Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
CUMHURÎYET/12 DtZİ YAZI 25 TEMMUZ 1989 Demokrat Parti'nin kurucusu ve lideri bir gecede partisizleşerek cumhurbaşkanı olmuştu ar: DP bastonlu cumhurbaşkanı bire hadiselerin, mesuliyeüerin, partilerin üzerinden sıynlıp çikamayacakür." Çankaya Krizleri araştırması Çifte standart Türkiye Cumhuriyeti devletinde ilk cumhurbaşkanı seçiminin yapıldığı 1923 yılından bu yana 27 yıldır cumhurbaşkanlığı ile parti başkanlığı gorevlerinin tek kişide toplanması nedeniyle ortaya çıkan sakıncalar karşısında ses çıkartmayanlann iktidardan duşünce feryat etmeleri Turk siyaset ve basın çevrelerinde çok yaygın olan çifte standart eğilimlerine tipik bir örnektir. "Bizce yapılacak tek şey, Bayar'ın partiden çekilmesi ve tarafsız bir devlet adamı olarak cumhurbaşkanlığı •nakamını işgal etmesi ve çogunluk partisinin de ilk olarak anayasayı çok partili demokresi rejiminin göz onune çıkardığı icaplara uyarak tadil etmesidir" diyen Ethem lzzet Benice, parlamento çoğunluğu DP'ye geçtiği için olmalı, belki bir umut diye, cumhurbaşkanını da halkın doğrudan seçmesini istemektedir! Dr. Hikmet Özdemir'in 3 Turk sisteminde sivil kökenli bir adayın cumhurbaşkanlığına seçılebildiği, parlamento uzerinde başka bir gücun etkisinden kesinlikle söz edilemeyecek ilk cumhurbaşkanı seçimi mayıs 1950'de yapıimıştır. Cumhuriyet Halk Partisi'ne karşı siyasi muhalefeti örgütleyerek buyük bir zafer kazanan Demokrat Parti lideri Celal Bayar'ın cumhurbaşkanı olduğu bu seçim, aday bclirleme süreci açısından bazı ilginç özellikler gözlenmektedir. 'Egemenlik Ulusundur' levhası Cumhurbaşkanı adayı kim olacaktır? Parti lideri mi, büim adamı mı, bürokrat kökenli biri mi, asker mi, politikacı mı... türünden sorunların gündeme geldiği ilk seçim. Bir gazetede TBMM Genel Kurul Salonu'ndaki dekoratıf olmaktan öte bir anlam taşıyan bir değişiklik için yapılan tespitten yola çıkarak benzer bir yonımu 1950 cumhurbaşkanı seçimi hakkında söylemek mümkün: "Salona girer girmez dikkati çeken Uksey 'Egemenlik Ulusundur' levhası ojdu. Bu levha Meclis başkanının oturdugu yerin yukansında bulunmaktaydı. Bir zamanlar 'Hâkimiyet Milletindir' şeklinde olan bu levha, daba sonra 'Egemenlik Ulusundur' şeklinde degiştirilmiş, bir miıddet sonra da anlaşılmayan bir sebepten dolayı kaldınlmıştı. Levhanın kaldınlması keyfiyeti o sıralarda gazetelere akselmiş, fakat uzerinde fazla durnlmamıştı." 14 Mayıs 1950 günü yapılan seçimlerden ezici bir parlamento çoğunluğu elde eden Demokrat Parti'nin cumhurbaşkanlığı makamı için göstereceği adayın kim olacağı bilinmemektedir. Yeni iktidara yakın bir polıtika izleyen Hürriyet'in haberine göre Celal Bayarın parti başkanı olarak kalmak niyetinde olup cumhurbaşkanlığına "bngüne kadar siyasi hayatta az tanınmış, buna mukabil fazıi, kâroil ve her vatandaşın hurmetine şayan bir zatın seçilmesine taraftar" bulunduğu söylenmektedir. Bu nitelıklere sahıp en guçlü adayın, Halil Özyörik olduğu da aynı haberde yer almaktadır. Aslında, Yargıtay başkanlığı görevinden aynlarak Demokrat Parti lıstesinden İzmir Milletvekili olup parlamentoya gıren Halil özyörük veya Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Emekli Orgeneral Ali Fuat Cebesoy'un aday gösterileceklerine ilişkin haber bir gün önce başka bir gazetede de çıkmıştır. CHP ne istiyor? 