Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
B-şieaş ve Gablasaray Gonûl Üyeleri!
F= mıkbank Alc24 Istanbul 188 24 24'u
» a y f ! Sadece iOOO'er adet basılan
Ş5*npyonluk Kcitı'nızı tükenmeden
resnize gbncereım.
fŞİBANK24^ I S L E M T A M A M '
Cu m huriyet
Taraftara selam.
İşlem tamam!
PAMUKBANKI
iyi bankadı r
ı. ^IL S4VI 24236 / 2500 TL (KDV dahil) KURUCUSU: YUNUS NADİ (1924-19451BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 9 ŞUBAT 1992 PAZAR
Polisinöfkesi sokağa taştıSon 10 gün içinde 7 polis ve İstanbul DGM Başsavcısı'nın öldürülmesi emniyet camiasında
isyan havası yarattı. Savcının dünkü cenazesi gösteriye dönüştü. Polis aileleri yürüyüş yaptı.
MUHARREM AYDIN / AHMET
ş»IK ^İssmbul)- Son 10 gün içinde Tuz-
la'daKcmiser Yüksel Taşpınar, Merter'-
d e Başkcmiser Atıf ödül, polis memurla-
n Saih Sevgican ve Mürüvvet Akpınar,
A.dara'ca polis metnuru özer özkaya ile
Lalel'de İstanbul Devlet Güvenlik Mah-
kemeii QGM) Bassavcısı Yaşar Günay-
dın, corjma meırum Şaban Ceylan ve
m a k a n ctosu şoföril Halit Balta'nın silahlı
saJdırdaöldürülmesi, polisler arasında is-
yana 'aruı protesto gösterilerine yol açtı.
DCM Bassavcısı Yaşar Günaydın, ko-
ruma görevlisi Şaban Ceylan ve şoförü Ha-
lit Balta için dün DGM önünde düzenle-
nen tören ile Fatih Camii'nde kılınan ce-
naze namazı sırasmda bir grup polis gös-
teri yaptı. Türk polisi' başlığıyla bildiri
dağıtan polisler, cenazeleri DGM'nin
önünden Sirkeci'ye, Fatih Camii'nin
önUnden ise Edirnekapı'daki şehitliğe ka-
dar sırtlannda taşıdılar. Uzun süre yürü-
yen polisler "Adalet Bakam istifa", "Mec-
lis'te PKK istemiyoruz" biçiminde slogan
attı. Bir grup polis eşi de Fatih'te gösteri
yaptı. Gösteriler sırasmda 4gazeteci göz-
altına alındı, daha sonra serbest bırakıldı.
Fatih Camii'ndeki törene kaülan Cumhur-
başkanı Turgut özal, Terörle Mücadele
Yasası'nın daha da güçlendirilerek uygu-
lanacağını belirterek "Bu cinayetler açık-
ça bir nevi para ve güç için yapılan cina-
yetlerdir. Bunlara karşı hiçbir insafımızın
•Polisin bildirisi: Kızıl böliicü
odakJar azgınlaştı 8. Sayfada
olmaması lazım. Karşılığını aynen
görmeliler" dedi.
llk tören saat 10.00'da DGM önünde
yapıldı. Cenazeler saat 10.15'teCerrahpa-
şa'daki Adli Tıp Kurumu Morgu'ndan alı-
narak Türk bayrağına sarılı tabutlara ko-
nuldu. Geniş güvenlik önlemleri altında ve
polis sirenleri eşliğinde DGM'nin önüne
getirilen cenazeler, burada hazırlanan yer-
lere konuldu. Iki dakikaük saygı duruşun-
dan sonra bir konuşma yapan İstanbul
Devlet Güvenlik Mahkemesi Başsavcı Ve-
kili Günay Kumru, saldın ve cinayetlerin
devlet ile hukuk düzenine karşı yapıldığı-
nı belirterek "Hedef, sehitlerimizin şahsın-
da devlettir" dedi. Kumru, çalışma arka-
daşı Yaşar Günaydın için şunları söyledi:
"Başarılı meslek hayatı bizlerin meşalesi
olacaktır. Bu güzel vatana hizmet etmek-
ten başka günahları olmayan Günaydın,
Ceylan ve Balta'nın katillerinin en kısa za-
manda bulunup adalete teslim edilecekle-
rine, biz adalet mensuplan olarak yürek-
ten inanıyoruz."
