Catalog

Cumhuriyet Sahıbı Cumhunyn Matbaâcılık ve Gazetecılık Türk *nomm Şırketı adraa N«ür Sldi 0 Gcnc] Yayın Mudılru H u a ı Crmıl. Muessese Muduru Emlae Işakhfg, Yazı | s len Müdttru Okır Goncnsta. 0 HabCT Merkezı Mudtlrü Valfu Bajer, Siyfa DOzcnı Yoonmenı Ali A a r 0 Temsılaler ANKARA. Aknct T M , İZMİR Hlkmct Çrtinkjyı. ADANA K Poütıka Cetal B^IUIK, Dış Hnbtrtcr Eııu M o . ItSendıln. Şikna famrt. Kolıur Cdai t •», EJıum C a a ) Şa^n, Vun Habcricn M<*1 Dotu. Spor Daıusnuuu *AbıMk>*r Ymtau, Ita Vjnur I r a Çakşkn, Arssıırma ŞaUa Alpv Dıudıme AMıBa* Ytoa 0 KooniiMUjr Akatl l o n b u 0 Stal] Ijler Erol Eıtsl 0 Muhasebe Balnt teacf 0 Bütçc PLanIama Soji Oıı>aato«a>tta • Rikllm Ane Tona 0 E Vıy.r.iaı HUn Akyol k 0 hfeıt H n r i ı Ganr 0 Ulnmt Oader Çrt4 0 Bıtv Islra \aü Inl 0 Pmonel Sn|l Bouaoothı Ykfm Kumlu Bajiın Nrifr N«* Okta> AMal, Mlpa lvtr, H a n Ccml. HlkBM Çttiık»», Oka? Goanria. I p ı H m lltaı S»lc.k, An Skaeı. Atan Tn Sa»n w Krm* Cumhunyn Matbucıiık vc rnmmhTr TAJ TDrk OcMl Cad. 39 «1 C«J«lothı 34334 Isı PK 246 Isiınbul T l 512 03 03 (20 hat). WaL 2224i Fu. U) 526 60 72 0 e Burotar Aakan: Zjyı GOkalp Blv lnkıJap S. No 19a Td 133 1 4147. TdeL 42344. Fu. (4) 133 1 05 63 0 bafr H Z:y» Blv 1352 S. 2/3 Td. 13 12 30 Ttto 52359. Fu. (51) 19 13 <0 0 A l u t Inönı) Cld 119 S. No 1 K»t 1 Td 19 37 52 (4 hu). Ttkl. «2135. Fu. (71) 19 23 71 TAKVİM: 10 TEMMUZ 1991 Imsak: 3.37 Güneş: 5.34 öfle: 13.14 tkİDdi: 17.13 Akjmı: 20.45 Yauı: 22.32! 4 5 mülteci Marmaris'e terk edildi • MARMARİS (Cumhuriyet) Hindistan bandırah bir gemi Yunanistan'ın Rodos Adası diye Marmaris'e getirdiği 45 kişiyi ilçeye yakın koylara bırakarak kactı. 45 kişi Türkiye'den siyasi sığınma talebinde bulundu. Edinilen bilgilere göre ÇiftUk ve Kadırga koylannda gruplar halinde bulunan 45 kişi ilçe Jandarma Komutanhğı'na getirildi. Burada yapılan sorgulamalarda 21'i Lubnanlı, 20'si Srilankah, 4'ü Bangladeşli 45 kişi Srilanka'dan bindikleri Hindistan bandırah yük gemisi ile 26 gün aç ve susuz yolculuk yaptıklannı beürttUer. Uzerlerinde pasaport veya kimlik bulunmayan şahıslann altın ve ziynet eşyalanm ellerinden alan gemi personelinin "Burası Yunanistan'ın Rodos Adası. Gemiyi limana çekerek sizin yamnıza geleceğiz" diyerek kendilerini koylara indirdiklerini anlattılar. Raks'da yangın Haydarpaşaldan güzelliğe yolculuk Güneş uzun saçlannı Sarayburnu'ndan Topkapı Sarayı'nın serin avlusuna atmış. Daha ıskele verilmeden yolcu vapurundan atlayan PendikAdapazan yolculan gann merdivenlerine adım atmadan şaşkınhkla durakhyorlar. Yıllardır şann bekçiliğini yapan kara lokomotifm çevresi konser salonuna dönüşmüş. Halı döşemesi ve pırıl pırıl sandalyeleriyle... iri, "Memleketimden İnsan Manzaralan" bu mısraiarla başlıyor. "Haydarpaşa gannda / 1941 bahannda / saat on beş. / MerYıl şimdi 1991 ve Haydarpadivenlerin ustıinde guneş / yor şa garı bir başka görünüm içingunluk / ve telaş." de. Yine merdivenlerin ustunde Nâzım Hikmet'in o buyuk şı guneş, yine yorgunluk ve telaş. IŞILIŞIL KARA TREN Haydarpaşa Gan'nda yapılan konserde Esin Afşar, Yunus Emre şarkılannı seslendinU. Gann simgesi olan nhtımdaki Itara tren', o akşam ışıl ışıl blr sevince büriinmüş gibiydi. (Fotoğraf: Muharrem Aydın) REFİK DURBAŞ Ama