Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CUMHURİYET/10 HABERLER 2 MA YIS 1990
1 Mayıs'tayine gergin bir gün yaşandı... Göstericilerle polis arasında çatışma çıktı...
1Mayıs'ta büyük gözaltıHaber Merkezi — 1 Mayıs,
Türkiye çapında yaygın bir işçi ka-
tılımı ile kutlandı. I Mayıs kutla-
masının odak noktası olan Istan-
bul'da yurttaşlar, gunü güvenlik
güçlerinin görülmemiş ölçüdeki
"denetimi" altında geçirdJJer. Baş-
ta Taksim olmak Ozere önemli
kavşaklar ve iskeleler güvenlik
kuvvetlerince tutulurken, on bin-
lerce yurttaş kimlik kontrolu ve
aramadan geçirildi. Polisın yoğun
güvenlik önlemleri nedeniyle yurt-
taşlar, 1 Mayıs gerginliğinin yol
açtığı büyuk bir tedirginlik yaşa-
dılar. Trafîğe çıkan özel araç sa-
yısında önemli azalma gözlenir-
ken, yurttaşlar, "polis baskısı" ile
karşılaşmamak için ortalıkta gö-
rünmemeye gayret ettiler. Bazı iş-
yerlerinde Türk-lş'in bildirileri
okunarak 1 Mayıs kutlandı, bazı-
larında ise üreüm durdurulurken,
bazı bolgelerde toplanmak isteyen
işçilerle Taksim'e yurumek isteyen-
ler polis tarafından engellendi.
Kazlıçeşme, İncirli, Güngören,
Harbiye, Pangalü, Dolapdere, Ka-
sımpaşa, Şişhane'de toplanan
gıuplara polis zor kullandı. Gös-
tericilerin molotof kokteyli ve taş
atmalan uzerine polis ateş açtı.
Pangaltı'daki olaylar sırasında
İTÜ öğrencisı Gülay Beceren ile
Bektaş Özkan tabanca kurşunuy-
la, Komün Dergisi Yaaişleri Mii-
duru Hıiseyin Şimşek de sopa dar-
besiyle yaralandı. Emniyel guçle-
nnden de 7 kişinin yaralandığı bil-
dirildı. 18 bin polisin görev yap-
tığı "1 Mayıs"ta, sabahın erken
saatlerindeki ararnalardan başla-
yarak "şüpheuier" de dahil olmak
uzere izinsiz gösteriye kalkışanlar
ve fabrika önlerinde toplananlarla
birlikte gözaltına alınanlann sa-
yısı baştan 2 bini buldu, daha son-
ra bu sayı 1048 olarak açıklandı.
Sekiz milyonluk Istanbul, 1
Mayıs tedirginliğini önceki gece-
den itibaren yaşamaya başladı. ts-
tanbullular, sabah gözJerini heli-
kopter sesleriyle açtılar. Önemli
kavşaklar, meydanlar, büyük cad-
deler, iskele ve garlar sabahın er-
ken saatlerinden itibaren polis ta-
rafindan tutuldu. Polis, özellikle
gösterilerin yoğunlaşmasım bek-
lediği bolgelerde önlemleri çok da-
ha sıkılaştırdı. Polis, denetim al-
tında bulundurduğu yerlerde araç-
ları ve yurttaşları sıkı bir arama-
dan geçirdi. Kimlik kontroUeri ya-
pıldı, çantalar didik didik edildi.
Otobuslerden, dolmuş ve minibüs-
lerden indirilenler, elleri araçlara
dayandırıiarak arandılar. Kimlik
kontrolu sırasında başta ögrenci-
ler olmak uzere şüpheli görüleu-
ler, ya sıkı bir sorgudan geçirildi
ya da götürüldü. özellikle vapur
iskeleleri ve otogarlar, gün boyun-
ca polisin sıkı kontrolu altında tu-
tuldu.
Taksim'e abluka
Bazı gruplarca 1 Mayıs'ın sim-
gesi olarak nitelendirilen Taksim
Meydanı'na çıkan yollar, adeta
abluka altına alındı. Polisle birlik-
te İl Jandarma Alayı'ndan beş
araç dolusu jandarma komando-
su da Taksırn'de bulundumldu.
