Catalog

27 OCAK 1987 EKONOMİ CVMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Alptemoçin: Personel politikası özelleştirmeyle kanştırılmasın nkara (Cumhuriyet Bürosu) Maliye ve Gümruk Bakam Ahmet Kurtcebe Alptemoçin, hükümetin kamu kuruluşlannda yürüttüğü genel personel politikası ile özelleştirmenin birbirlerine karıştınlmaması gerektiğini söyledi. Alptemoçin dün yaptığı açıklamada, Özelleştirmenin amacının, Ozelleştirilecek kuruluşlann personelinin tasfiyesi veya azaltılması anlamma gelmediğini belirtti ve "özelleştirmenin amacı kârlı ve verimli hale getirilmiş ve devlet tarafından işletilmesi zorunlu bulunmayan ticari bir kurulusun sahipliğinin halka maledilmesidir" görusüne yer verdi. Alptemoçin, böylelikle o kurulusun daha verimli çalışacağtnı da kaydetti ve hükümetin hiçbir kesimdeki personelin tasfıyesini hedeflemediğini de belirtti. Alptemoçin, kamu kesimindeki memur ve işçi sayısımn azaltılacağı yolunda yer alan haberlerin doğruluk payının bulunmadığını da bildirdi. Bağımsız millitvekili Türkân Arıkan, BütçePlan Komisyonu'nda görüşülmekte olun Kurumlar Vergisi, Vergi Usul Yasası ve Bankalar Yasası değişiklikleri ile "örtülü şirket kurtarma operasyonunun" amaçlandığım savundu. Arıkan, "Korkarım yasa ile iktidara yakınlığı ile tanınan şirketler kurtarılacak. Gerçekten yaşaması gerekenler yararlanamayacak" şeklinde konuştu. Türkân Arıkan, ekonomik paket olarak nitelenen yasa tasarılarıyla Bakanlar Kurulu'na ve Başbakan, Başbakan Yardımcısı, Maliye Bakam 'ndan oluşan 3 kişilik bir kurula çok geniş yetkîlerin alelacele verilmek istendiğini savunarak, bu anayasaya aykırıdır" dedi. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Başta Kurumlar Vergisi olmak uzere vergi usul ve bankalar yasalarında değişiklikler ongoren, halen Butçe Komisyonunda görüşülmekte olan yasa tasarısının "örtülü bir şirket kurtarma" tasarısından başka bir şey olmadığı belirtildi. Bağımsız Türkân Arıkan, "Korkanm ki, bu yasa ile iktidara yakınlığı ile tanınan veya yakın olan şirketler kurtanlacaktır. Gerçekten yaşatılması gereken şirketler, belki de yasadan gerektiği gibi yararlanamayacaktır" dedi. Arıkan, yasa tasarısı hakkında Cumhuriyet'e yaptığı açıklamada, "Tasarı, hem ANAP'ın programına hem de Özal hükümetinin uyguladığını iddia eltiği serbest piyasa ekenomisine aykırıdır. Tasarı ile Bakanlar Kurulu'na ve Başbakan, Başbaksn Yardımcısı, Maliye Bakam ndan oluşan 3 kişilik kurula yeni ve çok geniş bir yetkinin alelacele TBMM'ye onaylatılmasıdır. Nitekim, bütçe ve fon kaynaklanndan sınırsız şekilde tahsis ve tahsislerin kullanımının yönlendirilmesi ile ilgili yetki bu anlamdadır ki, bu, anayasaya aykmdır. Sayıştay ve TBMM denetiminden tam bir kaçış söz konusudur" dedi. Türkân Arıkan, Tiirkiye'de holdinglerle bankalar arasında organik bir bağ bulunduğuna işaret ederek, şimdiden, holding bünyesi içindeki bankaların alacaklı oldukları şirketleri kurtarmak için tasarıdan yararlanabileceklerini belirterek, şöyle devam etti: "Holdinge bağlı şirketler arasında çeşitli muhasebe oyunlanyla şirketleri zararlı ve kârlı göstermek mumkundur. Dolayısıyla bir şirketi zararlı gösterip, tüm kaynaklan diger şirkete aktar Ihurunlarda Ortülü sîrket kurtarma harcama patlaması Devlet Planlama Teşkilatı tarafından hazırlanan rapora göre 100 büyük projede dokuz ayda yatırım ödeneklerinin yüzde 94'ü harcandı. ANKARA (ajı.) Kamu kesiminde uygulanan 100 büyük projede yatırım rekoru kırıldı. Toplam ödenekleri 1.3 trilyon lira olan "önemli projeler"de 1986'nın ilk dokuz ayında yuzde 94 yatırım gerçekleşme oranına ulaşıldı. DPT'nin izlediği 100 buyük yatırım projesi için 1986 yılının butünunde ayrıian 1 trilyon 304.5 milyar liralık odeneğin 1 trilyon 231.1 milyar liralık bolümu ocakeylul doneminde kullanıldı. Kamu yatırımlarının beklenenden hızlı gelişmesinde, dış kaynakta darboğazla karşılaşılmaması etkili oldu. Ayrıca, liranın değer kaybı, sağlanan dış kaynağın Turk Lirası karşılığının yuksek olmasına ve yatırım gerçekleşme oranını artmasına yol açtı. DPT'nin'konuya ilişkin raporunda bazı projelerde harcamaların ödenekleri aşması, "genellikle kur farklanndan kaynaklandığı" ifade edildı. Yapılan belirlemelere göre, Kamu Iktisadi Kuruluşlan'nda yatırım gerçekleşme oranı, 1986 eylul sonunda yuzde 113'e çıktı. Boylece, yılın butunü için öngörulen yatırımlardan fazlası ocakeylul doneminde yapıldı. KIT'ler içinde en hızlı yatırım gerçekleşmesi Petkim'de sağlandı. Petkim, 4.6 milyar liralık yatırım ödeneğine karşılık, 145.8 milyar liralık harcama yaptı. Turkiye Elektrik Kurumu ile Turkiye Petrol Rafinerileri A.