Törene Adalet Bakanı Seyfî Oktay, ts-
tanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu, 1. Ordu
Komutanı Orgeneral Ismail Hakkı Kara-
dayı, Merkez Komutanı Tuğgeneral Remzi
Çağıltay, İstanbul Emniyet Müdürü Meh-
met Agar, Adalet Bakanlığı Müsteşan Arif
• Arkosı Sa. 8, Sü. S'te
tstanbul'da DGM Bassavcısı, koruma polisi ve şoförünün cenaze töreni sırasında çoğunluğunu sivillerin oluşturduğu öfkeli polisler, ceşitli sloganlar attılar, bildiri dağıttılar ve yürüyüş yaptılar.
Valiler Kararnamesi'ne
Özal'dan onay
ÜÜnal Erkan
Olağanüstü
Bölge Valisi
CUMHIRİYET (Ankara) - Hükü-
metin, bir ayıaşkın bir süredir üzerinde
çalıştığı ' yeni valiler kararnamesi,
Cumhurbaşkanı Turgut özal tarafın-
dan dün onaylandı.
Çanka\a Köşkü'ne çıktıktan 9 gün
sonra onaylanan kararname ile Emni-
yet Genel Müdürlüğü'ne Elazığ Valisi
Yılmaz Ergun, Olağanüstü Hal Bölge
Valiliği'ne de Emni\et Genel Müdürü
Ünal Erkan atandı. Kararname ile 38 il
valisi merkeze alınırken. 20 vali yer de-
ğiştirdi. 15 vali de >erini korudu.
Içişlerı Bakanı İsmet Sezgin tarafın-
dan dün bir basın toplantında açıkla-
nan kararname ile daha önce merkeze
alınmalan öngörülen Antalya Valisi
Saffet Arıkan Bedük Malatya Valiliği"
mArkasıSa. 18, Sü. 3'te
Demirel yann gidiyor
Türk-ABD
ilişkilerinde
yeni dönem
SEMİH İDİZ (Ankara) - Başbakan
Süleyman Demirel, ışbaşına gelmesin-
den bu yana yurtdışına yapacağı ilk
resmi ziyareti gerçekleştirmek amacıy-
la ABD Başkanı George Bush'un çağ-
nlısı olarak yann VVashington'a hare-
ket ediyor. Kalabalık bir heyetle
• Türk-ABD tlişkilerine Genel Bakış
NfizhetKandemir/'/. Sayfada
• ABD ile Ekonomik tşbirliği
Sedat Aloğlu 14. Sayfada
ABD'ye gidecek olan Demirel ile Baş-
kan Bush başkanlığında salı günü ya-
pılacak resmi görüşmelerde, dünyada
meydana gelen hızlı değişimler karşı-
sında, iki ülke ilişkilerinde yeni bir te-
melın oluşturulmasına çalışılacak.
İki ülke arasında daha önce üzerinde
görüş birliği sağlanan, ancak bugüne
kadar tam anlamıyla hayata geçirile-
mejen "stratejik ilişkilere" canlılık ge-
UArkasıSa.l9,Sü.6'da
DemirePden polislere uy anTahriklere kapılmayın, kamuoyunun desteğini arkanızda tutmaya çahşın'
CUMHURİYET (Ankara) - Başbakan
Süleyman Demirel, Adana'da önceki gün
polis memuru özer Özkaya'nın cenaze tö-
reninde meydana gelen olaylar üzerine yö-
netici ve polislere, 'Tahriklere kapılmayın
ve kamuoyunu arkanızda tutmaya çahşın.
Kamuoyunun desteğini kaybedecek olay-
lara sebep olmayın" uyarısında bulundu,
"infiali gösteri ve protesto haline
çevirmemelerini" istedi.
Başbakan Demirel, Adana'da meydana
gelen olaylar üzerine önceki akşam yaptı-
ğı açıklamada, güvenlik güçleri mensupla-
nmn öldürühnesinin herkesi üzdüğünü,
ancak bunun ne hükümetin ne de halkın
kusuru olduğunu vurguladı. Başbakan,
"Güvenlik kuvvetleri mensuplanmn haya-
tını kaybetmesine karşı infial de duyuyo-
nız. Yalnız bu infiali gösteri ve protesto ha-
line çevirmenin anlamı yoktur. O zaman
haklıyken haksız çıkmak gibi bir durum
olur" diye konuştu. Demirel, terörle mü-
cadeleyi güvenlik güçlerinin yürüteceğini,
aksi halde "iç kavga" çıkacağını belirterek
şunlan söyledi:
"Protesto yapanlar kimi protesto ediyor?
