Catalog

20 AĞUSTOS 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/13 Para arza • ANKARA (A.NKA) — Para arzı (m 3 ), 13-20 temtnuz arasında bir trilyon 513 milyar lira artarak 64 trilyon 254 milyar lira düzeyine ulaştı. Anılan dönemde para arzı kapsarrunda yer alan kalemler arasında sadece vadeli ticari mevduatta bir ;düşüş gözlenirken, en • büyük artış dolaşımdaki para miktannda oldu. Dolaşımdaki para miktarı bu dönem içinde 975 milyar lira artarak 11 trilyon 507 Jmilyar liraya yükseldi. . ;Aynca vadesiz ticari ! mevduat 176 milyar, vadesiz itasarruf mevduatı 30 milyar, vadeli tasarruf mevduatı 147 milyar, mevduat sertifıkası 19 milyar, resmi mevduat 175 milyar lira arttı. Opel Vectra iekimde üretinıde • İSTANBUL (AA) — Opel'in Avrapa ülkelerinde yeni satışa sunulan en son modeli Vectra'mn, Türkiye'de montaj üretimine ekim ayından itibaren başlanacak. General Motors Türkiye Limitet Şirketi'nden yapılan açıklamada, Izmir Torbalı'da tamamı yabancı sermaye ile kurulan Opel fabrikasında yılda 10 bin otomobil üretileceği beürtilerek Avrupa'da Opel'in yönetimini elinde bulunduran General Motors grubunun, "müşterinin kesin tatmini" sloganının Türkiye'de de geçerli olacağı ifade edildi. Okan Holding'den aracı kıırum • ANKARA (ANKA) — Okan Holding tarafından, 5 milyar lira sermaye ile sermaye piyasasında aracıhk yapmak üzere bir anonim şirket oluşturuldu. "Profît Menkul Değerler ve Finansman AŞ" adıyla kurulan şirkette, Okan Holding'in yüzde 65 oranında 3 milyar 250 milyon liralık payı bulunuyor. Şahıslardan oluşan diğer 5 ortak içinde en büyük paya Ender Kaftancıoğlu, yüzde 25 oranında 1 milyar 250 milyon lirayla sahip oldu. Diğer dört ortağın şirketteki payları da 125'er milyon lira düzeyinde gerçekleşti. Şirket yönetım kuruluna ise ilk bir yıl için Mahmut Nedim Uslu, Aykut Kayralı ve Neşet ömer Fesli seçildiler. Bumas'ta sermaye artdnmı • KARAMAN (AA) — Karaman'da kurulu Bumas AŞ sermayesini arttırdı. Şirket yönetim kurulunun kararı ile daha önce 300 milyon lira olan sermaye 1.5 milyar liraya çıkanldı. Yctkililer, mevcut hisse senetlerinin 2 katı oranında bedelsiz hisse senedi dağıtımının planlandığını, geriye kalan kısmın da rüçhan hakkı kullandınlmak suretiyle satılacağını soyledi. Tbyota-SA resmileşti • ANKARA (ANKA) — Türkiye'de yılda 200 bin adet otomobil üretmek üzere Sabancı Holding ile Japon Toyota firması arasında gerçeklestirilen ortaklık resmileşti. Toyotasa-Toyota-Sabancı Otomotiv Sanayii ve Ticaret ÂŞ şirketinin kuruluşu tamamlandı. 382 milyar 500 milyon lira sermaye ile kurulan şirkette yerli ortak olarak Hacı ömer Sabancı Holding'in yanı sıra Akbank, Sasa Suni ve Sentetik Elyaf Sanayii, Exsa Eksport Sanayii mamulleri satış ve araştırma yer alıyor. Söz konusu kuruluşlann sennayeye katüım oranlan ise sırasıyla yüzde 10, yüzde 14.9, yüzde 17.6 ve yüzde 7.5 olarak belirlendi. Böylece Sabancı Gmbu'nun toplam sermaye içindeki payı da yüzde 50 oldu. Bir halka arz daha • ANKARA (ANKA) — Türk Dış Ticaret Bankası mevcut hisselerini tstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda satarak halka arz için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (SPK) izin aldı. Halka arz edilecek bisse senetlerinin nominal tutan 15 milyar lira, bir payın satış fıyatı ise 6 bin 500 lira olarak açıklandı. KÖRFEZ KRİZ İ...KÖRFEZ KRİZİ... KÖRFEZ KRİZİ...KÖRFEZ KR Türkiye, Körfez krizinin sıcaksavaşa dönüşmesinden enfazla ekonomik zarara uğrayacak ülkelerden bir Savaş, 20 milyar dolar zarar yazarKrizin bugünkü boyutlarının derinleşmemesi halinde bile savunma harcamaları nedeniyle bütçe açığının 2 trilyon lira daha büyüyeceği ortaya çıktı. Körfez'deki gelişmeler enflasyondaki olumlu havayı tersineçevirdi. Çeşitli senaryolar çerçevesinde ekonomik analizlerini sürdüren uzmanlar, krizin bir sıcak savaşa dönüşmesi halinde döviz gereksiniminin hızla artacağı, buna karşılık döviz gelirlerinde belirgin azalma olacağı görüşündeler. Savaşla gelecek döviz kaybı (yıllık) Ihracaöaki azalroadan Ithalat artışınrjan Turızm geliri kaytı Yabancı sermaye yatınmı Işçi dövizi Taşımacrtık-müteahhrflik Diğer 5.0-6.0 milyar dolar 4.0-5.0 mityar dofar 2.5-3.0 milyar dolar 0.5-0.8 mityar dolar 1.0-1.5 mMyar dolar 1.5-2.0 mityar dolar 1.0-2.0 milyar dolar BtLAL ÇETİN ANKARA — Türkiye'nin Korfez kri- zinin sıcak savaşa dönüşmesinden en fazla etkilenecek olan ülkelerin başın- da geldiği belirtiliyor. Ekonomi kur- mayları, olası gelişmelere karşı alınabi- lecek ekonomik önleralerin neler olabi- leceğini tartışıyorlar. Turkiye'nin de ta- raf olabileceği bölgesel bir çatışmanın Turk ekonomisine 20 milyar dolara ya- kın bir maliyet yükleyebileceği hesap- lanıyor. Çeşitli senaryolar çerçevesinde eko- nomik analizlerini sürdüren uzmanlar Körfez krizinin Turkiye'nin de taraf ola- bileceği bir sıcak savaşa dönüşmesi ha- linde döviz gereksiniminin hızla artma- ya başlayacağı görüşünü taşıyorlar. Bu- na karşılık döviz gelirlerinde ise belir- YÂLDVA'DAKİ 'KUVEYT' gin bir azalma olacak. Yapılacak tahminlere göre şimdilik Turkiye'nin de taraf olabileceği bir sa- vaş olasıhğı düşük gözükuyor. Ancak her şeye rağmen böyle bir gelişme do- ğarsa Turkiye'nin bu yıl 3 milyar dolar, 1991'de de 3.5 milyar dolara çıkacağı tahmin edilen turizm dövizi gelirleri ger- çekleştirilemeyecek. Bunun dışında sa- vaş durumunda yıllık 2.5-3 milyar do- lar olan işçi dövizi girişlerinin de düşe- cefi, yabancı sermaye yatınmlannın du- racağı tahmin ediliyor. Bu tür bir geliş- menin yülık 12-13 milyar dolar civann- daki ihracatı da 7-8 milyar dolara dü- şürme tehlikesi bulunuyor. Bunun dı- şında taşımacılık, dış müteahhitlik ve diğer hizmet gelirlerinin de büyük öl- çüde duşeceği göz önünde tutuluyor. öte yandan petrol fiyatlarının yüzde 40'a varan oraniarda artması sonucu za- ten artaeak olan ithalat faturası özel- likle silah ve diğer savunma amaçlı araç gereç ithalatmdaki artışa bağlı olarak daha da büyüyecek. Bütün bu gelişmelerin Türkiye"ye ila- ve 15-20 milyar dolarlık bir döviz yükü getirmesi kaçınılmaz gözükuyor. Körfez krizinin Turkiye'nin döviz dengesine olumsuz etkisinin yanı