Catalog

Cumhuriyet Sahıbi Cumhunyd Maıbaacılık ve Guetecılık Türk Anonım Şırketı adına Nadır Nıtf 0 Gend Yayın Muduru H s ı ı C<nMl, Muessese Muduru EJnine LpMlglI. >azı Işlcrı Muduru Ok» Goanuın. 0 Habcr Merkczı Muduru Vaiçın Ba*er. Sa>fa DUKIU Yönetment Alı Acar 0 Temsıtcıter \NKARA AhnelTma. İZMİR HikmM Çetiakaya, ADANA Çtua *ıt«oil<ı :, Polılıka. Cdal üi|l"|i( Dıj Hıberler Eıfaa Brin Ekonomı Oafiı Tafta». li Snslıkı Şaaıaa I m d . kdhuı Cdal l ı » Inanbul Hıberten bart Kacat. E|.[,m d m Şavlaa. *un Habcrkn N*e»H Do|>a. Spoı D u v u s \Malk»*r larctaaa. Dııı laj.laı b m Çal^ku truırmı ŞaMa Alpn. D\12dtme AMaaaa laatı 0 KooıüiMIOr taaM I n k ı 0 Malı Ulo tml trtai 0 Muhaırtv Mral Incf 0 Bulçe PlanSama S«»fi OsauabeK°tla # Reklaın ^nc Ton» ^ Ek ti> niar Haha \k>ol £ Idare Hatvvıa Garer 0 l>,ttme Oaa>r Çca% 0 Bılgı IsJetn >Mİ laal 0 Penond S«*cj BoslaacıofMi >o m Kurvtu B*5kaf> >Bt*trNadi Okt» Akbai. Yatra ••>«, H * « CnnL Hlkart fr.Mt.tfi Oks> Goansıa. L t « M ı s n tllua tow- ><• hncr* (umhumfl Malbaa^ılık veCuacctRk TAŞ Tûrtocajı C*d )9/4l Cai»k)i»B U3U l« PK 246 I^unbul Td 512 05 05 (20 haı», Tda 2İİ46 F«. t-J 526 60 72 ^ Buroiar Kmkatm. Zı>a OokaJp Blv lokıiap S. No 19 4 Tri 133 II ü-*"1 Tclen 42344 lHx (4) 13J u< ^5 # Izmr H Zrya Bl. 13^2 S 2/3. Td 13 13 H> Tek» *23!9. Fii. (5U 19 53 «0 0 U n ı İnönu Cad 119 S \o I ka: I, Td 19 37 52 (4 bat». Te*ex 62155 Fm* Ol) 19 33 Tf TAKVİM: 16 OCAK 1991 Imsak: 5 49 Guneş 1 19 Oğle 12 18 Ikındr 14 45 Akşam: 17 08 Yatsı: 18.32 Moskova'nın gönderdiği askeri birliklerLitvanya'dan sonra Letonya'da harekete geçti Baltık'ta Kızılordu terörüLtTVANYA LETONYA ESTONYA tkili iktidar Litvanya'da Moskova'ya bağlı olarak kurulan Ulusal Kurtuluş Komitesi Litvanya parlamentosunun 10 ay önce ilan ettiği 'bağımsızlık' kararının geçersiz olduğunu ilan etti. TASS şu anda Litvanya'da "iki başlı bir iktidar yapısı bulunduğunu" öne sürdü. Gorbaçov, Devlet Başkanı Landsbergis'i "yapıcı olmamakla" eleştirdi. Dış Haberler Servisi — Kızıl- ordu'nun bır hafladır Litvanya1 da estirdiğı teror ruzgârları, Le- tonya Cumhuriyeti'ne de ulaştı. Letonya'da uzun zamandır bek- lenen askeri harekât, dun Sov- yet askerlennin başkent Riga'- daki polis akademisini işgal et- meleri ve parlamento binasına giden yollara kurulmuş barikat- lan ateşe vermeleriyle başladı. Letonyalı parlamenterlere gö- re Sovyet askerierinin eylemı, cumhuriyette kontrolu doğru- dan ele geçirmekten çok, kent- te panik yaratarak yerel huku- metin yönetimde yetersiz kaldı- ğı göruntüsu yaratmaya yönelik. Kanlı bır darbeden korkan Le- tonya hukümeti, dünyaya yar- dım çağnsında bulündu. Sovyetler Birliği Içişleri Ba- kanhğı'na bağlı özel "si>ah bereii" birlikler, dun sabaha karşi Riga'dakı polis akademısi binasını ele geçırerek binayı ko- rumakla görevli olan ıkı kişiyi dövduler. AFP'nm haberine gö- re daha sonra bir polis karako- luna gıren askerler, karakolda- ki polıslerin silahlannı aldılar. Letonyalı