Canileri. Canileri tesirsiz hale getirmek po-
lisin işidir. Yani, polis caniyi tesirsiz hale
getirdi de halk veya başkalan protesto edi-
lenler adına bir şey mi dedi? Onun için bü-
tün valilere, kaymakamlara, polis şefleri-
ne ve hayatını kurşuna siper eden polisle-
rimize aşırı üzüntüye kapılıp hakhyken
haksız çıkacak birtakım olaylara sebep ol-
mamalannı söylüyorum. Kamuoyunun
desteğini arkanızda tutmaya çahşın. Hak-
lıyken haksız çıkarız sonra."
Içişleri Bakanı tsmet Sezgin, İstanbul ve
Adana'da polisler tarafından yapılan yü-
rüyüş eylemleri ve bu yürüyüşlerde attık-
lan sloganlarla ilgili olarak soruştunna aç-
tırdığını açıkladı. Sezgip, "Kamu düzeni-
ni korumakla görevli polis, kamu düzeni-
ni bozarsa yasalar ne gerektiriyorsa yapdır"
dedi.
Içişleri Bakam Sezgin, valiler kararna-
mesini açıkladığı basın toplantısında, ga-
zetecüerin konuya ilişkin sorusu üzerine
olaylarla ilgili İstanbul ve Adana valilik-
lerine gerekli soruşturmalann yapılması ta-
mArkastSa.l9,Sü.6'da
Beyaz Oyunlar
Olimpiyatları
görkemli bir
törenle başladı.
tlki 1924'te
yapılan ve aradan
geçen 68 yıl sonra
16.'sı gerçekleştirilen^
beyaz oyunlar "
—
Fransızlara mal
oldu. Kış Oyunlarının en gûzelini,
en görkemlisini ve en özgününü
becerebilmek için tüm Fransız halkı
elinden geldiğince özveride bulundu.
Ve dünkü açılışı TV ekranlarından
2.5 milyara yakın kişi izledi.
26 yaş üstündeki 400 bin kişi için bedelli askerlik getiriliyor
Askerlîk yaşı 19'a iniyorCUMHURİYET (Ankara) - DYP Kars
Milletvekili Sabri Güner, 26 yaşından gun
almış yükümlülerin de bedelli askerlik ya-
sasından yararlanmalan için yasa önerisi
hazırladı. Askerlik yaşuıın da 19'a indiril-
mesi öngörülüyor. Bu hafta TBMM Milli
Savunma Komisyonu'nda görüşülecek
olan yasa önerisine ANAP ve SHP millet-
vekillerinden de destek geldi.
DYP Kars Milletvekili Sabri Güner, 26
yaşından gün almış yükümlülerin, bir de-
faya mahsus bedelli askerlikten yararlan-
malan için yasa önerisi verdi. Yaklaşık 400
bin yukümlünün yararlanacağı behrtilen
yasa önerisi, TBMM Milli Savunma Ko-
misyonu'nda 13 şubat perşembe günü gö-
rüşülecek.
Milli Savunma Komisyonu Başkanı Ba-
ki Tuğ, bedelli askerlik kapsamının geniş-
letilmesine yönelik yasa önerisini destek-
lediğini söyledi. Tuğ, askerlik görevinin
aynı zamanda fiziki bir güç gerektirdiği-
ni, belirli bir yaştan sonra bu gücu topla-
manın guç olduğunu kaydetti.
Komisyonun ANAP'lı üyelerinden Yü-
cel Seçkiner ise belirli bir yaşa gelmiş yü-
kümlülerin bir defaya mahsus olmak üze-
re bedelli askerlikten yararlanmalarının
doğru olacağıru belirterek "Biz 30 yaşın-
dan gün almış mükelleflerin bir defaya
mahsus olmak üzere bedelli askerlikten ya-
rarlandınlmalarından yanayız" dedi. Seç-
kiner, DYP'li Güner'in yasa önerisine sı-
cak baktıklannı, önerilen yaş sınırının ko-
misyonda değerlendirileceğini söyledi.
Başbakanlık, tasarmf
genelgesi' yayımladı
Kamu,
kemer
sıkıyorCUMHURİYET (Ankara) - Kamu
kesiminin cari harcamalannda kısın-
tıya gidiliyor. Başbakan Süleyman De-
mirel imzasıyla yayımlanan tasarruf
genelgesi'nde belirli bir kesim dışında
kalan üst düzey yöneticilerinin telefon-
lannın şehirlerarası ve uluslararası gö-
rüşmelere kapatılacağı, KİT'lere yeni
eleman aiınmayacağı, kamu hizmetleri
için bütçede aynlan paylar dışında "ek
ödenek" istenmeyeceği ve yurtiçi seya-
hatlerin uçak dışında kalan taşıtlarla
yapılacağı bildirildi.
