Catalog

13 AĞUSTOS 1991 * • * * KENTK4ŞAM CUMHURİYET/15 Taksim'de bonıba • fstanbul Haber Servisi — Tkksim'de Çevik Kuvvet araçlannın park ettiği yerde patlayan bomba, araçlann başka yere park etmesi sonucu hasara neden olmadı. Taksim Parkı'nda Çevik Kuvvet araçlannın her zaman park ettikleri yere konan bomba, dün sabah 09.15 sıralannda patladı. Patlama hasara neden olmadı. Şoförü bıçakladılar • isUnbul Haber Servisi — Çağlayan'da kamyonet şoförlüğü yapan Kemal Yılmaz (32), evinde bıçaklanarak öldürülmüş halde bulundu. Fırın ve yemek fabrikalarına denedm lstanbul Haber Servisi — Is- tanbul'da fınn ve yemek fabri- kaları gibi işletmeler, insan ve çevre sağlığı açısından sıkı kont- role alındı. lstanbul Belediyesi Kontrol Daire Başkanı Aziz Kurt, denetimlere hız verdikle- rini belirterek îstanbul'da geçen yıl 20 binin üzerinde işletmenin denetlendiğini, bu yılın ilk 7 aymda denetlenen işletme sayı- sının ise 17 binin üzerinde oldu- ğunu bildirdi. Îstanbul'da önceki gün mü- fettiş, zabıta ve sağbk ekiplerin- den oluşan heyet tarafından ya- pılan denetlemelere katılan Kontrol Daire Başkanı Aziz Kurt, Istanbulluların sağlıklı ürünler satın alabilmesinin ya- nı sıra çevrenin de korunması amacıyla işletmeler üzerindeki denetimlerini arttırdıklarını açıkladı. Kurt, insan ve çevre sağlığına aykın olan ve bu ko- nuda belirlenen yönetmeliklere uymayan işletmelere "aman" ve- rilmeyeceğini vurgulayarak ge- çen yıl 20 bin 603 işletmenin de- netlendiğini söyledi. Bu işletme- lerden 8 bin 199'unun normal bulunduğunu, 4 bin 364'üne ih- tar verildiğini, 7 bin 657'sinin çe- şitli cezalara çarptınldıklarını anlatan Kurt, 383 işletmenin ise kapatıldığını söyledi. Aziz Kurt'un verdiği bilgiye göre bu yılın ilk 7 ayında 17 bin 48 işletmede yapılan denetimler sonucunda da 4 bin 553 ihtar, 6 bin 758 süreli kapatma ve 151 fa- aliyetten men cezası verildi. T l İ T * n « t İ P i r l l K a d l k ö > Yenisahra'da tüp patlaması sonucu tek katlı ev tamamen çöktii. Jr " Enkaz ajtında kaian 1 kişi öldü, l'i agır 3 kisi de yaralı olarak kurtarüdı. Fevzi Çakmak Maballesi Lgur Sokak 15 nolu evde dün sabaha karşı 04.45'te şiddelli bir patlama oldu. Patlama sonucu tek katlı evde oturanlardan Cevat Kandıra (35) ve eşi Dursaliye Kandıra (23), çocukla- n Gökhan (3) ile Hasan (1) çöken binanın altında kaldılar. Tupgaz smnüsının neden olduğu sanılan patlamada ilk olarak çevreden yetişenlerin yardımıyla Cevat Kandıra ile Gökhan ve Hakan Kandıra enkazdan yaralı olarak çıkartıldı. Bu arada olaya müdahale eden itfaiye ekipleri enkaz albndan Dursa- liye Kandıra'yı agır yaralı olarak kurtardı. Ancak Dursaliye Kandıra, hastaneye kaldınlırken yolda hayabnı ka>betti. Haydarpaşa Numune Hastanesi'ne kaldınlan yaralılardan Cevat Kandıra'nın da du- rumunun agır olduğu bildirildi. (Foloğraf: SUAT KOZLLKLL) Tarabya Denize uçan otoda bir kişi öldü İstanbul Haber Servisi — Ta- rabya'da denize uçan otomobi- lin içinde bulunan bir kişi yaşa- mını yitirdi. Tarabya Plajı yakı- nındaki park yerinde bulunan 34 NE 929 plakalı Kartal mar- ka otomobil dün 10.30 sıralann- da denize uçtu. Akıntının da et- kisiyle sürüklenerek kıyıdan uzaklaştığı belirtilen otomobil, Türkiye Denizcilik Işletmesi'n- den getirtilen 2 dalgıcın yakla- şık 4.5 saat süren çabalan sonu- cu bulundu. Dalgıçlar, otomo- bilin arka koltuğunda bulunan Ahmet Tereci'nin (24) cesedini çıkardılar. Bir balıkçı teknesinin yardımıyla otomobil de çıkarı- larak itfaiye araçları tarafından karaya çekildi. r EREKLÎ TELEFONLAR • Paiis hrtat: 055 • ttf*y«:00O • Zakrta müMjjt: 527 57 00 172 13 73 -74-75 ve 08a • İSKİ anza: 068 • SA&JK: Hrar AcH: 077 Sa|Nk mititMji: 511 89 18 COT*V*** Tıp: 588 48 00 Çapa Tıp 534 00 00 (100 hat) T j : 340 01 00 N M H : 345 46 80 $t«M EtM: 131 22 09 Takstaı hkyartmı: 152 43 00 SSK Saa*ya: 588 44 00 SSX OkmytaM: 121 77 77 SSK Giztape: 358 67 60 • nurtK: Traflk S * e m.: 176 24 14 (Ist). 