Catalog

SAYFA CUMHURİYET 30EKJM1992CUMA EKONOMI PARA RAPORU 50 bin ortaklı yatınm ortaklığı kurma çahşmalannı sürdüren uluslararası fınansal analist Cihangir Samin: 'Borsada yatmıiL, geleceği görme sanatıdır 9 İLKİN AYDCS Küçük yaünmcılan bir araya getirerek 50 mil- var lira sermayeli yatınm ortaklığı kuıma çalış- malannı sürdüren uluslararası finansal analist Cihangir Samin, hisse senedine uzun vadeli yatınm yapmak gerektiğini belirterek/'Borsa'- da yatınm. geleceği görme sanatıdır'' dedi. Her bir yatınmcının 1 'er milyon lira ile katı- lacağı yatınm ortakbğı projesini "mega proje" olarak isimlendiren Cihangir Samin. amacınm dünvada ve Türkiye'de kurulu yalınm ortaklık- lanndan farklı bir ortakbğı gerçekleştirmek ol- duğunu söyledi. Önce ortakhk, sonra portfoy Yatınm ortaklıklarının. var olan bir portfö- yün katılma belgelennin satılması ile kuruldu- ğunu belirten Cihangir Samin, kendi projesinde önce ortaklığı kurup sonra portföyün oluşturu- lacağını bildirdi. Samin, '"Bilmedikleri bir port- föye insanlan ortak etmek benim anlayışıma tersdüşüyor"dedi. Yatınm ortaklığını kurmak için şimdiye ka- dar 6 bin 100 kişinin bir araya geldiğini, ancak 50 bin kişinin katıhmını sağlamada kararlığı ol- duğunu belirten Cihangir Samin. bunun nedeni- ni şöyle açıklıyor: "Olayı tabana yaymak istiyorum. Bir kişi 1 milyon verirse 50 bin kişi 50 milyar lira eder. Be- nım için 50 milyar lira önemli değü. Önemli olan 50 bin kişi. Fakat. Türkıye'de sermaye piya- sasırun gelişmesi gerektiğıne inanan 50 bin kişiyi PORTRE / CİHANGİR SAMİN İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi mezunu Cihangir Samin 1950 doğumlu. Samin, halka açık 300'ün üzerindeki şirketin yatınmlannı, fınansal tablolannı teknik ve finansal açıdan analiz etme çalışmalanna 1969 yümda başladı. Uzun yıllar yaptığı araştırmalann sonucunda Türkiye"nin başbca şirketlerini kapsayan Finansal Analiz kitaplan dizisinin ilkini 1978 yıhnda yayımladı. 1987 yılında yayımladığı, dünyanın en büyük 200 şırketini kapsayan İngjüzce Finansal Analiz kitabı dünyada ilk ve tek olma özelliğini taşırken 1978 yıhndan 1992 yıhna kadar her yıl düzenli olmak ûzere toplam 14 cilt Finansal Analiz kitabı yayımladı. 15. cildin haarlığını sürdüren Cihangir Samin, aynca geçen yıl 1100 üyeli Finansal Analiz Yatınm Danışmanlığı Kulubü'nü kurdu. bir araya getirmek güç. Gerçi sadece İş Bankasf na borsa hesabı açtıran 45 bin kişi var. Diğer bankalarda da buna yakın ra- kam olduğunu düşünürsek birkaç milyon kişilik bir potansiyel var. Mühim olan, bu işi önemseyen insanlann bir araya gelerek bu işi kotarabilmeleri." Yatınm ortaklığı projesine katkıda bu- lunmak için birkaç partiden teklif aldığını. ancak kabul etmediğini belirten Cihangir Sa- min, "Kabul etse>dim, 50 bin kişiye çok çabuk ulaşılırdı. ancak bu bir parti yaünm ortaklığı olurdu" şeklinde konuştu. 'Zaman hedefimiz yok' Yatınm ortaklığını kurma konusunda ken- dine zaman hedefı koymadığını belirten Cihan- gir Samin. "şimdi sadece adres topluyorum" dedi. 50 bin kişinin bir araya gelmesinden sonra ikınci aşamada Borsa'da hisse senetleri işlem gö- ren 20 şirketten kurulu bir portföy oluştura- cağını söyledi. 