Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
10 ŞUBAT 1992 PAZABTESJ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMt
Zorunlutasarruf
• A A (Ankara)- Danıştay 5. Dairesi,
""•Çalışanlann tasarrufa teşvik
edilmesi" hakkındaki tebliğin iptali için
açılan davayı çarşamba günü
duruşmalı olarak esastan görûşecek.
"Çalışanlann tasarrufa teşvik edilmesi
ve bu tasarruflann değerlendirilmesine
dair kanun"a dayanılarak Maliye ve
Gümrük Bakanlığı'nca 15ocak 1989
tarihinden geçerli olmak üzere çıkanlan
tebliğin ıptai edilmesi için Türk-İş ve
Meral Keskin, ayn ayn dava
açmjşlardı. Davalann açıldjğı
tarihlerde geçerli olan Danıştay
Kurulu'na göre Danıştay İdari Dava
Dairelen Genel Kurulu'nca incelenen
davalann ilk etap talepleri olan
"yürütmenin durdurulması" istemleri
reddedilmişti.
Nasco'ya yabancı oıtak
• AA (Ankara) - Nasco Nasreddin
Holding, ortaklan arasına
International FinanceCorporation'u
da alarak sermayesini 12milyarliradan
16 milyar liraya çıkardı. International
Finance Corporatıon, holdingin
sermayesine 4 milyar lira ile katılarak
yüzde 25 pay aldı. Toplam sermaye
içinde Nasreddin International
Gruoup Limited Holding'in payı da
yüzde 67.5 olarak belirlendı. Geriye
kalan yüzde 7.5'lik sermaye ise
ortaklardan Ahmet Idris Nasreddin,
Abdurrahman Idris Nasreddin, Saleh
Nasreddm ve Attia Ahmet Nasreddin
arasındadağıldı.
KonutbiPİik'ten uyarı
• AA (İsUnbul)- Marmara Bölgesi
Yapı Kooperatifleri Birliği (Konut
Birlik) Yönetim Kurulu Başkanı Oğuz
Soydan, Türkiye'deki konut
sorununun, ekonomik pakette
açıklanan formülleçözülemeyeceği
görüşünü savunarak "İşsiz
müteahhıtlere rş mantığıyla hareket
edıldığı düşüncesine inanmak
istemiyoruz" dedi.
'Verimsiz ocak satılsın'
• AA (Zonguldak) • Devlet Bakanı
ömer Barutçu, verimsiz ocaklann,
peşkeş çekilmemek kaydıyla bir an önce
elden çikartılmasıru istedi.
Zonguldak'ta taşkömürü ve demir çelik
sektörüne dayalı yapının tıkanma
noktasına geldiğini belirten Barutçu,
Türkiye Taşkömür Kurumu'nda
israfın önlenmesi gerektiğini kaydetti.
Barutçu "Verimsiz ocaklann peşkeş
çekilmemek kaydıyla ve rekabet
koşuhıyla bir an önce elden çıkartılması
lazım.
Özallar'ın şirketleri
•IAA(Ankara) - Devlet Bakanı Tansu
Çiller, kurucu üye ve ortaklan
arasında Cumhurbaşkanı Turgut
özal, kardeşı Korkut özal ve
Başbakan eski Yardımcısı ANAP
Manısa Milletvekili Ekrem
Pakdemirli'nin bulunduğu 8 şirket
hakkında hayali ihracat yaptıklan
gerekçesiyle Maliye ve Gümrük
Bakanlığı ile Hazine ve Dış Ticaret
Müsteşarlığrnca herhangi bir
soruşturma yapılmadığını açıkladı.
Çiller SHP Ankara Milletvekili Uluç
Gürkan'ın soru önergesine verdiği
yazıh cevapta 1986-1991 yıllan
arasında adı geçen 8 şirketten sadece
ikisinin ihracat yaptığını bildirdi.