sıra bütçe ve kamu finansmanını da daha şimdiden olumsuz etkilemeye başladı. Krizin bugünku boyutlarının derinleş- memesi halinde bile savunma harcama- ları nedeniyle bütçeye ve dolayısıyla da bütçe acığına 2 trilyon lirahk bir ek yük geleceği ortaya çıktı. Savaş durumun- da ise savunma harcamalannda meyda- na gelebilecek artış tahmin dahi edile- miyor. Bu durumda kaynaklann artan oranda savunmaya dönük olarak kul- lanılması gündeme gelecek. Savunma amaçlı olanlar dısındaki kamu yatıran- ları büyük ölçüde durdurulacak. Hazi- ne'nin iç borç ödemeleri dondurula- bilecek. Hiperenflasyon tehlikesi Körfez'deki gelişmeler, enflasyonun düşürülmesi yönünde haziran ve tem- muz aylarında ortaya çıkan olumlu ge- lişmeyi de tersine çevirdi. Başta petrol fiyatlarının artması olmak üzere orta- ya çıkan olumsuz ekonomik gelişmeler bu yılki normal oranın en az 7-8 puan üzerinde bir enflasyon oranına ulaşıla- cağını ortaya koyuyor. Ancak krizin sıcak savaş ortamma dönüşmesi halinde ise enflasyonun yüz- de 100'leri aşması olasıhğını gündeme getiriyor. Gelişmelerin Turkiye'nin kal- kınma hızını olumsuz etkilemesi, gelir dağılımını daha da bozması, yatınmlan azaltması da kaçınılmaz gözüküyor. Zengin yatıp fakîr uyandılar "Arap tatil köyü" olarak anılan Yalova'nın Gökçedere köyünde, paralarının geçmez duruma gelmesiyle bir anda fakirleşen Kuveytliler, bir süre önce aldıkları hediyelik eşyaları yarı fiyatına satarak karın doyurmaya çahşıyorlar. FARUK İORTAY ~ YALOVA — Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan bunalım, Yalova ilçesinin Gökçedere kö- yündeki Arapturizmini olumsuz yönde etkiledi. Aileleri bolünmüş Kuveytü turistler ve Kuveyt'te ça- lışan yabancılar, Mısır, Suudi Arabistan, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelere dönmeye çalışıyorlar. Birleşik Arap Emirlikleri Büyükelçiliği, Gökçedere köyüne cağn yaparak, Kuveytli turistler için Dubai'ye ücretsiz uçak kaldırdığını duyur- du. Ellerindeki parayı kullana- madıklan için çaresiz durumda olan Kuveytli turistlerden 850'ye yakını, bu ulkeye sığındı. 170 hanesi, 1200 nüfusu, 8800 yatak kapasitesi bulunan Gökçe- dere tatil köyünde, işgalden ön- ce yaklaşık 4 bin Arap turist ko- naklarken, bugün bu sayının bi- ne kadar düştüğü bildiriliyor. Ümit Motel'in sahibi ve muhtar yarduncısı Orhan Sönmez, Ku- veytli turistlerin parça parça çe- kildiklerini belirterek, "Dönme- ye fırsat bulabüen, biletini okey- letebilen gidiyor. Aileleri bölun- müş. Kaygı, korku içindeler. Ya- kında hepsi gider. Ucaklarda yer bulamıyoıiar. Bunun dışında en önemli problemieri de gidecekleri iilkeyi seçmek" dedi. Bütün gün Kuveyt'le telefon bağlantıları kesik olduğu için, komşu ülkelerdeki yakınlanndan ZENGİNDİLER — "Bir gemi Fransız getirseniz, 6 kişilik bir Kuveytli ailenin bir aylık tatil harcamasını yapüramazsınız." haber almaya uğraşan Kuveytli turistlerin telefonlan ile uğraştık- larını belirten Sönmez, "Çok kö- tü, aanacak durumdalar. BiHyor- sunuz. onlann paralannı bir an- da geçmez duruma getirdiler. On gün önce zengin