1 Mayıs'ın ilk olayı, saat
07.20'lerde duyuldu. 34 V 7470
plakalı bir araçla polis ekipleri
arasında bir sure devam eden ko-
valamacadan sonra, araçta bulu-
nan ve belediye işçisi olduklan bil-
dirilen Haa Demir ve Ismail Gttr-
ler indirilerek gözaltına alındılar.
Bu arada yapılan anons sırasında,
"Bizce malum kişilerden biri Van-
h, biri Sıvaslı ilrîsini de aldık" den-
diği duyuldu.
Saat 08.00'den itibaren Taksim-
deki tum kafetaryalar arandı.
Bunlann bazılannda oturanlar sı-
kı bir kimlik ve üst taramasından
geçirildiler.
İlk eylem
tşçilerin, 1 Mayıs'la ilgili ilk ey-
lemi Kazlıçeşme'de görüldü. Saat
08.05'te deri fabrikalannın önün-
de toplanarak 1 Mayıs bildirisi
okuyan 200 kişilik bir grup, slo-
ganlar attı ve yurümeye başladı.
önceden haarlıklı olan polis, Ça-
talçeşme sokakta bu işçileri çem-
bere aldı. Polis, işçileri copla da-
ğıtmaya çahşırken, işçiler de taş-
larla karşılık verdiler. Bu arada
bazı işçiler fabrikalara sığındılar.
Polis, fabrikaları dolaşarak arala-
nnda çalışan işçilerin de bulundu-
ğu bir grubu araçlara bindirdi.
Buradaki olaylar sırasında arala-
rında Deri-lş merkez ve şube yö-
neticilerinin de bulunduğu yakla-
şık 150 işçi gözaltına alındı.
Topkapı dışındaki ikinci işçi ey-
lemini Coco Cola ve belediye iş-
çilerinden bir grup-gerçekleştirdi.
Sabah işbaşı yapmayarak işyeri
onunde toplanan yaklasık 800 ki-
şilik grup, Coca Cola önünde 1
Mayıs bildirisi okuduktan sonra
fabrika yakımndaki Ressam Na-
mık tsmail sokağını izleyerek yü-
rüyüşe geçti. Fabrika yakırunda
önlem almış olan polis, önce bu
işçilere, daha sonra da bu grupla
birleşmek uzere birkaç sokak ile-
ride yüruyüşe geçen bir başka gru-
ba müdahale etti. Güvenlik güç-
leri müdahale sırasında amirleri-
lin "Vurun komıinistlere", "tşçi-
leri kışkırtanlar var. Banlar sen-
iikacılar ve talebeler, onları
nplayın" bıçimindeki emri üzeri-
ıe cop ve sopalarla gruba saldır-
jılar. Bu arada gruptakiler de po-
Ise karşı direndiler. Polisin olay
arasında çok sert davrandığı ve
îazı işçilerin sırtında sopa kırdı-
n goruldü. Bunlardan bazılarının
ıldıkları darbe üzerine duşüp ba-
POLİS ACIMASIZDI — İzinsiz 1 Mayıs gösterilerine karşı polis, acımasız da>randı. Bazı polis şefleri, "sert
davranmayın" ayansındı bulunurken, bazı polisler ellerindeki tahta coplarla gostericileri kıyasıya dövdüler. Po-
lisler aynca Kasımpaşa'da evlere girerek gösteri yapan gençleri ekip otolanyla karakola golurduler.
HALAY ÇEKTtLER — İstanbul'da çeşitli işyerleriode 1 Mayıs, Türk-lş'İH okunan bildi-
rileriyle kutlanırken, iş bırakma eylemi yapıldı. Kartal Cevizli Tekel Fabrikası'nda oglen
paydosundan yararlanan işçiler, kolkola girerek, halay çekip şarkılar söylediler.
tTÜ ÖGRENCtSİ — Polisin tum önlemine karşın, çeşitli grupların Taksim Mejdanı'na çıkarak LMa-
yıs'ı kullamak istemeieri, Harbiye-DoJapderc kesimjade cacışmaya yol açtı. Gruptan tTÜ ögrendy Gu-
lay Beceren, iki kurşunla yaralandıkıan uzun süre sonra hastaneye gotöriılerek tedaviye alındı.