Töbank'taihbarmektııbı
• ANKA (Ankara) - Töbank Teftiş
Kurulu'nda yer alan bir grup müfettiş,
banka Genel Müdürü Osman Erk'i,
Başbakan Süleyman Demirel ve
Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'ye
ihbarettıler. Müfettişler, Osman Erk
yönetimini yaptığı aşın ve gereksiz
harcamalarla "banka kaynaklannı
umarsızca tüketmek" ve birçok
usulsüz işlem yapmakla suçladılar.
SufaturasıAlobanka'da
• Ekonomi Servisi - İstanbullulann su
faturalannı Yapı Kredi Alobanka ile
ödeyebilmelerini sağlayan anlaşma,
tSKİ Genel Müdürü Ergün Göknel ile
Yapı Kredi Genel Müdürü Burhan
Karaçam arasında imzalandı. Yapı
Kredi'nin Yapı Kredi Plaza'daki Genel
Müdürlük bınasında yapılan
anlaşmaya Ergun Göknel ve Burhan
Karaçam'ın yanı sıra ISKİ'den Atakan
Erentok, Ziya Kurtaran ile Yapı Kredi
Genel Müdüryardımcılanndan Ismail
Yalçmkaya ve ömer Kayalıoğlu da
katıîdılar.
"AloMaliye"yeilgiyok
• AA (Ankara) - Vergi Kurumu'nun
uygulanmasıyla ilgilı aksaklıklan
çözümlemek amacıyla geçen yıl illerde
oluşturulan "079 Alo Maliye"
servisine, tanıtun eksikliğı nedeniyle
yeterli başvuruyapılmadığı bildirildi.
Adana Defterdar Yardımcısı Süleyman
Toyan, servisin 24 saat hizmet
vermesine rağmen yeterli ilgiyi
görmediğini belirtti.
Kargo eylemi
• AA (tzmir) - tşten çıkanlan, Türkiye
Motorlu Taşıt Işçileri Sendikası
(TÜMTİS) ızmır Şubesi'ne üye 63
işçınin işyeri önünü terk etmeme eylemi
34'ncü gününü doldurdu. TÜMTİS
Sendikası tzmir bölge temsilcisi Şükrü
Günsili, işçilerin eyleminin, kış
şartlanna rağmen Bornova'daki
aktarma merkezi önündeki çadırda
devam ettiğini bıldirerek işverenin, hak
arayışındaki işçilen polısle karşı
karşıya getirmek için çeşitli entrikalar
çevirdiğinı öne sürdü.
130 bin konuta 1 trilyon liralık bitirme kredisi verilecek
Yanm kabnıs konutlara kredi
CUMHURtYET (Ankara)- Toplu Konut İdaresi Başkanı Yiğit
Gülöksüz, yanm kalmış kooperatif inşaatlarırun bir an önce
tamamlanabilmesi için 1 trilyon liralık kaynak sağlanaca-
ğınıaçıkladı. Bu kaynaktan 130 bin konuta bitirme kredisi
kullandırılacak.
Kredi dağıtımının önümüzdeki
günlerde başlayacağını bildiren Gü-
löksüz, daha sonra da belediyeler
eliyle konut yapımı için 1 trilyon li-
ralık kaynak oluşturulacağmı bildir-
di. Gülöksüz, Toplu Konut Fonu'-
nun, bütçeye dahil edilen fonlar kap-
samı dışına çıkanlması gerektiğini
söyledi.
Toplu Konut İdaresi'nin ba$ına
geçtikten sonra, toplu konut sistem-
leri üzerinde kapsamlı çalışmalar baş-
latan Gülöksüz, konut büyuklükleri
ile kredi koşullannın çeşitlendirilmesi
ve konutlann bir inşaat mevsiminde
tamamlanacak kadar hızla inşasının
gerektiğini söyledi. Bu yöndeki çahş-
malara başlandığını belirten Gülök-
süz, ilk aşamada yanm kalmış koo-
peratif inşaatlannın tamamlanması-
na hız verilecegini bildirdi. Bu amaçla
1 trilyon liralık bir kaynağın yanm
kalmış konutlann yapımına aynlaca-
ğını kaydeden GUlöksüz, uygulama-
ya önümüzdeki günlerde başlanaca-
ğını bildirdi.
