Catalog

Cumhuriyel Sahıbı Cumhunyet Malbaacılık ve Gazeıecıhk Turk Anonım Şırketı adına Nadir Nadi • Genet Yayın Müduıu. Hasan Ccnud. M u « s « e Müduru: Emıat Lşmklıgü, Yazı tşlen Mudunı O l ı ? G o a n s i n . # Haber Vtcrkco Muduru YaJçıa Bayrr. Sayfa Duzcnı Yöneımenı. Ali Acar, # Temsılaler ANKARA Ahtnn Tan. İZMİR Hikmct Çelınkıya. ADANA CcUl Uunbui Habcrlcrı triıan \k*lldı/, I)t> Hdhcrlcr trüun Balrı. I kononıı C enjıl/ lurhan, Kulrıır ( eli»l l ster. SfKH [)anı>nu'iı 4hdulkadirV.ucHman.Du/chmc Rffftk l>urba>. ^rdîtırmd >ahın \tpa\. I> Scndıkj ^»ukran keteıu". \urt HdK'rlcn Sccdel Dogan. L>m \.d/ılar kerem (,alı>kan. 0 koordm<uo r Ahmet Korukan. 0 Malı l>ler t m l Krkul. # Muhdsebe Bulenl >ener 0 BuKel'Unlama Ne*f»ı (Kmanbe>eof!İu 0 R'.kuri! V * Torun. i k Ijunljr Haha Akıol 9 U a « Huseıın (,«rer. blctır.c Onder (elık. BIIIM blcm Naıl Inal. Basan ıe Yavan. C jmhunyn Malbaacılık ve Oazetecılılc T A Ş Turlc Oca|ı Cad 39. 41 CajaJoglu 34"4 Isı PK 246tuanbul Td 512 05 05 (20 haı). Teltn 22246 Fu II) 526 60 ^2 • Bumlar Ankum: Zıya Gokilp Blv lnkıiap S No 19/4. Tel 113 11 4147, Tcltx 42344 Faı (4) 133 II 41.428 • İMir H Zıya Blv 1352 S2 3. Tel 13 12 30. Tcl« 52359 Faı (51) 19 53 60 InOnuCad 119 S No 1 Kal l.Tcl. 19 J7 52 (4 haı) Tdcx 62İ55. Fax (71)19 37 52 TAKVlM: 16 MART 1989 Imsak: 4.43 Güneş: 6.08 Öğle: 12.18 lkindi: 15.38 Akşam: 18.17 Yatsı: 19.37 Gorbaçov, kolektif çiftlik topraklarını köylülere 'kiralamak' istiyor, Ligaçev buna şiddetle karşı çıkıyor SSCB'de toprak kinıiıı olacak? Gıda s ı k ı n t ı s ı : Sovyetler Birliği Komünist Partisi MK'nın dün başlayan toplanîısında gıda sıkıntısı ve toprak reformu konuları gündemin baş maddesi. Gorbi'den k ö y l ü y e t o p r a k : Gorbaçov, kolektif çiftlik topraklarının köylülere uzun süreli kiralanmasını ve köylünün toprağın efendisi olmasını istiyor. Gıda sıkıntısımn bu yoldan ve tarımda serbest pazar şartlarının oluşması ile çözüleceğini savunuyor. L i g a ç e v ' d e n d i r e n i ş : Tarım sorumlusu Ligaçev, kolektif çiftliklerin köylüye kiralanmasına karşı çıkıyor ve "Öyleyse Sovyet sistemini neden kurduk?" diye soruyor. igor ugaçe* T pa o rk Gorbaçov ise geçen ay Kiev'de yaptığı bir konuşmada şöyle diyordu: "Sovyetler'de gıda sorunu şu noktalarda loplanıyor: Düşuk kaliteti, sınırlı gıda üriinleri için uzun kuynıklar oluşuyor, Her dört patatesten uçünii, daha masaya gelmeden çurüten bir dağıtım sistemi, 1988de 19S miiyon tonluk bir tahıl rekoltesi (hederın çok altında) ve bunun sonucu 35 milyon ton tahıl ithaialı için döviz harcanması, Kırsal bolgelerdeki yetersiz eğitim, konut, yol, gıda ve hiznKÜer nedeni>1e köyden kente kaçtş. Totdaşlar, bugun en kritik sorun kuşkusuz, halkı beslemek ve pazann koşullannı normalleştirraektir." Gorbaçov, bunun ancak kolektif topraklarının köylülere kiralanması ile gerçekleşebileceğini söylüyor. Sovyet liderine göre köylünün üretkenliği, ancak "toprağın efendisi" olduğu ve bu "efendiliğin" yasalarla güvence altına alındığı bir ortamda gerçekleşebilecek. Glasnost ve perestroyka sözlerinin tencereler boş kaldığı takdirde bir işe yaramayacağının farkmda olan Gorbaçov, şimdi bütün gücüyle "toprak rtformunu" gerçekleştirerek köylulerin ürünlerini serbestçe pazarlayabileceği ve gıda sıkıntısımn azalacağı ortamı yaratmak istiyor. Der Spiegel Dergisi'nin haberine göre, Ligaçev'in koruduğu kolhozları, Gorbaçov şu sözlerle eleştiriyor: "Bu kunıluşlar kronik zarar ışletmekri. Parazitlik hü'kiim sürüyor ve ücretlerin, harcanan eraekle hiçbir ilgisi yok. Bu işletmeleri kredilerle ve devlet bütçesinin destegiyle ayakta tutma ve geriye dönmeyecegi bilinen harcama hem mümkün degil hem de saçma." Öte yandan Sovyet lideri Mihail Gorbaçov, ülkenin üç yıldan beri tanm politikasını yürüten üst kuruluş olan Gosagroprom'un da lağvedilmesi önerisinde bulundu. Sovyet resmi haber ajansı TASS'ın bildirdiğine göre, Gorbaçov, dün merkez komitesi toplantısında yaptığı konuşmada, "Tanmsal endüstri kompleksi ve tanmla ilgili idari sisterade köklü bir değişiklik yapılması amacıyla" Gosagroprom'un lağvedilmesini ve yerine tanmsal konulara eğilecek bir devlet komisyonunun kurulmasıru önerdi. Gorbaçov, "Kırsal bolgelerdeki ekoDomik ilişkiterde köklıi bir düzenleme yapılması gerekiyor. Köylülere, bağımsız olmalan ve tesebbiis yapabilmeleri için fırsatlar verilmelidir" dedi. Londra'ya gideceklerden taahhütname LONDRA (AA) Türkiye'den Londra'ya sefer yapan özel Türk havayolu şirketlerinin sınır dışı edilen Türk yolcularla ilgili, Ingiliz makamlarımn yüklediği masrafları ödememek için, yolculardan uçuş öncesi, yazıh bir taahhütname ve depozit alma yöntemine başvurdukları bildirildi. Taahhutnamenin, "İngiltere'den sınır dışı edildiğimde ortaya çıkacak masrafları kendim karşılayacağım" şeklinde hiçbir hukukı geçerliliği ve benzeri olmayan bir içeriği olduğu belirtiliyor. Toros Havayolları yetkilileri, bu uygulamanın haklılığım savunurken, Londra'ya haftada ilk kez sefer yapan Boğaziçi Havayolları yetkilileri ise doğrudan bilet satmadıkları için böyle bir taahhütname almadıklannı dile getirdiler. Dış Haberier Servisi Sovyetler Birliği'nde "loprak savaşı" var. Toprağı köylülere vermek isteyen Gorbaçov ve reforrn yandaşlan bir yanda, kolektif topraklannın dağıtılmasına karşı çıkan tarıra sorumlusu Ligaçev ve "reforma direnenler" diğer yanda. AP'nin haberine göre Moskova'da dün toplanan 300 kişilik Merkez Komitesi, bir anlamda "iktidar kavgasına" dönüşen "toprak sorununda" önemli kararları göriişecek. Komünist Partisi Merkez Koraitesi'nin iki gunluk toplantısıntn gundemının ana maddesi, "gıda sorunu ve toprakta reform." MK aynca, 26 raartta seçilecek 2250 kişilik Halk Temsilcileri Meclisi'nin müliyetlere aynlan 100 üyeliğine kimlerin getirüeceğini de belirleyecek. Toprak sorununu "adl dunım"a dönüştüren neden, Sovyetler Birliği'nde hâlâ gıda maddesi sıkıntısımn had safhada olması. Gorbaçov ve yandaşları bu sorunun ancak kolektif topraklannın köylülere uzun süreli (55 yıllığına) kiralanıp köylünün "topragın efendisi" olması ile çözülecejini savunuyor. Ligaçev ve diğer bazı MK üyeleri ise kolhoz ve sovhozlann topraklarının köylülere uzun süreli kiralanmasına şiddetle karşı çıkıyor. 