Catalog

CUMHURİYET/16 M.Ç.'ye okııl yasağı İZMtR (Cumhuriyet Ege Bürosu) İzmir DGM'de "düşünce suçlusu" olarak 15 yıla kadar ağır hapis cezası istemiyle yargılanan 15 yaşındaki M. Ç.'ye ceza, yargıdan önce Milli Eğitim Bakanlığı'nca verıldi. Bakanlık karanna göre M. Ç.'nin İzmir kent merkezinde okuma olanağı elinden alındı. Karar, M. Ç!nin okuduğu Eşrefpaşa Lisesi'ne 5 ekim günü gönderildi. M. Ç. hakkında, okuldan kovulma anlamına gelen İzmir kent merkezinde hiçbir okula girmemesi karan büyük tepkilere neden oldu. İzmir Barosu Başkanı Avukat Sabri Kurt, "Ailesi burada yerieşmiş ve iş kurmuş bir ogrencinin bu ilde okumasının men edilmesi eğitim ve öğrenira ozgürlıiğüne aykındır. Onun hakkını kısıtlayan ve yok eden bir durumdur" dedi. 8 EKÎM 1989 Grev tuzugü Danıştay'a Cher yine kamera karşısında Ay çarpması (Moonstruck) adlı filmiyle geçen en iyi kadın oyuncu Oscarı kazanan ünlü pop şarkıcısı Cher yeniden kamera karşısına geçmeye hazırlanıyor. Dentzkızları (Mermaids) adlı filmin yönetmeni Frank Oz bu projeyi 20 mityon dolar bütçeyle gerçektestjrmeyi hedefliyor. (Fotoğraf: AP) Vergi memuriannın gösterisi larına zam isteyen vergi memurları ilginç bir gösten düzenlediler. 1789 Fransasının devrimci giysilerini giyen vergi memıjrlan Başbakan Michel Rocard'ın maskesi ile Maliye Bakanlığı'nın önünde toplandılar. Eilerınde ise, "Ya pazarlık, ya devrim", "1789'da ekmekti, 1989da ıse buğday" yazılı pankartlar taşıdılar. (Fotoğraf: AP) Fonda'nın kızı ne Fonda'nın 21 yaşındaki kıa vanessa Vadim (solda) önceki gün New York'ta tutuklandı. Polis Vadim'in uyuşturucu satın almak isterken yakalandığını beürtiyor ve kendisini ahlaka aykırı davranmakla suçluyor. (Fotoğraf: AP) ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) SHP Genel Sekreter Yardımcısı Cevdet Selvi, geçen gunlerde yürürlüğe giren "grev ve lokavtlarda miilki idare amirlerince alınacak önlemlere ilişkin" tüzüğun, "hiçbir çağdaş ülkede uygulamasının olınadığım" belirterek iptali için D a n ı ş t a y ' a başvuracaklarını açıkladı. Selvi, dün duzenlediği basın toplantısında, yeni tüzüğün yasal greve çıkan işçilere karşı, emniyet müdurleri, jandarma alay komutanlan, bölük komutanları, sağlık müdürlerini önceden hazırladığını belirterek, "Hazırlanacak plan miilki amirler tarafından en yakın askeri kuvvet komutanına bildirilecek denilmektedir. Bu düzenlemeler adeta sıkıyönetim ilanını andırmaktadır" diye konuştu. Genelkurmay Bildirisi... Genelkurmay'ın bu açıklaması bile, kentanık ofduk. Genelkurmay Başkanlığı Genel di başına, Türkiye'de demokratik rejimin bir Sekreterliği'nden yapılan ve bir kurmay al türlü yerii yerine oturamadığının açık bir işabayın imzasını taşıyan dört beş satııirk açık retidir. lamada şöyle deniliyordu: Konunun öbür boyutuna gelince... "Son zamanlarda bazı basın organlannda Yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimi hiç cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili olarak Türk kuşkusuz TBMM'nin çatısı altında ve demokSilahlı Kuvvetleri ve darbe konusunda çeşitli ratik kurallar çerçevesinde çözülecektir. Çöhaber ve yorumlar yer almaktadır. züm ne olursa olsun, meşruiyeti, yani yasalTürk Silahlı Kuvvetleri anayasamızda esas lığı tartışma konusu olmayacaktır. lan belirienen partamenter demokrasiye içten Ancak seçimin meşru olmasıyla, 21.8'lik inanmaktadır. cumhurbaşkanı gerçeği de birbirinden özenBu konuda gerekli açıklama daha önce de le ayrılmalıdır. 