Yanm kalmış kooperatif inşaatla-
nnın kredilendirümesiyle ilgili bir teb-
liğ hazırlanmakta olduğunu ifade
eden Gülöksüz, uygulamanın puan-
lama sistemine göre yapılacağmı söy-
ledi. tnşaat seviyesi yüzde 60-75 olan
inşaatlann bir grup, yüzde 75-90
olanlann ise ayn grup olarak değer-
lendirileceğini anlatan Gülöksüz, kre-
di koşullannın inşaat seviyesine gö-
re değişeceğini kaydetti. Uygulama ile
inşaat seviyesi yüksek olan konutla-
nn önümüzdeki inşaat sezonunda, di-
ğerlerinin ise bir sonraki inşaat sezo-
nunda bitirilmesinin hedeflendiğini
söyleyen GUlöksüz, sağlanacak kre-
dinin kooperatiflere güç vereceğini
kaydetti.
Konut başına bir kereye mahsus ol-
mak üzere verilecek kredi miktannın
henüz kesinlik kazanmadığını da be-
lirten Yiğit Gülöksüz, puanlama sis-
temine göre değişecek rakamı ortala-
ma 10 milyon lira olarak duşunduk-
lerini ifade etti. Bitirme kredisinden
1989'dan bu yana hiç kredi alamamış
40 bin konut da yararlanacak.
Toplu Konut tdaresi Başkanı Yi-
ğit Gülöksüz, hazırhklan süren bir
başka çalışma ile de belediyeler eliy-
le konut yapımının öngöruldüğünü
bildirdi. Bu şekilde ihtiyaca uygun
konut yapımının hızlanabileceğini sa-
vunan Gülöksüz, belediyeler eliyle
konut yapımı için Fon'dan 500 mil-
yar lira civannda kaynak aynlacağı-
nı belirtti. Gülöksüz, bu paranın çe-
şitli kaynaklardan beslenerek 1 tril-
yona yukseltilmesinin hedeflendiğini
de kaydetti. TKl'nin daha uzun va-
deli olarak baktığı bu projede bele-
diyelerin elinde bulunan arsa stoku-
nun merkezi yönetimin desteği ile ha-
rekete geçirilmesi amaçlanıyor.
Nadîr Bow Street'e abone olduEDİP EMİL ÖYMEN (Londra) -
Asil Nadir, üç ay aradan sonra ye-
niden mahkeme huzuruna çıkacak.
Sah günü, ilk kez 17 Aralık 1990'da
çıktığı "Bow Street" Sulh Ceza
Mahkemesi'nde devam edilecek 10.
duruşmasında, davanın Londra
Ağır Ceza Mahkemesi'ne sevki ka-
rarlaştınlacak. Ağır Ceza'da ise du-
ruşmanın 1993'ten önce başlaması
beklenmiyor. Bu arada Asil Nadir
aleyhine Polly Peck kayyımlannın
açtıkları 378 milyon sterlin tutarın-
daki tazminat davası da sürecek.
Asil Nadir'in mahkeme masraf-
lannın hangı kaynak tarafından
ödendıği de gizli tutuluyor. Kişisel
borçlannın 90 milyon sterline
vardığı söylenen Asil Nadir'in
kasım ayında iflasına karar veril-
mesinin ardından "astronornik"
mahkeme masraflannı "isrni gizli"
bir kaynağın ödediği belirtilıyor.
