Catalog

CUMHURÎYET/12 EKONOMİ 11 MAKT 1991 ABDURRAHMAN YILDIRIMBORSA NOTLARI Oyna Efe oyna, hiç geri durulur mu? Günaydın Efe. "Borsa ge- çen haftaya bu sözlerle başlıyordu. Arkadaşları seans başlamadan önce salonda Salahsun Hekimoğlu'nu böy- le selamlıyordu. Borsa komisyonculuğundan borsa bankerliğine geçiş aşa- masında SPK'dan gelen de- netçilere "özel ajandasım" göstermediği için borsa üyelik belgesi iptal asamasına gelen Hekimoğlu, "özel eşyalarını SPK denetçilerine gösterme- diğini" doğruluyor, amaondan sonraki gelişmeler konusunda konuşmuyordu. Borsa kulisle- rinden sızan bilgilere göre He- kimoğlunun irndadına bu aşamada Efe yetişmişti. Efe1 yi ortak alan Hekimoğlu'nun belgesi iptal edilmemiştı. SPK ise sadece boyie bir iptal ışle- mlnın olmadığını açıklamakla yetiniyordu. Arkadaşlannın "Efe" diye selamladıklan Salahsun Heki- moğlu, çarşamba günü Anka- ra'ya gıderek gerekli ortaklık belgelnhni SPK'ya sunuyor ve Cumhurbaşkam'nın oğlu Efe Foiö ŞAKÂ Özal, resmen banker oluyor- du. Efe, borsada çocukluk ar- kadaşı ve Pilo Turizm şirketin- deki ortağı Mustafa Derman aracılığıyla oynayacak. Borsa işlem salonuna girmeyecek. kalemi eline alarak tahtalara alım satım emirleri yazmaya- cak. Derman'la seans sırasın- da telsiz telefonla kuracağı ile- tişim sayesinde borsadaki iş- lemlerini gerçekleştirecek. Bunun provalan da geçen haf- ta yapıldı, önce işiemleri izle- yen Mustafa Derman daha sonra Mehmet Ali Yahcılar'ın yönlendırmesiyle tek tek tah- talardaki alım satım emirierini, gerçekleşen işiemleri incele- di. Hafta içinde kendisiyle yap- tığımız söyieşide, "Biz borsa- yı bilmiyoruz, ama öğreniyo- ruz. O kadar da zor bir şey değilmiş" diye konuşmuştu. Efe ile borsada neler ola- cak? Efe'nin borsaya gelmesiyle Efe'nin ortağı Derman (önde), Yalıcılar'dan (arkada gözlüklü) borsacüık dersi oğrenijor. piyasa tatlı bir malzeme yaka- ladı. Köşe dönmek isteyen Efe'nin peşinden gidecek. Efe, öncelikle sahip olduğu "bllgiler" yardımıyla tahtala- ra fiyat dönüşümlerini başlata- cak ilk alım veya ilk satım emirierini yazacak. Borsada fi- yatlara ilk ivmeyi verecek ve- ya fiyatlara ilk darbeyi vuracak hareketi başlatarak en yüksek kazancı elde edecek. Kendisi- ni izleyen "koyunlar" bazen köşe dönecek, bazen kaybe- decek. Efe ise hep bir adım önce hareket edeceğinden, en çok kazancı da hep o elde edecek. Ama böyle olunca kı- yamet de olmayacak. Çünkü bu arada öteki efeJer de boş durmayacak. Efelerle dolu borsada kimse kimseye bir ku- ruş yedirmez. Efe mefe bak- maz. Efe'den daha efeler de çıkabilir. Bu efeler giriştikleri oyunlarda Efe'yi bir güzel mal- zeme de yaparlar. Oyun içın- de oyun geliştiririer. Oyunlara, karşı oyunfarla cevap verirler. Birilerinin kazandığı, birile- rinin kaybettiği bu masanın hesabı, Efe ve efelere değil, küçük yatırımcıya, yani büyük çoğunluğa çıkar. Çünkü