21.8'lik desteğe sahip ANAP Genelkurmay Başkanlığı'nca Mart 1989'da Grubu'nun kendi başına Çankaya'nın yeni yapılmıştır. Türk Silahlı Kuvvetleri bu gibi söy sahıbini Özal'ı ya da bir başkasını seçereklentilerin daima dışındadır. Bundan kimsenin belirlemesi, Türkiye'yi siyasal bir bunalıma şüphesi olmamalıdır." itecektir. Çünkü böyle bir cumhurbaşkanı, siSilahlı Kuvvetlerimizin "parlamenter de yasal açıdan halkın çoğunluğunu temsil etmokrasiye içten inancı"n\ vurgulaması kuş meyecekiir. kusuz olumlu bir davranıştır. Sayın Özal, baştan beri, böylesine duyarAma bir demokraside bunun aksi düşünü lı bir konuda uzlaşma önerilerini elinin terlebilir mi? siyle itmişlir. OysaTBMM'nde bulunan parHerhalde hayır. tiler demokratik bir platformda birleşebilseÇünkü aksini düşunmek suçtur! Ceza ya lerdi, hem siyasal tansiyon düşecek, hem de salarında silahlı kuvvetlerin politikayla uğraş kurmay albay imzalı demokrasiye bağlılık bilmalarını yasaklayan, ağır yaptırımlı hüküm dirilerine gerek kalmayacaktı. ler vardır. (Baştarafi 1. Sayfada) HABERLERIN DEVAMI CUNEYT ARCAYUREK yazıyor ANAP milletvekillerini kıskıvrak bağlıyor, geriye dönüş yollarını kapıyordu. Benzetme doğruydu. Ne var ki, Tarık bin Ziyad gibi zafere değil, kör kör parmağın gözüne siyasal yeni bunalımlara doğru koşuyordu. Ana muhalefet, anayasa bunalımının başlayacağından söz ediyor; Özal'ı Çankaya'dan indirmenin yollarını anyor. Bir süre önce DYP bir yasa hazırladı. Cumhurbaşkanını halkın seçmesini isterken geçici bir madde koydu. Yeni seçim yöntemi kabul edildiği gün, "daha önce seçilen kişinin görevi" sona erecekti. Bütün uyanlara karşın Başbakan'ın aklı bir karış havada. Özal'da sağduyuyu harekete geçiremediğini gören SHP de anayasal yoldan "indirme metotlarını" saptamaya başladı. İki muhalefet partisi, ana ilkede birleşiyor. Özal'ı anayasal yoldan onursuzca indirmenin yöntemini araştırıyor. SHP merkezi dün, üyesi olan anayasa hukukçularına gereken hazırlığa başlamaları talimatını verdi. Özal, çıktığı Köşkten yine anayasa yoluyla indırilecekti. Kamu hukukunda "müktesep hak" kavramı olmadığını göz önüne alan SHP, anayasada yapılacak değişiklik ile "statü hukukunda" da gerekli yeni düzenlemeler geti(Baştarafi I. Sayfada) GOZLEM UGUR MUMCU (Baştarafi 1. Sayfada) ANKARA |AA) DYP Genel Başkanı Süteyman Demirel, Genelkurmay Başkanlığı Genel Sekreterliği'nin yaptığı apklamanın "malumu ilan" olduğutiu söyledi. uyuyamıyormuş" ve "sabahlara kadar yatağında" dönüyormuş. Demirel, konuya ilişkin göriişUykumdan hiçbir şikâyetim yok. Üstelik, bazı geceler, Vuralhan ile ilgili yeni bilgi ve belgeleri okuduktan sonra keyiflenip lerini açıklarken, şunlan söyledi: "Belki bu yapılan neşriyattan mışıl mışıl uyuyorum. Bir de bakmışım sabar. olmuş. rahatsız olmuşlardır. Malumu Vuralhan basın toplantısında soruyor: Ankara'nın hangi kafeteryasında, hangi lokantasında göilandır. Belli olan bir şeyi ilan cdiyoriar. Başka tiiriii olabiiecerüyorsunuz? llle de eski bakan gibi kafeteryaiarda ve lokantalarda mı do ğine dair benim bir şuphem yoklaşmak gerekir? Vuralhan hangi lokantayı ya da kafeteryayt uy tn zaten. Belli olan bir şeyi ilan ediyoriar. Yapılan neşriyattan gun görüyorsa, belgelerle geleyim, tartışalım. belki ahnganlık duymuşlardır." Ben, Meclis lokantasını tercih ederim. ANAP Genel Başkan YardımKapı sayısında... Uyku duzeninde yanılan hafıyeler, bu ko cısı Cumhur Ejsümer ise, Genelnuda da sayın eski bakana yanlış bilgiler vermişler. Vuralhan'a kurmay'ın açtklamasının darbe bu beceriksiz hafiyelerini bir an önce değiştirmesini salık veri kehaneünde bulunanlara cevap rim; komik oluyorlar. olduğunu belirtti. Vuralhan, benim geçen gün yazdığım