Ancak bu kaynağın kimliği açık-
lanmış değil. Daha önce mal ve
para varlığı dondurulan Asil Na-
dir'e mahkeme haftada 1.000 sterün
harçlık bağlamıştı. Iflasın ardın-
dan, Asil Nadir'in masraflarının
nasıl ödendiği hakkında gelışmeleri
yakından izleyen "City"de yoğun
tahminler yürütülüyor.
Asil Nadir'in yargıç önüne çıktığı
7 Kasım 1990'dan bu yana son ge-
lişmeler özetle şöyle:
1. Ağır Dolandıncılık Bürosu'-
nun 15 Aralık 1990'da Asil Nadir'i
havaalanında tutuklayarak açuğı
davada haarlık soruşturması artık
sona eriyor. Dava, "Bow Street"
Sulh Ceza Mahkemesi'nden alına-
rak "Old Bailey" Ağır Ceza Mah-
kemesi'nde aktanlacak. Ancak tüm
iddianamenin gelecek yıldan önce
tamamlanması beklenmiyor. Asil
Nadir, gün ve miktar belirtilerek 76
ayn kez, Polly Peck'e ait 155 milyon
milyon sterlini zimmetine geçir-
mekle suçlanıyor.
Aynı davada ikinci sanık olarak
yer alan muhasebecisi John Turner
de 10 ayn kez muhasebe kayıtlan-
nda 7.4 milyon sterlin tutan tahri-
Asil Nadir3 ay aradan soora yano bir kezdaha mahkeme önüne çıkacak.
fatla suçlanmakta. Asil Nadir önü-
müzdeki salı günü "Bow Street"
Sulh Ceza Mahkemesi'ne 10. kez,
John Turner da ikinci kez çıkacak-
lar. Ağır Dolandıncıhk Bürosu,
davanın hazırlık soruşturması için
Isviçre'den 20 bini aşkın belge ge-
tirtti. Daha önce yapılan açıklama-
larda, soruşturmanın 4 bin klasör
tuttuğu, 43 bin sayfa belge top-
landığı, 120 tanığın * ıfadelerine
başvurulduğu, 44 bankada 95 he-
sap için soruşturma talebi yapıldığı
belirtilmiştı. Bugüne kadar hazırlık
soruşturması sürdüğü için "yar-
gılanmayan" Asil Nadir, davanın
ağır cezada başlamasının ardından,
suçlamaları ilk kezbizzat yanıtlaya-
bilecek.
2. Polly Peck kayyımlannın 22
Ekim 1990'da Yüksek Mahkeme'-
de Asil Nadir, annesi Safıye Nadir,
avukatlan Menteş Aziz, KKTC
Merkez Bankası ve Kıbns Endüstn
Bankası'nın Ingiltere'deki banka
hesaplan için ihtiyati haciz tedbiri
almalan üzerine bir dizi dava baş-
ladı. Kayyımlar, Asil Nadir'in ya-
sadışı 263 ödeme yaptığı gerekçe-
siyle kendisinden 378 milyon ster-
lin tazminat talep ediyor. Asil Na-
dir buna itiraz etti. Ancak Nadir'in
25 kasımda iflasına karar verildi.
Bu gelişmeler arasında kayyım-
ların davasırun, Asil Nadir aley-
hindekı ceza davası sonuçlanma-
dan başlayamayacağı aniaşıldı.
Kayyımlar, iki davaya birden bakıl-
masını talep ederken Asil Nadir
önce ceza davasının, sonra tazmi-
nat davasının görülmesini Yüksek
Mahkeme'den istedi. Bunu evvelki
gün reddeden Yüksek Mahkeme,
ceza davası için oluşturulacak jüri-
nin basın-yayın yoluyla etkilenme-
sini önlemek amacıyla, tazminat
davasının sürekli olarak kapalı
yapılmasına ve yayın yasağı konul-
masına karar verdi. Böytece tazmi-
nat davasına ilişkin bilgi aktarmak
suç sayılacak. Asil Nadir'le birlikte
haklarında tazminat davası açılan
diğer kişilenn banka hesaplan için
alınan ihtiyati haciz tedbiri sürü-
yor.