356 04 85-86 [Kadıköy) U4ge Tnfik: 377 22 07 (E-5), 356 04 86 (Şehınçı). 314 36 (B.Çekmece) • TNY: Iç tottor 573 13 31 Dq Hattar 574 73 00 (25 hat) Sartrat: 574 73 00 HABERLERİN DEVAMI OLAYLARIV ARDENDAKI GERCEK(Baftarafı 1. Sayfada) yüzde 36,1989 yerel seçimlerin- deyüzde 21.8 oy alan ANAP'ın Meclis'te 273 milletvekili bu- lunuyor. Bunun anlamı nedir? Kuşkusuz rakamlann iki an- lamı var. Birincisi şudur. Halkın yüzde 80'i ANAP iktidarına karşı görünüyor; ama iktidar fMirtisi parlamentoda 450 san- dalyenin 273'ünü elinde tutuyor. Bu dengesizliğe hiçbir demokra- tik rejimde rastlanamaz. Vakit yitirmeden seçime gitmek bir zorunluğa dönüşmüştür. Sayılardan çıkan ikinci anlam daha çarpıcıdır: Muhalefet ge- nel seçimlerden mi kaçıyor? Bu- na karşın ANAP kasım aymda seçim yapmak mı istiyor? Çok kolayl.. İktidar partisi Meclis açıldığı zaman erken seçim ka- rannı alıverir; bu iş biter. 273 sandalyeyi elinde tutan ANAP hem Seçim Yasası'nı de- ğiştirmek, hem de erken seçim kararı vermek için muhalefete muhtaç değildir. Elbet bir erken seçimin koşul- lannda iktidar ile muhalefetin uzktşması demokratik bir rüzgâr estirecek, güvenli bir ortamda sandık başına gidilecektir; ama daha işin başında yersiz suçla- maların başlaması hoş değil... ANAP, kasım ayında bir ge- nel seçim istiyorsa muhalefetin işi yokuşa sûrmesi olanaksızdır. Başbakan Yılmaz bu suçlama- sı. J a haklı görünmüyor. Bahtiyar'ın (Baftarafı 1. Sayfada) sabası yakınlannda görüldüler. Polis yetkilileri, bu iki kişinin, 32 yaşındaki Iran doğumlu Ali Vekili Rad ile 31 yaşındaki Mu- hammed Azadi olduklarını ve heT ikisinin de Türk pasaportu taşıdıklaruu bildirdi. Cinayetin, olaydan ancak 36 saat sonra or- taya çıkanlmasından yararlanan iki Iranlının, tsviçre veya hal- ya'ya geçmeye çalıştıkları sanı- Lyor. Katil zanlısı olarak aranan üçüncü kişi olan tranlı Sarkdum Boyer Ahmedi'nin ise 1984 yı- lından bu yana Fransa'da yaşa- dığı bildiriliyor. Şimon Peres (Baftarafı 1. Sayfada) lunmadığım söyledi. Mannaris Kaymakamı Sami Seçkin ise "Ben misafırin dün (önceki gün) geldigi özel bir yatla geze- rek geri döndüfünii biliyoram. Bugiin (dün) gdeceginden nabe- rim yok" dedi. Marina yetkili- \* p de Israil Işçi Partisi lideri- n. a zdyareti ile Ugili bilgileri ol- madığını söylediler. Cumhur- başkanı özel Kalem Müdürü Engin Güner, AA muhabirine Şimon Peres'in özel bir ziyaret için birkaç saatliğine koya gele- ceğini, ancak Cumhurbaşkanı Turgnt Özal veya herhangi bir Türk yetkili ile görüşmesinin söz konusu olmadığını bildirdi. Askerlîk (Baftarafı 1. Sayfada) cek olan 12 aylık yeni askerlik yasası, en kısa süre içinde Mec- lis'ten geçirilecek. Yeni askerlik yasası çerçeve- sinde 18 ay er ve erbaşlık ile 16 ay yedeksubaylık, askerlik süre- leri otomatikman 12 aya ine- cek, yedeksubaylık hakkı bulu- nan, ancak bunu 8 ay er ve er- baş olarak yapmak için silah al- tına alınanlar, 12 ay yedeksu- baylık yapacaklar. Yeni asker- lik yasasında dövizli ve bedelli askerlik sistemleri korunurken yeni bir uygulama olarak "iş- yerlerinden uziın süre aynlma- sı sakıncalı olan kişiler için her yıl 3'er aylık" taksitle askerlik sistemi