20 şirkete ait haarlayacağı rapor- lan ortaklara gönderip bilgilendireceğini bildi- ren Cihangir Samin, şirketin kurulmasından sonra da kendisinin portföy yönetiminin başına geçeceğini söyledi. 'Hisse senedine yatınm uzun vadeli' PortfÖyü birlikte yöneteceği kadronun da ka- fasında oluştuğunu belirten Cihangir Samin, şöyle konuştu: "Yatınm ortaklığırun yönetimi Borsa'daki in- sanlann tahtaya bakıp alım satım emirleri ver- mesi ile olmayacak. Yönetimde olan insanın do- lann kurundan. işçinin maliyetine kadar bilmesi lazım. Hisse senedine yatınm uzun vadeli bir iş- tir. Kısa vadeli değildir. Geleceği görme sa- natıdır. Beş yıl sonrasırun projeksiyonunu çize- bilme sanaüdır. Sezgilerin güçlü olması gerekir. Sezgileri güçlü olanlann yatınm ortaklığını yö- netmesi gerekir." Avrupa'da para sistemi arayışının sonuyok ERDtNÇ UTKU BRLKSEL - Belçika'nm önde gelen bankalanndan Bank Brusesel Lambert (BBL) araştırma servisi ekonomistle- rinin Brükserdedüzenledikleri basm toplantısmda yaptıklan açıklamalara göre çok büyük bir olasılıkla bu yıl sonuna ka- dar Avrupa Para Sistemi hak- kında yeni bir düzenlemeye gi- dilecek. Araştırma grubu başkanı, ekonomist Jean-Claude Koeu- nc. toplantıda Belçika Frangı'- nın güçlü pozisyonunu vurgu- ladı, ancak mali pivasalarda yaşanan son problemlerin de Belçika ekonomisinin zayıf noktalan olduğunu belirtti. "Fransız ekonomi politikalan üzerinde politik konsensüsün kınlması nedeniyle Fransız Frangı'nın önemli ölçüde de- ğer yitirdiğini ve Danimarka'- ran dış ticaret ortaklanyla so- runlan bulunduğunu" söyle- yen Koeune. "Eğer Belçika bütçc politikası başanlı olamasaydı bunun ceremesini Belçikalı dış ticaretçiler çeke- cekti" dedi. BBL'nin tam yeni bir Avrupa Para Sistemi (EMS) anlaşması beklediği sı- rada. Alman Merkei. Bankası Bundensbank, Faizlerin düş- mesine olanak tanıdı. Bu geli- şim Belçika'daki faizlerin dü- şüş eğilimini daha da kuvvet- lendirdi. Ekonomiste göre Bel- çika hükümetinin 1993 yılı faiz tahminini yaparken tedbirli davranması gerekiyor. BBL araştırma grubundan ekonomist Luigi Seandella'nın analizine göre ise peseta ve escudonun devalüasvonu bek- lenıvor. Çok iyi önlemler alın- madığı takdirde. şu anda EMS'nin dışında olan Italyan Lireti"nin değer yitirmesi de kaçınılmızolacak. BBLanalis- ti İrlanda Paundu'nun geleceği konusunda da şüpheli. Grubun diğer ekonomisti Vanden Houte İngiltere'de yeni faiz indirimleri bekliyor. BBL ekonomisti, paundun 2.40 mark veya alünadüşmesi- ni bekliyor. Aynı bankanın Belçika ekö- nomisindeki beklentilerine yer veren "Economic VVatch" adlı yaym organına göre 1992 de Belçika'nın GSMH artış hızının yüzde 1.4 olarak ger- çekleşeceği iddia ediliyor (Bu oran 1991'de yüzde 1.5'ti). 1993 tahmini ise yüzde 1.6 ola- rak hesaplandı. Enflasyon oraru için oranlar 1992'de yüzde 2.5 (1991'de enflasyon oranı 3.2 olmuştu). 