbı Iyon kenllennı
her yıl vergı vcrmekle ıçışlennde ba-
ğımsız bırakmıştı ^ma Perslenn ıste-
dıklen kışılen tıranlığa getırmelen vc
zamanld ıçışlenne kdnşmdlan lyonya-
lılara çok ağır gelmıştı Avnca Pers
hukumdan I Ddreıos un Iskıtler uze-
nnc Vdptığı buyuk seferden sonrd İs-
lanbul ve Çandkkale boğazları ıle
Trakya nın Pers loprakldnna katılma-
M Iyonsalılann Karadenız kolonıle-
nyle olan tıcarctlennı zorlaştırmış, On
Asya'nın onemlı kultur ve sanat mer-
kezlennden gelen ve Sard dan geçerek
Efcs'te son bulan unlu Kral Yolu da
kuzeye bogazlara doğru yonelmış.
bunun sonucu olarak Iyon kentlennın
ekonomık durumu bozulmuş ve zor-
laşmıştı
Perslenn gııtıkçe artan sıyasal ve
ekonomık baskıldnna dayanamayan
Iyonyalılar Mılet kentının onculu-
ğunde ayaklandılar Perslenn Anado-
lu Satraplığı'nın merkezı olan Sard a
gırerek burayı yaktılar yıktılar Ama
bır Pers ordusunun uzerlenne doğru
geldığını oğrenınce gen çekılmek zo-
runda kaldılar Bu buyuk Pers ordu-
suna yalnız kendılennın karşı koya
mavacdkldrını anlayarak Atına ddn
ve otekı Helen kentlennden yardım ıs-
tedılcr Ama Helen kentlen Batı Ana
dolu toprdklanna yaklaşan Perslenn
ılende kendılen ıçın buvuk tehlıke ola
caklarını kavravdmadıkldnndar
lyonyalılann bırlık olma çağnsına pek
yanaşmadıldr
MEHMED KEMAL
Tehlikenin Başı...
Bır yuz yıla yakın suredır kı halkı oculerle, umacılarla,
hayaletlerle aldatıp dururuz Bu oculerın başında da 'ko-
munızm tehlıkesı' gelırdı Bugun komunızmın ımparator-
luğu çoktu kendısı kalmadı Kaldıysa da kımse tehlıke
dıye bakmıyor
Bundan yuz yıl onceye değın bır Azerbaycan, Ermenıs-
tan, Bosna Hersek tehlıkesı yok muydu? Elbette vardı,
ama devlet adamları bunun kendıne ozgu çozumunu bulu-
yorlardı Ellerını onlerıne kavuşturup tehlikenin ne yana
doneceğını beklemıyorlardı
Bu tehlıkeler hıç beklenmedık bır zamanda belırmıştr
Kımse Sovyet ımparatortuğu çokunce onun yerıne boylesı
tehlıkelerın çıkacağını beklemıyordu Eğer genış çaplı
devlet adamı yetıştırmış olsaydık bu tehlıkelerı görur, ya-
pay tehlıkelerle halkımızı uyutmaya gırışmezdık
Bırıncı Dunya Savaşı nda Almanya ıle ortaklık kurduk-
tan sonra bır ımparatorluk duşlemışız Butun Osmanlı
mulku bu ımparatorluğun ateşınde ısınacaktı Isınacağına
tersıne Allahu Ekber Dağları onunde, Sarıkamış'ta soğuk-
tan donduk, tıfusten bogulduk Bır zarfın ustune Berlırv
Enverland yazdık mı butun mektupların yerıne ulaşacağı
ıle ovunduk durduk Oysa Batı da mektuplar Londra, Parıs,
Roma yazınca da gıdıp sahıbını buluyordu Onlar bu ena-
yılıkle oğunmedıler Posta, telgraf şebekesının ne olduğu-
nu çoktan bılıyorlardı
Kurulacağı umulan ımparatorluğun adı Enverland'dı
pekı batırılan ımparatorluğun adı neydı? Bu Anadolu'ya
Turkıye Cumhurıyetı denınceye değın bılınmedı, kımse de
sormadı
Enverland dıye bır ımparatorluk kuracağını düşlûyordu,
ama buna padışah damadı olmanın yetmeyeceğını tasar-
layamıyordu
Şevket Sureyya Aydemır, Makedonya dan Ortaasya
1
-
ya" adlı kıtabında "Enver Paşa seruvenı nı baştan sona
anlatır Hadı ışın başında padışah gucu Almanya soluğu
vardı Fakat ımparatorluk çoktukten sonra Enver Paşa'nın
yanında en yakınları, Talat, Cemal, Halıl Paşalar yoktu Bır
tek Bolşevıkler görunuyordu Turkçuluk ve Islamcılıkla ım-