getirilecek. \skeri çevreler, karargâh içinde çalışmalann halen devam ettiğini ve ordu çapmdaki ilk in- dirimlerin 1992 yılinda başlama- sının planlandığ^nı kaydederken yeni askerlik yasasının 1991 ey- lülünde TBMM'den geçmesi ha- linde Genelkurmay BaşkanüğV- nın 2000'li yıllann ordu yapılan- masına ilişkin planının öne alın- masının gündeme getirileceğini söylediler. Çiftçilere oy yatırıımANKARA (Cumhuriyet Biı- ros«) — Hükümetin kasımda erken seçim yapılması planı ilk etkisini destekleme alım fıyatla- nnda gösterdi. Hasadı ağustosta yapılan tarım ürünlerinin baş- langıç alım fiyatları, geçen yıla göre yüzde 60 ile yüzde 76.47 arasında değişen oranlarda art- tırıldı. Alımlara ilişkin herhan- gi bir tarih saptamayan hükü- met, çiftçinin elindeki tüm ürii- nü, getirdıği günden itibaren al- mayı kararlaştırdı. Alımlarda kooperatif üyeliği koşulu da aranmayacak. Kimyasal gübre fiyatlarında bu yıl içinde artışa gidilmeyeceği, gubredeki KDV oranlannın yüzde 12'den l'e in- dirileceği bildirildi. Başbakan Mesut Yılmaz, yeni fıyatlann üretici açısından tatminkâr ol- duğu kanısını taşıdıklannı belir- terek "Fiyatlann beklenen ya- ran sağlaması için ödemelerin zanuuunda yapılması gerektigini biliyoruz. Peşin ödeme yapılma- sı için tüm imkânlar seferber edilecektir" dedi. Yılmaz, dokuz ayrı tanm urününe uygulanacak destekle- me alım fiyatlannı dün bir ba- sın toplantısıyla açıkladı. Tanm ürünleri destekleme alım fiyat- ları artışlarmın enflasyonun üzerinde tutulması, ödemelerin peşin yapılması, ödemelerde ge- cikme olması halinde fiyatlara ek yapılması hedeflerinin hükü- met programında yer aldığını anımsatan Yılmaz, alımlara başlanması için herhangi bir ta- rihin söz konusu olmadığını bil- dirdi. Yılmaz, "Üriinü getiren her üretidden üriinü alınacak ve alım sırasında kooperatif üyeliği sartı aranmayacaktır. Ürunünü kooperatife teslim etmek isteyen bütün ureticilerin ürünü son ki- lograma kadar saün alınacaktır. Üreticilerimizin üriın teslimi sı- rasında zorlukla karşüaşmama- lan için Sanayi ve Ticaret Ba- kanlıgımız gerekli tedbirleri 1990 ftyatı (TIA|) 1991 ftyıttan (öç ttnem) Kûttü pamuk (Ege) Kuttü pamuk (Çukurova) KabuMu «Htdık Çekirdeksiz kuruûzûm Kuruincir Ya»ık ayçiçeği Yağiık soya Antepfıstığı {tek fiyat) İJracfıie ysrffstsğı (tek fiyat) Şeker pancan (tek fiyağ (Polarizasyon-erken sûküm tazmınatı ve ûretım tesvık primi hariç) alacaktır" dedi. Başbakan'ın açıkladığı ra- kamlara göre başlangıç itibany- la geçen yılki alım fıyatlarına yapılan zam, kütlü pamukta yüzde 63.41, kabuklu fındık, çe- kirdeksiz kuru üzümde yüzde 60, kuru incirde yüzde 61.4, yağlık ayçiçeğinde yüzde 76.47, yağlık soyada yüzde 62.5, antepfıstığında yüzde 65, ih- raçlık yerfıstığında yüzde 70.45, şeker pancannda da yüz- de 61.60 düzeyinde gerçekleşti. Şeker pancannda ilk kez bu yıl, fabrikaya teslimat yapan üreti- ciye taşıma tazminatı ödenece- ği bildirildi. Ziraat Bankası'nın dönüm başına verdiği kredilerde de yüz- de 70 ile yüzde 110 arasında ar- tış yapılacak. Başbakan, Ziraat Bankası'nın Tanm Satış Koope- ratifleri Birlikleri'nin destekle- me alımlarına toplam 2.4 tril- yon lira finansman sağlayacağı- nı açıkladı. Iııöııü: Elıııa şekeri dağıtıyorlar Ekonomi Servisi — Başba- kan Mesut Yılmaz tarafından önceki gün açıklanan taban fi- yatlar, üreticiyi memnun etme- di. SHP ve DYP, bu fiyatları "seçim yatınmı" olarak yorum- larken, Sanayi ve Ticaret Baka- m Kâzım Yücelen, yüzde 60'lı artışın küçümsenemeyeceğini savundu. Ürün taban fıyatlanna tepki göstererek "Seçim öncesi elma şekeri dağıtıyorlar" şeklinde ko- nuşan SHP Genel Başkanı Er- dal tnönü. "Daha önce hubu- bat ürünlerine yüzde 40 oranın- da taban fiyat verildi. Şimdi ise 60-70 oranında artış var. O za- mandan bu zamana ne değişti? Hububat üreticisinin ne kusunı var" diye sordu. Izmir'de bir basın toplantısı düzenleyen DYP Genel Başkan Yardıması Ersin Faralyak da "Verilen fiyatlar gerçeklik ka- zanırsa sevindirici olur, yoksa hiçbir anlamı kalmaz. Şimdiye kadar verdikleri sözleri tutma- yanlan taban fıyatlara sadık kalmaya çagınyoruz" dedi. Üretici kesiminin temsilcileri, "Açıklanan fiyatlar seçim fiyatı olmasına rağmen düşük düzey- de kaldı ve ancak yühk enflas- yon düzeyinde artış saglana- bildi" görüşünü savundular. Türkiye Ziraat Odalan Birliği (TZOB) Başkanı Osman Özbek dün yaptığı açıklamada, ürün fiyatlannın hayal kınklığı yarat- tığını vurgulayarak "Çiftçi tep- kisini sandıkta gösterir" dedi. Ürun fiyatlanyla ilgili olarak yaptıklan önerilerin hiç dikka- te alınmadığını belirten TZOB Başkanı Osman özbek, kütlü pamuk, fındık, uzüm ve incir- de maliyetin altında ürün bede- li tespit edildiğini söyledi. Enf- lasyonun tanm kesiminde yüz- de 90 düzeyinde bulunduğunu kaydeden Osman özbek, Yıl- maz hükumetinin geçen yılın fi- yatlannı esas alarak "Enflasyo- nun üzerinde fiyat verildi" de- mesinin sonınu çözmediğini be- lirtti. TZOB Başkanı Özbek, enflasyonun yüzde 60-63 düze- yinde kalacağı varsayımının da yanlış olduğunu Ueri sürerek Türkiye'nin seçim ekonomisi dönemine girdiğini, bu yüzden tüketici fiyatlarındaki artışın çok daha yüksek olacağım iddia etti. Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı tbrahim Yetkin de yaptığı açıklamada, "Hükü- mel eski iktidarlan süresince üreticilerie yıktığı köprüleri tek- rar onarmaya çalışıvor" dedi. ANAP rest çekti (Baftarafı 1. Sayfada) halefetin bu konuda, bize gere- ken destegl, işbirliğini sağlama- yacağı varsayımı ile seçim ko- misyonu olarak calışmalanmızı yürütüyoruz. Muhalefetin bu tavn kesinlik kazandıktan son- ra, grnbumuzu da olağanüstn toplantıya çagınp. ANAP ola- rak seçim meselesinde kendi ini- siyatifimizle bir karar alacagız ve bu karanmızı uygulayacağız. Yaşanan hadiseler, aslında 87 yılinda yasananların tekrandır. Erken seçim diye 2.5 yıldır me>- danlarda gezen muhalefet par- tilerinin bu konudaki samimi- yetleri açıkça ortaya çıkmıştır. ANAP olarak bu konuda mu- halefet partilerini kamuoyuna teşhir edecek yeni önerilerimiz de olacaktır. Bunlan da çarşam- ba günü (yarın) toplanacak MKYK'da görüşüp karara bağ- layacağız." Başbakan Yılmaz, daha son- ra gazetecilerin sorulanm da ya- nıtladı. Yılmaz'a yöneltilen so- rular ve yanıtları şöyle: — Toplantı çağnnızı kimlere yapıyorsunuz? YILMAZ — DYP ve SHP'ye çağnda bulunuyorum. DYP esa- sen komisyon için belli isimleri tespit etmiştir. SHP'nin bugün- kü (dünkü) toplantısından son- ra yaptığı açıkİama, sadece ana- yasa değişikliği ile ilgili böyle bir çalışmaya katılmayacaklarını ortaya koymaktadır. Onlar bu- nun bir paket halinde görüşül- mesinden yanadırlar. Aynca da- ha da Ueri gidip mevcut sistem- de köklü değişiklikler arzuladık- ları ortaya çıkmıştır. — Uzlaşma olmazsa, anaya- sa degişikliğinden vaz mı geçe- ceksiniz? YILMAZ — Biz, başun beri bu meselenin uzlaşmayla götü- rülmesinden yanayız. Gerek anayasada yapılacak değişıklik- lerin gerek Seçim Kanunu'nda yapılacak değişikliklerin ve se- çim tarihinin belirlenmesinin parlamentoda temsil edilen par- tiler arasında bir uzlaşmayla çö- zümlenmesi gerektiğini