Catalog

Beşiktaşltlar! Beşıktaş'a Gönül Üyesi olun! Beşıktaş Gönul Uyesi Kartı'nız Pamukbank Şubeleri'nde. Kara Kartal'dan selam. Işlem tamam! BANK24 Cumhuriyet BANK24 Taraftara selam: iştem tamam! PAMUKBANK 67. Yıl; Sayı: 23784 Kurucusu: Yunus Nadi 900 TL. Kasım 1990 Perşembe Körfez krizi ABD'nin îsteği tamdestekOrtadoğu'daki son durağı olan Ankara'da temaslarda bulunan ABD Dışişleri Bakanı Baker'ın Washington'un BM Güvenlik Konseyi'nde izleyeceği tavra tam bir siyasal destek beklediğini ifade ettiği öğrenildi. Yuzde 50 Tekstil kotasında artış Hükümet Sözcüsü Mehmet Yazar ABD'nin Türkiye'den yaptığı ithalatta tekstil kotalarını yüzde 50 arttırdığını açıkladı. 14. Sayfada ANKARA (Cumhuriyet Bürosn) — ABD Dışişleri Ba- kanı James Baker, Ankara- dan, Washington'un BM Gu- venlik Konseyi'nde Irak'a kar- şı kuvvet kullanma kararı alınması çabalanna siyasi des- tek istedi. Baker'ın, Güvenlik Konseyi'nin mevcut yaptırım kararlannın istenen etkiyi göstermemesinden yakındığı ve bu kararlann uygulanma- sını sağlamaya yönelik yeni bir adım gerektiğini vurgula- (ArkaaSa. 19, Sü.l'de) "BAŞ BAŞA" OLMAYINCA... CÜNEYT ARCAYÜREK 1 1 . Sayfada Le Monde: Vasiliu'nun Kuveyt benzetmesi haksız değil 6 Kriz, Kıbrıs'ı unutturdu'Fransız Le Monde Gazetesi'nin dünkü başyazısında, 'Körfez bunabmı giderildikten sonra herkes Lübnan, Filistin hatta Kürt meselesini çözmekten söz edebiliyor. Ama Kıbns'tan söz eden yok' denildi. SABETAY VAROL PARtS — Fransa'mn ciddi- yetiyle ünlü Le Monde gazete- si, dünkü başyazısında Kıbrıs sorununa değindi. Gazete, Kıbrıs Rum kesimi lideri Yor- go Vasiliu'nun, Kıbns'la Ku- veyt arasında paralellik kur- masının "haksız olmadıgını" savundu. LeMonde: "Kıbnslı Rumlar şu soruyu sormak zo- rundalar: Güvenlik Konseyi iiyeleri, Irak'a karşı gosterdik- leri kararhhğı neden Kıbns ko- nusunda göstermiyoriar?" Kıbns sorununu ele alan ga- zete başyazısında son zaman- larda Kıbrıs Rum lideri Vasi- liu'nun bir yanda Kıbns'ın iki- ye bölünmüslüğü ile Alman- ya'nın bölünmüslüğü arasın- da, diğer yanda da Körfez bu- nalımı ile Kıbrıs arasında "haksız oimayan" benzetme- (Arkası Sa. 16, Sü. S'de) TÜRKÎYE, SURİYE VE IRAK PATLAYABİLlR' 15. Sayfada Istanbul'a kitap yağdı •Edip Cansever'in toplu şür- leri yayımlandı. •Eleştirmen Fethi Naci kitabmda yazını- mızın iki ustasını inceliyor. •Vedat GünyoPla Uzak Ya- kın anılar üstüne söyleşi. •Atilla Dorsay'dan meraklı- sı için sevimli bir sınema tarih- çesi. •"Peanuts" kırk yaşın- da. •Salman Rüstü'nün kita- bı. Yann Cumhuriyet'le Cumhurbaşkanı, ANAP milletvekilleri aracılığı ile nabız yoklüyor Özal*m üçltt planı 2Cumhurbaşkanını halkseçsin Çankaya boşaltılarak seçim yapılsın anda erken seçim kararı alınsın CANAN GEDİK ANKARA — Cumhurbaşka- nı Turgut Özal tarafından yeni- den gündeme getirilen, başkan- lık sistemine yönelik anayasa değişikliğinin üçlü bir paket içe- risinde planlandığı ve bu paket çerçevesinde muhalefetle "konsensüs" arayışı başlatıla- cağı öğrenildi. Özal'ın 'kısa ve öz bir anayasa' konusunda mu- halefet partileri ile anlaşma ze- mini hazırlamak amacıyla, "er- ken seçim" ve "cumhurbaşkan- lığından istifa" önerilerini de tartışmaya açmaya hazır oldu- ğu bildirildi. Cumhurbaşkanı Özal'a yakınlığı ile bilinen bazı ANAP yöneticileri ve bakanlar, "üçlü paket" içerisinde yer alan başkanhk sistemine yönelik anayasa değişikliği için ANAP grubunda zemin yoklamaya başladılar. Özal'ın bu girişimi, ANAP grubu içerisindeki eği- limleri de uzlaşma arayışına itti ve genel başkanlık yarışı şimdi- lik hızını kesti. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın başkanlık sistemini de içeren kısa ve öz bir anayasa de- ğişikliği önerisini, geçen hafta sonu ziyaret ettiği ANAP Edir- ne Milletvekili tsmail Üğdül'ttn evinde de milletvekillerine anlat- ması, ANAP kulisinde, "Özal fiiten yüriittttğü sistemi artık ya- salaşürmak isliyor" biçiminde yorumlandı. özal'ın bu yönde- ki bir anayasa değişikliği için cumhurbaşkanhğmdan istifa et- meye hazır olduğunu ifade et- mesi de muhalefet partileri ile konsensüs arayışı olarak değer- lendiriliyor. ANAP içerisindeki eğüimler, Cumhurbaşkanı özal'ın baş- kanlık sistemine yönelik anaya- sa değişikliğini gündeme getir- mesi üzerine, kendi aralannda toplanarak dunım değerlendir- mesi yaptılar. ANAP Genel Başkan adaylanndan Mesut Yü- maz'ın başkanlık sistemine yö- nelik bir anayasa değişikliğine olumsuz bakmadığı, ancak şim- dilik 'bekleme' politikası izieme yanlısı olduğu belirtildi. ANAP'hlar, başkanlık sistemi öngören bir anayasa değişikliği- nin gerçekleşmesi halinde, baş- bakanlık görevınin 'protokoler' olacağını ve anlamını yıtireceği- ni belinerek "Bu durumda, par- ti içerisinde genel başkanlık kav- gası vermenin de anlamı yok" yorumunu yapıyorlar. ANAP kulisine yansıyan planlara göre özal'ın anayasa değişikliği konusunda muhale- (Arkaa Sa. 14, Sü. S'de) ISTEYEN AÇILIR, İSTEYEN KAPANIR İZMİR'dM HİKMET ÇETİNKAYA10. Sayfada TOPTAN; AN A YASA DEĞÎŞİKLİĞÎNE HAZIRIZ DYP'den evetANKARA (Cumhuriyet Bürosu) — 1982 Anayasası'nı "eskimiş" olarak niteleyerek yeni anayasa taslağı hazırlayan DYP'nin Genel Başkanı Süleyman Demirel,"Bugünkii anayasa bile bütünüyle yüriıriükte değil" değerlendirmesini yaptı. özal'ın başkanlık sistemi önerilerini de içeren anayasa değişikliği girişimleriyle ilgili olarak DYP Grup Başkan Vekili Köksal Toptan. "Çankaya boşaltılacaksa ve hele bu seçim erken seçimle birlikte yapılacaksa biz hazınz" dedı. Türkiye'nin hâlâ anayasa yapamadığını savunan Demirel, 1982 Anayasası'yla ilgili olrarak şu gorüşleri dile getirdi: "Bugünku anayasa bile bulunüyle yürüriükte değil. Oruda bir fiili dunım var. Sayın Özal, anayasanın bütün hiikiimlerini teker teker çigni>or." Grup Başkan Vekili Toptan da konuyla ilgili oneriye, "Biz başından beri Cumhurbaşkam'nın halk tarafından seçilmesini savunuvoruz. Böyle bir anayasa değişikliğine hemen 'evet' deriz" biçiminde (Arkası Sa. 14, Su. 3'de) Sungurlu: ; KEYFt TUTUMU YASALLAŞTIRMA SHP'den hayırlç Politika Servisi — SHP Genel Başkanı Erdai tnönii, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın "keyfi" yürüttüğü başkanlık sistemini yasallaştırmaya çahştığını söyledi. lnönü "Son zamanlarda oıeydana gelen çesitli uygulamalann nedeni, Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Cumhurbaşkanlığı dönemini halka seçtirerek yenileme projesidir. Bu hepsinden daha vahim bir mesele" dedi. lnönü, partisinin lst^nbul il merkezinde dün düzenlediği basın toplantısında, Cumhurbaşkanı Özal'ın tarafsızlıgı tamamen bir tarafa bıraktığını ve bu kavramın tarifini degiştirmeye kalktığını ileri sürdü. lnönü, "Açıkça Urafsu obnavacağıııı