insan, bir anda yoksul olmnş. Çok paralan var, aroa ellerindeki parayı knllana- mıyorlar. Hiç olmazsa bizim Merkez Bankası, beiirfi miktar- da para bozsa..." diye konuştu. Kuveyüi turistin bir ay önce al- dığı hediyelik eşyayı bile yan fi- yata satmaya çalıştığını belirten Gökçedere Muhtan Cavit özer de şunları söyledi: "Bir kısmı daha önce ilişkileri olan kişileri arayarak, bedava ka- lacak yerler buldular. Bir kısmı- na da köylii yardım ediyor. Tur- kiye'nin Irak'a karşı tutumundan ve köy halkının kendilerine yap- lıklan yardımlardan hoşnut olan Kuveytliler, Yalova'da Cumhuri- yet Alam'nda toplanıp Türkiye^ yi desteklemek ve Irak'ı prolesto etmek istediler. Katmakam izin vermejince Cumhurbaşkanı Tur- gut Özal'a şükran duygalannı bü- diren bir telgraf çektiler." Kuveytli turistlerin harcamala- nru kıstıklarını ve ancak gıda maddesi gibi zorunlu gereksin- meleri için harcama yaptıklarını belirten Özer, köyde endişeli bir bekleyiş içinde olan Kuveytlilerin düzenli olarak muhtarkk binasuı- da toplandıklarını, günlerinı son gelişmeler hakkında bilgi aiarak ve yabancı radyo istasyonlanm dinleyerek gecirdiklerini bildirdi. Kuveytli on turisti evinde mi- safir eden muhtarlık ihtiyar he- yeti azası Seyfi Günay, "Arap tu- ristlerden bir süredir para alamı- >onım. Yiyeceklerimizi pa>laşı- yonız. Ama ben Kuve>tlilere gü- veniyoram. Savaş bitince bıitiin borçlannı verirler" dedi. Elliye yakın pansiyonu ve dört turistik oteü olan Gökçedere'de evlerini de pansiyon olarak kul- lanan köylüler, "Arabın en kali- telisinin Kuveytliler" olduğu gö- rüşündeler. "Kuveytliler çok bii- yük alışveriş yapar, iyi para har- car ve uzun kalırlardı" diyorlar. Turistlerin, Kuveyt'te bıraktıkla- n yakınlarmın endişesiyle dön- meye çalışmalannın, Gökçedere1 de turizmi önemli ölçüde etkile- diğini belirten Gökçedereliler, "Kuveytli 6 kişilik bir ailenin bir aylık latilindc harcadığı parayı, bir gemi dolusu Fransızı getirse- niz harcatamazsımz. Bizim zara- nmızı buna göre siz hesaplayın" diye konuşuyorlar. "Saddam, bizim ekmegiraizle oynadı. Huzurumuzu kaçırdı" diyen köy halkı, ulkelerine döne- meyen Kuveytlileri bir yandan misafir ederken, bir yandan da onların işgal öncesinde aldıkları yaklaşık 100 milyon lira değerin- deki dinarların "dinar kalabilmesi" için, Kuveyt'in "Knveyt" olmasını bekliyorlar. Habur kapandı, işsizlik arttı S.Arabistan'dan OPEC'e restLEFKOSA (AA) — Körfez krizinde ger- ginlik yeniden tırmamrken, OPEC'in en büyuk üreticisi Suudi Arabistan, diğer OPEC uyelerine adeta ültimatom verdi. Reuter Haber Ajansı'nın haberine göre, S. Arabistan Petrol Bakanı Hişam Nazır, yaptığı açıklamada, OPEC'in, uretim ve hedef fiyat konusunda iki gün içinde yeni bir karar almaması halinde, petrol üreti- mini, kendi başına önemli ölçüde arttıra- cağıru bildirdi. Nazır, OPEC üyelerinin bu- gün ya da salı günü acilen toplanmasını is- tediklerini kaydetti. Irak'ı, petrol piyasasına zarar vermekle suçlayan Nazır, S. Arabistan'ın petrol üre- timini arttırıp arttırmayacağı konusunda- ki bir soruyu, "Bunu