1988'in eylül ayında Gorbaçov'un bir tür politik darbe ile Mlhall Garbaçov "Toprak köytünun." MKsorumlu sekreterliğinden, tarım sekreterliğine getirdiği İgor Ligaçev, geçen hafta Sibirya'nın Omsk kentinde şöyle diyordu: "Bazılan, tanm koiektiflerinin ifiasını ilan etmemizi, bunlan kiracılara vermemizi isti>or ve böylece gıda maddelerinin sel gibi akacagına inanıyorlar. Ama biz Sovyet iktidannı bunun için kurmadık. lnsanlar ve çabşma kolektiflerine kaı>ı böyle acımasızta müdahale edilemez." Ligaçev'in bu sert tonundan anlaşılabileceği gibi konu "Sovyet iktidan" noktasına kadar uzaruyor. Gorbaçov'un toprak reformunu "Sovyet sistemini dağıtmak" olarak değerlendiren Ligaçev'in, gıda sorununa önerdiği çözüm, kolektif çiftliklerin daha "modern metotlarla" çalışması ve belli ölçüde "mali özerklikler" verilerek, çiftliklerin daha kârlı bir çalışma ortamında daha verimli hale getirilmesi. SSCB'den ABD'li ataşeye sınır dışı Dış Haberier Servisi Sovyetler Birliği, geçen hafta bir askeri ataşesinin ABD tarafından sınır dışı edilmesine misilleme olarak Moskova'daki bir Amerikalı ataşeyi sınır dışı etti. AP'nin haberine göre dün Moskova'da konuya ilişkin bir açıklama yapan SSCB Dışişleri Sözcüsü Gennadi Gerasimov, sınır dışı edilmesine karar verilen ABD askeri ataşesi Daniel Francis Gundy'nin "casusluk" faaliyetleriyle uğraştığını bildirdi. Gerasimov'un açıklamasında, Daniel Francis Gundy'nin, ülkeyi 48 saat içinde terk etmesi de istendi. ON BİNLER 'DEMOKRASP DİYE BAĞIRDI Macaristaırda dev özgürlük gösterîsi IHacarların Avusturya'ya karşı ayaklanmasımn yıldönümünde düzenlenen gösterilerde, "özgürlük, bağımsızhk ve Avrupa ile birük"istendi. BUDAPEŞTE (AP) Macaristan'da 15 Mart 1848'de Avusturya'ya karşı ayaklanmanın yıldönümü kutiamak için dün yapılan büyük gösterilerde onbinlerce Macar "demokrasi, demokrasi" diye slogan attı. 1956 yılında Sovyetlere karşı ayaklanmadan bu yana ülkede duzenlenen en buyük milliyetçi gösterilerde yapılan konuşmalarda "Özgüriük, bagunsızlık ve Avrupa'ya tekrar katılmak" istendi. Macar Komünist Partisi, Avusturya'ya karşı ayaklanmanın başladığı 15 Mart'ı, 40 yıl boyunca milliyetçilerin günii" olarak kabul etmeyi reddettikten sonra bu >ıl başlarında ilk kez bugünün "milli bayram" olarak kutlanacağını belirtmişti. Gösteriler sırasında Macaristan Devlet Televizyonu'nun bulunduğu meydanı dolduran yaklaşık 50 bin kişi "özgürlük ve demokrasi'1 diye slogan attıktan sonra "demokrasi, demokrasi" diye bağırarak parlamento binasına doğru yurudu. Parlamento'nun önunde bağımsız grupların sözcülerinden Denes Csegeny yaptığı konuşmada "özgürlük, bağımsızhk ve Avrupa ile birlesmek" istedi. Göstirede