soyağacımdan söz edip Ersümer, "Genelkurmaj'ın Ankara'da Bahçelievler'de babamdan kalan bir evi Maliye Ba açıkJaması bu söylentileri yayankanlığı'na "o günün rayicinin üç misli üzerinde fiyatla" sattığımı lara, darbe kehanetinde buluda ileri sürüyor. nanlara gerekli cevapbr" diye Ben, üzerime kayıtlı bir tek çakıl taşını bile Maliye Bakanlı konuştu. ğı'na satmış değilim. RP Genel Başkanı Necmettin Babamdan miras kalan bu evler, kat karşılığı müteahhide ve Erbakan ise, Genelkurmay Başrilmiş ve iki parsel üzerinde on sekiz daireden oluşan iki apart kanlığı Genel Sekreterliği'nin man yapılmıştı. inşaat sırasında ben payımı müteahhide sat yaptjğı açıklamayla ilgili olarak, mış, bu iki parsel üzerindeki mülkiyet ilişkim bövlece son bul "Gerçegin bir teyidi olduğuna muştu. inandıkiarı "nı belirtirken, MÇP Bu on sekiz dairenin beşi, annem ve üç kardeşin, on üçü Genel Başkan Yardımcısı Şevket de üçüncü kişiler üzerinde kayıtlıydı. Bu iki apartman, 1983 yı Bülent Yahnici de açıklamanın lının sonunda tapudaki malikleri tarafından 130 milyon TL. kar "olımst icap eden bir hali anlattığım" söyledi. şılığı Maliye Bakanlığı'na satılmıştı. Erbakan, konuyla ilgili yazıh Ekspertiz raporunu da bakanlık hazırlatmışt. Devlet, ANAP'ın elindedir. Bütün dosyalar da Maliye Bakan açıklamasında, Geneikurmay lığı'ndadır. Buyursunlar açsınlar bu dosyayı, araştırsınlar, so Başkanhğı'ndan yapılan açıklamayı memnuniyetle karşıladık•"uştursunlar. Eski bakanın ağzından çıkanları herhalde kulakları duymu lannı belirtti. Başka? "Kırk kapı arkasında" saklanıyormuşum. Bilgi vereyim, apartımanın bir giriş kapısı var, bir de daire kapısı. Demek ki, kapı sayısı iki. Kapı sayısına tam 38 ek var. Vuralhan'ın aritmetiği, öyle anlaşılıyor ki, pek zayıf. Bu olayı ortaya attığımız günlerden beri bu değerli arkadaşımızı ANAP grubunda, ANAP Yenimahalle örgütünde, nerede isterse orada, tartışmaya çağırıyorum; gelmıyor. Hem gelmiyor hem de benim saklandığımı söytüyor. Vuralhan'a gelen bilgilere göre Uğur Mumcu "rahat Demirel: Malumu flandır Genelkurmay açıklaması ren bir taslak hazırlayacaktı. Bir milletvekili beş yıl için seçiliyor. Fakat Meclis, seçim süresini dört ya da uç yıla inderecek olsa, beş yıl için seçilenin süresi bitiyor. Yetkili organ Meclis, geçmişi hesaba katmadan geleceği yeniden düzenleyebıliyor. SHP, kapsamı geniş anayasa değişikliğine başlarken ilk başta halk iradesiyle zıtlaşarak Çankaya'ya çıkan Özal'ı "sade vatandaşlığa döndürecek" ilketeri saptayacak. Cumhurbaşkanının yetkileriyle görev süresini içeren maddelere yeni bakış açıları getirmeye yöneliyor. Örneğin 82 Anayasası'yla YÖK gibi, TRT gibi kurumlara el atabilen yetkileri kaldırmayı hedef alıyor. Anayasa hazırlıklarında temel hak ve özgürlükler, üniversıte, sendikalarla ilgili maddeler yeniden "ınşa" edilecek, örneğin basın özgüriüğü maddesi yeniden yazılacak. Temel sorunların yanı sıra Özal'ın cumhurbaşkanlığının sona erdirilmesi nasıl sağlanacak? SHP, yetkileri kısıtlarken, cumhurbaşkanlarının görev süresini azaltacak. Yedi yıllık süreyi örneğin dört yıla indirecek. Bir olasılık, beş yılla kısıtlayacak. Parlamentonun beş yıl yerine dört yılda bir yenilenmesi kabul edilirse cumhurbaşkanlığı süresi dört yıla indirilecek. Cumhurbaşkanı seçimiyle ilgili Anayasa değişecek yor. Basın toplantısında söylediği sözlerin hesabını sormak için avukatım Emin Değer, bu hafta içinde dava açacak. Vuralhan'ın adliye koridorlarına şimdiden alışmasında yarar vardır Duruşmalara kendisini de beklerim. Ben, belge okuyorum, Vuralhan da canıma