1993 enflasyon oranı ise 2.9 olarak hesaplandı. Kalkınma Bankası'ndan sevindiriciücretartışı # ANKARA (AA) - Türkiye Kalkınma Ban- kası'nın (TKB), tüm personelinin ücretlerinin iyileştınlmesine karar verdiği bildirildi. TKB'den yapılan açıklamaya göre, 1 Tem- muz 1992 tarihinden geçerli olmak üzere yeni ücretlerle ilgili intibak çalışmalan sonuç- landınldı \e personel arasındaki ücret fark- lılığı gıderildi. Açıklamada, daha önce yapılan intibak çabşma- .lannda personelin geçmişe dönük hizmetlerinin sadece bir kısmtnın değerlendirildiği anımsatılarak, yeni alınan kararla bankadaki hizmetlerinin tamamının değerlendirmeye alındığı bclirtildi. Baraj projesi kavgası VVASHINGTON (AA) - Hindistan'ın batısında yapımı- na başlanan 30 kadar büyük baraj. kanal ağj. elektrik ve iç- me suyu üretim ve dağıtımı projclerini içeren Narmada Nehri Geliştirme Projesi ABD ile Dünya Bankası"nı karşı karşıva getirdi. Dünya Bankası. ABD"nin itirazlan üzerine 250 binden fazla insanın yeniden yerleşti- rilmesinde insan haklan ve çevre koruma standartlanrun yerine getirilmesi için Hindis- tan'a 6 ay süre tanıdığını açık- lamasına karşıhk, yetkililer. ne olursa olsun bankanın taah- hütlerini yerine getireceğini de belirttiler. Dünya Bankası söz konusu proje için 450 milyon dolar taahhüt etmiş bulunuyor ve 440 milyon dolar daha ver- meyi planhyordu. Sanayi sektöründe kapasite kullanımı .sipariş ve üretim planlannın tümü birden baş aşağı Almanya'nınbaüsı ağır aksakMÜNİH/BONN (AA) - Al- manya'mn baü kesiminin eko- nomisinin büyümesindeki ya- vaşlama giderek daha fazla kendini gösteriyor. Merkezi Münih'te bulunan İFO Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü'nün hesaplanna göre Almanya'nın Batı kesimindeki sanayi sektöründe kapasite kul- lanımı, siparişler ve üretim planlan gibi önemli göstergele- rin hepsi düşüş eğiliminde. IFO, AImanya"nın batı ke- siminde gavrisafı yurtiçi hasıla (GSYİH) 'bazında büyüme hızının bu yıl sonunda yüzde 1. gclecck >ıl da 0 ile binde 5 ara- Miıda gcrçekleşeceğini tahmin • Yavaşlama yüzünden Almanya'nın batı kesiminde GSYİH bazında büyü- mcnin 1992 sonunda yüzde 1. 1992'de ise sıfır ile binde 5 arası olması bekleni- vor. ediyor. IFO. temmuz-ağustos dö- neminde yapüğıjıesaplamalar- da, Batı Alman ekonomisinin büyüme hızının yıl sonuna doğ- ru yeniden yük'seleceğini tah- min etmekteydi, ancak şimdi buna şüpheyle bakıyor. Alman hükümeti de gelecek yıla ilışkin reel büyüme hızı tah- nninini yüzde 2.5' ten yüzde 1 ile yüzde 1.5'edüşürdü. Almanya'da yayımlanan Der Spiegel Dergisi. büyüme hmndaki düşüş nedeniyle vergi gelirlerinin 1993'te öngörülen- den 20 milyar mark (14.4 mil- yar dolar) daha az gerçekleşece- ğini yazdı. Almanya Ekonomi Bakanı Juergen Moellemann da eko- nomide konjonktürel zayıflık nedeniyle vergi gelirlerinin. büt- çe tahminlerinin 5-7 milyar mark daha altında gercekleşe- ceğini söyledi. Spiegel Dergisi, aynca Çalışma Bakanlığı"nın da işsizlerin sayısının 1993"te 1992'ye göre 100 bin kişi arta- cağı görüşünde olduğunu be- lirtti. Almanya'run batısında geçen ay itibanyla çalışabilir nüfusun yüzde 5.8'i (1 milyon 784 bin kişi) işsiz durumda ve eski Demokratik Almanya Cumhuriyeti olan doğu kesi- minde ise işsizlik oranı yüzde 14.4'e. işsizlerin sayısı da 1 mil- yon 111 bin kişiye ulaşıyor. Alman halkının zor zaman- lan göğüslemesi gerektiğini sa- vunan Başbakan Helmut Kohl, çahşma saatlerinin ilk aşamada gönüllülük esasına göre uzatı- lacağını bildirdi. Kohl, dünya ekonomisinin aylardır durgun- lukta bulunduğuna işaretle. güçlüklere ve uluslararası alan- da daha şiddetli rekabete hazır- lanılmasını istedi. Haftalık