şimdi yepyeni bir Haydarpaşa garı karşımızda. Personelinın giysisinden ışıklı bilet gişelerine, nice anıların ruyasına dalmış bekleme salonundan çiçek açmış peronlanna kadar yenilenmiş bir Haydarpaşa garı... Guneş uzun saçlarını Sarayburnu'ndan Topkapı Sarayı'nın senn avlusuna atmış. Daha iskele verilmeden "Turan Emeksiz" yolcu vapurundan atlayan Pendik, Adapazarı yolculan gann merdivenlerine adım atmadan bir an şaşkınhkla duralıyorlar. Yıllardır garın bekçiliğini yapan kara "lokomotifın yanında yoresinde, önceki akşam sarı boyalı taksılerın yerini, ta merdıvenlerin ust basamaklanna uzanan bir "konser salonu" almış tı... Hem de halı döşenmiş sahnesiyle, pml pınl sandalyeleriyle, gerçek bir ses duzeniyle... önceki akşam Esın Afşar'ın Yunus Emre konseri vardı... Aklıma siyahbeyaz, eski Turk filmleri geliyor: Fikret Hakan köyden kente gelmektedir. Elinde heybe, yuzunde bir tedırginlikle bir tren kompartımanında görüruz. Tren hızla evleri, ağaçlan geçmektedir. Fikret Hakan umutla umutsuzluk arası bir duyguyla pencereden dışanyı seyretmektedir. Trenin gara girdıği görulmez. Bırden Fikret Hakan, Haydarpaşa garının merdivenlerınde belirir. Merdıvenlerde durur, "taşını toprağını altın" bellediği İstanbul'a bakar kısa bir sure... Sarayburnu önlerinden bir gemi geçmekte, 1952 siyah bir Desoto, merdivenlerin alt ucunda beklemektedir. Geminin duduğu uzun uzun çalar. O sırada başka bir gemi iskeleye yanaşmaktadır. Fikret Hakan, heybesini omuzuna ahr, ağır adımlarla gemiye binen kalabalığa karışır... Garın merdivenlerinde duruyorum. Geu'p geçenler bir fîlmin hazırlığı sanıyorlar. Oysa gerçekten Esin Afşar'ın konseri var. Siyahbeyaz film süiniyor, yerini gerçek bir konser alıyor. lara yazılmış. Yerlerde değil sigara izmariti, külüne bile rastlamanın mumkünü yok. Bekleme salonuna geçip oturuyorum. Salonun kapısı önünde bir yaşlı adam uyuyor. İçerde yol hazırlığında *uçbeş kişi. Elim sigaraya uzanıyor. Duvarda bir yazı: Sigara ıçilmez. bunca değişiklik gundeme geldi? Gar binasımn içi de dışıyla aynı güzellikte. Bir küçük saray yavrusu... Büyük yenilenme 1. Bolge Baş Muduru Ahmet Muzaffer Timur'la konuşuyoruz. Ben gördüm, bir de o anlatsın istiyorum. "Haydarpaşa, Ortadoğu'nun en işlek, Tiırkiye'nin en buyük gan" diye söze başlıyor A. Muzaffer Tımur ve heyecanla sürdurüyor: "Tavanındaki kartonpiyerler yenilendi. Vatandaşın tren bek•eme saatine kadar otunıp vakit geçireceği bekleme salonlan da yenilendi. Daha fazla yolcuya hizmet için bir peron ilavesi yapıyoruz. Bu arada gar personeİimizin, ozellikle makinist, revizör ve tren şeflerimizin dinlenme yerlerini baştan aşağı konforlu bir şekilde duzenledik. Bahçelerimizi veşillendirdik, ışıklandırdık. CIP salonlanmızı duzelttik, konuklanmız için ozel bir otopark da açtık." Ahmet Muzaffer Timur'un anlattıklan bu kadar değil. Pencereden bakıyorum. Garın önündeki alanın denize olan kıyısı kırmızı şemsiyelerle bezenmiş. Alanın tam köşesinde bir küçük büfenin yapımı sürüyor, bitmek uzere hatta. Güneş şemsiyelerinin altında beyaz masa ve sandalyeler. Yolcular ya da yakınlan burada hem vakit geçırecekler hem de ucuzundan bir şeyler yiyip içecekler. Denizin serinliği ve kokusu ise ücrete tabi değil... Yolcular için bir başka