yetkilıler, dun sa- bahki saldınnın kontrolu ele ge- çirmeyi değil, halk arasında pa- nik yaratarak yerel hükumeti îs- tifaya zorlamayı amaçladığınt savunuyorlar. Sovyet askerierinin bu kadar- la kalmayacağını ve cumhuriye- tin parlamentosunu ele geçir- mek ıçin mutlaka harekete geçe- ceğini savunan Letonyalı yone- ticiler, yabancı ulkelerden yar- dım istediler. Riga radyosundan dün yayımlanan çağrıda Leton- yalı parlamenterler, "Böylesine ciddi bir anda, dunj-anın butun uluslanna sesleniyonız: Yeni bir Kuveyt olayına izin vermeyin" dediler. Ancak Leton asılh olmayan- ların ajtımsanmayacak bır ora- nı oluşturdukları cumhuriyette, bağımsızlık karşıtı gruplar da buyuk ağırlık taşıyor. Letonya parlamentosuna milletvekilı sokmayı başarmış olan Mosko- va yanlısı Fnterfronl grubu, ba- ğımsızlık karşıtı gösteriler du- zenledi. Kızılordu birlıklerının geçen hafta gerçekleştırdıkleri saldın- nın ardından tansiyonun yatış- tığı Litvanya'da, iktidar karma- şası yaşanıyor. Devlet Başkanı Vitautas Landsbergis'in yoneti- mındekı yerel hükumetın parla- mentoda sıkışıp kalmasından sonra yonetımı ele aldığını açık- layan 'Ulusal Kurtuluş Komite- si'nm, 10 ay önceki bağımsızlık Barikat yakıldı Letonya'nın başkenti Riga'da harekete geçen Kızılordu birlikleri, halkın parlamentoya giden yollara kurduğu barikatları yaktılar, havaya ateş açtılar. Sovyet askerleri ayrıca polis akademisini işgal ettiler. Letonyalı yetkililer Sovyet askerierinin panik yaratarak hukümeti istifaya zorlamak istediklerini öne sürdüler. Fiyatları dondurdu Estonya Cumhuriyeti'nde bağımsızlık yanlısı hükümetle, Moskova arasında 'asker kaçakları' konusunda görüşme yapılırken, Moskova'ya bağlı Interfront grubu fiyat artışlarını protesto için bir gösteri düzenlediler. Gösterilerin büyümesinden çekinen Estonya hukümeti 'fiyatları dondurduğunu' açıkladı. SOVYFRER j Vllnıus»; BJ«.KSI SSCB'ye yeni dışişleri bakanı GORBİ'YEÇARPI — Esfonya'mn başkenti Tallinn'de Gorbaçov'un ustiıne"çarpı" çekılmıs posterlerini taşıyangenç Eslonyalılar,Sovyet liderinin Baltık iilkelerindeki kanlı ola>lardan sonra itibarımn nasıl yitip gittigini de oria)^ ko>u>oriar. (Fotoğraf: AP) Dış Haberier Servisi — Sov- yetler Birliğı'nde Eduard Şe- vardnadze'nin geçen ay istıfa et- mesiyle boşalan Dışişleri Ba- kanlığı'na, Şevardnadze"ye ya- kınlığıyla tanınan Alexander Bessmertnih getırildı. Başkan Mihail S. Gorbaçov tarafından aday gostenlen Bessmertnih'in bakanlığı, Yuksek Sovyet'te dun yapılan oylamada 3 olum- suz ve 10 çekimser oya karşı 421 olumla oyla kabul edildi. Uzun yıllar Sovyetler Birliği- nin Birleşmiş Mılletler nezdin- deki buyıikelçiliğı görevini yu- ruten ve VVashıngton buyukel- çiliğinde birincı mustesar ola- rak çalışan Bessmertnih, 1986 - 1990 yılları arasında Dışişleri Bakan Yardımcısı olarak Şe- vardnadze'nin ekibinde yer al- mıştı. Reformcu olduğu bılınen Bessmertnih'in Dışişleri Bakan- lığı'na getınlmesi, Moskova'nın yumuşak dış