okunan 12 maddelik bildiride ise serbest seçimler, milislerin dağıtılması, çok partili sistem, basın, ifade ve din özgurlükleri talep edildi. Macaristan'ı işgal eden Sovyet birliklerine karşı direnişin başladığı 23 Ekim'in milli bayram olarak kabul edilmesi Sovyetler tarafından kurşuna dizilen tmre Nagj'nin aklanması yolundaki istekler ise coşkun biçimde alkışlandı. Gösterilerde taşınan büyük bir afişte "56, 68 ve 81" yazıh olduğu dikkati çekti. Bilindiği gibi 1956'da Macaristan işgal edilmiş, 1968'de Varşova Paktı Kuvvetleri Çekoslovakya'ya girmiş, 1981'de de Polonya'da Dayanışma Sendikası kapatılmıştı. Gkırbaçov, mayısta Pekin'e gidecek PEKtN (AA) Dünyanm iki önemli ülkesi Çin ve Sovyetler Birliği arasında yaklaşık 30 yıl süren "kopukluktan" sonra, Kremlin lideri Mihail Gorbaçov'un mayıs ayında Pekin'e gelmesiyle gerçekleşecek olan zirvenin, taraflar arasındaki ilişkilerin normalleşmesine yol açması bekleniyor. Çin Kornünist Partisi Ulusiaıarası llişkiler Bölümü Sözcüjü Wu Xingtang, gazetecilere yaptığı açıklamada, 1959'dan bu yana ilk kez gerçekleşecek olan doruk sonucu pfertilerarası ilişkilerin normalleşmesinin doğal olduğunu söyledi. Gorbaçov'un, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Zao Ziyang ile bir araya geleceğini anımsatan Wu, "Bu kesinlikle partilerimiz arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin baslangıcı olacaktır. Ancak bu ilişki, 1950 öncesindeki gibi olmayacakür, 'yeni tıp' bir ilişki olacaktır" diye konuştu. Çin ile Sovyetler Birliği arasındaki ilişkiler stratejik ve ideolojik "ayrdıklar" nedeniyle kopmuş ve sınır çatışmasına dek varmıştı.öte yandan Sovyetler Birliği 30 yıl sonra ilk kez Çin'e kredi verdi. 3. Eczacıhk Kongresi îstanbul Haber Servisi Istanbul Ecza Odası ile Türkiye Eczaalar Birliği tarafından ortaklaşa 3. Türkiye Eczacıhk Kongresi düzenlendi. 1113 Mayıs 1989 tarihlerinde Îstanbul Sheraton Oteli'nde gerçekleştirilecek olan ve "Eczacıhk alanmda bilimsel sosyal gelişmeleri özetlemek, bu alanın sorunlarını tartışmak amacını taşıdığı" açıklanan Eczacıhk Kongresi'nde aynca çeşitli etkinlikler düzenlenecek. MOSKOVA (AA) SSCB'deki Estonya Cumhuriyeti'nin başkenb Tallin'de dün yaklaşık 20 bin Rusun katıldığı bir gösteri sırasında, Estonya milliyetçiliği kınandı. Estonya'dald son gelişmeleri eleştiren sloganlar atan göste Estonya'da karşı gösteri rictler, istekterinin yerine getirümemesi halinde grev yapacaklannı bildirdiler. Göstericiter, Estoncayı resmi dil olarak kabul eden yasa ile Estonya Parlamentosu'na Moskova'nın çıkardığı yasalan veto etme yetkisi veren yasanın iptal edilmesi çağnsında bulundular. Milliyetçi Estonyalılan, "ırkçılıkJa" suçlayan göstericiler, yöneticilerinin istifalannı da istedıler. Estonya'da nufusun yüzde 40'ını oluşturan Ruslar, özellikle sanayi tesıslerinde çalışıyoriar Acısız Arabesk BBCde ANKARA (UBA) Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğunde hazırlanan ve kamuoyunda "acısız devlet arabeski" olarak tamnan "Seven Kıskamr" adlı parça, tngiliz yayın kuruluşu BBC tarafından hazırlanan özel bir programda yayımlanacak. Konunun kamuoyunda tartışmalara neden olması ve televizyonda düzenlenen bir açıkoturumda ele almması uzerine BBC'nin Ankara muhabiri Jane Howard, Kültür ve Turizm • Bakanı Tınaz Titiz ile bir röportaj yaptı. 