yeniliği ise Haydarpaşa'nın bilet alan yolculan için. Yolcu bilet alırken kuyrukta boşuna beklemeyecek, salona konacak dergileri, gazeteleri okuyabilecek. Meram Ekspresi kalkmak uzere. Peronlann arasında ortancalar butün çılgın renkleriyle açmışlar.. Hayret bir şey, garın çeşmesi altı koldan akıyor ve çevresi tertemiz... Gişeler pml pırıl Alnımdakı gunun sıcaklığını Bilet gişeleri pırıl pırıl. Han ceşmenin serinliğine bırakıp bırgi trenin saat kaçta gideceği den gar müdürunu görmek ıstıokunaklı yazılarla ışıklı tabela yorum. Ne oldu, nasıl oldu da Tarihî mezarhk çöplüğe döndü Tarihi Latin Mezarhğı'nda, günümüzde tabloları müzayedelerde satılan Kont Amadeo Preziosi ve Pietro Bello gibi ünlü ressamların mezarları da bulunuyor. Yeşilköy'deki Latin Katolik Kilisesi rahipleri, öncelikle mezarhğm mülkiyetinin kime ait olduğunun belirlenmesini istiyorlar. ASLI KAYABAL ~ Istanbul'un Marmara kıyısındaki şirin banhyösu Yeşilköy'de PTT'yi arkanıza ahr, Yeşil Zeytin Sokağı'na yönelirseniz karşınıza otların ve pazar artıklannın içinde yok olmus bir mezarhk çıkacak: Latin Katolik Mezarhğı. Bu küçük köyün adımn Ayastafanos olduğu gunlerden kalma bir mezarhk... Girişinde Latince 'Beati Mortui / Qui In Dominio Moriuntur 1876" yazılı levhaya bitişik paslanmış demir kapının ardında 'urkütucü' bir mezarhk duruyor. Plastik poşetler, pet şişeler, sağa sola saçümış zeytinyağı tenekeleri ve tahta sandıklarla dolu bir mezarhk. Bugün bütunüyle yıkık durumundaki şapelin üzerine ise 'Bad Boys Mekao' yazılmış. Yeşilköy'de yabancılara ait tek toplu mezarhk bu. Günümüzde yapıtları müzayedelerde satışa sunulan unlü oryantaUst ressamlar Kont Amadeo Preziosi ve Pietro Bello burada gömülü. Mezar taşlan, hemen yakındaki pazar yerinin artıklan ve otlar arasında kaybohnuş, devrümiş. Latin Katolik Mezarhğı'nın öyküsünu Arkeoloji ve Sanat dergisinin yöneticisi Nezih Başgelen şöyle aktanyor: "1843'ten itibaren 'Jonrnal de Constantinople' ve 'Levant HeraM' gazeteterini tanyordum; 28 Eyltil 1882 tarihli Levant Henüd'da Preriosi'nin 27 Eylül 1882 giinü Yeşilköy'de bir av kazası sonocu öldüğüniı okudum. Cenazesiniıı Yeşilkoy'den kalkaeagı yazıyordu." Başgelen, araştırmaları sonucu 1975'te 'Latin Katolik Mezarhih'nı buluvor. Yeşilköy'de 19. yüzyıldan kalan ve Istanbul mirasının parçalanndan biri olan mekânın 'kıymetini bilemedik' • MANİSA (Cumhuriyet) Manisa Organize Sanayi Bölgesi'nde kaset ve vantilatör üreten Raks Elektronık Fabrıkası'nda dün akşam yangın çıktı. Fabrikanın mekanik bölumu tamamen yanarken 5 milyar liralık hasarın meydana geldiği bildirildi. Yangın dün akşam saat 18.30'da fabrikanın mekanik bölumunde başladı. Kısa sürede yayılan yangına mudahale eden Manisa Itfaiyesi yeterli olamayınca yangın genişledi. Bu arada yangını söndürmek için çevre il ve ilçelerden yardım istendi. Yaklaşık 2 saat suren yangın sonucunda mekanik bölümun tamamen hasar gördüğü bildirildi. Fabrika yetkilileri yangının ımalat kısmına sıçramadan söndjrulmesinin daha buyuk bir zaran engellediğini söylediler. Bu arada dumandan etkilenen uç işçı Manisa SSK Hastanesi'nde tedavi altına alındı. Ayçiçeğinde kanser • Haber Merkezi Trakya'da Amerika'dan ithal edilen hibrit tohumunun kullanıldığı ayçiçeğıne 'kanser' teşhisi