POÜSTEN COP YEDİ — Harbiye-Dolapdere kesimindeki çaüşraa, 20 dakika surdü. Taksim'e yıi-
rtimek isteyen grubu polis püskürttü. Dolapdere sokaklanndaki çatışmada Bektaş Özkan bacağın-
dan, gazeteci Huseyin Şimşek de polis copuyla başından yaralanarak hastaneve kaldınldı.
Haber ve fotegraflar: Yalçın Çakır.Yavuz Şimşek, Idris Akyuz, Fuat Kozluklu, Ali Tevfik Berber, Esat Pala, Suleyman Sarılar, Behzat Şahin, Berat Günçıkan, Figen Atalay, Mehmet
Saraç, Deniz Topaioğlu, Ayşe Yıldınm, Remzi Gökdag, Gunseli Karsan, Olcay Duman, Alaattin Çiftçi — Erdoğan Köseoğlu, Uğur Saner, Uğur Gunyüz, Uygar Gurkan, Muharrem Aydın
yıldıklan görüldü. Polisler, amir-
lerinin daha sonra"Yumuşak dav-
ranın, vnrmayuı" yönundeki uya-
rılanna karşın yakaladıkların:
cop, yumruk ve tekme darbeleri
altında araçlara bindirdiler.
Güngören'de de izinsiz gösteri
yapmak isteyen bir grup, polis ta-
rafindan dağıtıldı. Saat 10.00 sı-
ralannda Kâzım Karabekir Cad-
desi'nden gelen, aralarında öğren-
cilerin de bulunduğu 100 kişilik
bir grup, Ataturk Caddesi'nden
gelen 200 kişilik bir grupla Çeş-
me Durağı yakınlannda birleşmek
istedi. Polisin, çogunluğunu, Be-
lediye - Iş'e bağlı işçilerin oluştur-
duğu bu gruplara müdahalesi ve
grupların da taşlarla karşıhk ver-
mesi üzerine, 7 polis ile çok sayı-
da gösterici yaralandı. Buradaki
olaylar sırasında 7 kişi gözaltına
alındı.
Fuıdıkzade Kızılelma Caddesi
Kürkçu Sokak'ta buiunan Esnaf
ve Sanatkârlar Derneği binasımn
çausına silahlı dört kişi tarafindan
asılan bombalı pankart uzmanlar
tarafindan imha edildi.
Topkapı Nakliyeciler Sitesi'nde-
kı işyerlerinde çalışan Tüm-Tis
uyesi işçiler, saat 10.00'da sendi-
kalarının temsilcilik binası önün-
de toplanmaya başladılar. Hemen
olay yerine gelen polis, sendika bi-
nasını kontrol altına alarak kala-
balığın oluşnıasını önledi. Bura-
da, işçilere TDrk-lş'in 1 Mayıs bil-
dirisi okundu, ancak poMs bildi-
riyi okuyan sendika şube yöneti-
cisi Feridun Sayar ile kendilerine
itiraz eden işyerleri temsilcisi Ra-
mazan Balık'ı gözaltına aldı. Bu
durumu protesto eden ışçıler iş bı-
rakarak, bir saat çalışmadılar.
Polisin, büyük işçi eylemi bek-
lediği Merter'de gün boyunca sı-
kı güvenlik önlemleri aldığı göz-
lendi. Yine de bu yörede 1 Mayıs
bildirileri dağıtıldı. Polis, bildiri
dagıtanlardan birini gözaltına al-
dı. öğle saatlerinde Ortadoğu
Tekstil Sanayii Ticaret AŞ binası-
na, üzerinde "Yasasın 1 Mayıs,
Dev-Yol taraftarlan" yazılı pan-
kart asıldı. Hemen olay yerine ge-
len polis, pankartı indirdi. Daha
sonra olay yerine gelen bomba im-
ha uzmanları da pankartm içine
sanlı fünyeyi patlattılar. Bu olay
sırasında şupheh görülen Muam-
mer Aslan adlı bir genci gözaltı-
na aldılar.