çok ç-ik kısa siirede, gerçekleştireceğiz" diye cevapladı. S. Ara- bistan Petrol Bakanı, "Biz üretimi arttır- ma karannı, OPEC çerçevesinde almayı is- tiyoruz. ancak diğer OPEC üyeleri toplan- ma>ı reddederlerse, bize başka alternatif bırakmamış olacaklar" diye konuştu. Nazır, S. Arabistan'ın, Irak ve Kuveyt'e uygulanan petrol ambargosu sonucu ortaya çıkan petrol açığının, belki yarısını (yak- laşık 2.3 milyon varil) petrol üretimlerini arttırarak karşılayabileceklerini söyledi. S. Arabistan Petrol Bakanı Nazır, BAE ile Ve- nezuela'nın da günlük petrol üretimlerini kısa sürede 500'er bin varil arttırabilecek- lerini belirtti. Kuveyt, Suudi Arabistan, Venezuela ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Irak ve Kuveyt'e uygulanan petrol ambargosu so- nucu ortaya çıkan petrol açığının kapatıl- ması konusunu görüşmek üzere, OPEC- in acilen toplanmasını istiyorlar. Buna kar- şılık, Irak, Cezayir, Libya ve Ekvador, OPEC acil toplantısına şiddetle karşı çıkı- yorlar. Diğer OPEC üyelerinden, Iran, Ni- jerya ve Gabon'un bu konudaki kesin tav- rı ise henüz resmiyete kavuşmadı. OPEC üyesi Endonezya da acil toplantı yerine, ba- kanlar düzeyinde bir danışma toplantısın- dan yana olduğunu bildirdi. OPEC Anlaşması'nda yer alan bir mad- de "OPEC kararlannın iiye ülkelerin OPEC Sekretaryası'na, kararlannı kabul ettiklerini, bu süre içinde bildirmeleri şar- tıyla 30 gün sonra yüriirlüğe gireceğini" öngöruyor. Böylece, S>. AraDıstan, 27 ağustos tarihine kadar OPEC'in 28 tem- muz kotasını tanımadığını bildirirse, pet- rol üretimini arttırabilecek. Otoda ithalatçı, ithalatçıya karşı EStN SUNGUR Türkiye'ye şimdiye kadar ta- runmamış markalarda çok çeşit- li otomobilin getirilmesine yol açan ithalat patlaması, Otomo- bil Ithalatçıları Derneği'ni hare- kete geçirdi. Adı sanı duyulma- mış, yedek parça ve servis imkâ- m kısıtlı otomobillerin bilinçsiz tüketicileri zarara sokacağını sa- vunan dernek yöneticileri, tedbir ahnması için bakanlıklar düze- yinde girişimde bulundular. Otomobil ithalatı ile ilgiJi uy- gulamalann tüketiciyi daha faz- la koruyan biçimde uygulanma- sı için Sanayi ve Ticaret ile Mali- ye ve Gümrük Bakanlıklarına başvuruda bulunduklarım bildi- ren Otomobil İthalatçılan Derne- ği Genel Sekreteri tlhan Çetinka- ya, sözlü olarak yapılan ilk baş- vurudan sonra önümüzdeki hafta yazıh bir rapor sunacaklannı söy- ledi. "Dernek olarak otomobil alıcılannı, satış ve satış sonrası hizmetleri yapıyor görünen kuru- luşlara karşı uyarmayı gorev ad- dediyoruz. Tiıketicilere, özellik- le üretici kuruluşlardan yetkisi bulunmayan kişi veya şirketler konusunda çok dikkatli olmala- Adı sanı duyulmamış, yedek parça ve servis imkânı kısıtlı otomobillerin bilinçsiz tüketiciyi zarara sokacağını savunan Otomobil İthalatçılan Derneği, tedbir alınmasi için bakanlıklar düzeyinde girişimde bulundu. Ithal otomobillerin geçen yi! yüzde 4.2 olan pazar payı, bu yıhn ilk 7 ayında yüzde 20'ye yükseldi. ~3 7 " K. « M . Otomobil ithalatı OtomobU CİBSİ Mercedes SMW Arta Romeo Citroen Peugeot Nissan