savunu- yoruz. Bu uzlaşmayı da anyo- nız. — Partilerden herhangi biri davetinize icabet ederse? YILMAZ — Biz yolumuza devam ederiz. Anayasal çoğun- luğu bulduğumuz anda yolumu- za devam ederiz. — DYP ile anlasırsanız? YILMAZ — Evet, mümkün. Genel uzlaşma aradık. Genel uz- laşmayı bulamadığımız yerde bir parti ile uzlaşıp, yolumuza de- vam ederiz. SHP Genel Sekreteri Hikmet Çetin, erken seçim konusunda, ANAP'ın samimi olmadığını belirtti. Çetin, "Anayasa dışın- da Seçim Yasası'ndaki degisik- likleri göriışmemek, 'Ben istedi- ğimi yaparım' düşüncesinin bir devamıdır. Anayasa degişikligi çok basittir. Rahat yapılabilir" diye konuştu. SHP'nin aldığı kararın gayet açık olduğunu vurgulayan Çetin şöyle dedi: "Erken seçimin en kısa za- manda yapılmasını istiyoruz. Oluşturduğamuz komisyonla göriişmeye hazınz. Seçim Yasa- sı'ndaki degişikliklerle, anayasa degişikliklerini birlikte göriişe- lim diyoruz. Sayın Basbakan'ın acıklamasından 'Hayır' dedikle- ri anlasılıyor." Çeün, Yılmaz'ın, "Mevcut sis- temde köklü değişiklikler isti- yorlar. Sayın tnonü'nün açıkla- ması, sanıyorum Sayın Ecevif- in eleştirilerinden esinlenen kök- lü değişiklikleri arzuladığını or- taya koymaktadır" biçimindeki sözlerini şöyle yanıtladı: "Kendileri Seçim Yasasında ne istediklerini söylemediler ki bize Seçim Yasası'nda istedik- leri gibi oynayacaklar. Halkımız ANAP'Un kurtulmak için se- çim istiyor. Biz, ANAP'ı kurta- racak bir seçim istemiyoruz. ANAP'ı kurtaracak bir düzen- lemeye gitmiyoruz. Biz, Seçim Yasası'yla anayasadaki değişik- likleri, birlikte düşünelim, bir- likte konuşalım diyoruz. Bu, ga- yet doğal. 'Hayır, biz Seçim Ya- sası'nı şimdi görüşmeyelim. ön- ce anayasayı değiştirelim, sonra Seçim Yasası'nda istediğimizi yapalınr demek, doğru değil. Uzlaşmaya yanaşmamak de- mektir bu." Demirel: Şantaj yapıyor DYP lideri Süleyman Demi- rel, Başbakan Yılmaz'ın, "şan- taj yaptıgını" öne sürdü. Demi- rel, Yılmaz'ın açıklamasıyla ilgili görüşlerini açıklarken "Yakışık- sız bir tutumdur bu. Muhalefet partilerini, 'Seçim istemiyor' di- ye tehdit etmek, şantajdır. Çir- kin. Gayn nezaketsiz bir tutum" dedi. Demirel sözlerini şöyle sürdürdü: "Gelmiş, kendisi müracaat et- miş. Kendisine denmiş ki bir ko- misyon meydana gelsin, bunla- n konuşsun. Davet ediyorsa, ar- kadaşlanmız yann (bugün), da- vet ine icabet ederler. Komisyon teşekkül edilmesine söz verildi. DYP'nin komisyonu hazırdır. Sayın Hüsamettin Cindoruk, Sayın Hasan Ekinci ve Sayın Ve- fa Tanır Ankara'da bekliyorlar. Biz 'hazınz' dedik. Toplantayı giderler." Beş dakika ve işin içindesiniz. PKK'ya harekât (Baftarafı 1. Sayfada) nın terk ettiği 35 ölüsü, tran- Irak istikametinde hastanelere taşıdıgı çok sayıda yaralısı, bel- ki de ölüsü var" dedi. Doğu, dün bir toplantıda operasyonla ilgili son duru- mun sonılması Ü2erine, "Bildi- ğim, operasyon bugünlük nok- talandı" dedi. Operasyonda istenen hedeflere vanldığını da kaydeden Doğu, teröristlere ve- rilen zararla ilgili bir soruya şu yanıtı verdi: "Fevkalade üzgünüm, bir eri- miz şehit olmuş, bir korucumuz şehit olmuş. 13 erimiz de muh- telif şekillerde yara almıştır. Ama bunun karşısında eşkıya- nın terk edio bırakın aittiii ^ ölüsü, keza tran istikametinde ve güneye doğru Irak istikame- tinde hastanelere taşıdıgı çok sa- yıda yaralısı, belki de Ölüsü var. Bu envanteri, bu saatte bilmek mümkün değildir. Ama Türk hükümeti ve Türk Silahlı Kuv- vetleri bu operasyonda hedef amaçlarına varmıştır." Doğu, Türk askerlerinin böl- gede daha ne kadar kalacaklan sorusuna karşılık olarak, bunun bir 'hukümet karan" ve "Silahlı Kuvvetler'in gereksinimi" oldu- ğunu kaydederek "Asıl olay ül- kemizin her türlü güvenliğinin sağlanmış olmasıdır" diye ko- nuştu. Doğu, Türkiye tarafından bölgede bir tampon bölgenin kurulup kurulmayacağına iliş- kin bir soruyu şöyle yanıtladı: "Bu bir stratejik deyim, stra- tejik konu. Geçenlerde Genel- kurmay Başkanı'nın bir açıkla- ması vardı. 