1950 cumhurbaşkanı seçiminde CHP açısından özellikle dikkat çeken önemli bir olgu vardır. CHP 15 Mayıs 1950 günü sabahından itibaren iktidan yitirmenin şokuna giraıiş ve bir süre kendisine gelememıştır. Yıllarca her istediklerinı yapabildiklen parlamentoya bu defa küçük bir grup olarak giren mületvekilleri ürküntu ıçindedirler. Kısa dönemde itibarsız bir partinin muhalefet gücü de bulunmayacagından, bütün umudunu rakibinin zaaflarına bağlamış görünmektedir. Bu nedenledir kı parlamemo gündeminin ilk sırasında yer alan cumhurbaşkanı seçımine yönelik beklentilerini CHP sözcüsü basın organlarından izlemek gerekmektedir. CHP sözcüsü basın ilk ış olarak DP'nin cumhurbaşkanı adayı Halil özyörük'ü yıpratmış ve bunda basarılı olmuştur ki DP'li bir gazete "Özyörük'ün hülyalan suya duştu" diye yazabılmış, bu tutumuyla Bayar'ın adaylığıru adeta körüklemiştir. DP yanlısı bir başka gazetede yazılanlara bakılırsa CHP, Bayar'ın seçilmesi için yoğun çaba harcamaktadır. tki gün üst üste gazetede yer alan iddia şöyledir: Basından DP'ye uyan "CHP propagandasının Bayar'ı cumhurbaşkanı seçtirmek hususunda gayrel sarf etmesi, Demokrat Parti'yi ikaz edecek mahiyettedir. Zira bilindiği gibi. Bayar ve Demokrat Parti, devlet başkanlığı ile parti başkanlığının aynı zatta toplanmasını bir mücadele mevzuu yapmışlar ve bu yolda millete teminat vermişlerdi. Bayar, cumhurbaşkanlığını kabul ettiği takdirde Demokral Parti iktidara gelişinin daha ilk gunlerinde başlıca prensiplerini feda etmeye ve bu bakımdan da vaatlerini tutmamaya başlamış görünecektir." Aynı gazetemn başyazısında ertesı gün şunlar yazılmıştır: "Dikkati çekecek bir noktadır ki, Türkjye Cumhunyeti'nın 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar TBMM'nin 22 Mayıs 1950 günü yaptığı oturumda, 453 oydan 387'sinı almıştı Bayar İzmir Fuan'nda malumat alırken görülüyor. Halk Partisi'nin şimdi açıkta kalan bir siması (?) demokratlara cumhurbaşkanlığı için Bayar'ı tavsiye eylemekte şefi ile sorumlu hukumet ve parti orkumet heyetinin, partinin ileri getensal veya Türk Ocağı kurucularından eski buCelal Bayar'ın cumhurbaşkanı değıl başbaimiş... Yalnız bu hal ve hareket, railganlan kesin hatlarla birbirinden ayırt kan olmasını savunan bir kısım basın ise şunyükelçi ve milletvekili Hamdullah Suphi Tanleri uzerinde tesir yapan gayrimesul letvekillerinin gozlerini açmaya ve puedilebilecektir. növer gibi... bir makam hakiki demokrasiye uygun ları yazmaktadır: sulalannı (oylannı) kullanırken çok Celal Bayar'ın cumhurbaşkanı olmayı gerdegildir." tkinci fikir etrafında loplananlar, ihtiyatlı olmaya sevk etmeye kafldir." çekten istemediğine dair kesın bir bilgi yok. Yeni Sabah, 19 Mayıs 1950: Celal Bayar'ı cumhurbaşkanı olarak 1924 Anayasası'nın parlamenter sistem açıÇok istediği bu makama geçmek için ulke ça"Bu şerefii yuksek mevkie, faaliyene gormek istiyorlar. Şuphesiz onlar da pında lehine bir talebin canlanmasını bekletinden iktidann ve >urdun daha bu sından çelişkili ve tehlikelı yapısına işaret eden partinin umdeierine bağlıdıriar ve parCHP'ye bağlı bir gazetede Celal Bayar'ın, miş olabilir. Çunkü ilk gunlerde cumhuıbaşyuk faydalar beklediği bir sima geti Dr. Adnan Adıvar, Atatürk ve Inönu'nün ti lideri yeni vazifeyi kabul ettiği lakkanı adayı olarak Halil özyöruk, Ali