Catalog

4 NİSAN 1989 # KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR ISMAİL GÜLGEÇ CUMHURİYET/5 Şenliğin 'son günah'ı İran 'ın protestosuna ve festivalden çekılmesine neden olan "Günaha Son Çağrı" ilk kez bugün gösterîliyor. Marquez'in yapıtlarından uyarlanan uç fılm günün programmda. Godard'ın 1950'lerde çevirdiği "Serseri Âşıklar" ise yaşı 40'ın üstündekilere nostaljik keyifler yaşatacak. sına, hareketli bır biçımde gelişmesine karşın belli tiyatro tatlan da ıçeriyor. Osmanbey Gazi'de, tspanyol yönetmen Jaime Camino'nun geçen yıl çevırdığı "Işık ve Golge" oynuyor. "Işık ve Gölge", Velazquez'in ünlu tablosu "Bekieyen Nedimeler"le ılgıli bır füm yapmaya karar veren film yönetmem Teo'nun öykusu. Bugun ızleyeceğimiz başka bir Marquez filmi de "Guvercinci Gozelinin Masalı". Rny Guerra'nın filmi, Marquezin sinema ıçın yazdığı 5 öykünün ilkine dayamyor. Marquez, 19. yüzyıl sonlarında bir Brezilya kasabasındaki karşıtlıklann ve toplumsal törelerin irdelendı|i olağanüstu bır öyku anlatıyor. Sınemayla Uişkısıni "uyumsoz bir evlilik ilişkisi"ne benzeten ve sinemayla da sinemasız da yaşayamadığını söyleyen Marquez'den uyarlanan "Parktan Mektuplar" da Moda Sineması'nda gösterîliyor. Kubalı yönetmen Tomas Gutierrez \lea'nın yonettığı "Parktan Mektuplar", aşkın ıdareyı ele aldığı şıırsel bır öyku anlatıyor. Bu yılın "nsla"lanndan biri de Fransız yönetmen JeanLuc Godard. JeanPaul Belrnondo'yla Jean Seberg'ın oynadıklan "Serseri Âşıklar" ıse yalnızca Godard'ın bir "simge" fılmı değıl, aynı zdmanda çağdaş sınemanın dönum noktalanndan bın. "Serseri Âsıklar"la Godard "yeni dalga" deyimine bır tanım kazandırmış, genç meslektaşlarına ızleyeceklen yolu göstermışti. Truffaut'nun bir fıkri üzerıne oluşturulan filmı Jean Cocteaa "bir başyapn" olarak tanımlamış, JeanPanl Sartre da "olağanastü bir zafer" olarak göklere çıkarmıştı. Ama bütün bunlann ötesinde, Paris sokaklannda Herald Tnbune satan Jean Seberg, dudaklanrnn arasından sigara düşmeyen Belmondo, yaşı 4Cı gecmış smemaseverlere nostaljık keyifier de verecek. Reks'tekı dk fılm, yülann oyuncusu olan, 1968'den bu yana zaman zaman yönetmenlığe soyunan Paul Newman'ın, 1987'de çevirdıği "Sırça Koşk". Nevvman'ın, başrolde karısı Joanne VV'oodward'ı oynattığı film, "Tennessee VViIUams'ın Broadway'de sahnelenen ük oyunu ve buçok eleştırmene göre en şıirsel yapıtı olan "Sırça Koşk"u bır beyazperde uyarlaması Tiyatro sinemasırun en başarılı örneklerinden bın sayılan "Sırça Koşk"te, güçlü kadronun kusursuz oyunu uzun sure belleklerden sılinmeyecek. Marcel Carne, Robert Bresson, Jacques Demy \e Godard'ın yanında çıraklık yaptıktan sonra 1975'ten bu yana çevirdiği filmlerle Fransız sınemasmın ılginç yönetmenlen arasına gıren Claude Miller'ın "Arsız K«"ında ıse Charlotte Gainsbourg'un yanı sıra Bernadette Lafont ve JeanClaude Brialj'yı de ızleme olanağı bulacağız. & İSTANBUL ULUSLARARASIFİLMFESTÎVALİ P İ K N İ K PIYALE MADRA Paul Neyvman'm "Sırça Köşk"u bir Tennessee Williams uyarlaması. "îsyanalar", güldürü ustası Phihppe de Broca'nm son