ser- maye piyasası onu eli kolu bağlı bir şekilde rakibinin kar- şısına ringe çıkarmıştır. Sürekli kaybeder. Efe ve efeler ise sü- rekli kazanır. Böyle bir oyun- dan hiç geri durulur mu? Oy- na Efe oyna. Ama borsada se- ni başka efelerin de karşılaya- cağını ve bu arada küçük ya- tırımcılara zarar verecegini de unutma... tMKB Başkanı Yaman Töriiner, geçen hafta bankerliğe başla>an eski Borsa İşiemleri Müdıirü Emin Çatana'ya rastladı. Çatana'ya sordu: "Eminciğim, Efe borsaya geliyor. İyisinden şoyle bir deste hisse bulabilir miyiz?" (1) Çatana tereddiitsuz cevapladı: "Sayın Başkanım!.. Efe'ye o ka- dar senet yeter mi hiç!.. Olsa olsa böyle bir deste olur!" (2) Gözler dışarıda yine Körfez savaşıyla birlikte yükselip barışla birlikte düşen istanbul Borsası, geçen haftadan itibaren Interbank fa- izlerine endekslendi. Borsa iş- lem salonuna yerleştirilen Re- uter ekranında yüzde 100'ün üzerine çıkan Interbank faizle- rıni gören brokerier tahtaları satış emirleriyle doldurdular. Interbank faizlerinin serbest bırakıldığı ve 1988 ekıminden sonra en yüksek düzeyine çık- tığı geçen hafta borsa önemli düşüşter gösterdi Serbest dö- viz piyasası Tahtakale'de yeni- den dizginlendi. Interbank fa- izlerinin yüksekliği bir yandan piyasanın Türk Lirası'na sıkı- şıklığını yansıtırken, bir yan- dan TL mevduat faizlerinin da- ha da yükseleceği sinyalini ve- riyor. Bu yönüyle borsayı olumsuz etkileyen TL faizleri- nin arttırılması, Tahtakale'yi dizginleyen etkisiyle ise borsa- da olası daha büyük bir yıkı- mı önlüyor. Bir yanda dövizde- ki öte yanda TL'deki para sa- vaşı, alternatif piyasa olarak borsayı çok yakından etkiliyor. Körfez krizı sırasında bir sa- vaş stratejisti kesilen borsacı- lar şimdilerde "finans uzmanlığına" soyunuyorlar. Para savaşı ne olacak? Türki- ye parayı nerden bulacak? Emisyon yapacaksa iyi, para- yı kısacaksa kötü. Dövizler azalırsa kötü, artarsa iyi. Bu dengeler nasıl yerine otura- cak? Bunun için bütün umut- lar dışanya bağlanmrş durum- da. Şimdı gözler, dış yatırım- cıların yeniden borsaya gel- mesine çevrildi. Sanayicinin Peugeot atağı Türk-Fransız Iş Konseyi bugün Paris'te toplanıyor. Türk heyetine başkanlık eden Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı ügur Yüce "Paris'e giden heyet içinde otomotiv sanayicileri ağırlıkta. Türkiye'de yatınm yapacak olan Peugeot firmasının fabrikalarını gezecek ve yöneticileriyle görüşeceğiz" dedi. İZMİR (Cumburiyet Ege Bii- rosn) — Türk - Fransız tş Kon- seyi bugün Paris'te başlıyor. Ege Bölgesi Sanayi Odası Baş- kanı Ugur Yüce'nin başkanlı- ğındaki Türk heyetinde DPT Başkanı Ali Tigrel, Yabancı Sermaye Daire Başkanı Osman Ünsal ve 40 kadar otomotiv fir- ması yer alıyor. Uğur Yüce, göruşmelerin olumlu sonuçlanacağından umutlu olduğunu bildirerek şu bilgileri verdi: "Fransız meslektaşlarımızla özellikle Doğu