sbylüyor. (Ben tarafh olurum, bana ahşın) diyor. Dahasııu da yapıyor, kejfi olarak bir başkanhk sistemini uyguluyor" diye konuştu. Dünyada çeşitli cumhurbaşkanlığı sistemleri bulunduğunu anlatan lnönü, "Bir de Sayın ÖzsJ'ın sistemi var" diye sürdürdüğü (Arkaa Sa. 14, Sü. l'de) ANAYASA DAR GELDİ 14. Sayfada g bağımsız değil Adalet Bakanı Oltan Sungurlu, 'Türkiye'd* yargı bağımsız değildir. Bu bir eğitim ve kültür meselesidir. Bunu kanunlarla çözemezsiniz' dedi. Sungurlu bugün işkencenin var olduğunu söyleyerek bunun 'eğitim, bina ve mekân gibi sorunlardan kaynaklandığıru' savundu. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Adalet Bakanı Oltan Sungurtu, yargı bağımsızlığının bir eğitim ve kültür sorunu ol- duğunu belinerek "Türkiye'de yargı bağımsız değildir" dedi. Sungurlu, Türkiye'de bugun iş- kencenin de olduğunu kaydede- rek bunun da "mekân, bina, eğitim gibi sorunlardan kaynak- landığmı" savundu. Sungurlu, bakanlığı ile yuk- sek yargı organlannın bütçele- (Arkası Sa. 14, Sü. S'de) CEZAEVLERİNDE EYLEM YAY1LIYOR 14. Sayfada Hacettepe Tıp'ta derslere girilmeyecek Oğretim üyelerinden türban protestosıı ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Hacettepe Üniversitesı Tıp Fakültesi'nde öğretim üye- leri ve görevlileri, üniversiteler- de türbana serbesti getiren ya- sayı protesto için pazartesi gü- nü derslere girmeme karan al- dılar. Ankara Üniversitesi Öğ- retim Üyeleri Yardımlaşma Derneği'nce yapılan açıklama- da ise yeni yasanın "türban serbestisi" olarak yorumlana- mayacağı savunuldu. Hacettepe Tıp Fakültesi'nde- ki öğretim üyeleri ve görevlileri (Arkaa Sa. 14, Sü. 4'de) KızılMeydan'da olaylı tören Dış Haberler Servisi — Ekim Devrimi'nin 73. yıldönümü dolayısıyla dun Moskova'da, Kızıl Meydan'da yapılan törende, kimliği açıklanmayan bir kişinin havaya iki el ate§ açması heyecan yaratırken piyasa ekonomisine gecme politikasından hoşnut oimayan bir grup da gövde gösterisi yaptı. Lenin'in resmini taşıyan gruptakiler Gorbaçov ve Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Devlet Başkanı Boris Yeltsin aleyhinde gösteri yaptılar. Dünkü törenlerin ilginç başka bir yanını da Başkan Mihail Gorbaçov'un ilk kez Kızıl Meydan'da halkla birlikte yürumesi oluşturdu. Gorbaçov, böylece Sovyet taribinde Ekim Devrimi törenlerinde halkla birlikte yürüyen ilk lider oldu.15.Sayfada Ozel TV'de yabancı sermaye korkusu Yüksek Kurul'un belirlediği ilkeler arasında tekel yaratılmasına karşı önlemlerle yabancı scrmaye payının sınırlandınlması yer alıyor. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) — Türkiye gündeminin başlıca konularından birini oluşturan "radyo ve televizyon yayıncüığının özel sektöre açıl- masına' ilişkin yasa ve anayasa değişikliği konusunda Radyo Televizyon Yüksek Kurulu'nun (RTYK), hazırlıklan tamamla- ma aşamasına geldiği öğrenildi. RTYK Başkanvekili Ali Baran- sel, Yüksek Kurul'dan özel TV için yasal düzenleme konusun- da görüş istendiğinde öneri su- nabileceklerini söyledi. Baran- sel, özel TV ile ilgili temel ilke- leri belirlediklerini belirterek "Bu konuda RTYK'yı uzman kunıluş olarak duşünmek gere- kir. Ama özünde çoksesHlik olan demokratik parlamenter sistemde her göriiş ve düsünce- ye saygı duyulmalıdır" dedi. Dünyadaki özel TV uygula- maları ve denetim organlannıo (Arkaa Sa. 16, Sü. 6'da) * * Uç