Opei General Motors Honda Lada Skoda Suzuki Temmz sabşı 120 46 185 81 4 229 402 _ 186 1820 418 552 (adet) aytak satış «Hom««l cidsi 1.062 Aro 1 223 Mazda 496 Auöı 1.240 Dacta 188 Oldcıt 239 Subaru 975 Toyoto 15 Jaguar 742 Jeep 5 722 Moskowic 2.269 Fıat 1 327 ToıMam Temrouz satışı 59 1.171 19 359 54 128 417 3 13 224 292 6.762 J aylık sattş 340 3 449 164 1649 493 321 1.834 33 54 231 292 24.358 nnı öneririz" diyen Çetinkaya, tüketicilerin fiyatlann ekonomik olmasına kapılarak bilinçsizce alım yapmaması gerektiğini vur- guladı. Çetinkaya, tüketicinin ye- dek parça ve satış sonrası servis imkânlannı araştırarak bilinçli alışveriş yapmasının tek başına yeterli olmayacağını da anlatarak "Tüketicinin bilinçlenmesi iyi, ancak ithalat mevzuatının da tö- ketieiyi daha iyi koruyacak vapı- ya getirilmesi gerekir. Bu konu- daki önerilerimizi maddeler ha- line geürip Bgili bakanlıklara sunduk" dedi. Çetinkaya'nın ver- diği bilgiye göre derneğin öneri- leri şöyle: — Sanayi ve Ticaret Bakanlı- ğı, yeterlilik belgesi vermek için garanti belgesinin mutlaka üretici fırmadan alınmış olmasını şart koşmalı. Üretici firma yerine ara- cı firmalardan getirilen garanti belgeleri kabul edilmemeli. — Yeteriilik belgesinin verilme- si için bakım ve onarım servisle- rinin teknik yeterliligi konusun- da öretici firmadan göriiş islen- meli. Otomobil iiretimlerinde yüksek teknolojilerin kullanıldıgı giiniımıizde bakim ve onanm için artık özel nitelikli tamir aletleri gerekmektedir. İthalalçı firma- nın, tüketicinin mağdur edilme- mesi açısından yeterli donamm- da bakım servisleri kurması ge- rektigi unutnlmamalıdır. — Bakanlık, ithalat sırasında azami bir yülık surede uluslara- rası standartlara uygun miktarda yedek parça getiribnesini isteme- lidir. Üretici firmalarca kabul görmüş olan yedek parça stan- dardı, ithalat miktarının en az yüzde 2.5'idir. — Maliye Bakanlıgı, işçi per- misi veya devlet memurlannca yurtdışından getirilen otomobil- lerin fatura fiyatlannı ana disti- ribütor firmaya sormaktadır. O>- ,a. distiribütör firma dışında fir- malarca ithal edilen otomobiiler için hiçbir fiyat kontrolü yapıl- mamakta, firmamn büdirdigi fa- tura fiyatı gümrük işlemlerine esas olmaktadır. Bu durum kimi ithalatçı firmaJarca kötuye kuila- nılmaktadır. Vergi kaybının ve haksız rekabe- tin önlenmesi için farklı finnalar- ca ithal edilen otomobillerin fa- tura fiyatları, o otomobilin Tür- kiye distiribütörüne sorulmalıdır. Otomobil tthaiatçılan Derne- ği'ni çözüm aramaya yönelten it- halat patlamasından sonra ithal otomobillerin geçen yıl yüzde 4.2 olan pazar payı, bu yıhn ilk 7 ayında yüzde 20'ye yükseldi. Ocak-temmuz döneminde yerli otomobil üretimi 97 bin 721 adete ulaşırken ithalat 24 bin 378 adetle rekor kırdı. VEDAT YENERER ERGUN AKSOY CİZRE — Birleşmiş Milletler'in ambargo karan doğrultusunda Habur gümrük kapısınm kapatıl- ması, Güneydoğu'da ekonomik kriz ile birlikte işsizliğin de büyük oranda artmasına yol açtı. E-24 Karayolu güzergâhındaki beledi- yelere iş için başvuranların sayı- smda artış