okuyacakmış; Allah Allah! Ne yapsam? Bir zırhlı yelek mi alsam? Ben, yazdığım her satın tek tek kanıtlıyorum. Çürük çelik yelekleri... Titaşlan... Schucalan... Baykuş otellerini, bozuk zırhlı araçları. Evet, hepsini hepsini. Beni bir yana bıraksın, İbrahim Düzyol, benim arkadaşım ve yandaşım değil. Düzyol, Başbakanlık Danışmanı. Düzyol, hazırtadığı raporda Vuralhan'ı birçok noktada sorumlu buldu. Daha sonra, Dışişjeri Bakanlığı'nda Büyükelçi Erol Celasun, Büyükelçi Tevfik Ünaydın ve Büyükelçi Mehmet Güney de Vuralhan ve arkadaşlarını sorumlu buldular. Bu üç sayın büyükelçiyle hiç tanışmıyorum. Bundan sonra ister istemez, ceza soruşturması başladı. Büyükeiçiler, Nejat Aydın, Nejat Taylan ve Metin Sirmen'den oluşan komisyonun da Vuralhan'ı sorumlu buldukları ileri surulüyor. Benim bu üç sayın büyükelçiyle de bir tanışıklığım yok. Çae ğırdılar, ifademi aldılar, elimdeki belgeleri istediler, verdim. Belgeler ilginç. Hem de çok ilginç. Bu belgelerden mahkemede okunan Düzyol Raporu'nun 54. sayfasının 5.35 ara başlıklı maddesini okuyalım: Içişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdüriüğü'nün koruma muhanna da dağıtılan zırhlı yeleklerin güvenilirliği hususu, resmiyete intikal etmiş, ciddi kuşkular vardır. Hatta tamsilciliklerimizde bulunan zırhlı yeleklerin yeniden tetkik edilmesini ve evsafa uygun olmayanlann hizmetten kaldırılmasını istemiştir. Chşişleri Bakanlığı, Içişleri Bakanlığı'nın kuşkulannı gidemcek herhangi bir cevap vermemiştir... Vuralhan bir de benim için "söyledikleriniispatedemezse canına okurum" diyor. Vuralhan yurtdışındaki temsilcilerimizi ve poiislerimizi PKK örgütüne karşı böyle mi korumayı düşünmüştür? Vuralhan'a PKK konusunda gazetemizde çıkan ve bu terör örgütünün bağlantılarını kanıtlayan yayınlara goz atmasını salık veririz. Bütün yayınlarımız, belgelere ve kanıtlara dayanmaktadır. Eski bakan, belli ki çok sinirlenmiş. Daha dursun, işin henüz başındayız; kendisini ileride ne sürprizler beklivor, ne sürprizler!.. mediğini yineledi ve "Halk Özal'ı (Baftarafı I. Sayfada) ki derneklerin görüşlerini soykye cumhurbaşkanliğına layık görmecekleri zaman 'Siyaset yapıyor diğini 26 Mart seçimlerinde gössunuz" diye suçlanmalan, da terdi. 26 Mart seçimlcrini kazanha bütün demokratik haklar; saydı, Özal'ın cumhurbaşkanlığı bunlann hepsinin güvence altına adaylığına itirazım olmazdı. Ama alınması için, 'Anayasayı şimdi cumhurbaşkanı uzlaşmayla değiştireceğiz' diyoruz. Şimdi seçilmeli diyoruz" dedi. İnönü'ye konuşmasından soncumhurbaşkanlığında halkın islemediği bir insanın belirmesiyle, ra "Türk demokrasisinin gelişmesi anayusanın bir an önce degiştiril ve büyümesi" için gösterdiği çamesi gerektiği, her gün, herkese, balardan dolayı bir plaket \erildi. her tele>iz>ona açıkça söylenecektir." Anayasa konusunun uzun mücadele gerektirdiğini bildiren İnönü, TBMM'de uzlaşmayla bu sorunun kolay çözülmesini istediklerini kaydederek, "Ama gidiş o gidiş değildir" diye konuştu. Inönü, basındaki tekelleşmeyi kaygıyla izlediklerini, sosyal demokrat bir parti olarak tekelleşKültürServisi Canlandırdığı menin her çeşidinekarşı oldukla başarılı ve kişilikli kadın tipleriy le rını söyledi. İnönü, basındaki te tanınan ünlü Amerikalı kadın kelleşmeyi, serbest düşünceyi en oyuncu Bette Davis önceki gün Pagelleyici bir olay olarak gördük ris'te 81 yaşında öldü. Sanatçınm lerinden özellikle karşı çıktıkları avukatı yaptığı acıklamada, Danı bildirdi ve bu konuda önleyici vis'in bir süreden beri Paris Amebir yasa tasarısı hazırladıklannı rikan Hastanesi'nde yatmakta