Fuat Cerilmemelidir. Çunku başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı dönemlerindekı uygulama daha önce cumhurbaşkanı ile parti başkanıdirde genel başkanlıktan derhal istibesoy, Nihat Reşat Beiger, Sadri Maksudî Arparti başkanlığı geniş bir çalışmaya ih larından yola çıkarak samimi bir öneride bu n ı n tek kişı olmasına itiraz ettiği ve bu görüfa edecek, hukumet ve parti işlerine sal, Hamdullah Suphi Tannover, hatta bir kaytiyaç gosteri)or. Yapılacak o kadar lunrnaktadır. şüyle tutarlı olmak için cumhurbaşkanı adafiilen karışmaksızın anayasa hukunınağa göre de Celal Bayar tarafından Ord. çok şe> var ki... Bunlann behemehal yı olmayacağı yazılırken, önde gelen bir CHP lerimiz gereğince tarafsız bir şekilde Prof. Sıddık Sami Onar'ın adları onaya atıltecrubeli devlel adamlannın riyasetinyöneticisinin (?) el altından Bayar'ı bu makadevlet reisliği yerini tutacaktır." mıştır. Eski başbakanlardan Rauf Orbay'm da Samimi öneri de bir kurulda incelenmesi ve karara ma tavsiye etmesi ilginçtir. Bu durumda (...) Celal Bayar'a gelerek "Benı cumhurbaşkanı bağlanması istikbaldeki başan bakıCHP'nin 1950 seçiminde şöyle bir yol ızlediyapın" dediği, fakat uygun görülmeyerek redmından yerinde olur." "Fakat bizi duşundüren bir nokta "Seçilecek zat partinin en faal ve ği rahatlıkla söylenebilir: CHP, Bayar'ın cumdedildiği yazılanlar arasındadır. . var Genç demokrasimizin şimdiki kendisi arzu etmese bile etrafının hurbaşkanı seçilmesıni istemektedir. Bunun ise Kudret, 20 Mayıs 1950 merhalesinde Bayar'dan bekleyeceğionun mevki ve makamının tesir ve ikı önemli sonucu olacaktır: "DP Başkanı Bayar millete yaptıgı miz vazifeler sona ermiş midir? Ezici kuvvetinden istifadeye kalkışması pek • Bayar, DP başkanlığını bırakacaktır. Bayar cumhurbaşkanı olsun mu? vaadkri, verdigi sozleri ancak bir başbir zaferle seçimleri kazanan Demokmemul edilmeyecek (umulmayacak) • Yürutmeyi başbakan ve bakanlarla paybakan olarak yerine getirebilir. rat Parti, iktidar sorumluluğunun akla bir hal degildir. Hele seçilecek zat, laşacağı için gücu azalacaktır. Gazetelere yansıyan bazı haberlere gore, CeYeni kurulacak kabine eskisi pibi gelen ve gelmeyen hesapsız guçlukle"Bayarsız bir parti ve hükümet" ise doğrudan doğnıya partinin en faal ve lal Bayar'ın hukumette yer almaması kararÇankaya'nın oyuncağı olmamalıdır." rine karşı, daha ilk adımda en buyuk en yüksek mevkiinden alınarak geti CHP'nin işine geleceği için ehvenı şer(kötülaştınlmıştır. Cumhurbaşkanı da olmak isteliderinin yardımından mahnım olarak rilmiş olunca o vakit kendisinden sa nün iyisı) olmalıdır. Bayar'ın yetenek ve birimemektedır. Mucadeleyi henuz kazanmış ve nasıl savaşacaktır? Mecliste bülün Adıvar, sistemi tartışıyor dece bir istifaname arkasına gizlenmiş kımini çok iyi bilen bir satranççımn düşunebundan sonrakı zafer için çahşacak bir partitahminlerin ustunde bir çogunluk sağbir bitaraflık (tarafsızlık) beklemek, bileceği turden bir taktik. nin Celal Bayaı'dan ayrılmasına imkân görulayan demokratlara hiç değilse şu baş1950 cumhurbaşkanı seçiminde anayasa huevladını seven bir babanın çocuğunun lememektedir. DP Meclis Grubu, Bayar'ın langıç vıllannda, eski ve tecrubeli bir kuku açısından sorunun özünü kavrayarak sisher turlu hareketine karşı lakayl (ıl DP'nin eğilimi değişiyor cumhurbaşkanı