6 1917 sloganları Dergisi, radikal reformcu ve Sovyet meclis adayı Boris Yeltsin ile görüştü Yeltsin'in istifasına yol açan konuşma Dış Haberier Servisi Amerikan "Tune" Dergisi, SosTetler Birliği'nin "olay adamı" radikal reformcu Boris Yeltsin'le bir görüşme yaptı. 26 martta yapılacak Halk Temsilcileri Meclisi seçitnlerine Moskova'dan aday olarak kaulan Yeltsin'le yapılan görüşmenin geniş bir özeti şöyle: Moskova bölgesinin adayı olarak seçim kampan>asını büyuk bir coşku ile yürütuyorsunuz. Seçimi kazanmak sizin için neden bu denli önemli? YELTSİN Adayhğım ülke çapında birkaç yuz orgüt tarafından desteklendi. Moskova uikenin en önemli bolgesidir; bu bölgeden seçilen kişi sorunlann uzerine daha rahat gidebilir. Üstelik 1987 yılında Politbüroi dan ayrılmamla sonuçlanan dramatik olaylarda, Moskovalıların desteğini >itirdiğim öne sürülmüştü. Seçimlerde gerçeğin ne olduğu anlasüacak. Bu sizin için o kadar önemli mi? YELTSlN Niye olmasın ki sokakta saldınya uğrar da ceketinizi kaptınrsanız, ceketinizi alan haydudun saptanması ve yakalanması sizin için önemlidir. Si)<asal liderler neden sizin aleyhinizde? YELTStN "Aleyhinde" sözcüğünü kullanmak doğru değil. Perestroykaya, ülkenin dış politikasına tanı destek veriyorum. Ama siyasal laktikler konusunda kendi gonişlerim var. Bu görüşler de siyasal liderliğin görüşlerinden biraz farklı. Bu nedenle ilişkilerimizde hafıf bir gerginlik var. SSCB'nin devlet başkanı halk larafından doğrudan seçilmeii mi? YELTSİN Bana kalırsa öyle seçilmeli. Seçimlere herkes katılabilmeli. Çeşitli adaylar arasında doğrudan ve gizli oyla seçim yapılmalı. Komünist Partisi'nin Moskova şefi iken, reforralannızı balUlamak isle\en bir "mafya"dan aöz etmtştiniz. Nasıl çalışıyordu bu mafya? YELTStN Siz Amerikalılar bundan sonraki aşamadan yeni mafyanın vöntemlerini bizden iyi bir sonuç... Böyle yeniden yapüaııbilirsiniz. Bizim mafyamız sizin ma zinciri oluşur. ki kadar deneyimli değildir. Tabii, bu zincirin ilk halkalanndan biri siyasal sistemdir. Bu halGöriiş ayrılığı kadan başlayarak hayat standar Gorbaçov'la aranızda hangi dını yukseltmeye cahşmalı ve kaypolitikalar konusunda göriiş ayn naklan bu alanda yoğunlaştırmalıyız; bu başka alanlarda yatırımlığı var? YELTSİ.N Ehş politika konu ları ve destekleri azakmak anlasunda hiçbir anlaşmazlığımız yok. mına gelse bile. Piskolojik açıdan Ama iç politikada bazı görüş ay perestroyka sayesinde yaşamımız biraz daha iyileşti. nlıklanmız var. 