olduğunu ve6ekim cumagünü öldusöyledi. İnönü dün ayrıca Türk Lioness ğünü belirtti. Yönetim Çevresi'nce Etap Mar"Star'' mitosuyla gerçek oyunmare Oteli'nde düzenlenen toplan culuğu birleştiren sayılı yeteneklertıda bir konuşma yaparak "Türki den biri olan Bette Davis, "Tehliye'de Demokrasi ve Demokrasiler keli Kadın" ile 1935'te, "Jraebel" de Kadının Rolü" konusundaki ilede 1938'deiki kez Oscar odulü görüşlerini açıkladı. İnönü Özal'ın kazanmıştı. Davis, 1908'deMascumhurbaşkanlığını halkın iste sachusetts Eyaleti'nin Lovvell kentindedoğdu.Oyunculuğaçokgenç yaşta tiyatroda başladı. 1931'de "Bad Sister" (Kötu Kızkardeş) ile sinemaya başarısız bir başlangıç yaptı. Ancak yedinci filmi olan meni "Uçurtmayı Vurmasınlar", "The Man Who Played G o d " ile BÜLENT ECEVİT "Arkadaşım Şeytan" ve "Ölü Bir tanınmaya başladı. İkinci dereceANTALYA 26. Antalya Al Deniz"le Erdşd Kahraraan, en iyi de polisive filmlerde ilginç kadın tın Portakal Film Yarışması so film miiziği "Ölü Bir Deniz"le Se tiplemeleri çiziyor, güzellikle çirkinlik arasında gidip gelen yüz hatnuçlan açıkiandı. Tunç Başaran' lim Atakan. ın yönetmenliğini yaptığı "UçurtEn iyi erkek oyuncu "Üçüncü ları "Of Human Bondage" (İnsanmayı Vuhnasınlar" filmi, "en ryi Göz" filmindeki rolüyle Tank lık Suçu) gibi uyarlamalarda ayrıkbirinci film" olurken, ayrıca "en Akan, en iyi kadın oyuncu da sı tipleri başarıyla canlandırmasıiyi senaryo", "en iyi göriintü yö "Uçurtmayı Vurmasınlar"daki naolanak tanıyordu. Giderek "Jezebel" filmindeki Güneyli dilber netmeni", "en iyi kadın oyuncu" rolüyle Nur Sörer. ve "jiiri özel ödülü" olarak topEn iyi yardımcı kadın oyuncu rolundeve"KaranlıkZafer", "Ihlam 5 ödül kazandı. "Film Bitti"deki rolüyle Meral tiyar Kız" filmlerindeki rollerinde Oğuz, en iyi yardımcı erkek oyun bağımsız, olaylara tek başına kar12 filmin yarıştığı 26. Altın cu "Sis"teki rolüyle Menderes Sa şı koyabilen kadın görünumünü Portakal Film Festivali'nin 11 ki mancılar. yerleştirdi. "Küçük Tilkiler", şilik buyük jürisi dün sabah son En iyi stüdyo "Film Bitti" ile "Aşk Yolcuları"ndaki rolleri bu filmi de izledikten sonra toplangörunümun yavaş yavaş, yıkıcı, dı ve yaklaşık 3 saat sonra kara Şafak Film Stüdyosu, en iyi kur bazen nörotik, bazen de dilinden gu "Film Bitti" ve "Üçüncü nnı verdi. Dedeman Oteli'nde Bealayı hiç eksik etmeyen bir kadın lediye Başkanı Hasan Subaşı ve Göz"le tsmail Kalkan. Büyük jüri, aynca "Uçurtma görünumune dön üşmesi ne yol açJüri Başkanı Hürrem Erman'ın tı. "Perde Açılıyor" filmiylesanatbirlikte bir basın toplantısı düzen yı Vurmasınlar" filminin çocuk sal zirvesine ulaşan bu eğilim, Bette oyuncusu Ozan Bilen'e de "jiiri leyerek açıkladıklan filn. yanşmaDavis'in yaşlılık yıllarında korku özel ödülü" verdi. sı sonuçları şöyle: filmlerinin aranılan oyuncusu olGeçen günlerde ölen yönetmen me En iyi birinci film Tunç Basa Ertem Eğilmez'e "Türk sinema masına yol açıı. Bunlann arasında en başarıl ısı olan' 'Bebek Jane'e Ne ran'ın "Uçurtmayı Vurmasın sına bulunmuş olduğu büyük katOldu?" acımasız bir Hollywood lar", en iyi ikinci film Zulfü Li kılardan " ve oyuncu Eşref Koleleştirisi olma niteliğıni de taşıyorvaneli'nin " S i s " ve en iyi üçüncü çak'a da "sinemamıza uzun yıldu. fOm Halit Refiğ'in "Hanım." En lar oyuncu olarak bulunduğu katiyi yönetmen " H a n ı m " filmiyle kılardan" dolayı "büyük jüri özd Iri, kibirli mavigözleri veelinden Halit Refig, en iyi göriintü yönet ödüUeri" verilmesi kararlaştınldı. eksik etmediği sigarası ile Hollywood'un efsanelerinden biri olan FRANSIZ KÜLTÜR MERKEZİ'NDE DİL Bette Davis dört kez evlenmiş, bir süre Sinema Sanat ve Bilim AkadeVE TİCARİ FRANSIZCA KURSLARI misi başkanlığı yapmış, ve yaşaBirinci dönem kayıtlan: 914 Ekim 89 möyküsünü iki ayrı kitapta toplaHer gün saat 10.0019.00 arası mıştı. 