çalışma saatleri ile sanayide kapasite kullanım oranınm en düşük plduğunu Avrupa Topluluğu (AT) ülke- sinin Almanya olduğuna işaret eden Kohl. çahşma saatlerinin azaitılmasının değjl, arttın- lmasının düşünülmesi, ücretle- rin de aynı işkolunda bile değiş- kenlik arz eden verimliliğe göre ayarlanması gerektiğini belirtti. Yaürım hesabı olanlannişlemleri, İş Bankası'nınlot altı işlemlerininyüzde 90'ını karşüamakta Baııkaıııatiğiıııııaıifetleri arbyorİş-Ekonomi Servisi - Ban- kamatiklerle arası kurulan küçük elektronik borsanın sun- duğu hizmetlerle vadesiz mev- duta vadeli kadar gelir sağlana- biliyor. Türkiye İş Bankası'nın 500'ü aşan otomotik para çekme vez- nelerinden (ATM) yapılan iş- lemlerle vadesiz mevduata. "yatınm hesabıyla" yüksek ge- lir sağlanıyor. Bankada hesap açürarak bankamatik kartı veya kredi kartı sahibi olan müşteriler. paralannı vadesiz hesap yerine "yatınm hesabı- na" aktanyorlar. Bu aktarma işleminden sonra hesap sahibi parasını değerlendirecek yatınm alternatifierini belirli- yor. Bankamatiklerle borsada lot alü işlemlerde işlem gören 30 hisse senedine yatınm yap- mak mümkün. Ama hisse sene- di fiyatla'nndaki istikrarsızlık nedeniyle bu seçenek şimdilik cazip değjl. Ikinci bir seçenek ise Iş Bankasfrun 6 yatınm fo- nunun katılma belgelerini al- mak. Bir katılma belgesinin fi- yatı 40 bin ile 240 bin lira ara- sında değişiyor.Toplam 633 mil- yar lirahk 6 fon içinde sadece ikinci fon hisse senedine dayalı olduğundan getirisi düşük. Di- ğer 5 fonun ortalama getirisi 9 ayda \ r üzde 55-60 düzeyınde bulunuyor. Bu fonlann içinde sabit faizli Hazine bonosu ve devlet tahvilleri agırlıklı bulun- duğundan değer kaybetmiyor- lar. Ve günlük belirlenen değer- leri her üzerinden gün satış veya alış yap- mak mümkün oluyor. Yatınm fon- lan dışında pa- ranın \ adesiz olarak değerlen- dirilebileceği bir başka seçenek ise yeni ortaya çıkü: Varlığa dayalı menkul kıymet. İş Ban- kası tarafından satılan toplam 1 trilyon 205 milyar lirahk varlık senetleri de yine günlük değer- leri belirlenerek bankamatikle- re konuldu. Varlık senetlerinin faiz geliri vadeli mevduatın faiz gelinnden birkaç puan daha fazla bulunuyor. Bankamatiklerde bu işlem- leri yapabilmek için yaünm fonu. varlık senedi ve hiısse se- netleri için birer kod numarası • İş Bankası Menkul Kıymetler Müdürü Yusuf Zi^a Toprak, Türkiye Iş Bankasf- nın otomatik para çekme veznelennden (ATM) yapılan işlem- lerle vadesiz mevdua- ta, "yatırım hesabıyla' yûksek gelir sağ- landığını belirtti.. belirlenmiş durumda. Bu kod numaralan tuşlarla ATM ek- ranına girildikten sonra ahm yapılıyorsa hesaptan düşülü- yor. satış yapılıyorsa hesaba ek- leniyor. Ve her an hesabınızdan para çekebiliyorsunuz. İhtiyaç du>oılan paraya denk düşecek kadar yatınm fonu katılma bel- gesi veya varük senedi satılabili- yor. Böylece dövizden sonra menkul kıy- mete yatınm yoluyla da maaş arttın- labiliyor. Bankama- tiklerin sun- duğu bu hiz- mette fiziki dolaşımın ol- maması, liki- dite özelliğin- den dolayı yatınmcılar tarafından tercih edili- yor. Halen İş Bankasfnda 59 bin 478 adet yatınm hesabı bulunuyor. Bu hesabı açtıranlann yaptığı iş- lemlerle Iş Bankası, Borsa lot altı işlemler piyasasında