'Genel Sekreter'in gerçekleşmedP çevresi dalkavuk9 YELTSİN Bu çok kapsamlı bir soru. Muhtemelen 1917'de kullandığjmız sloganlan uygulayamamış olmamızdan dolayı. Bu sloganlar şunlardı: 'Yetki Sovyeller'e", "Toprak köylülere". "Fabrikalar işçilere" ve "Açlara ekmek." Ama otoriter lideriik ve demokrasinin yokluğu kitlelerin hevesini kırdı, insanları kuşkulu ve olumsuz yaptı. Aynca kişileri putlaştırma olgusunun olumsuz etkiinsan ve kaynak israf ettik. Aynca kontrollü ve eşit ücretler yüzunden işçilerin ve yöneticilerin işlerine ilgisi azaldı. Örneğin bir kişi, bir günlük değil, beş günlük işi basardı diyelim. ^imdi bu kişinin ucretini 5 kat arttırmak gereklidir. Oysa, bizim ülkemizde eğilim, sözgelişi 3 kat arttırmak yolundadır. Politbüro'da sizin önde gelen düşmaniannızdan biri İgor Ligaçev. Size göre Ligaçev neyi temsil ediyor? YELTSİN Burada bir duze'.tme yapmak istiyorum. Ligaçev düşmanım değil, muhalifîmdir. Ne fark eder? YELTSİN Kişi duşmanı ile düello eder. Ya da örneğin askeri güç kullanır. Ama Ligaçev benim sadece muhalifimdir. Görüşlerimiz değişik. Bana göre Ligaçev, daha muhafazakâr görüşün temsilcisi. Bu olgu da perestroykanın uygulanmasını zorlaştınyor. Ligaçev'in arkasında bazı güçler var. Bunlan İvanov ya da Petrov diye teşhis ettnek mümkün değil. Ama bazı güçler var. Bunlar Gorbaçov'a karşı ciddi bir muhalefet oluşturacak güçte değil. Ama perestroykayı yavaşlatıyorlar. Ligaçev perestroykayı nasıl yavaşlattı? MOSKOVA (AA) Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin, 21 Ekim 1987'deki kapalı oturumunda yaptığı konuşmadan sonra Moskova parti örgütü liderliğinden alınan Boris Yeltsin'in buradaki konuşmasının metni yayımlandı. Yeltsin'in, konuşmasında Sovyet lideri Mihail Gorbaçov'un "Dayamlmaz derecede bir dalkavukluk ile karşı karşıya bulunduğunu" söylediği açıklandı. Komünist Partisi'nin aylık yayîD organında çıkan konuşmasmda Yeltsin, "Gorbaçov'un, reform programlanna başladığından beri Sov>et halkının du^unce ve du>gulannın bir dalga gibi inip çıkdğım" belirtti. Yeltsin şöyle konuştu: "Reformların hazırlanması için 2 >ıl çalışıldı ve bu reformlar halka mal olmadı. Halk bir şeye kavuşama>ınca kaygılanmaya başladı. Genel Sekreter'in etrafındaki dalkavuk Politbüro üyelerinin savısı arttı. Ben bunun dayamlmaz bir sey olduğunu düşünüyorum." Derginin haberine göre, daha sonra İgor Ligaçev söz aldı ve Yeltsin'in konuşmasını, "tamamıyla asılsız bir iftira" diye niteledi. Ligaçev 'den sonra diğer merkez komitesi üyelerinin tek tek kürsüye gelerek konuştuklan ve hepsinin Yeltsin'e çattıklan, belirtildi. Merkez komitesi üyelerinin konuşmasından sonra Yeltsin'in yeniden söz aldığı ve "yanlış anlaşıldığım" ifade ettiği, ancak Gorbaçov'un çevresinde dalkavuklar bulunduğu yolundaki iddialannı yinelediği belirtildi. Dergi Mihail Gorbaçov'un "Moskova'nın sizin çevrenizde dönmesi yetmiyor mu? Merkez komitesinin de mi vaktini size vermesi gerekiyor? Öyle bir yüksek kendine hayranlık noktasına ulaştınız da, kendinizi ve hırsınızı partinin ve işlerimizin önıine koyuyorsunuz" şeklindeki sözlerine yer