Avrupa'dan SSCB'ye dönen askerler için ge- rekli olan konutlann yapımı ko- nusunda işbirliği yapılıp yapıla- mayacağını konuşacağız. SSCB pazarı bu açıdan her iki ülkenin müteahhitlik hizmetleri sektö- ründe çalışanlan için büyük bir fırsat. Bunu iyi değerlendirme- ye çalışacağız". Yüce, Paris'te bulunduğu sü- re içinde Fransız Işyerleri Kon- federasyonu yöneticileriyle de bir dizi görüşme yapacaklarını kaydederek "Aynca Peugeot ve Citroen fabrikalarını gezerek bilgi alacağız" diye konuştu. Yüce, Paris'te yapacakları gö- rüşmelerle ilgili olarak da şun- ları söyledi: "Paris'e giden heyet içinde otomotiv sanayicileri ağırlıkta. Türkiye'de yatınm yapacak olan Peugeot firmasının fabri- kalannı gezecek, yöneticileriyle görüşeceğiz. Türkiye'de yapıla- cak yatınmda bu firmanın ne kadar yerli katkı kullanacagını saptamaya çalışacağız. Çünkü bir otomobil ureünek için çok sayıda yan sanayinin katlusı da gerekiyor. Bu firmanın Türki- ye'de kullanacağı yerli üretim yan sanayittrünlerinisaptayabi- lirsek bu fabrika \atırıma baş- lamadan önce biz yan sanayi ya- tınmlannı gerçekleştirebüiriz. Aynca Türkiye'deki yatınmda üretilccek otomobil ve yan sa- nayi üriinlerinin firmanın Fran- sa'daki ve diğer ülkelerdeki fab- rikalarda kullanılıp kullanılma- yacağı araşünlacak. Sanınm gö- rüşmelerden olumlu sonuçlarta döneriz." Petrol-Iş'ten 'Eyleme hazır oF çağrısı ÜMİT OTAN İZMİR — Petkim'de sözleş- meleri uyuşmazhkta olan 6 bin 350 işçi için hükümet ve Kamu- sen yetkilileriyle yaptığı görüş- melerden hiçbir sonuç çıkmadı- ğını belirten Petrol-lş Sendika- . sı Genel Başkanı Münir Ceylan, işçilerden eylemlere hazır olma- lanru istedi. Ceylan, uzayan Petkim gö- rüşmeleriyle ilgili Cumhuriyet'- in sorularını yanıtlarken şunla- n söyledi: "Biz sözkşmeleri masa basın- da bitirmek niyetindeydik. Bu- nun için de tüm çabayı harca- dık. Petkim isçisi 7 aydır buyük özveride bulundu. Ancak Ka- musen ilk tekMften bir adım öte- ye gitmedi. Siyasal iktidar işlet- mekri kâr eden ve zarar eden di- ye kamuoyuna lanse ederek iş- çiye en az parayı vermeyi âdet fcaline getirdi. Petkim'in zarar ettiğini kimse söyleyemez. Türkiye'nin en kârlı işletmele- rinden biri. Burada çalışan işçi- lerin ürettiği değer de ortadadır. Ancak yaptıgım girişimler sonu- tunda hiçbir yere varamadık." Kamusen'in, sözleşmelerde var olan birçok hakkı da gasp etmeye çabaladığını vurgulayan Ceylan sözlenni şöyle sürdürdü: "Prim maddeleri çok onem- U, bunlardan taviz veremeyiz. Bunun yanı sıra 100 yüksek okul mezununu kapsam dışı yapmak istiyorlar. Aile ve ço- cuk zammını, tahsil priminin kaldınlmasını istiyorlar. Yani sözleşmeyi olduğunca geri gö- tnrmeyi planlıyoıiar." DÖVİZ KURLARI DAvum Cınsı 1 ABODotan 1 AlmanMarta 1 Avustralya Ooten 1 Belçıka Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Flonnı 1 Isveç Kroou 1 Isvıçre Frangı 