Bağ-Kur ve çiftçi borçlannın birik-
miş faiz borçlan ile vergi cezalanndan
doğan alacaklannın büyük bir bölü-
münden vazgeçtiği için eleştirilen hü-
kümet, bürokrasideki israfın önüne
geçilmesi için kemerleri sıkma karan
aldı. Başbakan Süleyman Demirel'in
imzasıyla bakanlıklar ve ilgili kuruluş-
larla merkez teşkilatına, TBMM ve
Cumhurbaşkanhğı genel sekreterlikle-
rine ve YÖK Başkanhğı'na gönderilen
'tasarruf genelgesi'nde, hükümet prog-
ramında ve bütçe tasansında belirle-
nen hedeflere ulaşılması için israftan
kaçınılmasının önemine işaret edildi.
Genelgede, "Vatandaşlann ödediği her
kuruşun hiçbir şekilde israfa meydan
vermeden kalkınmanın yurt sathına
• Arkası Sa. 18, Sü. 6'da
BUGUN
PazarKonuğıdhsan
Doğramacı
"Rektörler ve dekanlar seçimle
belirlenemez" diyen YÖK Başkanı
Doğramacı, Milli Eğitim Bakanı
Köksal Toptan'ın üzerinde çalıştığı
yeni Üniversiteler Yasası Taslağı'nda
öngörülen düzenlemelerle ilgili
görüşlerini anlattı.
• 6. Sayfada
Çehov'un tebessümü
Bu tiyatro sezonunun en gözde oyun
yazarı Çehov. Devlet Tiyatrolan'nda
bir, Şehir Tiyatrolarfnda dönüşümlü
olarak üç, Kenterler'de de bir Çehov
oyunu gösterimde. Ali Poyrazoğlu ise,
Çehov'un hayatını konu alan bir oyun
sergileyecek.
• 75. Sayfada
Çığda 15 ölü daha
Doğu ve Güneydoğu'da çığ can almaya
devam ediyor. Şırnak'ın Beytüşşebap
ilçesine bağh Çığıllı köyünün Emekli
mezrasında 15 yurttaş çığ altında kalarak
can verdi, 12 kişi yarah olarak kurtuldu.
Şırnak Valisi Aydın Arslan, çevredeki köy
yollannın kapalı olması nedeniyle
yaralılan hastanelere ulaştırmakta güçlük
çektiklerini söyledi. Tatlıca mezrasmdaçığ
altında kalan 35 kişi dün kurtanldı.
• 19. Sayfada
Bush,Saddanfm peşimte
The New York Times gazetesinin
iddiasına göre CIA Başkanı Robert
Gates, ABD Başkanı George Bush'tan
aldıgı özel bir emirle Irak lideri
Saddam Hüseyin'i devirmek için bölge
ülkelerinin üst düzey yöneticileriyle
temaslarda bulunuyor. Gates'in bu
amaçla Iraklı Kürt liderlerinin yanı
sıra Şıi muhalefetle de görüştüğü
bildiriliyor.
M11. Sayfada
Piyasatara çığ düştû
Geçen hafta, Merkez Bankası döviz ile
piyasadaki fazla paraya, spekülatörler
de borsa endeksine darbe yaptı.
Merkez Bankası, kontrolden çıkan
dolan hizaya getirince, ABD para
birimi haftayı yüzde0.73 kayıpla
kapadı. Borsadaki kayıp yüzde 7.11
oldu. Repo ve interbank faizi fırladı.
• 7. Sayfada
KULIS
Çağlar-Çillerçekişmesi
DYP kulislerinde, son günlerde
sohbetin odak noktası devlet
bakanlan Tansu Çiller ile Cavit
Çağlar. Söylentilere göre, Çiller'i istifa
noktasma getiren, Demirel'in ABD
gezisine katıhnaması değil, Devlet
Bakanı Cavit Çağlar'mış.
Tansu Çiller, bazı DYP yöneticilerini
de arayarak sıkıntısını anlatmış.
Aktaranlara göre Çiller, Çağlar'dan
şöyle yakınıyormuş:
m Arkası Sa. 19, Sü. 7'de
Demirel'in Washington Ziyareti...