'Hükumet neye ka- rar verirse Silahlı Kuvvetler onu uygular' diyordu. HUkümet, he- nüz bu konuda karar üretmedi, ama hudutlanmızın güvenliği, geçenlerde de ifade ettigim gibi düşmanın vur-kaç yapmasına fırsat vermeyecek şekilde göz- lenmesi esastır." Ekonomiye (Baftarafı 1. Sayfada) ler paketinde, banka ve sigorta işlemlerindeki vergi oranının 1992 başından itibaren yüzde 5'ten >-üzde l'e indirilmesi de yer aldı. Maüye bürokrasisinin "ver- gi kaybına yol acacağı" gerekçe- siyle karşı çıktığı bu önlem, iş çevrelerine "seçim sonrası kredi faizlerinde azalma vaadi verilmesi" anlamına geliyor. Ku- rumlar Vergisi'ndeki ihracat is- tisna oranı "planlanan duzeyin altına" düşüriılerek yüzde 12'ye çekilirken kira stopaj oranlan yüzde 30'a, döviz tevdiat hesap- lannın faiz stopaj ları da yüzde 25'e yükseltildi. Başbakan Mesut Yılmaz, ye- ni ekonomik önlemleri dün ta- nma uygulanacak destek fiyat- lanyla birlikte açıkladı. Bir bö- lümünün hemen, bir bölümü- nün de 1992 başından itibaren geçerli olarak uygulanması dü- şünülen önlemler konusunda, aynntılı bilgi vermeyen ve soru- lan yanıtlamayan Yılmaz, pake- te ilişkin geniş açıklamanın ilgili bakanlarca yapılacağnu bildirdi. Buna göre ilgili bakanlar bugun- den başlayarak üç gün süreyle düzenleyecekleri basın toplantı- larında önlemlere ilişkin bilgi verecekler. Yılmaz'ın açıkladığı yeni ön- lemler, aylardır üzerinde çalışı- lan istikrar paketinin "erken se- çim frenine takıldığını" ortaya koydu. Vergilerde geniş kapsam- h yeni düzenlemelere gidilmesi, yüzde 100'e varacak yüksek oranh KİT zamlan ve teşvik sis- teminin tümüyle baştan düzen- lenmesi "seçim" nedeniyle erte- lendi. Başbakan Yardımcısı Ek- rem Pakdemirli başkanlığında yürütülen çabşmalarda, "istik- rar için 24 Ocak Karariarı ben- zeri köklü düzenlemeler gerektiği" sonucuna vanlması- na karşın, bu düzenlemeler se- çim sonrasına bırakıldı. Zam ve vergi artışları kasım sonrası iş- başına gelecek hükümete devre- dilirken istikrar önlemlerinin ge- ciktirilmesi ve tanm alım fiyat- larındaki yüksek artışlann yol açabileceği üç rakamlı enflas- yon, düşük büyüme hızı ile pi- yasa dengesizlikleri de yeni hü- kümete "miras" kaldı. — Yeni pakette neler var? 1. Fonlar: Başbakan Yılmaz'- ın açıkladığı yeni önlemler üni- versite fonlan dışındaki 85 fo- nun birleştirilerek ya da tümuyle kaldırılarak sayılannın 30'a in- dirilmesini öngörüyor. Yılmaz'ın açıklamasına göre kararname- lerle kurulmuş olan fonlara iliş- kin yeni Bakanlar Kurulu karar- ları, önümüzdeki günlerde Res- mi Gazete'de yayımlanacak. Ya- sayla kunılan fonlara ilişkin ya- sa tasanları ise bu hafta içinde TBMM'ye sevk edilecek. 2. Banka-sigorta vergileri: Yıl- maz, 1 Ocak 1992 itibanyla ban- ka ve sigorta işlemlerindeki vergi oranlannın yüzde 5'ten yüzde l'e indirileceğini açıkladı. Kasımda erken seçim planına karşın ge- lecek yıla ilişkin bir uygulama- nın bugünden açıklanması, IMF-Dünya Bankası ve iş çevre- lerine yönelik bir "seçim yaünmı" olarak değerlendirildi. Banka ve sigorta işlemlerindeki vergi oranlannın düşürülmesi, iş dünyası açısından kredi faiz oranlarının azalması anlamına geliyor. Hükümet, bu kararla işadamlarına "göz kırparken" Dünya Bankası karşısında üç yıldır süren yükumlülüğunü de yerine getirmiş olacak. 