Topkapı bölgesinde, Petrol-lş'in
örgütlü olduğu çeşitli ilaç ve koz-
metik işyerlerinde çalışan 2000'i
aşkın işçi ise saat 10.00-12.00 sa-
atleri arasında üretimi durdurdu-
lar. İşçiler, 1 Mayıs bildirileri oku-
dular, konuşmalar yaptılar, davul-
zurna eşliğinde halaylar çekerek 1
Mayıs'ı kutladılar.
Polisin eylem beklentısinde ol-
duğu işyerleri önünde de tam bir
kuşatma uyguladığı görüldü. TEK
Taksim Şube Mudurlüğü'nden bir
yetkilinin ihbarı uzerine polisler
bina bahçesinde toplanan işçileri
gözaltına aldılar. Bu olayın ardın-
dan polisler, kamu işyerlerinde ve
belediyeler çevresinde önlemlerin
yoğunlaştırılması konusunda
anonsla uyarıldılar. Unkapanı
Köprüsu girişi, Cibali ve Cevizli
Tekel fabrikalan önüne de 100'er
kişilik polis ekipleri yerleştirildi.
Kartal Cevizli'deki Tekei sigara
fabrikasında çalışan işçilerden 2
bin 500'ü öğle yemeğinde 1 Ma-
yıs'ı kutladıiar, halay çektiler.
"Yaşasın 1 Mayıs" sloganı attılar.
tşçiler, 20 yıldır ilk kez işyerinde
böyle bir kutlama yaptıklarım bil-
dirdiler. Cibali'de de dışan çık-
mak isteyen işçilere izin verilme-
di. Zincirlikuyu'daki Gripin La-
boratuvan'nda 200 işçi, bir saat
süreyle işi bırakarak, 1 Mayıs afiş-
leriyle süslü salonda geçmiş yıllar-
da I Mayıs kutlamalarında ölen-
lerin anısına saygı duruşunda bu-
lundular. Kartal SHP ilçe binası,
1 Mayıs paneli suresınce polis kor-
donu altında tutuldu. Yol-lş Sen-
dikası'mn örgütlü olduğu işyerle-
rinde işçiler sabah saatlerinden iti-
baren saat 14.00"e kadar üretimi
durdurdular. işçiler bu süre içeri-
sinde konuşmalar yaparak ve bil-
diriler okuyarak 1 Mayıs'ı kutla-
dılar. tstanbul'da TEK işyerlerin-
de çalışan işçiler de saat 14.00'e
kadar üretimi durdurdular. Bu sü-
re içerisinde bazı işyerlerinde iş-
çiler dışan çıkarak 1 Mayıs bildi-
rileri okudular ve "Yaşasın 1
Mayıs" slogaru attılar.
Dolapdere'de çatışma
Saat 12.15 sıralarında Harbiye
Işıklar'da toplanan 150 kişilik bir
grup, ellerinde molotof kokteyl-
lerle slogan atarak Taksim'e doğ-
ru yüruyüşe geçti. Polisin uyarı
ateşiyle Tnüdahalesi üzerine gös-
tericiler Dolapdere*ye inen sokak
aralanna kaçtılar. lekrar toplana-
rak gösterilerini sokak aralarında
surdüren eylernci grubun "Yaşa-
sın 1 Mayıs", "1 Mayıs Engeltene-
mez", "Kahrolsun Faşizm" slo-
ganlan duyuldu. Bu arada, keıı-
dilerini izleyen 15 kişilik karakol
polislerine taşlarla saldıran gruba
yine uyan ateşi açıldı. Geri kaçan
gruba polislerin kendilerine atılan
taşları toplayarak karşılık verdik-
leri görüldü. Sokak aralannda ko-
valamacaya dönüşen olaylar, çevre
sakinleri arasında panik yarattı.
Göstericiler Babil Sokak girişine
geldiklerinde, uzun süre polisler-
le taşlı çatışmaya girdiler. Sokağın
Pangaltı Caddesi'ne inen merdi-
venlerde sıkıştırılan gruba, polis
Pangaltı tarafindan ateş açtı.
50-60 el ateş sırasında merdiven
yanındaki evin bahçesine kaçan
göstericilerden İTÜ Elektrik-
Elektronik öğrencisi Giilay Bece-
ren omuz ve sırtından aldığı iki,
Bektaş Özkan adlı kişi de sağ ba-
cağından tek kurşunla yaralandı.