polnikasının de- ğişmeyeceğı biçıminde yorum- lanıyor. Sovyetler Birhğı Parlamento- su Yuksek Sovyet'te dun yapı- lan oylamada seçılen Bessmert- nih, bu gönışu doğrular nitelik- te bır konuşma yaparak ulkenin şu ankı dış polıtikasının "sur- dıirüleceğiııi vc geliştirUecegiııi" açıkladı. Oylamada once mılletvekıl- leri tarafından "sınava çekilen' Bessmertnih, Sovyetler Bırliğı- nın diğer ulkelerle 1yi ilişkılerı- ni sürdürebılmesinin iç politi- kanın ıstıkrara kavuşturulma- sından geçtığını soyledı. Bess- mertnih, mılletvekillerının Bal- tık sorunu konusundaki soru- lannı şoyle yanıtladı: "Şu unu- tulmamalıdır ki hiçbir şey dış ılişkilerimizi. ulke içindeki du- ruradan daha fazla etkileye- mez. Baltık bolgesindeki catış- ma da elbette ki yabancı ulke- lerle olan ilişkilerimi/i olumsuz yonde etkileyecektir." Dışişleri Bakanı, Baltık devletlerinın 1939 yılında imzalanan Molo- tov - Ribbentrop anlaşmasıyla ilhak edilmesi kararının 'objektir olarak yeniden göz- den geçirilmesı gerektiğini söy- leyerek "Objektif olmajı redde- demeyiz, çunku tarih bizi enin- de sonunda haksız çıkaracaktır. Geçmişteki yanlışlan duzeltme- den doğru bir politika oluştur- mamız mumkun değildir" de- di. Parlamentonun atanmasını önceki gun onayladığı yeni Baş- Ale\ander Bessmertnih bakan Valentin Pavlov, duzen- lediğı ilk basın toplantısında, ulkedekı yurutme organlannın yapısının nasıl düzenleneceği- nin hâlâ kesınleştirılmedığini söyledi. Pavlov, geçen ay kabul edilen anayasa değışiklikleri çerçeve- sınde oluşturulacak yeni yurut- me organlarının görev ve yetki paylaşımının, 'ülkedeki dunı- ma göre' ortaya çıkacağını be- lirterek "Eğer ulkede istikrar- sızlık artarsa başkan bu organ- lar üzerindeki denetimini yogunlaştıracak" şeklinde ko- nuştu. ilanını feshetmesıyle durum ıyı- ce karıştı. Landsbergis hukumetinin, Moskova ile Litvanya'nın temsil- cısi olarak goruşmelerde bulun- masına karşın Ulusal Kurtuluş Komitesi, cumhuriyette yürut- meyle ilgili kararlar alıyor. Gor- baçov ise Landsbergis ile yaptığı telefon gönışmesinın "yapıcı olmadıgım" söyleyerek Lands- bergis'i eleştirdi. Resmi Haber Ajansı TASS, kımlerden oluştuğu hâlâ tam olarak bilinmeyen "Ulusal Kur- tuluş Komitesi"nin Sovyet hü- kümetınce desteklendığınin açıkça ıfadesi say ılabılecek bir haberle, 'Şu anda Litvanya'da iki başlı bir iktidar >apısı bulunduğunu" bıldirdi. Estonya Cumhuriyeti'nde ıse bağımsızlık yanlısı yerel huku- metle Moskova arasında 'asker kaçaklan' konusunda gorüşme- ler yapılırken bağıınsızlık karşıtı gruplar, başkent Tallin'de bu- yuk bır gosteri düzenlediler. In- terfront grubu tarafından du- zenlenen gösteride yaklaşık 5.000 kişi, cumhuriyette uygula- maya konulan fiyat artışlart ne- deniyle Devlet Başkanı Edgar Savisaar'ı protesto ettiler. Gösteride, Rusya Federasyo- nu Devlet Başkanı Boris Yeltsin de, Baltık cumhuriyetlermin ba- ğımsızhk hareketlerinı destekle- dıği ve bu cumhuriyetlerle ayrı ayrı ekonomık anlaşmalar