verdi. Yeltsin'in ise daha sonra ettiği sözlerden üzuntü duyduğunu belirttiği bildirildi. Yunan vizesinde yumuşama yok ANKARA (ANKA) Yunanistan'm, Türk vatandaşlarına uyguladığı vize konusunda, "işadamlannın temaslarım veya turistik gezileri kolaylaştırmak" amacıyla herhangi bir yumuşatmaya gitmesinin söz konusu olmadığı bildirildi. Yunanistan Ulusal Ekonomi Bakanı Birinci Yardımcısı Yannos Papantoniu, Birinci Balkan Ekonomi Konferansı için geldiği Ankara'da ANKA 'mn sorularım yanıtlarken, Türklere vize uygv'imasmm AT ülketerinin genel tavrı olduğunu belirtti. BORİS YELTSIN^DEN DEĞERLENDİRMELER Sovyet ekonomişinin sıkıntıları belki de 1917'de atılan "İktidar Sovyetler'e", "Toprak köylüye, fabrika işçiye", "Açlara ekmek" gibi sloganların gerçekleşmemesinde yatıyor. Moskova'dan 1 nolu temsilci olarak Halk Meclisi'ne girmenin bir ağırlığı var. Böyle bir pozisyonda görüşler daha rahatlıkla savunulabilir. Bizim sistem içinde neredeyse "pazar" sözcüğünü bile kullanamaz olduk. Bir pazar kapitalist de olabilir sosyalist de, ama yine pazardır. Bu nedenle çok zaman, kaynak ve insan harcadık. tkreüerin düşük tutulması sistemi, işçiyi de yöneticiyi de çalışmaya karşı ilgisiz hale getirdi. Bir işçi bir günde 5 günlük iş çıkarırsa bizde ona 5 katı ödenmez, en çok üç günlük ödenip bu kadarı yeter" denir. Resmi goruşe göre perestroyka (Yeniden yapılanma) her şeyi kapsamalı; her yönde geliştirilmeli. Ama bana göre bu amacı gerçekleştirmek için yeterli kaynağımız ve seçeneğimiz yok. Yeterince olgun değilız. Toplumun demokratikleştirilmesi konusunda psikolojik yeniden yapılanma doneminden geçmedik. Bu nedenle aşamalı olarak ilerlemeliyiz. Bir u^amadan bir sonuç alınır; Ama 3.5 yıldır aynı zamanda her yöne doğru ilerlemeye çalıştığımızdan, hayat standardının yükselmesi konusunda bir gelişme kaydedemedik. Belki durum daha da kötüleşti? YELTSİN Bazı bolgelerde belki. Ekonomik çıkmaz Sovyet ekonomisi neden böyle bir çıkmaza saplandı? YELTSİN Dolayh yollardan. Ben bir oneri getirirsem, o karşı oneri getirirdi. Sosyal adalet konusunda, Ligaçev'e göre hiçbir sorun yok. Ama bana göre var ve bu olgu toplumun moral dokusunu lerini dc unutmamak gerekir. Bu surekli gerginlik içinde tutuyor. anlattıklarım sorunun sadece bir Bu gerginliği kaldırın, perestroyyanı. Madalyonun diğer yanı ise ka gelişmeye başlayacaktır. şu: Çok parti sistemi konusunSizin piyasa ve rekabet sistemi da ne düşünüyorsunuz? nizi o denli eleştirdik ki ülkemizde ekonomik tartışmalarda piya YELTSİN Bu zor bir soru. Hesa sozcuğunu kullanmaz olduk. nüz tum kapılardan kilitleri kalPiyasa kapitalist olabilir ya da dırmadık. Benım görüşüme göre sosyalist olabilir. Ama her zaman bu konu tartışmaya açılmahdır. Bu, ilk adım olacaktır. Bugiın hapiyasadır. zır değiliz. Yani bugun hemen yaSonuç olarak bu kadar zaman, rın karar vermek için hazır değiliz. DİYANET İŞLERİ BAŞKANI PROF. DR. MUSTAFA SAİT YAZICIOĞLU ŞEYTANCA AYETLER KİTABININ YAZARI SALMAN RÜŞDÜ