seçilmesi için yapılacak öneliderinin yardımı lazım değil midir?" temi tartışma konusu yapan kişi ise, Dr. Adgisız) kalacağına inanmak kadar safriyi bu sebeple ve çoğunlukla reddedecektir. Cumhurbaşkanı adayını seçmek uzere topnan Adıvar'dır. 1924'te siyasi liberalızmi bedillik olur. Binaenaleyh yeni iktidar lanan DP TBMM Grubu'ndakı eğilım, BayarBu arada ilginç bir haber, DP orgutunun Hürriyet Gazetesi'nden nimseyen Terakkıperver Cumhuriyet Fırkası'partisi işe başlarken, anayasanın çey ın parti başkanlığında kalması iken daha sonra "Bayar cumhurbaşkanı olsun" diye telgraf nın ikinci başkanı, Türkiye"de bilim tanhı alarek asırdan ziyade bir zamandan beri cumhurbaşkanlığına getirilmesi şeklinı almışçekmeye başiamasıdır. DP lıderıne yakın çevHürriyet (21 Mayıs 1950) de aynı tartışma nındaki çalışmaların öncusu (romancı Halıaksak bir surelle devam eden bu nok tır. Yapılan oylamada, Celal Bayar'ın cumhurreler her ne kadar Bayar'ın cumhurbaşkanlı ları goruş belirtmeden özetlemektedir: de Edıp'in eşı) Dr. Adıvar "Anayasa Zevl (Ek) tasını hakiki demokrasiye uyacak bir başkanı adayı olması lehinde 345, parti başkanlığından ayrılmaması yönünde de 31 oy m kullanılmıştır. Aynca Halil özyörük, Ali Fuat Cebesoy ve Dr. Nihat Reşat Beiger için de oy verenler olmuştur. Celal Bayar'ın cumhurbaşkanlığı makamına geçmeyi neden kabul ettiği ıle ilgıli olarak o günlerde ilginç bir yorum yapılmıştır. Şöy Adaylar ve yıpratmalar Fakat nedense CHP çevreleri derhal Halil özyörük'ü yıpratma yolunu seçeceklerdir. Devlet Bakanı Cemil Sait Barlas, eski Yargıtay BaşkanfÖzyörük'ün, DP Büyük Kongresi'nde abnan bazı kararlan incelemek için Adalet Bakanlığı'nda oluşturulan komisyona bir mektup yazarak DP'nin kapatılmasım, istediğini iddia etmiştir. Halil özyörük bunu yalanlamıştır. Söz kcmusu iddia, onun şansını olumsuz etkilerken, Ali Fuat Cebesoy'u ve daha başka adları öne çıkarmıştır. Bunlann başında Hamdullah Suphi Tannover, Prof. Sadri Maksudi Arsal ıle Prof. Nihat Reşat Beiger sayılabılir. Raşit Sevig'in uyarısı Celal Bayar'ın cumhurbaşkanı olmasını istemeyenler, onun parti başkanlığına, dolayısıyla başbakanlığa gelmesı görüşunu savunmaktaydılar. Dönemin tarunmış hukuk otoritelerinden Ord. Prof. Vasfi Raşit Seviğ, seçim günü yayımlanan makalesinde açık bir şekilde bu görüşunu bir kez daha söyleyecektir: "Biz sahsen Profesor Doktor Nihat Reşat'ı (Beiger) devlet başkanlığına Celal Bayar'dan daha muvafık bir aday ve Celal Bayar'ı en münasip parti ve hukumet başkanı olarak gonirdük. Gercekleşmesinin zaten mumkiın olamavacagını ve fahri bir başkanlıktan başka bir şey olmayan devlet başkanlıgının milletin hakiki başkanlıgını (başbakanhk) ifade eden başkanlıktan yüksek olduğu hakkındaki yanlış görüşüa düzettflemeyecegini bUiyoruz." Ve DP'nin ilk hatası Celal Bayar dahil DP önderliği ilk buyük yanhşını, Türk sisteminde cumhurbaşkanı ile başbakanın konum ve yetkilerıni koıuyamadıkları için DP'nin en guçlü adamını cumhurbaşkanlığı makamına seçtirerek yapmışlardır. Bu bakımdan Ord. Prof. Sevig'in uyarısı son derece önemlidir. Fakat Türk siyasetçisinde dar bakış açısı çoğu kez etkili olduğu ve parti çıkarlanndan başka bir şey düşünülmediği için esasen 1924 Türk sisteminde sivil kökenli bir ffEHH De °krat Parti önderliği ilk büyük adayın cumhurbaşkanlığına