yap- tığı için kınandı. Estonya yonetimı, Tıyatlan dondurduğunu' açıkladı. Litvanya'da geçen hafta 14 ki- şirun ölumuyle sonuçlanan olay- lar, fiyat artışlarını protesto et- mek için yapılan gösterilerle başlamıştı. Ayasofya'da Yunus Emregecesiİlk kez konsere sahne olan Ayasofya'da Adnan Saygun'un isteği olan Yunus Emre Oratoryosu seslendirildi. Cumhuı başkanı Özal, Körfez'deki son gelişmeler nedeniyle konsere katılamadı. Kultur SeiTisi — 6 ocaktayi- Sevgi Yılı çerçevesınde gerçek- tirdiğımız Ahmed Adnan Say- gun'un "Yunus Emre Oratoryosu" dun Istanbul ve Ankara Devlet Operası korola- n Istanbul Devlet Opera ve Ba- lesi orkestrası ve Ankara Dev- let Operası orkestra uyelerı ta- rafından böyle bir konser için ilk kez açılan Ayasofya Muze- leştırilen konser oncesi Ayasof- ya Muzesı'mn onunde toplanan bir grup, "Ayasofya camidir ca- mi kalacak", "Allahu ekber" şeklinde sloganlar attı. si'nde seslendirildi. Şef Prof. Dr. Hikmet Şimşek'ın yönetti- ğı orkestrada solist sanatçılar Mufide Özguç, Cemaliye Kıyı- cı Pekin Kırgız ve Bülent Ate- şoğlu'ydu. 1991 Yunus Emre Avasofya Muzesı'nde bun- dan sonra da surdurulecek ta- savvuf muziği konserlerinın ıl- kinı oluşturan "Yunus Emre Oratoryosu"nu dmleyenler ara- sında bulunan Kultur Bakanı Namık Kemal Zeybek, olumu- nun 750. yılında Yunus Emre için "Mlahtan rahmet dilediğini" soyledi. Dıleğini bir- kaç gun once yitırdığimız beste- cı Ahrned Adnan Saygun ıçın de yıneleyen Namık Kemal Zey- bek, şoyle devam ettı: "1991 >ı- lını butün dunya için sevgi yılı olarak ilan etmek istiyorduk. Yunus Emre'yi butun dunyanın lanımasını istiyorduk. Gunu- muzde vaşayan tıim insanlann tanımasını ve bu >olla bi/i taııı- rnalannı istiyorduk. Yunus Em- re'yi tanıyan bizi tanır. Yunus Emre'yi tanıma>an bizi tanıya- maz. V unus Emre bizim ruh ko- kenimizin en guzel ifadecisi- dir". Herkesın Yunus Emre'de "kendinden bir şc>ler bulduğu"nu soyleyen Kultur Bakanı, "Yunus Emre'yi yeni- den tanıyalım. Onu olduğn gi- bi tanıyalım ve olduğu gibi sev- meve çaltşalım. Duvarlara \aza- lım onun guzel sozlerini ve sa- bah akşam okuyalım" dedi Körfez'deki son gelı>meler- den dolayı konsere son anda ka- tılamayan Cumhurbaşkanı Tur- gut Özal da Ayasofya Muzesi'- ne bır mesaj gonderdi. Ozal me- sajında şoyle dedı: "Bölgemizde cereyan eden olaylarla ilgili gelişmeler dolayı- sıvla aranızda bulunamadığım- dan fevkalade uzgunum. tçinde bulunduğumuz bu zarif ibadet- hane aynen Yunus >e onun yu- ce*fikirleri gibi çağlar bovunca eskimemiş, guzelliginden hiçbir şey kaybetmemiş ve Allahın en yuce eseri olan insanoglu ile va- radanı arasındaki tertemiz aşkın yaşandığı bir mahaldir. Bu kut- sal mekânda fesat, fitne, kotu- liıge yer yoktur. Buraya insan- lar sadece tertemiz duygulannı, sevgiyi, aşkı, merhameti ve hoş- goruvu dile getirmek için gelir- ler. Aynen Yunus'un ulvi diın- yasındaki gibi, aynen butün in- sanlığın duşiediği gibi barış ve huzura kavuşmak için gelirler. Bugun butun