toplam işlem hacminin yüzde 90'ını gerçekleştiriyor. İş Bankası Menkul Kıymet- ler Müdürü Yusuf Ziya Top- rak. mevduat olarak bankada tutulmayacak paralann tek bir hesap altında toplanması ve bil- gisayara dayalı olarak tek bir kanla kullanılmasına dayalı sistem ile menkul kıymetlerin fiziki dolaşımını da ortadan kaldırdıklannı söylledi. Ban- kamatiklerden menkul kıymet alanlara bankanın ücretsiz sak- lama hizmeti verdiğini kayde- den Yusuf Ziya Toprak şunlan söyledi: "Bizim bankamatik sistemi içinde yatınm hesabı, küçük bir elektronik borsa gibi çalışıyor. Elektronik sistemde ban insa- lar satarken, bazılan da alıyor. Sistem bu abm ve satımian oto- matik olarak karşılaştınyor. Sonuçlan biz de her an görebili- yoruz. Sistemde fon azalmışsa ilave ediyoruz. Bankamatiklere yeni koyacağımız varlığa dayalı menkul kıjTnetlerdede bu sis- tem aynen işleyecek. Daha son- ra bunun bir ileri aşaması ola- rak Hazine Bonolannı ve Dev- let Tahvillerini de devreye sok- mayı düşünüyoruz." Yasaş'ın boya ihracatı • İş-Ekonomi Servisi - D YO boyalannın üreticisi ve pazarlayıcısı Yasaş, Bulgaristan'a boya ihracına başladı. İlk partisi 30 ton olan ve geçen günlerde Bulgaristan'a gönderilen ihracat. Yasaş tarafından bu ülkede kurulan distiribütörlük aracılığıyla gerçekleşüriliyor. Akbank'ın semineri • İş-Ekono- mi Servisi- Akbank'ın yıldaikikez düzenlediği seminerler- den birincisi Silivri-Klassis Otel'de yapıldı. Ulusal ve uluslararası bankacılık işlemlerinderiskunsurunun tespiti. değerlendirilmesi ve takıbi amacıvladüzenlenen seminere. genel müdür yardımcılan. departman müdür ve müdür yardımalan kaüldı. THY'nin sermayesi • İş-Ekonomi Servisi - THY'nin çıkanlmış sennayesinin 1.5 trilyon liradan 25 trihonüraya yükseltılmesi nedeniyle 22 temmuz-21 eylül olarak belirlenen rüçhan hakkı kullanım süresi SPK'run izni doğrultusunda9 Kasım 1992 tarihine kadar uzaüldı. HalkSigorta toplantisı , • İş-Ekono- mi Senisi- Halk Sigorta'run acenteler toplantisı yapıldı. Halk Sigorta Genel Müdürü Ertan Dumanlı'nın sigorta sektöründe şirketlerinin durumunu anlatüğı toplantıya acenteler de katıldı. Alanko'nun sermayesi • İş-Ekonomi Servisi - Alarko Sanayi AŞ Yönetim Kurulu. şirketin çıkanlmış sennayesinin yüzde 150 bedelli, yüzde 50 bedelsiz artünlarak 25 milyar liradan 75 milyar liraya >Tİkseltilmesine karar verdi. GarantiMenkul Kıymetler • İş-Ekonomi Servisi - Garanti Menkul Kıymetler AŞ. 10 milyar lira olan sermayesini yüzde 200'lük bir artışla 30 milyar liraya çıkardı. Garanti Menkul Kıymetler'in yeni sermayesinin arttınlan kısmının yüzde 25"i nakit olarak ödendi. Merkezi İstanbul'da bulunan şirketin yeni sermayesi bir milyon lira değerinde 30 bin hisseden oluşuyor. Şırkette, Antur Turizm AŞ'nin yüzde 30, Ana Yatınm AŞ, Doğuş Holding ve Doğuş İnşaat AŞ'nin yüzde 20'şer, Aymak Makina Sanayi AŞ'nin yüzde 10 hissesi bulunuyor. Konuk Yazar Factoring, doğal bir olgudur Dr.SELİMSEVAL Devir Facloring Genel Müdürü MERKEZ BANKASI KURLARI 28 EKÎM I 992 cmsı 1 ABD Dolan 1 Alman Markı lAvustralya Dolan 1 AvusîuryaŞılını 1 Belcıka Frangı IDanimarkaKronu ! IFmMarkkası IFransız Frangı IHollandaFlorını 11svec Kronu 11svıçre Frangı lOOItdiyanüreti UaponYeriı IKanada Dolan 1 Korvec Kronu ; 1 Sterlm • 1S Arabıstan Rıyalı DOVIZ AUŞ 7838.29 511138 5532 26 726 51 24817 132627 161614 1507.36 4542.62 SATIŞ 785400 512162 5543 35 727 96 24866 1328.93 161938 151038 4551.72 1352.601 1355.31 5733.94 59112 64.09 633090 1248.54 12349.23 209049 574543 59231 64.22 6343.59 125104 1237398 209468 Sıgon.