paratorluğu kurtaracağını sanan Enver Paşa bu kez tam
tersıne donup Turan duşlerı ıle Bolşevık yardımına sırtını
dayayacağını sanıyordu
Doğrudur, Enver Paşa Bolşevık pompası ıle Turan duşü
gorurken bır koyup bın alacağına guvenıyordu Fakat En-
ver'e guvenen kımse kalmamıştı Ittıhatçı hayalperestlerı-
nın her bırı bır yana dağılmıştı Bır denızaltı ıle Boğaz'ın
Kuruçeşmesı'nden yolaçıkmışlar, Berlın e ulaşıncaya de-
ğın ellerınde bır taka bıle kalmamıştı
Bugunku savaşlara, Kuveyt gosterdı kı super devletlerın
bıle gucu yetmıyor Irak savaşı Amenkan gucunun nerele-
re erışeceğını kanıtladı Amerıka artık bundan sonra hıçbır
savaşı goze alamaz Zaten super devlet savaşlarının ya-
nında şurda burda verılen kavgalar bırer cenk olmaktan
oteye geçemez Kızıl Ordu yerınde durduğu, Amerıka ıttı-
fakı ıle bağımlı olduğu surece her cengı ortbas edebılır
Ulusların alınyazısını 'cenkler değıl super guçlerın ordu-
ları belırlıyor
Dort yanımız yenıden sarılmıştır Ortadoğu, Kafkaslar,
Balkanlar tetıktedır Bır kıvılcım, sıçramanın başlangıcı
olabılır Tıto'dan sonra Yugoslavya belını doğrultamadı
Yenıden bır Mareşal Tıto daha gelmez Izın verıldığı sure-
ce Balkanlar kaynayacaktır Ortadoğu macerası sonerse
ateş Kafkaslar a sıçrayabılır Bu korku da az değıldır
Yetmış yıldan ben tehlıkeler çağını kımseye bulaşma-
dan atlatmaya çalıştık Ama goruluyor kı tehlıke azalacağı
yerde durmadan azıyor Bundan sonra macera yok. Kım-
seye bulaşmadan ne denlı soğukkanlı olursak tehlıke o
denlı uzakta kalır Aman dıkkat*
BULMACA
SOLDAN SAĞA:
1/ Asma, fasulye
gıbı sarılgan bıtkı-
lerın tutunması
ıçın yanlarına dıkı-
len sırık 2/ Hz
Muhammed'ı öv-
mek ve ondan şefa-
at dılemek ıçın ya-
zılan kasıde. Eskı
dılde bal 3/ Os-
manlılar donemın-
de Tuna ırmağında
kullanılan çektırı
turunden yuk ge-
mısı 4/ Zongul-
dak'ın bır ılçesı
Akıl 5/ Rapor 6/ Tellı bır çalgı
Sureklı yer değıştıren, göç etmek-
ten hoşlanan 7/ Ust yanı açık bo-
ru Elma, armut gıbı meyvelerın
kurutulmuşu 8/ Cınsel guçsuzluk
9/ Islamhk oncesı Turk edebıyatın-
da atasozune verılen ad Osmanlı
ordusunda askerlık gorevını bıtır-
dıkten sonra yedeğe ayrılan er
YUKARIDAN AŞAGlYA: 1/ Bur-
dur yakınındakı unlu mağara Is-
kambılde bır kâğıt 2/ Nazı partısının hucum kııasını sımge-
leyen harfler Roma mıtolojısınde sağlık tanrıçası 3/ Kefal
turunden bır balık Puskurtu 4/ Eskı Turklerde kutsal sayı-
lan hekım 5/ Maıyet memuru ya da hızmetçı 6/ Kıtap getır-
mış peygamber Bır cetvel turu 7/ Menfaat, kâr Bır tur tatlı
çorek 8/ Avrupa Topluluğu'nun ortak para bırunı Istanbul
1
un bır semtı 9/ Heykel, seramık gıbı uç boyutlu sanatlara ve-
rılen ad
Kemalpaşazade Saıt Bey'ın torunu,
M. Asım Dıkel'ın oğlu, 1937 Galatasaray mezunu
yuksek inşaat muhendısı
M. BEHLÜL DİKEL
vefat etmıştır. Cenazesı 3 Hazıran 1992 Çarşamba
gunu (bugun) Maltepe Camıı'nde kıhnacak ıkındı
namazından sonra toprağa venlecektır
4ILESİ
TEŞEKKÜR
Hastalığım sırasında gösterdığı ılgı ve buvuk çaba
sonucunda ıyıleşmemı sağlayan ıyı msan, değerlı
Dr. FİRDEVS ATABEY'e
ve Yedıkule Göğus Hastalıklan Hastanesı 2 bolum
personelıne teşekkur edenm
YUNÜS ALTAY
1 U Edebıya! Fakultesı nden
1986 yılında aJmış olduğum
transknpt'ı kaybettım
Hukumsüzdur
H ŞEB t NUR (DİKMEN)
KESKtN
Pasomu kaybettım
Geçersızdır
CAZIBE bÇAR