KKTC Merkez Bankası'nın 29
milyon sterlin tutarındaki hesabın-
dan bir kerelik 6 milyon sterlin çe-
kerek KKTC Londra Temsilcıljğı
maaşlannı ve dığer masraflan öde-
mesini, Yüksek Mahkeme kayyım-
lann izni ile kabul etti. Ancak
bankanın yeniden para çekme tale-
bi geçen pazartesi günü reddedildi.
Banka bunu temyize götürdüyse de
orada da reddedildi.
Banka şimdi bu işlemlerden do-
ğan tüm mahkeme masraflannı da
ödeyecek. Kayyımlar, KKTC Mer-
kez Bankasfndan da 39 milyon
sterlin talep ediyor. Davaya Kıbns
Rum yönetimi müdahil olarak
katılıyor. Müdahalenin, İngiliz
mahkemesinin "KKTC'nin bir
devlet olduğunu" kabul etmesini
önleme amacıyla yapıldığı ifade
ediliyor.
Bu sepette çocuğunuzada yer var
ESER ATtLLA (tstanbul)- Topkapı, Bakırköy, Ataköy, Şirinevler ya
da Merter'de oturanlar, buyurun bugün Belpa'ya gidelim.
Açıldığından bu yana bir türlü sonınlardan sıynlamayan Belpa'da
dertleri bir yana itip raflar arasında dolaşalım.
Merter'e vanldığında büyük alanı ve bölmeleriylekarşılaşıyorsunuz.
ışıkh panolanyla Belpa hemen dikkat çe- -• ---
kiyor. Anayoldan görülen Belpa ışıkh
panosunu izlediğinizde önce büyük bir
otoparkla karşılaşıyorsunuz. Markete
yaklaşık 150-200 araçlık bu büyük oto-
parktan geçerek gıriliyor. Tam karşınız-
da Belpa'nın büyük tek kath binası. Bi-
nanın sağ ve sol yanında açlık ve yorgun-
luk gıdenci Mc Donald's ve Fried Chic-
ken Cafeterya göze çarpıyor. Bunlann
yanında da Belpa giriş kapılan yer alı-
yor. Sol kapıdan içeri girince tam İcarşıda
marketin alışvenş alanı var. Şöyle sağa T§k§tfcfltF M
dönüp market girişine doğru ilerliyoruz.
Sağ kolda dizi dizi dükkânlar. Bu dük-
kânlar markete bağlı değil. Belediye, özel
Günlük gereksinimlerinize yamt vere-
cek sebze meyye, kuru gıda, temizlik
malzemelen gibi ürünler ise marketin sol
tarafında yani çıkış tarafında yer ahyor.
Kısacası Belpa'ya salt sebze meyve ya da
temizlik malzemesi gibi günlük
ihtiyaçlannızı karşılamaya gitmiş
olsanız bile yine de mutfak eşyalan,
elektronik eşyalar, parfümeri veya
ayakkabı reyonunun önünden geçmek
zorunda kalıyorsunuz.
şahıslara kiralamış. Bu dızide fast food,
pizza restoranlannın yanı sıra bir de ço-
rap satan bir mağaza, Sağra ve Levi's bu-
lunuyor. Aynı sırada bir de atari salonu
var. Eğer çocuğunuzla gelmişsenız çocu-
ğunuzu atari salonuna bırakıp Belpa'da
alıs verişe koyuJabilirsiniz. Bir küçük je-
ton 1000 lira.
Ttk kaUı ana bûyik
Sağ kolu izledikten sonra marketin gi-
rişine vanyoruz. Girişte bir yanda danış-
ma, diğer yanda sepetler dizili. Belpa'-
daki yürür sepetlerin bir de özelliği var.
Bu sepetlerin önünde küçük çocuklann
oturtulabileceği bir böhne bulunuyor.