ıkarumı.chlıvclımı.abkcn1 kınılığımık^Nbeuım. hukümsÜ7iiür. SLRAPERCAS EFEKTIF ALIŞ 7830.45 5106.27 544928 72578 24568 1313.01 1599.98 1505.85 4538.08 1339.07 5728.21 585.21 6313 6235.94 123605 12336.88 205913 SATIŞ 7877 56 510698 555998 73015 24941 133292 1624 24 1514 91 456538 135938 5762.67 594.08 64.41 6362.62 1254.79 12411.10 2100.96 \üfu>> kâğıdımı kavbetlim. Hükümsüzdür BL RAKCOŞKt.\ CAPRAZ KURLAR 1 ABD DOLARI 15335 MmMarta 14168 «nstmyaMn 107890 JUKOryapri 59100 DatiartalrM 48500 FtRİMbS 5.2000 FfJKnF™» 17255 HHlMÜFKnili 10884 bgnyelPtzetn 57950 İSKCKrOM 13670 JsnçnFfam 1326 00 ItılynıUıttİ 122 30 JapNYlM 12381 I t l M h M i 62780 mnKtrm 3 7495 S.»raiBtMRiyati IStcrfn: 5 ;5ABDDrtaPi 1ECU. i2788AB(IWan m. 14092ANMm SR 11067 82TL Sınoru Kurtımı vc nunıscuzdjnımı. Englı^lı C cntre kimlık kartımı ka> bcllinı. hükümsüzdür H4\H)İ)tOl'LLR Factoring geçen yüzyıl ortalannda ABD'de uygulanmaya başlanmış ve bu yüzyıhn başlannda Avrupa kıtasına da gelmiş olan modern bir finansal hizrnet türüdür. Avrupa'da özellikle bilgisa- yarlann iş hayatına girmesinden sonra 196O'lı yıÛardan itibaren factoring çok hızlı bir gelişim göstermiştir. 1980'li yıllann ikinci yansından sonra ülkemiz- de kurulmaya başlanan yeni fınansal kurumlar ve mevcut kurumlarca uygu- lanmasma başlanan yeni finansal tek- nikler çoğu kez yasal düzenlemelerin önünde gelişmiş, zaman zaman sorun- lar ortaya çıkabilmiştir. Factoring ku- rumlan bu konuyla ilgili hiçbir yasal düzenleme olmaksızın ilk önceleri ban- kalann bünyesinde ortaya çıkmış, daha sonra bankalann bünyesinden aynla- rak banka ortaklığı ile ayn birer tüzel kişiliğe kavuşmuşlar ve nihayet banka ortağı olmayan factoring kurumları or- taya çıkmıştır. Doğal sayılabilecek bu gelişme ülkemizde biraz olması gereğin- den hızlı olmuş. bankaahk gibi güvene dayalı kurumlar olan factoring kurum- lannın kurulma, faaliyet ve denetim esaslan belirli kurallarîa düzenlenebil- miş olmabydı. Factoring. ekonomimi- zin nonnal gelişme süreci içinde doğal olarak ortaya çıkmış bir olgudur. An- cak ehi! cller tarafından sahiplenmediği akdirde mevcut yusal boşluk ortamın- da arzulanmayan yerlere kolaylıkla çe- kilcbilmc tehlikesini de taşımaktadır. Factoringin tanımı Factoring. vadeli satışlardan kaynak- lanan ticari alacaklann factor adı veri- len kuruma temlik yoluyla devredilmesi karşıhğı, bu kurumdan temlik bedeline karşıjık olmak üzere. 1. Ön ödeme şeklindeki fınansman, 2. Alacaklann takip ve tahsili, 3. Alacak hesaplannın muhasebesi- nin tutulması hizmetlerinden yarar- landınlmasıdır. Factoringe esas oluşturan işlem tem- lik işlemidir. Temlik. hukuken tasarrufı bir işlem olup alacak hakkının devri ve- ya saülması anlamma gelmektedir. Bir işletme aktifınde yer alan elle tutulabilir bir değeri. ömeğin bır gayrimenkulünü veya stoklanndaki emtıayı nasıl satabi- lirse. aktifındeki alacaklannı da satabi- lir. İşte factoring kurumu mal ve