konuldu. Ureticileri ve uzmanları 'dehşete duşuren' ayçiçeğı kellelerinin, 'hilkat garibesi'ne benzer şekil bozukluklarına uğradığı, bu yıl rekoltenin yuzde 10 duzeyinde kalacağı belirtiliyor. Tekirdağ Ziraat Fakultesı öğretim uyelerinden Prof. Dr.lbrahim Atakişi, "Deformasyona, şekil bozukluklarına uğrayan ayçiçeği ureticiyi şaşkına çevirdi. Bu, kesinlikle tohumdan kaynaklanan bir sorundur" dedi. Ureticiye tohum dağıtımı vapan Merkez Tarım Kredi Kooperatifı Muduru Rahmı Akti şekil bozukluğuna, tohumlann neden olduğu goruşune katılmadığını soyledi. Bayan makinist Ahmet Muzaffer Timur, 1. Bölge olarak bu yenilikleri yalnız Haydarpaşa gan için düşunmuyor. Aynı uygulama Erenköy, Pendik ve Tlızla için de geçerli. Buralarda da çalışmalar başlamış. Örneğin Sirkeci gan da bu uygulama içinde Hem de fazladan bir sanat galerisiyle. Aynca Fatih Ekspresi'yle Mavi Tren'in gündüz hattında hostes uygulanmasına başlanmış. Ve bir mujde: Yakında trenlerde bayan makinist ve hareket memuru görulecek. Esin Afşar konseri bir başlangıç. Olanak olursa arkası gelecek. O da neden ohnasın? Günde ortalama 150 bin kişi geçiyor gardan. 170 tane tren çahşıyor. Bir de bu yolculan uğurlamaya gelenler var... Şu da önerilebilir: Ülkemizde rock'çısından rap'çisine onca "genç" muzik grubu bulunuyor. Sahne düzeni, sandalye de istemez. Kursunlar orkestralannı merdiven başına. Karşıda ışıklar içinde Jstanbul. Ne kadar kirletsek de iyotu ve serinliğiyle Marmara. Akşamın yelkovan kuşları... Ama sakın turistleri karşıladığımız "kılıç kalkan" ekiplerine dönuşturmeden... tlhan Demiraslan, "Haydarpaşa Gan Şiiri"ni şöyle bitiriyor: "Haydarpaşa gannda bir akşam / Yalnız mı kaldınız / Nasıldır çaresizlik içinde insan / Anlarsınız." O siyahbeyaz Turk filmlerinin çevrildiği dönemde yazmış bu şiiri Ilhan Demiraslan. Bugun yazsaydı sanırım "çaresizlik" yerine "güıellik" sözcüğünu kullanırdı. Bugun o şiiri bir de böyle okuyun... Balkan incelemeleri • İSTANBUL (AA) Dışişlerı eskı Bakanı Vahit Halefoğlu'nun girişimiyle 1984 yıhnda kurulan ve merkezi Istanbul'da bulunan Turk Arap İlişkileri Vakfı'run (TAİV), "Ortadoğu ve Balkan Incelemelen Vakfı"na donuşturulmesiyle ilgili formahtelerın tamamlandığı bildirildi. Boylece tum Balkan ulkelerınde faaliyet gösteren' Balkan incelemeleri Merkezi Turkiye'de de kurulmuş oluyor. Mezarügın içindeki küçük 'şapel' yıkınü halinde. Kont Amadeo Preziosi ve aynı aileden bir kontesin taşı döşmüş mezarları. (Fotoğraf: tbrahün Günel) Preziosi'nin mezan o dönemde banalann gömüldüğü yer otanade bugunkü kadar olmasa da sı açısından önemli ve bakımsız. korunması gerekir" diyor. ttalyan ressam Amadeo PreBaşgelen'e göre artan nüfus ziosi 1816'da Malta'da doğmuş. tüm dengeleri altust ediyor. Bu1851'de iki yılhğına lstanbul"a gun belediyelerin olanaklannın gelnrâ. ölene dek bu kentte kalartmış, semtte yüksek gehr dümış. Istanbul'la bütünleşen reszeyinde bir kesimin oturmasına sam, 19. yuzyıl başı ve sonu Iskarşın, var olan tahribat, ulke tanbulu'nu resmetmiş. genehnde kultürsanat konusunRessam Pietro Bello ise da yaşanan carpıkhğı gösteriyor. Sanayii Nerıse*nin ilk hocalaMezarhğın dışına çıkıp, PTT nndan biri. Aynca tstanbul Arkeoloji Müzeleri'nin ek binası tarafından tam