fılmi. "Versailles Dile Gelseydi"de Orson Welles ile Edith Piaf da oynuyor. Knltnr Servisi tstanbul Uluslararası Fılm Festıvali'nın, lıan u rafından boykot edilmesıne ve "Kiracılar" adlı İran filmınin geri çekılmesine yol açan "Gunaha Son Çagn" bugün gösterılıyor. Bugünün bır özellığı de Gabriel Garcia M»rquez'in yapıtlarından uyarlanan 3 filmın programda yer alması. Beyoğlu Emek Sineması'nda genç ttalyan yönetmen Carlo Mazzacurab'nın "ttalyan Gecesi' adlı filmı gösterılecek. 1987 yapımı "ltalysn Gecesi", görevi geregı Po Vadisi'ne giden, yörenin farklı ınsanlanyla yakınlık kuran, bu arada yoğun bır aşk macerasına dalan genç bır avukatın öykusu. Bu fllml izteyeceğlz Martin Scorsese'nm yalnızca bazı Hınstıyan çevrelerce şıddetle eleştınlmekle kalmayan İran yönetımınce de protesto edilen Geçen yıl Hıristiyan dünyasın"Günaha Son Çağrı' sı bugün Beyoğlu Emek'te göstenlıyor FılmdeHz Isa'yı da olaylar yaratan, kırni dınsel çevrelerce şıddetle protesto edilen Willem Dafoe canlandınyor ınancını aşağüadığı ileri sürülmüştu Son olarak "Günaha Son Çagn"ya karşı çıkanlara tran yönetimi de katümış, İran Kültür Bakanlığı yetkilileri, füm tstanbul Festıvalı programından çıkarılmazsa "Kiracüar" adlı İran fılmıni şenlikten çekecekleıini açıklamışlardı. Festival yönetıcilerının, programda değışiklik yapmayacaklarını açıklamalan üzerıne tran, lstanbul Film Festivali'nden çÇkilmiştı. Sinepop'ta bugün bir Marquez uyarlaması van "Tek Aradıgın Beni m", Meksıkalı yönetmen Jaime ChavajTİ'nın filmi 1988 yapımı. tngılız tiyatro yönetmeni Peter Brook'un "Carmen Tragedyası" ıse son yülarda Saura, Rosi ve Godard gıbı ustalann özgün yorumlar getirdiklen "Carmen"in bır başka uyarlaması. Film, Brookun ilk kez Paris'te sahnelenen oyununun bir beyazperde uyarlaması nıteliğinde. Bır dönemın ünlü tiyatro yönetmeni Sacha Guitry, zaman zaman sinernayı da denemiş, özeüikle 1953te "Versailles Dile Getseydi"yle bü>ruk bir basan kazanmıstı leanPierre Aumont, Orson Wdles ve Edith Piarın da rol aldıklan fılm, Franaz Devnmı'nın 200. yıldönümüne saygı bölumünde gösterihyor Bugun AKM'de yer alan başka bir film de Ulusal Yanşma'ya da katılan Bilge Olgac1 ın 1988 yapımı "Gomlek"i. Fransız Devnmı'nin 200. yılı kapsamında göstenlen bir başka film de kurallara uymayan gulduriilerin ustası Philippe dc Brocarun son yapıtı "Isyancılar". De Broca'nm filmi, devrıme guldunl açısından yaklaşıyor ve devrimle her şeyını yitıren bir soylunun serüvenlerinı anlaürken, bazı tarihsel gerçeklerin gerısıne de uzaruyor. "1789" ıse, ünlü "Theatre dn SoleiTın kumcusu, yureğı ve be>nı Ariane Mnouchkine'ın şımdılik ıkide kalan sınema deneylennın üki. Deneysel nitelıklen agır basan tiyatrosunda sahnelediğı oyurüardan biri olan "1789"u, 1974'te sıaemalaştıran Mnouchkine'in filmi, tiyatro estetiğınden kurtulma HIZLI GAZETECİ mcDET ŞE. ÇİZGİLİK KÂM1L MAS4RACI "Gunaha Son Çağn" da bugun Emek'te gösterılıyor "Taksi Şoförü", "New York, Nw Vork", "Kug u Boğa", "Komedi Kralı", "Gec SaaÜer", "Paranın Rengi" gibi filmlerin yönetmeru Martin Scorsese"nin "Gunaha Son ÇagrTsı bir Nikos Kazancakis uyarlaması. Zamanında Kazancakıs'in de Yunan Kilısesı'nce eleştırilmesıne yol açan roman, Hz. İsa'nın yaşamına getirilen geleneksel yaklaşımlann dışına çıkıyor. Nıtekım Kazancakis, romanın önsözünde, öykünün "sonsuz bir dinsel savaşımı, nıh ile ten arasındaki sa>aşı anlayışla incdemeye calışbğını" açıkça belırtıyor Scorsese de "Kazancakis'in yapıbnda beni en çok etkileyen nokta, tsa'nın mesihliğine karşın hepimiz gibi acı çeken bir insaa olarak anlaülmasıydı" diyor. AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİft KEMAL GOKH4S "Gunaha Son ÇagrT filmınde, Hz. lsa'run çarmıhtayken düş kurduğu sahne, Hıristiyan çevrelerin , saldınsına uğramış, tsa'nın düşüııde Maria Magdalena'yla evlenerek sevıştığı sahnenın, Hıristiyan § FESTİVALDE BUGÜTN E m e k : ttalyan Gecesi (12.00, 18.30), Gunaha Son Çagn (15 00, 21.30). § b i e p o p : Tek Aradığın Benim (12.00, 18.30), Carmen Tragedyası (15.00, 21 30). D ü n v a : Delilerin Savaşı (12.00, 18.30), Cennette Buluşahm (15.00, 21.30) AKM: Versailles Dile Gelseydi (10.00), Gomlek (14.00), İsyancılar (16.30), 1789 (21.00). G a z i : Işık ve Gölge (12.00, 18.30), Guvercinci Guzelinin Masalı (15.00, 21.30). >Od«: Parktan Mektuplar (18.30), Serseri Âşıklar Bu filmi izleyemeyeceglz İran Kültür ve Enformasyon Bakanlığı, "Günaha Son Çağn'nın gösterilmesını protes(21.30). to ederek festivalden çekılınce, 1939 Tahran doğumlu yönetmen Danus Mercuı'nın "Kiracılar" adlı filmının göstertmı de olanaksıztaştı Toplumsal bır taşlama nıtelığı taşıyan "Kiracılar', Iran'da 1987'nın en başarılı komedılerinden R e k s : Sırça Koşk (18.30), ArsızKız (21.30). bıri olarak karşılanmıştı. 1 a&şBseA«AsiN 7 BILE REJ1M / MPHMSl USZ/M. j TARİHTE BUGÜN UIMTAZ 4RIKA\ BRECHTWSILL İ$B/RÜĞİ 19SO'DE SLIGUU, ÜAILU ALMAN 8ESTFC1SI tOJIZr \MEILL(vtn.) ' oLMuçru. nuMPeHaMac i/e eusohtı "N OĞR£N St OLARAK YCTlfeN {A/E/U., ONEMLİ 1927'DE LtMUl DYAmo AOAMI geRTOCT ÇAUŞMAYA BAŞLACHKTAM SONRA \f£RM£Y£ KOYULMuÇTU 'UÇ KURUÇLUK OPESA'^O'E OREI6ROSCH£. NoP£R) ^e "AAAHAGOMNY tee/vr/A//*/ ruıa;£itşj VE r AUPSriEQ UUO PAU. OER STAOr MAHA 6ONMY) MUZIKALLERI Su . ILKI, / AAAERjfcAU K£MT7A/ı HE& ıtCı De BuyUK BAÇAKt Ç tuyor Sağt/a, "(jç. HuruffufcQpera"cta/ı bırsalvıe göruh YBGALrr OüA/yA£rw, IKINCIZI tse, 4 Nisan Zamanın sarkacındaki adaııı Burhan Uygur'un Edpa Sanat Galerısı'ndekı yeni sergisi 24 nisana kadar açık kalacak. "Zamanın Sarkacındaki Adam" adını taşıyan sergide, sanatçımn 15 tablosunun yanı sıra "Kapılar"ı da yer alıyor. belırleyıcılennden bın de sureklilik sorunudur. Onun resminin gelişım sureci, bu sureklilikle Ressam Burhan U>gur tstanbul'da, Üsku bağımlıdır. Sureklilığı, salt bır uslup sorunu dar'da oturur. Uygur, 1968'den bu yana 14'ü olarak ele almaz Uygur. O, resımlerin bir içekişisel olmak üzere 17 sergi açmıştır. "Dile rik bagı ile de bitmeraişligini sağlamaya yökolay" 20 yıldan sonra da 30 mart perşembe günu açtığı sergınin ismıni "Zamanın Sarkacındaki Adam" koymuştur. Tırebolu 1940, Devlet Guzel Sanatlar Akademesı