1979 yılında bir annekızın Kurs başlangıç tarihi: 16 Ekim 89 oyküsunü anlatan TV filmiyle Fransa Başkonsolosluğulstiklal Cad. 8 Taksim Emmy Ödülu'nu dealan Bette DaTel: 144 44 95 149 48 95 vis'in80'iaşkın filmi var. Bette Davis 81 yaşında kansere yenildi Uçurtmayı Vurmasınlar'a 5 Altın Portakal bugünkü kurallar değişince işte (Baştarafi 1. Sayfada) olduğunu ve suyun kanşması soo zaman Özal'ın "Köşk'teki işi bi rede 2.2 miligram. 20 metrede 2.2 nucu olüm nedeninin oksijen aztecek." Yeni hükümlerle yeniden mıligram. I41 olduğunu ortaya koymaktacumhurbaşkanı seçimine gidile • Kartal Nizam Plajı önü: 05dır" dedi. cek. Tabiı bu hazıriıklar erken se metrede 3.7 miligram, 5 metrede Aym şekilde yapılan son 5 yılçimin yapılacağı, yeni gelen 3.2 miligram, 10 metrede 3.7 mi daki ölçümlerde, Marmara suMeclısteki aritmetiğin tümüyle ligram, 15, metrede 2.4 miligram, yundaki oksijen azalması belirgin değişeceği varsayımına dayanı 20 metrede 2 miligram. bir şekilde ortaya konuyor. BMM yor. • Bostancı Feneri açığı: 05 met çevre bölümü uzmanlarınm raOysa. cumhurbaşkanliğına ha rede 3.6 miligram, 5 metrede 3.2 porda grafıklerle gösterdikleri litzırlanırken Özal'ın, 1992'ye ka miligram, 10 metrede 3 miligram, redeki oksijen miktannda son bir dar erken seçime niyeti olmadı 15 metrede 2.2 miligram, 20 met yıldaki değişiklik şöyle: ğı açık seçık ortada. Bu olasılık rede 2 miligram. Raporla ilgili olarak MBB çevre • Temmuz 1988: 5 metre derinlikanımsatıldığında Deniz Baykal, sorumlusu Levent Artiiz " Bu te 6.7 mg. Ekim 1988: 5 metre de"Kim hangi hesabı yaparsa yapsın, Özal'dan sonra ANAP'ın kar önemli bir sinyaldir. Bu bölgede rinlikte 2.7 mg. gaşaya düşeceğinden kuşku" tüm su kıitlesinde çözulmüş oksi • Temmuz 1989: 25 metre derinduymadığını söylüyor. Doğacak jen içeriğinin balıklann yaşama likte 6.3 mg, Ekim 1989: 25 metyeni koşullarda erken seçimden sına elvermeyecek düzeye diişmüş re derinlikte 2.5 mg. kimsenin kaçamayacağını vurguluyor. "Özal'dan kurtularak" ANAP'ı yeniden eski ANAP yapmaya heveslenenlerin pembe düşlerine (Baştarafi 2. Sayfada) karşın, gözetilen gelişmeler, parti Bugün fırtına dindi. içindeki oluşmalar, Baykal'ın erPencereden baktım. İğde ağacı bir cenaze töreninde sevdiken seçim varsayımını güçlendiğini gömen insan gibi durulmuş, sakinleşmişti. riyor. Erken seçimle Meclis'le Beni görünce dedi ki: hangi dengeler kurulur, orası el Dün kıyametten yansıyan bir gün yaşadık; ama bu Tann'bette bugünden kestirilemiyor. nın işi değil; insan marifeti. Eğer akiınızı başınıza toplamazsaFakat SHP, anayasa değişikliğinız hem bizi hem kendinizi yok edeceksiniz. ni sağlayacak yeterli çoğunlukla iktidara geleceğinı ön plana alıyor. 300 milletvekilli çoğunluk sağlanamaz, SHP daha az sayıda bir grup oluşturursa, o zaman, Özal'ı Çankaya'dan indirme amacında buluştukları partilerle, OKTflYAKBAL örneğin DYP ile anayasa değişik(Baştarafi 2. Sayfada) liğine gideceklerini duyuruyoriar. bakın neymiş? Haldun Taner'e bunu şöyle anlatıyor: 300 milletvekiliyle çoğunluğu "Andreyev aç kalmış, intihar etmeye karar vermiş. Odasına yakalayamayan SHP'nin Özal'a gelmiş, bakmış bir pantolonu daha var. Satılabilecek bir pankarşı girişimini gerçekleştirmek tolonu olan intihar eder mi?' demiş, vazgeçmiş." için OYP ile "ilke koalisyonu" Muhsin Ertuğrul'un anıları yıllardır bekleniyordu. 