ff^HUvanlısını. Türk sisteminde seçilebildiği, parlamento uzerinde | n j u § S cumhurbaşkanı ile başbakanın başka bir gücün etkisinden kesinlikle I C S S I konum ve yetkilerinikoruyamadıklan le*~r"Celal Bayar'ın bizzat hükümet başına geçmesini ve mesuliyeti üzerine söz edilemeyecek ilk cumhurbaşkanı seçimleri için partinin en güçlü adamını almasını bekleyenler olrauştur. (...) , DP kurucusu ve lideri Celal BaFakat (...) dört yıldır yaşadığı çetin yar'ın DP bastonlu cumhurbaşkanlığı mode mayıs 1950'de yapılmıştır cumhurbaşkanlığına seçtirerek yapmışlardır. ve yorucu hayattan sonra bilhassa son li gündeme gelivermiştir. 1946'da DP ve Bağı görevinı kabul etmesini temenni ediyorlarsa da, Bayar'ın bu arzuya uymayacağı tahmin edilmektedir. Buna karşıhk, DP yanlısı basında Bayar'ın cumhurbaşkanı olması için bir kampanya başlatıldığı dikkat çekmektedır. "Celal Bayarın Demokrat Parti Bir Madde" başlıktı makalesinde 1924 Anabaşkanlığından istifa ederek yalnız yasası'na göre cumhurbaşkanının yerini tarcumhurbaşkanı olması halinde, De tışmaktadır: mokrat Parti'den beklenen birçok "Nice zamandan beri aleni ve humemleket işlerinin yuzustu kalması ihsusi teşebbuslerde bu noktayı (devlel timalidir. Böyle olmayıp da Celal Babaşkanının tarafsızlığı H.O.) ne vakit yar cumhurbaşkanı olduğu halde hubahis mevzuu etmişj>ek, devlel reisini kumet işlerine de müdahale edecek parti riyasetinde bulunmaktan. parli olursa, bu hal anayasa hukumleri karişleriyle uğra^maktan men eden bir şısında gayri nizami bir hareket olakanun olmadığı ve binaenaleyh cumcak, CHP genel başkanının duştuğu hurreisinin her turlu kolaylıklardan ishataya bizzat Celal Bayar da duşmuş tifade ile partisi lehinde ve muhalif olacaklır." parliler aleyhinde sözle, yazı ile, halla hareket ve jeslleri ve imanlarıyla Bu mütalaa yanında, Bayar'dan başka kimpropaganda yapmava hakkı olduğu senin devlet başkanlığına getirilemeyeceği fıkri cevabıyla karşılaşlık." de mudafaa edilmekte, bugün memleketi da"(».)" hilde ve hariçte birinci derecede temsil ede"Herhalde tefriki kuva (güclcr aycek tek şahsın Celal Bayar olduğu, Türk milrılığı), tevhidi kuva (guçlcr birliği) giletinin Demokrat Parti'ye oy verirken bilhassa bi hukuki esasiye na/ariyatına gilmeonun şahsını hedef tuttuğu, Celal Bayar'ın ye asla luzum olmadan herkesin anbaşbakan olarak vazife görmesi esnasında vulayacagı vaziyet şudur ki lek parti devkuu muhtemel herhangi bir buhran üzerine rinden kalan bu tarz cumhurriyaseli, kendisini başbakanlıkta harcamış olacağı ve yani her an hukumelin isine reyi, lavbu itibarla onun cumhurbaşkanı olmasının siycsi. ısran ile müdahale eden ve her memleket ve millet için daha hayırlı bir iş olagun, ber gece etrafında toplandıgı hücağı belirtilmektedir." şekilde sağlam bir esasa bağlamasını bekleyemez miyiz?" yar muhalefet partisi olarak siyasi hayata başlayınca ısrarla Cumhurbaşkanı tsmet Inönünün CHP başkanlığından ayrılmasını istemiş ve partili cumhurbaşkanının yol açtığı sorunlardan yakınmıştır. Şimdi ise DP lideri, bir gecede partisizleşerek cumhurbaşkanı olacaktır Gemisini terk eden kaptan gibi! Oysa kaptan gemıyi yönetmeye devam eder, iskelede gemiye binmek için bekleyen süvari güverteye alındıktan sonra denize açılmak çok daha akılcı bir çözüm olurdu. Üstelik, ortalıkta dolaşan ve bir hayli taraftar