gazetede grev kararı Türkiye Gazeteciler Sendikası Milliyet, Tercüman ve Cumhuriyet gazetelerinde grev karan aldı. ts-Sendika Servisi — Türkiye Gazeteciler Sendikası Yönetim Kurulu Milliyet, Tercüman ve Cumhuriyet gazeteleri işyerlerin- de çalışan bin 500 dolayında üyesi adına dün grev karan al- dı. Uygulama tarihi daha sonra belirlenecek olan grev karan bu- gün Cumhuriyet, Milliyet ve Tercüman gazetelerinin Istan- bul, Ankara, Izmir ve Adana1 daki işyerlerinde ilan edilecek. Türkiye Gazeteciler Sendika- sı ile Türkiye Gazete Sahipleri Sendikası arasında üç gazeteyi (Arkası Sa. 16, Sü. Tde) OLAYLARIN ARDENDAK1 GERCEK Oldubitti TehUkesi "Otokrasi"nin Osmanlıcası u mutlakiyet"tir; "demokrasi" nin tam tersidir; bir tek adamın dediğim dedik yonetimi altına duşen toplumlardaki rejimi vur- gulayan sözcüktur. Tam anlamında otokrasi ko- şulları artık tarihte kalmıştır. Ne var ki günümüzde kimi ulkeler- de otokrasiyeyakın düzenler gö- riilüyor. Kimi zaman da geçici de ol- sa, bir ulkede halktn yazgısı tek kişinin vereceği karara bağlanır. Ne yazık ki Türkiye şimdi böy- le bir duruma düşmüştur. Gerçi anayasamıza göre çok partili re- jimi işletebilecek bir dizi kurum vardır; genel seçimteri her beş yılda bir yapmak zorundayız; parlamentoya karşı sorumlu hü- kumet de işbaşmdadır; ama bu kurumlardan çoğu, ışlevini yap- maktan geri durmakta, yetkile- rini bir adama devretmış bulun- maktadır. ABD Dışişleri Bakanı Baker, Ankara'da uçaktan inip ayağı- m Anadolu toprağtna bastığı anda, karşısında böyle bir Tür- kiye buldu. Cumhurbaşkanı özal, parla- mentonun fiilen kendisine dev- rettiği savaş yetkisı cebinde, Va- şington'dan gelen adamı bekli- yordu. • • (Arkaa Sa. 19, Sü. l'de) • Kıbrıs'ta kritik gelişme Sorun 7yıl sonra BM Genel Kurulu gundeminde. 3. Sayfada • Kahane'nin cenazesi için alarm Ortodoks Musevilerin lideri Kahane'nin New York'taki cenaze töreni yoğun polis kontrolti altında geçti. 3. Sayfada • Thatcher'a rakip' aranıyor Muhafazakâr Partı içinde Başbakan 'a karşı yeni bir lider arayışına gırildi. 3. Sayfada • Afşar'dan 'Yunus Emre' turnesi Esin Afşar için Yunus Emre bir başucu kitabı. Yunus Emre'nin güncelliğinin hıçbir zaman yitmeyeceğıne inanan Afşar, Avrupa ve Asya turuna çıkıyor. 5. Sayfada • 16 yaşındaki Y.K.'ya gözaltı Adana'da lise oğrencisi dersten ahnarak emniyete götUrüIdü. Ailesi İHD'ye başvurdu.10. Sayfada • SHP'de usulsüzlük olmaz' Erdal Inonu Beyoğiu ilçesinde duzenlenen uye yazım törenınde konuştu. 11. Sayfada • Çevreye 'içeriden' çözüm Yeryuzunü kirletenlerın başında gelen kimya sanayicileri bunun farkında Ekonomide • Seçmenden Bush'a uyarı ABD'de yapılan ara seçımlerden Demokratlar çoğunluğu elde tutarak çıktı. 19, Sayfada • Dövme ögretmenim' Psikologlara göre çocuk eğitimi ve muttuluğu açısmdan, dayağa ne evde ne okulda yer olmalı. Arka Sayfada • Nobel'e aday TYS, Nobel Komitesı'ne aday onerilebileceğini açıkladı. Arka Sayfada GOZLEM UGURMUMCU Özden Sendromu!.. Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Yekta Güngör Öztten, son günierde dinci basının boy hedefi oidu. Bu suçlama ve karalama kampanyasına Başbakan Akbulut da katıldı. Özden ne demiş? Türban konusunda Anayasa Mahkemesi'nin 5 Temmuz 1989 günü Resmı Gazetede yayımlanan kararından söz et- miş. Böyle bir karar var mı? (Arkaa Sa. 19, Sü. Tde)