Bunlarla küçük çocukla alışverişe çıkan-
lann Belpa'da rahat hareket etmesi sağ-
lanıyor.
Belpa tek kath oldukça büyük bir me-
kân üzerine kurulmuş. Reyonlar arasın-
da rahat harekete olanak sağlayan 2.5-3
metrelik geniş bir alan var. Belpa'da tele-
vizyondan sebze meyveye, giyim esyasın-
dan et, süt, şarküteri ya da Tekel ürünle-
rine dek birçok değışik ürün satılıyor.
Belpa'yı diğer marketlerden ayıran bir
özellik de burada gömlek, pantolon, ka-
ban, etek, ayakkabı ve çizme gibi giyim
eşlan ve hırdavat, oto aksesuarlannın da
satılması. Markette sağdan sola doğru
ilerlediğinizde dığer market düzenleme-
lerinin aksine önce mutfak eşyası, kitap,
kırtasiye, video kaset, elektronik eşya
Yaklaşık 2.5 ay grev nedeniyle kapalı
olan ve 17 haziranda açılan Belpa'da gö-
rüştüğümüz hemen hemen herkes mar-
ketin grevden önce daha düzenli, ucuz ve
temiz olduğunu belirtiyor. örnegin e\
hanınn Semiha Bakır, "Grev öncesinde
hep buradan alış veriş yapardık. Grev-
den sonra ise pek sık gelmiyorum. Ahş-
veriş için Ataköy Atrium'daki Migros'u
tercıh ödıyoruz. Belpa biraz pahalanmış
ve eski temizhği de bulamadmı" diyor.
Sanayici Yusuf Ziya Birtek ise Belpa'yı
seçmesinin nedenini "Kendi ehmle, seçe-
rek alış veriş yapıyorum" diyor ve ekli-
yor:" Ama her mah buradan alrruyorum.
Çünkü bazı mallar burada ucuz ama ba-
zılan da pahalı. Diğer yerlerle özellikle
de Metro'yla buradaki fiyatlan karşı-
laştınp öyle karar veriyorum." Bir tek de
Belpa'nın grev öncesindeki halim gerek
ucuzluk gerekse temizlik bakımından
daha fazla beğendiğini belirtiyor. Ev
hanımı özlem Korkmaz ise eşiyle birlik-
te ayda bir toplu ahş verişlerini Belpa'-
dan yaptığını söylüyor. Korkmaz, "Çok
çeşit mal var. Hepsi de taze. Benim otur-
duğum Şehremini'deki marketlerden de
daha ucuz. Aynca temiz de. Her şeyi gö-
nül rahatlığıyla buradan alabiliyorum"
diyor.
Belpa, cumartesi pazargünleri de dahil
her gün 10.00-22.00 saatleri arası açık.
Marketin müşterilere sunduğu özel hiz-
metler arasında 15 günde ya da üç hafta-
da bir değışen aksiyon haftalan var. Be-
lirli mallar bu süreler içinde indirimü
satılıyor.
BJRGÖRCS
Çağdaşlaşma veKamu
Hizmetleri
SEVtM GÖRGÜN
tstanbulÜniversitesiSBFÖğretim Üyesi
Bazen "Batılılaşma" ile eşanlamlı kullanılan "Çağdaşlaş-
ma" ya da "Modernleşme", ekonomik, siyasal, toplumsal
ve siyasal yapı ve davranışlarda kökten değişiklikler iceren
bir süreç sonucu meydana gelen bir olgudur. Uzmanlaşma
ve iş bölümüne koşut olarak gerçekleşen sanayileşme ve ileri
teknoloji kullammı, üretim düzeyinde çağdaşlaşmanın kıs-
tasıdır. Sanayileşen bir toplumda iktisadı kararlarda gele-
neklerin yerini bilgi ve rasyonellik alır. Gelir rastlantı ve
vurgun sonucu ya da siyasi güç ve kaba güç kullammı ile de-
ğil, üretime yapılan katkı sonucu elde edilen bir değerdir.