100 Italyan Lıretı 1 Japon Yenı 1 Stertn 1 S.Araöıstan Rıyaii DAvc «ış 342015 2196 91 2628 38 106 71 645 44 194S91 593 78 252316 294 46 25 12 6420 64 91196 OOvc Satış 3427 00 220131 2633 65 106 93 646 73 1953 82 594 97 2528 22 295 05 25 17 6433 51 913 79 EfeMit Alış 3416 73 2194 71 2583 70 104 90 644 75 1947 96 587 84 2520.64 289 45 24 87 6414.22 889 16 Efekfil Satış 3437 28 2207 91 264155 107 26 648 67 1959 68 596 75 2535.80 295.94 25.25 6452 81 916.53 11 MAKT 1991 çınum S 1 5568 Alman Martcı $ 5 2989 Fr Frangı $ 1 7339 Hol.Ftonnı $ 1 3554 Isv Frangı 5 1161 49 Ital Lıreö i 136 15 Japon Yenı S 3 7503 S Arab Rıyalı E 1 8773 $ Kurumları İlkeleri Yüceltir. Dışbank'ın istikrannı, güvencesini ve likiditesini seçenler için... Yeni Faiz Oranları 1 3 6 1 ay vadeli : ay vadeli : ay vadeli : yıl vadeli : %45 %59 %60 %63 fİj DIŞBANK DISBAMC Bı- Kuruluşudur EJA sayın doktor ve eczacılara Mide - duodenum ülseri, reflü özofajiti ve Zollinger - Ellison Sendromu tedavlsinde, Asid pompası inhibitörü preparatımız (Omeprazo! 20 mg-ASTRA) 14 kaps.üllük ambalajlarda tıp kullanımına sunulmuştur. Astra, Södertalje, İsveç lisansı ile Eczacıbaşı Büyükdere Cad. 185 Levent 80710 İstanbul 8 Tescıl edılmış marka R E K L A M D U N Y A S I TV reklamında dışa açılmaYapı Merkezi "savaşta yıkılanların yeniden inşası" temasıyla CNN'de. Pamukbank TV-INT'te Avrupa'da çahşan Türklerin döviz birikimini Türkiye'ye yönlendirmeye çalışıyor. Cumhurbaşkanı Özal'ın CNN'e rek- lam vermenin faziletlerini açıklamasın- dan sonra TV reklamlannda dışa açd- ma hız kazandı. Ziraat Bankası'nın başlattığı, Ak- bank'ın izlediği CNN reklamları "hamlesine" Yapı Merkezi de katıldı. Merkezi Istanbul'da bulunan inşaat ve mühendislik fırması Yapı Merkezd'nin Young and Rubicam-Reklamevi tarafın- dan hazırlanan 30 sanıyelik reklam fîl- mi mart sonuna kadar 6 kez CNN'de gösterime girecek. Filmde, "savaşta yı- kılanlann yeniden inşası" teması iş- leniyor. TRT'nin Avrupa'ya yayın yapan TV Intcrnational kanalında daPamukbank var. Yaratım FCB tarafmdan hazırlanan reklam fılmi Avrupa'da çalışan Türkle- rin döviz birikimlerini Türkiye'ye yönlen- dinneyi amaçlıyor. Reklaa YazarUn ] jf M u d k a d l — Uzun zaman- dan bu yana lokal arayışı için- de olan Reklam Yazarlan Der- neği (RYD) toplantı, seminer ve çalışma yapabileceği bir mekâ- na nihayet yerieşti. Taksim - Tar- labaşı'nda Sakızağaa Caddesi Eskiçesme Sokak 1 numarada eski bir manastır halen restore edilerek sanatçılann yanı sıra reklam yazarlannın da kullanı- mına açıhyor. Bu arada Rekta Ajansı'nda görevli RYD Sayma- nı Raşit Cavaş bu görevden ay- nlırken Vural Sözer saymanlığa, Aydın Hatipoğlu da yönetim kurulu üyeliğine getirildi. AVTHJPA aKdtyalar ratar A — Alman Gruner und Jahr Grubu'nun yayımladığı Stern dergisi "Kapsamü ve Karşılaştır- malı Medya Planlama Datalan" alt başlığıyla