Bu sırada sokak aralanna dağılan
göstericilerden üçü kız, yedi kişi
M.Ü. BYYO'nun bir üst sokağı Çi-
men Sokak'ta çelik yelekli sivil
polislerce yakalanarak yere yatınl-
dı. Gostericilerin elindeki molotof
kokteyl şişesinin kırıldığı, polisle-
rin ise silahJanm yerde yatanlara
doğrultarak hakaret ettiği görül-
dıi. Bu sırada koşarak fotoğraf
çekmeye gelen gazetecilere polis-
ler "Koşmayın, biz heyecanlı in-
sanlanz. Parmaklanmız titrek
olnr" dediği duyuldu. Daha son-
ra yedi kişi polis otomobilleriyle
götürülurken, beş kişilik başka bir
grup daha yakalandı. Karakol po-
lislerince dövülen beş kişiyi çelik
yelekli sivil polisler merdivenler-
den Pangaltı Caddesi'ne indirerek
camlan kırılan bir polis otosuyla
gözaltına aldı. Gösteriler sırasın-
da atılan taşlardan Pangaltı Cad-
desi'nde park eden iki özel otomo-
bille bir polis minibüsünün cam-
larının kırıldığı görüldü.
Tarlabaşı Perapalas Oteli'nin
arkasında, Şişhane ve Unkapanı
İMÇ blokları önünde küçük
grupların gösteriler yaptığı ve bu
bölgelerden de çok sayıda kişinin
göturüldüğu bildirildi. Bir grup
gösterici Kasımpaşa'daki Kız Ku-
ran Kursu'na girince polis burayı
basarak gostericileri aldı.
Saat 14.00 sıralarında olayların
yatıştığı gözlendi. Yaralılardan ço-
ğu göstericiler tarafindan kaçın-
lırken, Dolapdere*de yaralanan
İTÜ Elektrik-Elektronik öğrencisi
Gülay Beceren ö n d Şişü Etfal'e,
daha sonra da ameliyat edildiği
Çapa Tıp'a kaJdırıJdı. Beceren'in
yaralandığı yerde başından ve vü-
cudundan çeşitli yerlerinden sopa
darbeleri alan Huseyin Şimşek'in
Taksim Hastanesi'nde tedavisi sü-
rüyor. Şişli Etfal'de yatan uç ay
öncesine kadar Ankara'da bir as-
keri işyerinde çalıştığı belirlenen
Bektaş özhan'ın durumunun iyi
olduğu bildirildi.
Bu arada Ramada Oteli'nin
önünde saat 19.15 sıralarında top-
lanan yaklasık 70 kişilik bir grup
cadde üzerine molotof kokteylle-
ri attılar ve trafiği bir süre engel-
lediler. Bu arada, "Yaşasın Sosya-
lizm, Türkiye Komünist İşçi
Hareketi" imzalı 1 Mayıs bildiri-
lerinin atıldığı görüldü.
Gözaltına alınanlar
Şüpheli ya da olaylar sırasında
gözaltına aJınanlann sayısı bir ara
2000"e kadar çıktı. Gayrettepe'de
yer kalmayınca gözaltındakiler
Lütfu Kırdar Spor Salonu'na, Çe-
vik Kuvvet'in Bayrampaşa'daki
meıkezine ve Sanyer dışındaki
tüm karakollara alındılar. Genel
aramalar sırasında alınanlardan
bir bölumü kimlik tespitleri yapıl-
dıktan sonra serbesc bırakıldılar.
Valinin açıklaması
Istanbul Valisi Cahıt Bayar, ak-
şam saatlerinde yaptığı açıklama-
da, gözaltındakilerin sayısıru 1048
olarak açıkladı. Gelişmeleri Gay-
rettepe'de Asayiş Hareket Merke-
zi'nde tl Jandarma Komutanı Al-
bay Ali Ihsan Güvener, Garnizon
Komutanlığı temsilcisi iki albay ve
Emniyet Müdürü Hamdi Ardalı
ile birlikte gelişmeleri izleyen va-
li, eylemcilerin silah kullandığmın
belirlendiğini kaydederek, "Arka-
daşlanmızdan da çok kesin ularak
arastırdığımız. polisin bu konuda
silah kullanmadığı şeklindedir.