kaydedilirken belediye başkanlan sınır kapısınm açılrna- ması durumunda üçelerinin köye dönuşeceğini savundular. E-24 Karayolu'nun Şanlıurfa Habur sınır kapısı arasında kalan işyerleri birer birer kaparurken yo- redeki kahvehaneler günün her sa- atinde dolup taşmaya başladı. Yöredeki belediye başkanlan, yoğun iş başvurusunun tümüne yanrt vermderinin olanaksız oldu- ğunu vurgulayarak şöyle dediler: Cizre Belediye Başkanı Haşim Haşimi: "Sınır kapısı ilçemizin tek ekonomik kaynağıydı. Kapaulma- sıyla birlikte büyük bir ekonomik kriz başladı. Belediyenüze 300'e yakın başvuru yapıldı. Bir kişiyi bile işe alraam mürnkün değil. Personelime 12 aydır ücret ödeye- miyorum. Sınır kapısınm açılması gerekir. Eğer açılmazsa işsizlikle birlikte büyük sorunlar ortaya çı- kar. Şimdiden Antalya ve Mersin'e göçler başladı." SUopi Belediye Başkatrvekili De- han Binzet- "Son bir haftada be- lediyemize yoğun bir iş başvuru- su oldu. Bu da yörenin tek geçim kaynağı Habur gümrüğünün ka- patılmasından kaynaklanıyor. Be- lediye olarak dunımumuz Kızıltepe Belediye Başkanı A. Hamit Çelik: "300'e yakın iş baş- vurusu oldu. Bunlardan birkaçı- nı temizlik ve kanalizasyon bö- lümlerine alıp çalıştırmayı düşü- nüyoruz. Ancak durümumuz pek iç açıcı değil. Devlet destek versin, hepsini seve seve işe alaiım. Böy- le durumda devletin de destek ver- mesi gerekir. TURİZM l^tçılarda savaş korkıısu Bazı parası ödenmiş yat turlarının iptal edildiği bildiriliyor. Türkiye'de kışlamak isteyen yatların sayüarında da azalma olması bekleniyor. IZMtR (Cumhuriyet Ege Büro- su) — Körfez krizinin turizm sek- töründeki etkileri sürüyor. lngüiz seyahat acentelerinin iptallerini bu kez de yat turları iptalleri izleme- ye başladı. Marinalarda kışlama amacıyla bırakılacak yat sayısın- da düşüş bekleniyor. özellikle uydu yayınlarıyla BBC, CNN, RTL gibi kanalları alan yörelerde yabancı turistlerin en büyük ilgisini Körfez krizi ile ilgih haberler çekiyor. Ingiliz Sun Med, Thompson, Inter Sun gibi seyahat acentelerinin rezervasyon iptallerine başlaması turizmcileri endişelendirirken bu kez de yat turlarında iptallerin başladığı ya- bancı bayraklı yatların batıya ro- ta çevirdikleri kaydedildi. Marmaris muhabirimiz Musta- fa Pabuççuoğlu'nun bildirdiğine göre en çok yat turu iptalinin gö- rüldüğü tatil beldesi Marmaris. Marinalarda kış için konaklaya- cak yat sayısında da düşüşler gö- rühneye başlandığına dikkati çe- ken seyahat acenteleri yetkilileri "Yat sahipleri olası bir sıcak sa- vaştan etkilenmemek için kışlama- yı başka ülkelerde yapmayı plan- lamaya başladılar. Bu da Türk tu- rizmi için kayıp olacak" dediler. Yeşil Marmaris Seyahat Acentesi Genel Müdürü Mete Polat krizin eliklenmesini şöyle anlattı: "Krizin etkileri gözleniyor. Özellikle ABD'li müşterilerimiz paralannı odedikleri (urlan bile iptal etmeye başladılar. Bu durum 1991 sezonunu da etkileyebilir. Turistler yatla tura çıkmadan ön- ce uydu kanallanndan son geliş- meleri izliyoıiar." Gino Tür'da kaptan olarak gö- rev yapan Tayfun Asyalı da geliş- meleri "Yatçılar bir yere gitraeden önce orasının tum olanaklannı, uluslararası dunımunu iyiden iyi- ye hesap edip, öyle yola çıkarlar. Körfez krizinden sonra Türkiye 2 - ye doğnı gelmekte olan yat sahip- leri, Yunanistan'ın 'Türkiye her an savaşa girebiiir' mesajıyla gelmek- ten vazgeçiyoriar. Bunun yanı sı- ra Türkiye'ye gelerek yat turlan- na çıkanlann sayısında da büyük düşmeler gözleniyor. Aynca Tür- kiye'de kışlamak isteyen yat sahip- lerinin de iptalleri söz konusu" di- yerek özetledi. Ortadoğu'nun en büyük yat li- manlarından biri olan Netsel Marmaris Marina yöneticilerin- den Levent Seral ise iyimser. Se- ral, "Limana gelen val sayısı mev- sim ortalamalannda. Yatçılar za- man zaman savaş çıkıp çıkma>< a- cağı yolunda sorular yöneltiyoriar o kadar. Savaş doğal olarak ulke- mizi de etkiler. Ancak Turkiye'nin savaşa girecegiıri sanmıyonım" di- ye konuştu. ATT yatçılık firması yöneticilerinden Sibel Kromer ise "Bizde şu an bir iptal söz konusu değil. ancak bizim yat turlanmız için turist gönderen yabancı acen- teler günde birkaç kez arayarak durumu soruyortar" dedi. Belediye Başkanı tsmct Kara- dinç de Körfez'deki gerginliğin tu- rizmi etkilediği kanısında. Kara- dinç "Yat turlannda ABD'lilerin, otellerde ise Hollandalılann iptal- leri söz konusu. Bu iptaller Mar- maris'e gelen turist kapasitesinin içinde önemli bir yer tntmuyor. Ancak bir uyarı olarak göriiyoruz" diye konuştu. Exîmbank kriz için önlem ahyor ANKARA (AA) — Eximbank Genel Müdürlüğü, Körfez'deki son gelişmelerden sonra Körfez bölgesi ve Ortadoğu'da bulunan ülkelere yönelik sigorta işlemlerin- de, ülkelerin yer aldığı risk grup- larının degiştirilmesiyle ilgüi çaiış- ma başlattı. AA muhabirinin Eximbank yetkililerinden edindiği bilgiye gö- re geçen hafta başlatılan çalışma- da, Ortadoğu ve Körfez bölgesin- de yer alan ülkeler, ihracat açısm- dan taşıdıklan riskler bakunuıdan yeniden gözden geçiriliyor. thracat sigortası uygulamasm- da ülkelerin 5 gruba aynldığını hatırlatan yetkililer, bu çahşma sonunda bazı ülkelerin bulunduk- lan ülke risk grubundan bir diğe- rine kaydınlabileceğini belirttiler. Her grup için belirlenen kredi ris- kinin ve dolayısıyla primlerin farklı lık gösterdiğîni kaydeden yetkililer, yürütülen çalışmayla Ürdün, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkelere yö- nelik ihracat sigorta primlerinin amırılabüeceğini veya bazı ülke- lere ihracat sigortası sağlanmama- sı karan alınabileceğini söylediler. Eximbank Genel Müdürü Dr. Tbrgay özkan, AA muhabirine, Körfez krizinden etkilenen ihra- catçüara kolaylık sağlamak için çeşitli yöntemler araştırdıklanm söyledi. özkan, Irak'a yöneük ola- rak sevk öncesi ihracat kredisi kul- lanan fırmalann, bu kredilerinin başka ülkelere yapılan ihracata kaydırılması gibi konuların gün- demde olduğunu belirtti. Exim- bank Genel Müdürü, kredinin sü- resinin uzatılması, geri ödemede doğacak gecikmeler için temerrüt faizi uygulanmaması gibi önlem- lerin de düşünüldüğünü söyledi. Özkan, konuyla ilgili kararın kı- sa sürede kesinleşeceğini bildirdi.