Üretim yapısında meydana gelen değışikliklere koşut ola-
rak toplum yapısının diğer öğeleri de değişir. Nüfusun bü-
yük bir çoğunluğu kentlerde yaşamaya başlar, tanmda çalı-
şan iş gücü göreli olarak azalır, iş gücünün. eğitim ve kültür
düzeyi yükseldıgı için dikey mobılitesı, ulaşım ve haberleş-
me olanaklannın yaygınlaşması ve ıyileşmesı sonucu yatay
mobilitesı artar. Uzmanlaşma, ış bölümü ve kentleşme ikti-
sadi ılişkılerin yanı sıra toplumsal ilişkılerin de yoğunlaşma-
sına sebep olur.
Çağdaş bir siyasal düzenin öğeleri ise demokratıkleşme ve
eşitliktir. Demokratıkleşme, siyasal iktidann geniş bir taba-
nın katılımı ile olusmasını sağlar. Bireyle siyasal iktidar ara-
sındaki ilişkileri, keyfılik ve kayırma yerine kurallar belirler.
Bu kurallan belirleyen yasalar karşısında bireyler eşittir.
Çağdaşlaşmanın diğer bir boyutu kamu hızmetlen üreti-
mi için aynlan kaynaklann artmasıdır. çünkü çağdaşlaşma
ile kamu hizmeti talebi arasında iki yönlü bir ilişki vardır.
Sanayi toplumuna geçiş ancak haberleşme ve ulaştırma te-
sisleri gibi fiziki ve eğitim, kültür gıbı beşeri altyapı hizmet-
lerinin yeterli düzeyde üretimi ile mümkündür. Sanayileşme
sonucu yoğunlaşan ve ™^"^~
Törk toplumu hızlı bir
değişim süreci içine
girmişrir, ancak bu
sürecin etkin bir
çağdaşlaşma sürecine
dönüşmesini, büyük ölçüde
kamuhizmetleri açığı
engellemektedir.
çeşitlenen toplumsal
ilişkılerin düzenlen-
mesi ve denetlenmesi
kamu kesimine yeni
görevler yükler. Gele-
neksel sosyal yapının
değişmesi sonucu or-
taya çıkan boşluğu
sosyal güvenlik gibi
hizmetlerle kamu ke-
siminin doldurması ^
gerekir. Bunlann yanı ^^^-~™~-^~-^^~™^~-^^
sıra kentleşme, gelir ve eğitim düzeyınin yükselmesi, daha
kaliteli ve çeşitli kamu hizmeti talep edilmesine sebep olur.
Geüşmiş ülkelerde kamu kesiminin milli gehrden % 35-50
gibi yüksek bir pay alması bir tesadüf ya da ideolojık bir se-
çiş olmadığı gibi zenginliğın imkân verdiği sav urganhk da de-
ğildir, çünkü iktisadi gelişme ile birlikte iktısadi kaynaklann
kullanımında verimlilik de artar. Çağdaşlaşma süreci içinde
kamu hizmet taiebi arttığı ve çeşitlendığı ve demokratikleş-
me artan talebin etkin bir şekilde siyasal iktıdara yan-
sımasını mümkün kıldığı için gelışmiş ülkelerde kamu hiz-
met üretimi artmıştır.