Onların silah kullandığını biliyo-
nız. Tespilli, ama polisten şu ana
kadar silata kuüanıldıgına dair bir
emare elimize geçmedi" dedi. Ba-
yar, "Yaralılann kim tarafindan
kurşunlandıklan" sorusuna da
"Bilemiyoruz, bunu incflevecegiz"
yanıtını verdi. Vali, olaylarda atı-
lan taşlardan 5 polis, bir bekçi ve
bir emniyet amirinin, silahla da iki
sivilin yaralandığını söyledi. Vali,
"Yaralılann kim tarafindan kur-
şunlaodıgı sorusuna", "Bilenıiyo-
nız, bunu incelevecegiz" yanıtını
verdi. Vali, gostericilerin 2911 sa-
yılı yasanın ihlali olduğunu ekle-
di. Olaylar sırasında iki 14'lük ta-
banca, mermiler, molotof kok-
teylleri, iki bıçak, sopa ve pan-
kartlar ele geçirildiği bildirildi.
Diger iller
336
gözaltıHaber Merkea — Ilgi odağı ha-
line gelen Istanbul dışındaki iller-
de de 1 Mayıs, gösteri, gözaltı ve
Türk-lş'in belirlediği program çer-"
çevesinde kutlamalarla geçti. Dün
1 Mayıs dolayısıyla başta Adana
ve tzmir olmak üzere öteki kent-
lerde de güvenlik güçleri önemli
kavşak ve meydanları kontrol al-
tında tuttu. Polis, durumundan
"şüphelendigi" ve "gösteri
duzenledigi" gerekçeleri ile dün
Adana'da 150, tzmir'de 80, Anka-
ra'da 33, Bursa'da 30, EdirBe'de
19. Gaziantep'te 8, MaJatya'da 8,
Mersin'de 6, Hatay'ın Samandag
ılçesınde de 2 kişiyi gözaltına al-
dı. Gözaltına alınanların önemli
bir bölümunün işçilerden ve öğ-
rencilerden oluştuğu öğrenildi.
Türk-lş'e bağlı sendikalara üye
70 bin işçinin bulunduğu Adana
bölgesinde, 1 Mayıs günü genel-
de fabrikalarda Türk-lş'in bildiri-
lerinin okunmastyla kutlandı. Po-
lisin geniş güvenlik önlemleri al-
dığı Adana'da, Saydam Cadde-
si'nde büyük bir grup korsan gös-
teri duzenledi. Caddede yaklasık
100 metre kadar yurüyen gösteri-
ciler Kürtçe ve Türkçe olarak "V«-
şasın 1 Mayıs" diye slogan attılar.
Buradaki olaya müdahale eden
polis, 10 kişiyi gözaltına aldı. Keıı-
tin öteki semtlerinde surdurülen
arama ve müdahaleler sonucu,
polis toplam 150 kişiyi gözaltına
aldı.
İzmir'de de sabah saatlerinde
başlayan güvenlik kontroUeri sıra-
sında toplam 80 kişi gözaltına
alındı. Kentte, genelde olaysız bir
gun yaşanırken, Ege Üniversite-
si'nde öğrenciler ve bazı fabrika-
larda işçilerin bildiriler okuyarak
1 Mayıs'ı kutladıklan görüldü. Bu
arada, önceki günden bu yana
Aliaga'da süren 1. Emek Şenlik-
leri nedeniyle polis, burada yoğun
önlemlere başvurdu.
Dün Ankara'da 1 Mayıs nede-
niyle emniyet kuvvetle/i, TAYAD-
da karakol kurarak 5 kişiyi göz-
altına aldı.
Saat 18.00 sualarında Aşagı Ay-
rancı Güvenlik Caddesi'nde kor-
san ıratıng yapılacağı ihbanoı alan
pohs, burada ve çevrede geniş gü-
venlik önlemleri aldı. Daha son-
ra, Ankara Emniyet Müdürü
Mehmet Ağar'ın yönettiği operas-
yon başladı. Polis burada da cad-
dede buiunan özellikle öğrenci ve
şüpheli bulduğu 28 kişiyi gözalü-
na aldı.