dunyanın barış ve huzura, sevgiye her zaman- kinden daha fazla ihtiyacı var., Çevremizde vukuu bulan çok teblikeli gelişmeleri hepiniz bi- liyorsunuz. Bu itibarla, sizlere Yunus'un gonlunden sesleniyor ve bu guç donemde birbirinize olan baglılıgınızı, sevgi ve say- gımzı her şevin uzerinde tutma- nızı rica ediyorum. gece Regaip Kandili • ANKARA (Cumhuriyet Bttrosu) — İslamiyetin kutsal gecelerinden Regaip Kandili, yarın gece kutlanacak. Diyanet tşleri Başkanı Prof. Dr. Mustafa Said Yazıcıoğlu, Regaip Kandili nedeniyle dün yayımladığ] yazılı mesajında, Körfez'deki gelışmelere değinerek, "Bu kandil gecesi vesilesi ile yaşadığımız dunyada ve bilhassa yanıbaşunızda gelişmekte olan olaylan da soğukkanlı ve sağduyulu bir şekilde değerlendirmek mecburiyetindeyiz" dedi. Yazıcıoğlu, "Ulkemizi ve butun dunyayı, onulmaz yaralar açan savaş afetinden koruması için, yüce Allah'a samimi ve içten niyazda bulunalım. Böyle durumlarda, her zamandan çok muhtaç olduğumuz, birlik ve butunluğümuzü pekiştırelım; guçlu ve her turlü tehlıkeye karşı sıkılmış bir yumruk gibi olalım" diye konuştu. Körfez'e 1.5 trilyon • İZMİR (ANKA)— Izmir Korfezı'nın temızlenmesindc önemlı rol oynayacak buyuk kanal projesı için 1.5 trilyon lıra gerektiği bildirildi. Yıllardır Körfez'de tarak gemileriyle surdürulen temızleme çalışmalarının sonuçsuz kalması ve kirliliğin giderek artması karşısında tek çozum yolu olarak gösterilen buyük kanal projesi, Dunya Bankası'nın kredi ve ekipman desteği ile İzmır Buyükşehir Belediyesi Su ve Kanal tdaresi (İZSU) tarafından surdiıruluyor. 1983 yılından beri kesintili olarak suren projenin yüzde 30'luk bolumu tamamlanırken, İller Bankası'nca 5 kilometrelik kanalın tamamlanma aşamasına geldiği açıklandı. Mogan gölü için dava • ANKARA (AA)— Danıştay, Mogan golu ve çevresınin ozel çevre koruma bölgesi ilan edilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararına dayanak olan belgelerin Başbakanlık'tan istenmesini kararlaştırdı. Danıştay 6. Dairesi, Gölbaşı Belediye Başkanhğı'nın "yurutmenin durdurulması" ısteminin bu belgeler geldikten ve Başbakanlık'ın savunması alındıktan sonra karara bağlanmasını hukme bağladı. Mogan golu ve çevresinin Bakanlar Kurulu'nun, 22 Eylul 1990 tarihli kararıyla özel çevre koruma bolgesi ilan edilmesi üzerine, Gölbaşı Belediyesi avukatı Tezcan Çakır, Danıştay'a dava açarak söz konusu Bakanlar Kurulu kararının belediye ile ilgili kısmının iptal edilmesini istemişti. Kreş ücretine zam • ANKARA (ANKA)— Başbakanlık Sosyal Hızmetler ve Çocuk Esirgeme Kunımu Genel Mudurluğu'ne bağlı kreş ve gundüz bakımevlerinin ücretlerine zam yapıldı. Bu aydan geçerli olmak uzere yapılan zammın yuzde 50 oranında olduğu belirlendi. Daha önce 100 bin lira olan aylık kreş ve günduz bakımevi ucretleri, yarından geçerli olmak uzere 150 bin liraya çıktı. Soz konusu zam, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esırgeme Kurumu Genel Mudurluğu'ne bağlı 25 dolayında kreşte