3. İhracat istisnalan: Başba- kan Yılmaz, Kurumlar Vergisi'n- deki ihracat istisnalarının 1991'deki yüzde 18'lik düzeyin- den, 1992'de yüzde 12'ye, 1993'te de yüzde 8'e düşürüleceğini du- >urdu. 4. KDV oranı: Yılmaz, temel gıda maddeleri ile gazete, dergi, kitap ve ödeme kaydedici cihaz- lar için yuzde 6 olan KDV ora- nının bu yıl sonuna dek sabit tu- tulacağını bildirdi. Bu karar, tü- ketici ve esnafın seçim öncesin- de daha yüksek KDV yükü altı- na girmesini önleyecek. 5. Stopajlar: Yeni önlemler çerçe\esinde, seçmenleri "en olumsuz" etkileyecek uygulama- nın stopaj vergilerindeki artış ol- duğu beürtiliyor. Yılmaz'ın açık- lamasına göre kiralardaki stopaj oranı yüzde 5 arttırılarak yüzde 30'a çıkarılacak. Döviz tevdiat hesaplanndaki faiz stopajları ise yüzde 10'dan yüzde 25'e yüksel- tilecek. GOZLEM UGURMUMCU (Baftarafı 1. Sayfada) labiliriz. Türkiye'de uygulanan sistem "barajlı nispi temsil sistemi" dir. 1983 seçimlerinde uygulanan bu sistem, iktidar partisi yaranna sonuç doğuran degişikliklerle 1987 seçimlerinde de uygulandı. ANAP, kasım ayı için öngörülen erken seçim için yeni bir sistem getiriyor. Bu yeni sistem, "darbölge" ve "Türkiye milletvekilliği" gi- bi değişiklikler getiriyor. "Türkiye milletvekilliği" partilerde lider hegemonyası dc- ğuracak sakıncaları da beraberinde getirir. "Darbölge" sis- temi de bölgedekı eşraf kökenli siyasetçilere ve etnik özel- liklere ayrıcalık sağlar. "Darbölge sistemi" Fransa'da muhalefet partilerinin güç- lerini bölmek için kullanılmıştır. ingiltere'de de sistem ada- letsiz sonuçlar vermiştir. ANAP, her seçime yeni bir sistem getırerek seçim sistem- lerini de seçim olgusunu da yozlastırıyor. Amerika'da 1812 yılinda Massachusetts Valisi Elbridge Gerry'nin getirdiği "Gerrymandering" adı verilen sistem, ik- tidariarın seçim sistemlerini kendi çıkarları doğrultusunda değiştirmeleri, seçim bölgelerinin iktidar yaranna bölünme- leri anlamlanna gelir. Bu "Gerrymandering" sistemi yalnız Amerika'da değil, Fransa'da da uygulanmıştı. İlçelerin il yapılması, Türkiye'de uygulanmak istenen "Gerrymandering" sisteminin örnekleri sayılabilir. Bu erken seçim için yeni bir düzenleme yapılacaksa, bu düzenleme, partiler arası uzlaşma ile oluşacak bir ortak me- tin üzerinde olmalı ve bu ortak rnetin bugünkü sistemin ada- letsizliklerini önlemelidir. ANAP yaranna bir sistem mi? Yoksa parlamento içinde- ki ve dışındaki bütün partilere eşit propaganda ve temsil olanağı veren demokratik bir seçim sistemi mi? Sorun budur. • Başbakan Mesut Yılmaz, ANAP'ın eridiğini, bittiğini bili- yor. özal da bu çöküşü kendi açısından en az zararla atlat- mak istiyor. Planlar bunun için yapılıyor. }\ ^.Q Bütün amaçlar, ANAP'ı "kilit parti" yapmaktır. - -i -b Nasıl olsa, iktidarı ellerinde tutamayacaklar. Bunu biliyor- lar. Ne yapıp yapacaklar, yeni seçimle oluşacak TBMM'de olası bir anayasa değişikliği ile Ozal'ın Çankaya'dan indi- rilmesini önleyecekler. Bunun için de azımsanmayacak bir avantajları var. Bu "avantaj" sosyal demokrat oylardaki dramatik bölünmedir. Özal'ın korkulu rüyası, erken seçimde SHP ve DYP'nin anayasayı değiştirecek çoğunluğu ele geçirmeleridir. Özal, bu tehlikeyi önlemek için DYP-ANAP ya da DYP-ANAP-DSP hükümeti kurulmasını ister; bu amaca ulaşmak için de se- çim yasasını dilediği gibi değiştirir. Önemli olan seçim yasasındaki değişikliklerdir. Milletve- kili