Türk toplumu hızlı bir değişim süreci içine girmiştir, an-
cak bu sürecin e»kin bir çağdaşlaşma sürecine dönüşmesini,
büyük ölçüde, kamu hizmetleri açığı engellemektedir. Ka-
mu hizmetlen talebınde önemli bir artış vardır ve bu artışı
'Türkler her şeyi devletten bekler' gibi beylik deyişlerle izah
etmek mümkün değildir. Tajep artışının temelinde çağdaş-
laşma arzusu yatmaktadır. Örnegin eğitim hızmeüne tale-
bin artmasının sebebı, emeğın venmliliğinı arttırak daha
yüksck gelir elde etmektir. Yaşam koşullannı iyileştırme is-
teği güvenlik, adalet, sağlık, sosyal güvenlik hizmetlerine ve
yerel hizmetlere olan talebi arttırmıştır. Kamu hizmetleri
üretiminın miktar, kalite ve çeşitliük açısmdan artan talebi
karşılamakta çok yetersiz oluşu, kişileri kendı başlannın ça-
resine bakmak durumunda bırakmıştır. Küçük bir azınlık,
siyasal iktidarla yakın ilişki kurabildiği için kamu faaliyetle-
ri ile ilgili kararlan kendi çıkarlan doğrultusunda etkılemek
olanağına ve kamu hizmet açığını kısmen de olsa piyasadan
satın aldığı hizmetlerle kapatacak maddi güce sahiptir. Bu
gibi olanaklardan yoksun çoğunluk, kıt ve kalitesiz kamu
hizmetlerinden yararlanabilmek için rüşvetin, aracılann, ai-
le, hemşenlik ve parti bağlannın etkin olduğu yoğun bır re-
kabet ortamında mücadele etmek zorundadır.
Bu durumun, Türk toplumunun geleceğı açısından bir so-
nucu, az gelişmişliğın belirgin özelliği olan ikili toplumsal
yapının çözüleceğı yerde pekişmedir. Günümüzde Türkiye'-
de çağdaş bir toplumun bazı özelliklerine sahip içine kapalı
azınlıkla, geleneksel yapısını ve değerlerini korumaya zorla-
nan, eğitim noksanhğından dolayı dikey mobilitesi çok sı-
nıriı çoğunluk bir arada yaşamaktadır. Kamu hizmet açığı-
nın dığer sonucu ise az gelişmişliğin diğer bir özelliği olan
kamu yönetiminin yozlaşması ve sıyasallaşması ve devletin
toplumu yönlendirmede etkinliğini büyük ölçüde yitirmesi-
dir.
Kavramlan ne ifade ettiklenni açıklamadan ve araştırma-
dan kullanma alışkanlığımız. çağdaşlaşma ile devletin kü-
çültülmesi ve kamu hizmetlerinın özelleştırilmesi arasında
ilişki kurmamıza sebep oluyor. Oysa çağdaşlaşma ile ilgili
bilimsel araştırmalar, örnegin Prof. Dr. Cemil Oktay'ın
Yükselen îstemler Karşısında Türk Siyasal Sistemi ve Ka-
mu Bürokrasısi (1) ısimli çalışması, bu ilişkinin ne denli çe-
lişkili ve anlamsız olduğunu ortaya koyuyor.
(1) Istanbul Üniversitesi, SBP Yayını, 1983
Belpa'daki yurur sepetlerin önünde çocuklann oturabilecegi bir
bölüm var. (MUHARREM AYDIN)
MERKEZ BANKASI KURLARI 8 ŞUBAT 1992
CINSI
1 ABO Dolan
1 Alman Markı
1 Belçıka Frangı
1 Fransız Frangı
1 Isvıçre Frangı
100 Italyan Liretj
1 Japon Yenı
1 Sterlin
1 S.Arabistan FAyafi
DÖVIZ
ALIŞ
5487 00
3512 81
170 30
1030.61
3930.52
466.28
43 88
1007140
1463.28
SATIŞ
5498 00
3519 85
170.64
1032 68
3938 40
467 22
43 97
10091.58
1466.21
EFEKTIF
ALIŞ-
548151
3509 30
166 60
1029 58
3926 59
461.62
43.22
1ÛÖ61.33
1441.33
SATIŞ
5514 49
3530.41
17115
1035 78
3950 22
468 62
44 10
i0t21.85
1470 61
Canavarı bekleyin.