670 sayfayapmasına engel olacak bir solık koskoca bir kitap. Dopdolu bir yaşamın öyküsü. Anlatan 0 run var karşılarında, DYP bugön yaşamın baş kahramanı olunca daha da ilginç oluyor. Türk ticumhurbaşkanını halka seçtiryatrosu demek biraz da, biraz ne demek, büyük ölçüde Muhmeyi istiyor. Üstelik yasa önerisi sin Ertuğrul demektir. Yıllar boyu Şehir Tiyatrolan'nın baş yöhazırlamış, Meclise vermiş. netmeni olarak nice kuşaklara tiyatro nedir, ne değildir, tiyatro Cumhurbaşkanı seçiminde nasıl seyredilir; tiyatrodan ne gibi dersler alınır; tiyatronun inSHP ile DYP arasında belirgin bir sana katkısı nedir, bütün bunları öğreten kişidir 0. Oyuncuydu, "yöntem" farkı var. DYP halk seçsin derken, SHP bugünkü ana yöneticiydi, tiyatro sanatının büyük bir ustasıydı. Aynca Türk sinemasının gelişmesinde de büyük payı unutulmamalı. Cumhukuralı koruyacağını bildiriyor: riyet döneminin, kendi alanlarında çok kapsamlı, çok derin et"Cumhurbaşkanlannı Meclis sekileri olan insanları vardır. Sayıları çok değildir, ama çevreleriçecek!" Bu farklılık zamanı gelne, dolayısıyla tüm ülkeye yaydıkları kültür ışığı, eğitim ışığı, bidiğinde nasıl giderilecek? Ya lim ıçığı nice kuşakları aydınlatmıstır. Bunlardan üç tanesini sayDYP'nin ya da SHP'nin "seçim mak isterim: Muhsin Ertuğrul, İsmail Hakkı Tonguç ve Nurulyönteminde" ödün vermesi gerelah Ataç. kiyor. Dr. Nejat Eczacıbaşı Vakfı yayınlannda çıkan "Benden SonÖnemli görünen bu yol ayırımı ra Tufan Olmasın"da, Ertuğrul'un çocukluktan son yıllara kaDeniz Baykal'a anımsatıldığında, asıl hedefi gösteriyor: "Özal'ı in dar süren yaşam öyküsünü okuyoruz. Tiyatro tutkunu bir çocuğun nasıl yetiştiği, ilk okullar, ilk tiyatrolar; 1908'de genç bir oyundirmek!" SHP ile DYP'de bugün artık katılaşan ortak görüş bu. cu, tiyatroda ilk rol; tiyatro öğrenimi için yurtdışına gitme öziemi; genç tiyatrocunun 1911'de Paris'teki arayışlan; sonra mo"Öyleyse" demeye getiriyor Baykal, "Amaç bu olduktan sonra se dern Türk tiyatrosunun yani Darülbedayi'nin kuruluşu; 1920'de Almanya'da film yönetmenliği; işgal yılları; Ferah tiyatrosu doçim yönteminde niye anlaşmayanemi; Sovyet tiyatro ve sineması; ABD gezisı; Amerikan sinelım?" ması, Holivut... 670 sayfa içinde büyük sanat adamının yaşanYan yana gelmenin tısı... Ayrıca Türk tiyatrosunun ünlü sanatçıları konusunda Muhsin Bey'in düşünce ve görüşleri... erdemi Muhsin Bey, anılarını Lermontov'un dizeleriyle noktalamış. Geleceği hazırlayan temel çiz"Geniş bir bulut yalçın kaya üstünde bir gececik tünedi"... giler ortaya çıkarken, daha buYaşam öylesine kısadır ki, yetmiş seksen yıl da yaşasanız kengünden iki muhalefet partisinin dinizi bir 'gececik' tünemiş sayarsınız bu yeryüzünde... Ama 0 birbirine daha "ılımlı" yaklaşmabir 'gececik' sürede dolu dolu yaşamak, kalıcı işler başarmak, ları gereğinden, hatta iki liderin sevgi ve saygı uyandırmak; bu dünyadan gittikten sonra da anımbugünlerde yan yana gelerek aysanmak, sevilmek vardır. Bu, ancak Muhsin Bey gibi gerçekrıntılar saptamadan Özal'a karşı ten büyük insanların yazgısıdır. "demokratik cephe"nin ilk işaretMuhsin Ertuğrul, kitabına yazdığı Önsöz'de şöyle diyor lerini vermeleri zorunluğundan "...yeryüzünde tiyatronun her derde devaolduğuna inandım bir söz edenlere rastlanıyor. Ne var kez. Bütün kötülüklerin, insanın insandan kopmasından, uzakki, şimdilik İnönü ile Demirel önelaşmasından, birbirinin sıcaklığını, sevgisini duyamadıktanndan rilere çekingen gözle bakıyor. doğduğuna inanç getirdim bir kez. Artık beni bu inançtan, bu İnönü, cumhurbaşkanlığı