Bursa'da da I Mayıs'ı kutlamak
amacıyla Ulucami yakımndaki
Orhangazi Parkı'nda toplanarak
pankart açan ve slogan atan bir
grup öğrenci, polis tarafindan da-
ğıtıldı. Olay sırasında 30 kişinin
gözaltına alındığı bildirildi. Gös-
tericiler ellerinde, "1 Mayıs engd-
lenemez", "Yaşasın 1 Mayıs" şek-
linde dövizler taşıdılar.
Dün aynca, Mersin'de Soda ve
Kromsan fabrikalarındaki 4 grev
gözcüsü ile 1 sendıkacı ve 1 de iş-
çi gözaltına alınanlar arasınday-
dı. 1 Mayıs dolayısıyla "şüpheti"
görüldükleri ve "olayiara katıla-
caklan" gerekçeleri ile Edirne'de
19, Gaziantep'te S, Malarya'da 8,
Hatay'ın Samandag ılçesinde de 2
kişi gözaltına alındılar.
Kınkkak'de ise çeşitli işyerlerin-
de çalışan işçiler, Türk-lş'in işyer-
lerinde okunmasını istediği bildi-
rinin Kınkkale Emniyet Mudür-
luğü tarafindan engellendiğini Ueri
sürdüler. Kınkkale Valisi Fikret
Giiven, Türk-fş'in büdirisinin ya-
saklandığı yolundaki haberlerin
yanlış olduğunu savundu.
öte yandan, Loadra'da halke-
vinin duzenledigi davul zurnalı
yürüyüş olaysız geçerken, kendi-
lerini Dev-Yol, TtKKO, Partizan ve
Halkın Birliğı üyesi olarak tanıtan
bir grup, Ziraat Bankası temsilci-
liğinı ısgal etti. "Burası bir devlet
bankası oldugu için işgal ettik" di-
yen göstericiler, 1 saat kadar bi-
nada kaldıktan sonra pohs tara-
findan çıkarıldılar. Emniyet yet-
kilileri 40 göstericinin gözaltına
alındığını söylediler.
Türk-Iş, salontoplantısıyla kutladı
KADIN-ERKEK ARANDI — Kente girenler, sabahın erken saatle-
rinden itibaren didik-didik arandı. Özellikle Taksim'e çıkan yollar
tutuldu, belediye otobusleri yollan kesüerek içindekiier iodirildi.
ANKARA (Cumhuriyet Büro-
sn) — Türkiye'de yasaklanan 1
Mayıs'ın 100. yıldönıimü olağa-
nüstü önlemlere karşın yaygın iş-
çi eylemleriylefiilenicutlandı. Iş-
yerlerindeki 1 Mayıs kutlamaiarı
Turk-lş'in öngörduğu biçimde
bildiri okunraasıyla sınırb kalma-
dı. Birçok işyerinde değişik saat-
lerde Türk-Iş bildirileri okunur-
ken bazı işyerlerinde bu bildiri ya-
nında hazırlanan başka bildiriler
de okundu. Çeşitli sendikalardan
edinilen bilgilere göre Türkiye ça-
pında birçok işkolunda on binler-
ce işçi yarım saat ile yarım gun
arasında değişen surelerle işi bı-
raktı.
Turk-lş, 1 Mayıs'ı Ankara'da-
ki konfederasyon genel merkezı-
nin altındaki konferans salonun-
da dar kapsamlı bir loplantı ile
kutladı. SHP Genel Başkanı Er-
dal İnönü ile Genel Sekreter De-
niz Baykal ve çok sayıda SHP'li
milletvekılinin katıldığı toplantı-
/a gelenlerin yakalarına "Tnrk-
tş, 1 Mayıs 1990" yazılı kokart-
lar takıldı. Törene, Başkanlar Ku-
rulu'nca alınmış karar olmasına
karşın, bazı sendika başkan ve yö-
neticileri katılmadı. Katıhmın az
olması nedeniyle 200 kişilik salon-
da bazı koltuklar boş kaldı. İnö-
nü, Turk-lş Başkanı Yümaz'a ku--
mızı güllerden oluşan bir demek
sundu. Yılmaz da İnönü'ye kırmı-
zı karanfıller verdi. Yılmaz, tö-
rende yaptığı konuşmada, 1 Ma-
yıs'ın dünya işçi lerinin birlik ve
dayanışma gunu olduğunu anım-
satarak, şunları söyledi:
"1 Mayıs'ı başka liirlu anlamak
ve başka amaçlara araç gibi gös-
termeye çaiışmak mumkun degil-
dir. Bu anlamb günün saptınlma-
sına herkesten once işcUer karşı çı-
kacakur. Çunkü 1 Mayıslar, yal-
nızca bir asır önce kaydedilen ge-
lişmeyi anmak için değil, dunya-
daki oluralu degişmelerde sendi-
kaJann ve işçilerin büjuk rolıinü
ortaya koymak ve gelecege ait bak
grevi, işten atıünabırda hâkim te-
minatı, işçi-memur aynmı ve söz-
leşmeli personel saltanabna son
verme planlannı yapmak açısın-
dan da önemlidir."