hizmet satışlanndan kaynaklanan bu ticari ala- caklan satın alır ve buna bağh olarak müşterisine bir dizi finansal hizmetler sunar. Factoring, çek senet üzerinden yapılan bir işlem değildir Factoringin ortaya çıktığı ve geliştiği ülkelerde ticari alacaklar genellikle bir belgeye bağlanmazlar. Bır başka ifade ile satışlar açık hesap bazında yapılır ve karşılığında borçludan bir çek veya se- net alınmaz. Zaten vadeli çek uygula- ması sadece ülkemizde pratikte görü- len, ancak yasalar karşısında var olma- yan bir uygulamadır. Borçlu fırma, satın almış olduğu mal veya hizmetin faturasının üstünde yazan vadede fatu- ra bedelini gösterilen yere öder. Ödeme şekli genelde vade tarihinde banka ha- valesi ile olur. Birfirmamüşterisine açık hesap mal satarken onu kredilendirmiş olur. Dolayısıyla, mal sattığı fırmalara bir kredi limiti saptamak zorundadır. Bu limiti saptayabilmek için o fırmanın fınansal durumunu değerlendirebilmesi gerekir. Yurtdışında bağımsız istihbarat ku- runılan olduğu için kredi limiti saptama işlemi oldukça basit bir şckilde çözüm- lenebilmektedir. Firma, müşterisinin is- tihbarat raporuriu satın alır ve bu rapo- ra göre ona bir limit tahsis eder ve bu B- mit dahilinde kalmak koşuluyla ona açık hesap mal satar. Ülkemizde ise fır- malar hakkında istihbarat bilgi kay- naklan kısıth olduğu için mal satan fir- ma müşterisinin kredi değerliliğini öğre- nememekte ve bu nedenle ona güvene- memektedir. Çek ve senet gereksinimi işte bu yeterince bilgilenememekten kaynaklanan güvensizlik nedeniyle or- taya çıkmakta ve hem borçlulara hem de mal satanlara gereksiz külfetler yük- lemektedir. Factoring işlemleri böylesi- ne vadeli çek ve senedin kullanılmadığı ortamlarda. vadeli bir ticari alacağı temsil eden faturalann temlik edilmesi yoluyla yapılmaktadır. Ülkemizde ge- rekli altyapılann henüz yeterince oluş- maması nedeniyle ticari alacaklar bü- yük ölçüde vadeli çek ve senetlerle tem- sil edilmektedir. Faturasını factoring kurumuna tem- lik eden fırma eğer borçlusundan daha önce almış olduğu çek ve senetler varsa onlan da factoring kurumuna ciro et- mek durumundadır. Eğer çek ve senet- ler fatu.-arun borçlunun eline geçmesin- den sonra veriliyorsa bu takdirde borç- lu, çek ve senetleri mal satın aldığı fır- maya değil doğrudan factoring kuru- muna vermek zorundadır. Çek ve sene- din olması hem borçluya hem de ala- cakhya (mal satan fırma veya factoring kurumu) takip ve tahsil külfeti getir- mektedir. Borçlular genelde kendi çek ve senetlenni keşıde elmemekte, kendi- lerine kendi müşterileri tarafından ileti- len çek ve senetleri ciro ederek ver- mektedirler. Böyle olunca küçük bir borç için bile ufak meblağlı. borçlulan • ülke düzevine yayıknış yüzlerce çek ve senet oluşabilmektedir. Yukanda açıklamaya çahştığımız ne- denlerle ülkemizde çek ve senet uygula- masının yaygın olmasından dolayı fac- toring denince akla hemen çek ve senet üzerinden yapılan bir iskonto işlemi gel- mektedir. Oysa factoringin çek ve senet- le ilgisi voktur. Ülkemizde yurtiçi facto- ring işlemi yapan factoring kurumlan piyasalann çek ve senede karşı bir alı- şkanlığı olduğu için gönülsüzce, ticari borçlan temsıl eden çek ve senetleri ka- bul etmektedirler.