barınan 0-6 yaş grubundaki 15 bine yakın çocuğu kapsıyor. SANATÇILAR AYASOFYA KONSERİ İÇEV NELER DEDİ? Anlamlı birgün, iyi birseçim' Ayasofya'da bıiyıik bir kalabalık vardı. (Erdogan Köseoglu) Kültiir Servisi — Ayasofya Muzesı'nin konserlere açılması kimi çevreler tarafından tepkıy- le karşılandı. Ayasofya'da "Yu- nus Emre" oratoryosunun ses- lendirilmesıni eleştirenlerden bi- ri de Tercüman gazetesinın ko- şe yazarlanndan Ahmet Kabak- lı. 14 ocak pazartesı tanhli ya- zısında Kabaklı şu goruşlerine yer vermiştı: "Musliımanlar oraya yıice Fatih'in Fethiye Ca- mii gozuyle bakıyorlar ve de ba- bamızın helal malıdır. İlk de- mokrasi gununde Turkler ora- da elbette namaz kılacaklar- dır... İmdi ister kilise ister mıi- ze olsun Allah'ın mabedinde böyle bir musiki ayini ve boyle bir gosteri yapılamaz... Fakat demek Aya-İrini bile az geldi ve bu oratoryo oraya bile sığdırıl- madı da şimdi kanun ve vicdan dışı olarak. koca Ayasofya ona tahsis ediliyor." Ayasofya Muzesı'nin Kultur Bakanlığı tarafından konserle- re açılmasıyla ilgili bazı sanat çevresının goruşlerı şoyle: Erol Gomurgen (Devlet Ope- ra ve Balesı Genel Muduru) — Adnan Saygun, 83 yıllık haya- tının buyuk bır bolumunde Yu- nus Emre'vı duşunmuş, Yunus Emre ile yatmış, Yunus Emre ile kalkmiijtır ve butun bu bırıkı- mıyle oratoryoyu yapmıştır. Ben Ayasofya'yı bir sanat ma- bedı olarak goruyorum Çunku Ataturk milletımize burayı bır muze olarak, sanai merkezı ola- rak hedıye etmıştır. Bize de 1991 Y'unus Emre Se\gı Yılı dolayı- sıyla butun dunyaya sevgiyi ve sevgi yolunun açılışını yapmak için boyle ulu bır yer tensip edil- di. Bız ıcracı bır kurumuz \e kendi değerlerimıze kendi yara- tıcılanmıza gereklı ıhtimamı gostermeliyız. Prof. Hikmet Şimşek (Or- kestra şefi) — Y'unus Emre, Tanrı sevgisıni en yuce doruk- larına erıştırmış bır uludur. Ve Tanrı sevgisini ınsan sevgisiyle ozdeşleştırmıştır. Oratoryo da bu ozdeşleşmeyı muzıkle kay- naştırmıştır. Ayasofya bir camı bile olsa burada muziğın yer al- maması duşuncesını anlayamı- yorum. Çunku Kuranı Kerım de bır nevı makamla ve bır nevı muzıkle "tivâlet" edılır. Ve Hz. Muhammed her zaman için ku- ranın guzel seslerle, ahenkle ti- lavet edılmesıni buyurmuştur. Tanrı'nın adının zıkredıldıği yer neresı olursa olsun hıç onemli değildir. Kaldı ki "Yunus Emre" oratoryosu Tanrı'ya adanmış ilahılerle de bezenmiş- tir. "Efendim huu", "Mevlam huu" çağrısıyla doludur. Mesut İktu (Istanbul Devlet Opera ve Balesı Muduru) — Boyle guzel bır eserin, evrensel olmuş bır eserin yuzyıllar bo- yunca ıkı dine hizmet ettıkten sonra muze olarak hizmet veren bu yapıda ıcra edilmesi, boyle anlamlı bir gecede çok iyi bir seçım. Filiz Ali (Muzık ele>tırmenı) — Ben her şeyden once Ayasof- ya'yı görkemli bir mekân olarak duşunuyorum Kutsal bır yer ol- masının bır mahzuru olmadığı gibi boyle bır yerde kutsal olan muzik sanatının ıcra edilmesi sadece benım için değıl, butun Turkler için çok sevindirıcı ol- malı.