Avrupa Medyalar Sahnesi adlı dev bir çalışma ya- yımladı. Batı Avrupa'daki 16 ül- kedeki tüm medyalan aynntılı olarak tanıtan bu albümde ay- nca değişen Avrupa'da medya- lann yeni konumu değerlendiri- liyor. Her ülkenin aynntılı med- ya tanıtım ve tahliüni yapan reh- ber - kitapta; radyo, televizyon, yazılı basın ve diğer medyaların istatiksel dökümleri ve datalan bulunuyor. Kitabın 1992 baskı- sında Türkiye'nin de yer alaca- ğı bildirildi. DElMPA'da rekbunobk se- Mfeeri — DEMPA'nın şirket yöneticüeri, çaiışanlar ve davet- liler için kendi bünyesinde dü- zenlediği seminerler sürerken bugün yapılacak toplantıda Ba- rajans Genel Mudüru Gürkal Aylan, genel çizgileriyle reklam- cılığı anlatırken reklam ajansı - reklam veren ilişkileri ve rekla- rrun pazarlamadaki önemi üze- rinde duracak. As soon as they come home wewantto send them away. Savtış sonras tmrbm İçin — Thomas Cook Seyahat Acentesi'nin tngiliz gazetelerin- de yayımlanan bu tam sayfa ilanında, "Onlar memlekete döner dönmez biz onlan başka bir yere göndermeyi istiyoruz" deniyor. llan met- ninde turizm sektörünün Körfez savasından büyük darbe yediği hatırlatılıyor ve askerlerin "hızlı ve çabuk iş yaptıklan" belirtiliyor. As- kerler için özel tatil programları hazırladıkla- nnı belirten acente yetkilileri, Florida'da 500 kişiye bedava tatil ayarladıklannı da gururla aktanyorlar. Ne siÜHeeek? — Geçen yılın başanlı kampan- yaları arasında yer alan Yaratım/FCB'nin Ibra- him Tatlıses'li BMC filmlerinin yeni versiyonlannın çekimi geçen hafta Güneşliköy'- de başladı. IF Yapım tarafından gerçekleştirilen yeni fılmlerin yanı sıra Yaratım/FCB bu aralar Bilkom, L'Oreal ve ABC sıvı deterjan filmleri çe- kimlerini de camamladı. T E K N O L O J I V I T R I N I Uzaktan kumandalı kurtana DUnyanın ilk uzaktan kumanda- L madenden kur- tarma aracı Avust- ralyalı bilim adam- lan tarafından ge- liştirildi. Numbat adlı araç, kazanın gerçekleştiği ko- mür madeninde yı- kıntılar üstünde ilerleyebiliyor, bunlann üstünden tırmanarak geçebi- liyor ya da kendine yol açabiliyor. Numbatın duyargaçları (sensor) at- mosfer ve fıziksel koşullar hakkında bil- gi topluyor, böylece kurtarma çabşma- larında kılavuz rolu üstleniyor. Sekiz tekerlekli kurtarma aracı, Avustralya Ulusal Araştırma Örgütü'n- den (CSIRO) bir grup bilim adamı ta- rafından tasanmlandı. Proje 1986'da, Queensland'daki bir kömür madeni ka- zasında 12 madencinin ölmesinden sonra gündeme gelmişti. Numbat, video kameralar, gaz dedek- törleri, akustik radar ve mikrofon taşı- yor. Yüzeyden araca komutlar bir op- tik lif kabloyla gönderiliyor ve bilgiler yine aynı şe- kilde yüzeye iletili- yor. Madendeki koşullara göre yü- zeydeki kullanıa video ya da radar tiirü akustik gö- rüntülerden yarar- lanabiliyor. Gaz dedektörleri, ma- dendeki beş önemli gazın ölçümünfi yapabiliyor: Kar- bondioksit, metan,' karbonmonoksit, oksijen ve hklrojen. Numbatın gözleri, aracın önüne yer- leştirilmiş iki video kamera. Farlar, ka- meralann önündeki alanı aydınlatıyor. Fakat bir patlamadan sonra madenin havasmm kömür tozuyla dolu olması, alınan görüntüyü etkileyebilir. Bu ne- denle görme koşullarının çok düşük ol- duğu zaman araç bir ultrasonik radar kullanıyor. Bu radar ile aracın önünde- ki alanın üç boyutlu görüntüsü elde edi- lebiliyor. Maden içinde gerçekleşecek olası pat- lamalara önlem olarak, numbatın tüm aygıtları patlamaya dayamkh bir koru- yucuya yerleştirilmiş bulunuyor. Video kamerada renkli görüntü Video kameralar renkli çekim yapmalanna kar- şın, vizörden baktığınızda görüntüyü genellikle siyah-beyaz görürsünüz. Sharp'ın VL-L285U vi- deo kamerası, çekim yaparken vizörden renk ka- litesini ve kontrast ayannı kontrol etmenizi sağ- lıyor. Bunun için vizör olarak 2.5 cm'ük bir sıvı kristal ekran kuUanılmış. Bu serinin daha geliş- miş bir modeli olan VL-L4100U ise ultra-hızlı bir zum merceğine sahip. Böylelikle, çekim yapılan süje, 0.2 saniye içinde yüzde 50 büyütülebiliyor. Lazer arşivleme sistemi Canon firmasının geliştirdiği Canofile 250 La- zer Arşivleme Sistemi, belgeleri diske kaydetme, arşivleme, otomatik bulma ve kaliteli kopya çı- karma işlevlerini yerine getiriyor. Sistem, belge görüntülerini sayısal olarak manyeto-optik dis- ke kaydınyor ve otomatik olarak endeksliyor. CF-250, dakikada 40 adet A4 belgenin görüntu- sünü kaydedebiliyor. Silinebilir ya da sabit ola- rak değişen disk, 13000 sayfa belgeyi belleğinde tutabiüyor ve bu sayfalar arasından istenilen gö- rüntüyü 3-5 saniye içinde ekrana getirebiliyor. Sistemin tarama, görüntu döndürme ve aynı anda arkalı önlü olarak belgeyi kaydetme gibi özellikleri bulunuyor. Öte yandan, belli bir ko- nuda gruplanmış belgelerin baskısı otomatik ola- rak alınabiliyor. Entegre programh bilgjsayar Yıllar geçtikçe, kişisel bil- gisayarlar çalışma kapasite- lerinden hiçbir şey kaybet- meden gittikçe hafifliyor ve daha kuUanışh hale geliyor- lar. Tendy firmasının 1100 FD model taşınabilir bilgi- sayarı da bunlardan biri. 30x25x5 cm boyutlanndaki bilgisayarın ağırhğı 2.9 kg. 640 KB RAM belleği (ölü belleği) 1.6 MB'a kadar ge- nişletüebiliyor. 720 KB'lık 3.5 inçlik bir disket ünitesi bulunuyor. 1100 FD, Desk- mate adlı entegre metin programını ve MS-DOS 3.3 işletme sistemini içeriyor. Kendi fotoğrafını kpn/ıin hîjoCL1LU11 Uöb Kodak'm Cerate-a- Print adlı fotoğraf basma makinesi, herhangi bir 35 mm'Iik renkli negatifi zum- layıp istediğiniz baskıyı yap- manızı sağlıyor. Makineyi kullanmak için gerekli bilgi- ler ve yapılan değişiklikler renkli ekranda görülebili- yor. Gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra bir düğme- ye basarak 5x7, 8x10 ya da 11x14 boyutlarında basılmış fotoğrafı alabiliyorsunuz.