Günumüz dünyasmda meydana
gelen olaylar ve özellikle totaliter
rejimlerin, baskıcı sistemlerin uğ-
radığı sevindirici yenilgilerin, her-
kesin gözü önünde cereyan ettiği-
ni kaydeden Yılmaz şöyle devam
etti:
"Biz Tnrk-İş olarak 1 Mayıs'ı,
bu nitelikleri ile tanıyor. bu ideal
ve duygu birikimlerinin toplumun
her kesimine doğnı bir gekilde an-
latılması şeklinde yorumluyoruz.
1 Mayıs, tabii ki lilkemizde km-
lanacakur. Turk-İş Yönetim ve
Başkanlar Kunılumuzun aldığı
karar geregince, bu >ıl 1 Mayıs-
ın, işyerlerinde anılması şekli uy-
gun göriilmuştur. Bunun bir an-
lamı ve de önemli olanı, hazıria-
dıgımız 1 Mayıs bildirUİDİn bin-
lerce işyerinde oknnmak suretiy-
le yüzbinlerce işçi tarafindan, ay-
nı anda dinlenmesi ve algdanma-
sını sağlamış olmaktır. Diger bir
deyisle 1 Mayıs kutlamasını geniş
tabana yaymakür."
İşçilerin sesine kulak venneyen-
leri uyardıgım dile getiren Yılmaz,
Turkiye'de işçilerin bugünü üze-
rindeki yasakların kaldırılmasmı
da sözlerine ekledi.
Yılmaz'dan sonra kursuye gelen
Erdal tnönü de bir konuşma ya-
parak SHP'nin 1 Mayıs'a yakia-
şımını anlattı.
Türk-lş bildirisi
Inonü'nun konuşmasındap
sonra Turk-tş Genel Teşkilatlan-
dırma Sekreteri Mehmet Bamya-
a, Türk-lş'in tüm ışyerlerinde
okunmasına karar verdiği 1 Ma-
yıs bildirisini okudu.
Türk-lş'teki kutlama töreninde
okunması tasarlanan Uluslarara-
sı Hür İşçi Sendikaları Konfede-
rasyonu'nun (ICFTU) hazırladığı
1 Mayıs 1990 bildirisi ise katılan-
lara metin halinde dağıtıldığı ge-
rekçesiyle okunmadı.
Türk-tş'teki törenin bitiminden
sonra SHP Genel Başkanı Erdal
İnönü, parti arkadaşlanyla birlik-
te Türk-lş Genel Merkezi'nden
SHP Genel Merkezi'ne değin
yürüdu.
Hak-Iş'in toplanüsı ~
Hak-tş Genel Başkanı Necati
Çetik de dün düzenlediğı basın
toplantısında, 1 Mayıs'ın Mark-
sistlerin tekelinde bir gün olarak
değerlendirilmeyeceğini ifade etti.
Insan Hakları Derneği Genel
Başkanı Nevzat Helvacı da 1 Ma-
yıs'ın, emekçilerin bayramı olarak
yasallaştırılması gerektiğini belir-
terek "1 Mayıs'ın engellenişi, ül-
kemizdeki çalışma yaşamının an-
tidemokratik yapısını ve çalışma
hakkı uzerindeki agır baskıyı gos-
teren önemli bir örnektir" dedi.