sayısı, seçme ve seçilme yaşı bu aşamada pek önemli değildir. ANAP, bu adaletsiz seçim sistemini daha da adaletsiz ha- le getirmek için suç ortağı mı arıyor, yoksa gerçekten de- mokratik bir seçim mi yapmak istiyor? Sorun, anayasa-manayasa değil, bu... NOT: Malıye Bakanı Sayın Kahveci de 7 ağustos tarihli BCCI başlıklı yazımıza bir yanıt gönderdi. Kahveci, Bankalar Yeminli Murakıpları'nın Maliye Bakan- lığı'na değil; Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı'na bağlı ol- duğunu, buna karşın gereken görüşmeleri yaparak duru- mu saptadığını; aidığı bilgilere göre bankanın başına bir Bankalar Yeminli Murakıbı'nın yerieştirildiğini, incelemenin sürdüğünü, inceleme ve denetim çalışmalan bitince sonu- cun açıklanacağını, bankada 50 milyon TL'ye kadar hesa- bı olanlara mevduatların ödendiğini, bu tutan aşan borçla- rın da bankanın yurtdışındaki alacaklarından tahsil edilmeye çalıştldığını bildiriyor. Sayın Kahveci'ye teşekkür ederiz. Öğrenmek istediğimiz konu, BCCI adlı kuşkulu banka- nın lstanbul şubesinde kimlerin hesabı olduğudur. Yoksa 50 milyondan az hesabı olanlara bu paranın "mevduatmun- zam karsıhğı"r\öan ödenip ödenmediği değildi. BCCI adlı bankadan kimlere, ne kadar para ödendi? Bu bankada hesabı olanlar kimlerdir? Sorular bunlardır. Bu sorulara yanıt verilmemiştir. Borsada ateş ytikseldî (Baftarafı 1. Sayfada) niden alıma başlamasında Ha- zine Bonosu ihalesinin iptal edil- mesi, Merkez Bankası'nın ters repoyu durdurması ve interbank faizinin düşmesinin etkili oldu- ğunu söyledi. "Hazine ihalesi- nin iptal edUmesi, bankaların elinde birdenbire para bolluğu yarattı" diyen Olgun, kasım ayında bir erken seçim olasılığı- nın belinnesinin de borsanın ca- zibesini arttırdığını savundu. Olgun, konuyla ilgili olarak şu yorumu yaptı: "Kasım ayında seçim yapıla- cak olması ekonomideki canlan- mayla beraber borsaya para gi- receği beklentisini yarattı. Seçi- me kadar olan 1.5-2 aylık süre- de geçmiş dönem kayıplannı karşılayabileceklerini hesapla- yan yatınmcılar, fiyatlar düşük- ken yeniden alıma başladılar. Alım kararlannda Başbakan Mesut Yılmaz Ue Başbakan Yardımcısı Ekrem Pakdemirli'- nin borsa ile ilgili olumlu yo- rumlarda bulunması da etkili ol- du. Bu canlanmanın seçime ka- dar sürecegini tahmin ediyo- rum." Mustafa Yılmaz da geçen hafta içinde ters reponun yasak- lanması ve Hazine Bonosu'nun iptal edilmesinin üzerine banka- ların gidecek başka yeri kalma- dığına işaret etti. Dün Mesut Yılmaz tarafından açıklanan ekonomi paketinde yer alan dö- viz tevdiat faizlerinde stopajın yüzde 10'dan 25'eçıkartılması- nın da borsayı olumlu etkileye- ceğini soyleyen Yılmaz, "Döviz kazancı vergilendirilmiş oluyor. Dolayısıyla dövizden kaçış ola- caktır" diye belirtti. Yatınm Fi- nansman Genel Müdüru Zeki Döşlüoğlu da dünkü artışın cu- ma gunku gelişmelerden kay- naklandığını belirterek dün açıklanan pakette yer alan tev- diat faizlerinde stopajın yüksel- tilmesinin ve yüksek taban fi- yatlannın önümüzdeki günlerde borsa endeksini daha da yüksel- teceğini vurguladı. İMKB'de dün yapılan seans- ta, bileşik endeks yoğun alımlar nedeniyle hızlı bir yükselişe ge- çerken, endeks önceki güne gö- re 305.67 puanlık artışla 3621.55 puandan kapandı. Sektörler arasındaki en çok artış yüzde 9.37'yle mali grup hisse senet- lerinde gerçekleşti. Cuma gün- ku kapanışta 2789.24 puandan kapanan mali endeks, önceki güne gore 259.82 puanlık artış- la 3000 sınırını aşarak 3049.06 puana çıktı. İMKB Sınai En- deksi de 33.48 puanlık artışla 3966.72 puana yükseldi.