Başbakan Demirel, geçen hafta sonu Da-
vosta Belvedere Oteli'nin bir salonunda, Dün-
ya Ekonomik Forumu toplantılarından edin-
diği izlenimleri bize özetterken şöyle diyordu:
' Temaslarımda, gözlemlerimde şunu his-
settm: Dünya sahnesinde Amerika'nın tek sü-
pergüç olarak kalmış olmasından bir rahat-
sızlk duyuluyor. Açıkiça belli oluyor bu."
Cerçekten ABD, Sovyetler Birliği'nin de ta-
rih« karışmasıyla birlikte dünyada tek "ege-
mei güç" konumuna geldi. O yüzden, Was-
hinjton'a karşı bugünkü uluslararası konjonk-
tür<e belirli dengelerin daha güç kurulabile-
ii genellikle kabul ediliyor.
Orneğin Almanya'nın başını çekeceği bir
Avrupa'yla Japonya'nın liderliğini yapacağı bir
Pasifik blokunun ABD'ye karşı tam bir den-
ge unsuru olabilecek kadar her açıdan boy
gosterebilmelerinin daha zaman alacağı bili-
niyor.
Onun için, ABD'nin kazanmış olduğu bu
ağırlık, Ankara dahil diptomasi dünyasının çe-
şitli odaklarında ister istemez soru işaretleri-
ne, yer yer tedirginliklere yol açmıyor değil.
M Arkası Sa. 19, Sü. 6'da
HASAN CEMAL
Yerlimuzcular çikitalara savaş açtıBÜLENT ECEVtT (Antalya) - Muz
ithalatı, hükümetle Çankaya arasında
yeni bir anlaşmazhğa yol açarken yerli
muz üreticileriyle ithalatçılar arasm-
daki kavga da kızışıyor. Yerli üretici-
ler ithalatçılan halkın sağhğını düşün-
memekle, ithalatçılar da üreticileri
sansasyon peşinde koşmakla suçlu-
yor.
Muz Üreticileri Derneği (MUZ-
DER) Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Si-
pahioğlu ve Antalya Milletvekili
Hayri Doğan, ithal muzlann sağlığa
uygun olmadığı gerekçesiyle Tür-
kiye'ye sokulmasına izin verilmemesi-
ni isteyerek Sağlık Bakanlığı'na baş-
vurdular.
MUZDER Başkanı Sipahioğlu,
muzlann ithal edildiği ülkelerde kole-
ra salgını olduğunu ve Türkiye'de her
an kolera salgının ortaya çıkabileceği-
ni öne sürdü. Ekvador, Kolombiya,
Kostarika, Filipinler ve Honduras'-
tan ithal edilen muzlann çok sıkı bir
şekilde kontrol edilmesi gerektiğini
söyleyen Sipahioğlu, bu muzlann eti-
len gazı ile bombardıman edilerek ol-
gunlaştınldığını, bunun da meyve
üzerinde kalıntı yaparak insan sağlığı-
na zararlı olabileceğıni vurguladı.
Türkiye'nin ithal muza gereksinimi
olmadığını belirten DYP Antalya
Milletvekili Hayri Doğan, üretim
miktan 60 bin ton dolaylannda olan
yerli muzlann iç piyasaya yeteceği gö-
rüşünü savundu. Muz ithal
eden Tanm Ürünleri Sanayii ve Tica-
ret AŞ'nin sahibi Osman Sanoğlu,
suçlamalara karşı "sansasyon anyor-
lar" yorumunu getirirken muzlan
Türkiye'ye sokabilmek için ürünleri
tahlil ettirdiklerini söyledi.
Sanoğlu, "Aynı muzlar Avrupa'mn
diğer ülkelerine de gidiyor. Bu muzlar
sağlığa zararlı olsa o ülkeler alırlar
mıydı? Aynca yerli muzlar da ithal
muzlar da etilen veya karpit ile olgun-
laştınlıyor. Yerli muz üreticileri yalan
yere sansasyon yaratıyorlar. İthal
muz olmadığı zamanlar muz zengin
insanlann yiyebildiği bir üründü. Şim-
di herkes ucuza muzyiyebiliyor" dedi.
Orta Afrika ve Güney Amerika'dan
getirilen muzlarfn bir hafta-on gün
içinde Türkiye'ye geldiğini, muzun
daha uzun süre dayanmasının olanak-
sız olduğunu söyleyen Osman Sanoğ-
lu, "Ürün toplandıktan sonra havuz-
larda yıkanıp ilaçlanıyor. Türkiye'ye
geldikten sonra depolanıyor" dedi.