toplayan adlara bakılırsa cumhurbaşkanlığı için düşünülen adaylar iyi birer suvari olabilecek özellikte idiler. Askeri Tıbbiye ve Paris Üniversitesi Tıp Fakültesı'ni bitirdikten sonra çeşitli hastanelerde başhekimlik yapmış iroklimatoloji profesöru, kürek çekme, yuzme ve güreş sporlarını seven, musiki ve kemana meraklı, Londra ve Lozan Konferanslan'nda Türk heyetinin siyasi muşaviri, Londra'da Ankara hükümetinin genel temsilcısi, Fransızca, Ingılizce ve Arapça dillerine vakıf Dr. Reşat Nihat Beiger; Kazan Tuı klerinden, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra kurulan ldil Ural Dr. leti'nin ilk cumhurbaşkanı, tarih, dil ve hukuk alanındaki yapıtlarında Türkçü motiflerin etkisinde kalan Prof. Sadri Maksudî Ar Benice ne diyor? Dr Adnan Adıvar tarafından işaret edilen anayasa sorunurta aynı gunlerde CHP'li bir başyazarın makalesinde de dikkat çekllmesinc herhalde tarıhin garip bir oyunu demek gerekecektir. Ethem lzzet Benice şunları yaznıaktadır: "Bayar, parti genel başkanlığından istifa edecektir. Fakal bu resmi istifaya ragmen Sayın Bayar'ın partisinin siyaset meseleleri uzerinde alacağı hayati kararlara ve hukumelin tedbirlerine alaka duymarnasına imkân ve millet karşısında beş yıl boyunca omuzladığı madde ve nıana mesuliyetlerini muzaffer kılmak için istese de istemese de parlisini ve hukumelinin başkanlan ve birinci plandaki şahsiyetleri daimı lcması muhafaza etmek, direktif vermek ve anayasanın verdiği imkânla sık sık kabine toplantılanna başkanlık yapmak yapmak ihliyacından herhalde uzak kalmavacak ve birdeıı Nadir Nadi'nin görüşü DP"yi sıkan bir kısım basın ise Celal Bayarın cumhurbaşkanlığı gorevinde pasifize olacağı görüşunu savunarak onun parti başkanlığı ve başbakanlık yapmasını istemektedir. Bu görüşün sozculerinden ve aynı zamanda DP Muğla Milletvekili seçilen Nadir Nadi, ıkı farklı göruşu ve kendi duşuncesini o gunlerde yazdığı bir başyazıda şu şekilde anlatmaktadır: "Bunlardan birincisi. cumhurbaşkanlığına, politikada hayalı itibariyle nisbeten hâkim bir zatı gelirerek, Demokrat Partiyi, başta Celal Bayar olmak uzere tam kadro halinde mesuliyet mevkiine çıkarmaktır. Bu lakdirde yeni iklidar partisinin daha muhalefet sıralarında iken gullugu prensipleri bir an önce gerçekleştirmek niimkun olabilecek, sorumsuz devlet seneierde katlandığı ve ancak hayretle, takdirie karşılanacak parti faauyetlerinden sonra, yeni binbir güçlükle dolu hükümet başkanlığı görevini yüklenmekten çekinmesini tabti ve bilhassa insani saymak gerekir." "Bu sebepler yu'zunden olacaktır ki Celal Bayar, cumhurbaşkanı seçilnteye nza göstermiştir." Ve Bayar seçıliyor Bundan sonrası kuçuk bir formalite kararına kalacaktır: Milletveküleri cumhurbaşkanı genel kurul salonuna girdiğinde ayağa kalkacaklar mıdır? 1946 cumhurbaşkanı seçiminde Ismet lnönü için ayağa kalkmayan DP'liler 1950'de dc tutarlı davranmışlar ve "Milleli ve mahalli hâkimiyeti temsil eden millelvekillerinin cumhurbaşkanına Mecliste ayağa kalkmamalan" kararını oybirliğıyle kabul etmışlerdir. Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 22 Mayıs 1950 gunü yaptığı oturumda kullanılan 453 oydan 387'sinı alan Istanbul Milletvekili Celal Bayar, uçuncü cumhurbaşkanı olarak ycmin etmis ve görevine başlamışlır. hmct tnönu'yc 64, Hahl özyurek'c de I oy çıkmıştır. SDRECEK