Bedrı Rahmi Stüdyosu, Salzburg Yaz Akademisı, onun zamanın saıkacına asıldığı güne kadar kı paragraf başlandır. Yeni sergisi Teşvıkiye Camıı'mn hemen altındakı Edpa Sanat Galerisı'ndedır ve 24 nisana kadar açıktır. Orada "Uygur Malikhanesi Ayvalık", "Akvaryum", "Gunah Çıkarma Odam, tbadethanem" diye adlandırdıklarıyla birlıkte 15 tablo ve "Kapılar"ı vardır. "Kapılar" ikı adet eskı köşk kapısıdır. Onları Üskudar bit pazanndaki Koca Ilyas Usta bulmuştur Uygur'a. Ilyas Usta'nın dükkârunda Burhan Uygur'un yaptığı portresi Beşiktaşlı Feyyaz'ın fotoğ^afının yanında asılı durur. KaragözHacivat, martılar, çıni soba, sımıtçi, bayram yennde tüfek atıcılan, ayıcı, dansöz, rakı sofrası, uçurtma, Kızkulesı, adalar, carpıtılmış insan figurlerı, cenınler vb. Kımi alaturka unsurlar, "alaturkalığa duşme korknsundan uzak" oyle cesaretle kullanılmışlardır ki; sergıyı gezen yazar Tomris L'yar "bn Kö*ktH sergiye Burhan Uygur, Ûskudar bıtpabileşimle, bu muthiş modernliğe ulaşmak goz zanndakı Koca Ilyas Ustadan aldığı ıkı köşk kapıkamaştına" der. Turgay Gonenç ıse şoyle der: sını martılar, ay.cılar, dansözler, rakı sofraları "Burhan Uvgur'un resim dünyasının temel cenınlerle resımledı (Foto^raf Yıldız Uçok) MÜRŞİT BALABANLILAR nelır Bu bitmemişlik Burhan Uygur'un temel özellığı, vazgevılmez amacıdır. Boylece, kendi ıç dünyasının, gecmiş, an, gelecek ıç ıçelığıne de surekhhk kazandırma amacına ulaşacağına ınanır. Burhan Uygur zaman sorununa sıkça eğılır. Chagall'ın 'Le Temps n'a Pas De Rivieres' (19301939) ve 'Le Jongleur' (1943) resimlenndekı fantastık ve felsefı oğe etkılemıştır onu; ama Uygur, bu fanteziyı kendınce yorumlamayı goze alır. Chagairin balıkinsan, horozinsan, saat bileşımleri; Uygur'da, kendıne ozgu fıgurlerıyle, dramatik, trajik bir sorgulamaya donuşur. Bu bıleşıme son 'Kapılar'da rastlanır. Burhan Uygur'da zaman; kendı varlığının oncesı ve sonrası ile bır butundur. Andre Voznezenskinın 'Al beni anacığım rahmine, geriye' dızesi, Burhan'ın resırnlerinde çoğu zaman gorsellığıne ulaşır Onun urkek, cenınleşmış ınsanları, doğrudan cenınlen, yaşamolum ıç ıçelığını taşıyan fıgurlerı, zaman sorununun doğrudan ifade araçlarıdır Burhan Uygur, gıderek; yaşamolumolumsuzluk halkasım oluşturan ınsanın özune yonelır. Çoğu kez, bır bust ya da bir ölumun tasvırı olarak yansıttığı kışılerde, aynı anda olumsuzluğu vurgulamaya yunelır!' Burhan Uygur'a gelince, o hıç yorum yapmaz Kapılar'la bir buçuk yıl uğraşmıştır. Sergı\ı gezen dostlarına "Beğendiniz mi?" der yalnızca. Kendisıne sorular soran bu satırların yazanna da "Biliyorsun Murşil, iki yıla yaklaşan bir suredir ugraşıyorum bu kapılarla. Daracık bir mekânda egılip bukulerek, kâh dik, kâh yere vatırarak çalıştım uzerlerinde, işle şimdi ortaya çıklı. Bakalım hangi kafalar o kapıyı açıp içine girecek!" Burhan Uygur'un 'Kapılar'ı ve 15 tablosu Edpa Sanat Galerisi'nde TÜRK VE DÜNYA KARİKATÜRÜNDEN Gazetecıyım diye baburlenıp duruyorsun ama daha bir kere bıle tevkıf edılmedinl. Altan Erbulak (Hafta, 30.6.1950, sayı 40) Hogli (Federal AlmMTjra)