seçikanıdan kurtaramazdı kimse. Onun için bu yolu doğru yol belmine katılmayacağını belirterek ledim. İyiliğe, güzelliğe, gerçeğe çıkaran yol. Herkesin, özellik"zaten iki partinin kararlı" oldule tüm ailenin 'Bu tuttuğun çıkmaz yoldur' diye öğüt verdiği günğuna dokunuyor. İkili görüşmeyi lerde de bu yolun beni aydınlığa götüreceğine, benimle birlikte henüz olumlu karşılamıyor. Detüm toplumu da ışığa kavuşturacağına küçücük kafamda geniş mirel de farklı olmayan bir görüş yer vermiştim artık." sergiliyor. "İki muhalefetin ayrı Anıların başına Muhsin Bey'le ilgili düşünceJerini yazar Prof. ayrı girişimleri etki açısından Dr. Özdemir Nutku: "Benden Sonra Tufan Olmasın' Muhsin dorukta" diyor. Ertuğrul'un yazdığı anıları kapsar, ama anıların kahramanı, Muhİnönü ile görüşmeyi yadsımısin Ertuğrul'un kendisi değil, tiyatrodur. Yazar, bu çok ilginç ve yor. Ancak "Görüşme ne getirir, ne götürür. İyi düşunmek, hesap çoğumuzun ilk kez duyduğu olayları yazınsal bir biçem örneği sayılabilecek nitelikte bir ustalıkla gözler önüne sererken hep lamak gerekir" diye ekliyor. İki ligölgede kalmıştır. Sanki 0 hiçbir şey yapmamış da olaylar öyle derin yaklaşımları, yan yana gegerektirmiş gibi sürdürmüştür anılannı..." lerek sorunları birlikte görüşme Bir anı canlanrverdi birden: Kadıköy vapurundaydım. Tenha "olabilirliğini" güçlendiriyor. bir öğle sonuydu. Alt kamarada gazetemi okuyordum. önümTurgut Bey, işin şakaya gelir dekı sırada yaşlı, beyaz saçlı bir kışınin elinde kalın bir kitap göryanı kalmadığım kuşkusuz görüdüm. Bir ara göz ucuyla baktım, Almanca bir kitap, tiyatroyla yor. Görmesine göruyor da acailgili bir yapıt. Kim, hem de Kadıköy vapurunda böyle bir kitabı ba inanıyor mu? Yoksa hâlâ düşokuyabilirdi? DikkatJe baktım, içimden bu olsa olsa Muhsin Bey'lerinin tutsağı mı? Günler geçer, dir diyordum, gerçekten oymuş. Bir tek dakikasını bile tiyatro bugünkü fırtınalar unutulur diye mi düşünüyor? Özal'ı indirme sanatından koparmak istemeyen bir insandı o... Muhsin Ertuğrul'un Önsöz'de anılaria ilgili bir tanımlaması var, "ciddi aşamalara" girmiş, buna bunu tüm okurlarımın önemle okumalarını istediğim için burakarşın hâlâ Köşk hazırlığını sürya alıyorum: "Anılarda, yaşlı bir kişinin özündeki yaşam bölümdürüyor mu? Şonucu hep birliklerinin çeşitli anları gizlidir, anılar 0 saklı anları dile getirir. Bunte göreceğiz. Özal da başına gelar tıpkı unutmamak için mendil uçlarındaki düğümlerin teker lecekleri yaşayacak! teker sırayta çözülmesini andırır. Bu, anımsamak değildir, çünBir de Özal'ı Yüce Divan'a kü anımsamakta unutmak da vardır. Bu, bir bellek işi de değilgönderme olayı var. Bu, cumhurdir, anılarda baştan geçen olay dizisindeki katılma payı vardır, başkanlığından indirme hazıriıkolayların kalıntıları vardır. Birçok olaya katılmış kişide bir çeşii larından ayrı, çok başka bir olay. kümelenmiş birikim yığınıdır bu. Kafa içinde saklı kalmak isteYüce Divan'a "sevk" girişimleri: meyip de sözcükler, tümceler olup önümüzde satıra dökülmek olanca gücüyle işleyecek. Köşk ten inecek ve Yüce Divan'a gide isteyen gür bir kaynaktır geçmiş. İçeriğini, özünü geride kalan zamandan, yaşanmış olaylardan alır. Dakikaları, saatleri, güncek. leri, haftaları, aylan, yılları tekrar yaşatır. Diriltir demiyorum. ÇünDüşleriyle gerçekler arasındakü o yaşam hiçbir an ölmemiştır." ki uçurumu Özal görebiliyor mu? Muhsin Ertuğrul'un "Benden Sonra Tufan Olmasın"ı, ölmeSorumuz da, sorunumuz da bu yen anların öyküsünü sunuyor bize, gelecek kuşaklara... zaten. Marmara ve Boğaz'da PENCERE EVET/HAYIR