İcarşıya bakınca mn miman. Bello'nun da mezan "TC Bakırkö> Belediyesi YeşUkov Daimi Halk Pazan"nın levbugun, artık yığını altında. Neden? Nezih Başgelen, hası goruluyor. Pazar ahşverişini "Böylesine önemli sanatçılar yapanlar mezarhğı 'kestirme Batılı ülkelerde toplumun göz yol' gibi kullanarak evlerine dobebegi sayılır. Yaşadıgı mekân nüyor. Hem pazar hem de semt lar ve atolyeleri muzeye donuş halkı için "Latin Katolik tünılür. Sozkonusu mezarhk. İs Mezarhğı" açık bir çöpluk oltanbul'un kultur ve sanat yaşa muş. mına katkıda bulunmuş levanYeşilköy'deki Utin Katolik (pn VP rKmanlı tahivetindeki varahinlcrı m<>7arlı5ın uç bölümden oluştuğunu aktanyor. Rahiplere göre pazann kurulu olduğu alan Rum ve Ermeni azınlığa ayrıhnış alanlarmış. Ancak her iki azınhk grup vergilerini ödemedikleri için bu alanlan belediye almış. Uçuncu alan ise Italyanlann. Rahipler 60 yıldır düzenli vergi ödediklerini ve belediyenin son 1015 yıldır kendileri ile uğraşmadığını behrtiyor. Kiliseye yeni atanan peder Giovanni, "Mezarhğın sahibi kim? Öncelikle bu açığa kavuşsun" diyor. Pederler, geçen kış boyunca metruk şapelin ahır işlevi görduğüne, içinde arabacılann atımn durduğuna dikkat çekiyorlar. Istanbul Belediyesi Zabıta Mudurluğu yetkilileri Yeşilkoy1 de çarşı içmde 16 dukkândan n l n u n Haimi na7ardan hahpr dar, ancak hemen bitişikte yer alan mezarhk üzerine bügileri yok. Uyanmız sonucu mezarhğa gelen zabıta memurlan çöpleri toplarken "Burası mezarhk mı?" diye şaşkin bir ifadeyle naylon artıklan topluyorlardı. İstanbul Belediyesi Mezarhklar Mudürluğü'nde görevh bir yetkili ise "Sozkonusu mezarhğm mülkiyet hakkı İstanbul Belediyesi'ne, kullaıuna ve koruma hakkı ilgili cemaate ait" diyor. Yetkili, çöp atılan, koyun otlatılan mezarhğın korunması için Istanbul'daki Italyan Konsolosluğu'nu haberdar ettiklerinden söz ediyor. Italyan Konsolosluğu'nda görevli konsolos sekreteri Laura Ennan de Sandre de şu açıklamayı yapıyor: "Bu konuda tstanbul Belediyesi'nden bir >^zı geldi. Açıklamada mezarhğın vfri acıkca bdirtilnıivordu. Yer konusnnnn açığa kavuşması için beiediyeye yeni bir yazı yazdık." Yeşil Zeytın Sokağı'ndakı Latin Katolik Mezaruğı, çöp yığınlanna gomulu, bir başına duruyor. Mezarhğın bekçisi de yok. Bitişik muştemilatta 22 yüdır kiracı olarak oturduğunu söyleyen Yaşar Şen ise rahiplere gore mezarhğın bekçisi. Latin Katolik Mezarhğı'na Italyan ressamların yanında çeşitli levanten ailelerden kişiler de gömulmuş. Nezih Başgelen, tarihçilerin mezarhğın kayıtlannı incelemelerinin, tstanbul tarihine yönelik bilgilerin sağlanmasına etkiyeceğini söyluyor. Latin Katolik Mezarhğı'nın mezarhk olduğunu gösteren tek belge, belki de giriş kapısmda Ermeni Ohannes Boghos Dadian tarafmdan mezarlığın Capucıns pederlerine verıldiğini yazan 1876 tarihli levha... Pamukkale'yi btiytitme planı • DENİZLİ (AA) "Koruma amaçh Pamukkale ımar planı"nı hazırlayan bilim adamlarının duzenledikleri raporda, istendiği takdirde, halen 800 metre olan traverten uzunluğunun 2 bin 600 metreye çıkarılabileceği ıfade edildi. Planı hazırlayan uzmanlar, beyaz alanların çoğahnası için ilk şartın, termal suların tesıslerde kullanımının derhal yasaklanarak tumunun traverten bolgesine akıtılması olduğunu söylediler.