ŞInin yatırım gerçekleşme oranı da eylül sonunda yüzde 100'u aştı. Petlas'ta da yuzde 100'luk yatırım gerçekleşme oranına ulaşıldı. Genel ve katma bütçeli kuruluşlardan "önemli projeler" arasına giren yatırımı bulunanlardan yalnız Devlet Su İşleri dokuz ayda yüzde iOO'ün üzerinde yatırım harcaması yaptı. 1985 yılında, "önemli projeler"de yüzde 94'lük yatınm gerçekleşme oranına yıl sonunda ulaşılabilmişti. 1985 sonunda KİT'lerin önemli projeleri için de yuzde 94'luk gerçekleşme oranı sağlanmıştı. Devlet Planlama Teşkilatı, toplam proje tutarı 9.5 trilyon lira olan 100 yatırımı, "önemli projeler" arasında gösteriyor. Bu projelerin gerçekleşme durumlan uçer aylık raporlarla izleniyor. 100 projeden 34'unün bu yıl tamamlanması hedefleniyor. Türkân Arıkan Şirket kurtarma tasansmı eleştirdi. mak yoluyla holdinglere bütçe ve fonlardan dolaylı kaynak aktanlması munıkün olabilir. Şirketleri kurtarmak için bankalara ve üçüncü kişilere devri konusu, soruna bu açıdan bakınca, göstermeliktir. bal gibi şirket kurtarmadır. Tasan ile Kurumlar Vergisi'nde getirilen farklılaşma da aldatmacadan başka bir şey değildir. Bu da asgari kazançtan vergi alınırken, kurtarılacak şirketlerin tergilerinin dolaylı biçimde indirilmesinden başka bir şey degildir. Hisse senetlerini topluma yaymak ve halka açılmak da kocaman bir kandırmacadır." Tasarıda konut edindirme yardımının iç borçlanma ve gelir ortaklığı senetlerine kaydırılmasının öngörulduğunu anlatan Arıkan. hükümetin ekonomik hayatı arapsaçına çe\irerek, kontrol ve denetimden uzak bir hale getirmek istediğini savundu. Tasarının Meclise gelmesinden sonra hazırlandığı belırtilen çok sayıdaki değişiklik onergesinin, bankacılık sisteminin zorlamalarıyla olduğu kanısında bulunduğunu belirten Turkân Arıkan, "Zira tasarı, bankacılık sislemini ve sermaya piyasası sistemini duzenlemekten çok, kanştıracaktır" biçiminde konuştu. Arıkan, ekonomi için önemli olan şirketler ve grupların kurtarılması gerekiyorsa, her bir şirket veya grup için ayrı yasa tasanlarının Meclise getirilmesini, burada incelendikten sonra gerekiyorsa kurtarılmasını onerdı. Arıkan, Bu yapılırken de, yine toplumun kaynaklarının belirli kişilere aktarılması önlenmeli ve hisse senetlerinin ciddi biçimde halka yayılmasını sağlayıcı düzenlemeler yapılmalıdır" dedi. Türkân Arıkan, ekonomikpaketi eleştirdi 9 ayda 1.3 trilyon lira Hazine avanslan 300 milyar olacak nkara (aM.) Hazine'nin, Merkez Bankası'ndan aldığı kısa vadeli avanslann 1987 yıhndaki artış tavanı belirlendi. Merkez Bankası ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı arasında vanlan görüşbirliğine göre, 1987 yılında Hazine'ye bu yolla en fazla 300 milyar lira kaynak yaratılacak. Merkez Bankası kanununda belirlenen orana göre, Hazine'ye bu yıl 670.5 milyar lira kısa vadeli avans kullandırma olanağı bulunuyor. Ancak bu miktarda avans kullanımının parasal hedeflerin aşılması sonucunu doğuracağı dikkate ahnarak, 1986 sonunda 967.5 milyar lira olan Hazine kısa vadeli avanslarmm 1987 sonunda en fazla 1 trilyon 267.5 milyar liraya yükselmesinin uygun olacağı kanrlaştırıldı. Şeker verip mazot alacağız TTrmiye/Van (a.a.) Türkiye ile tran arasında, sınır %J ticareti kapsamında şekermazot takast yapılacak. tki ülke arasında sınır ticaretine ilişkin protokol imzalandı. Van Valiliği ile tran 'ın Batı Azerbeycan Genel Valiliği arasında Urmiye kentinde Onceki gün imzalanan protokol, tran'a mazot karşılığı şeker verilmesini öngörüyor. İmzalanan protokola ilişkin olarak Van Valisi özdemir Hanoğlu, yapılan anlaşmayla mal değişimi işlemlerinin kolaylaştınldığını söyledi. KISA KISA YASED Yönetim Kurulu Başkanlığına Atilla Midillili seçildi. Dün yapılan görev bölümünde eski Başkan Erdoğan Karakoyunlu, Peter Nice ve Mehmet Tanberk başkan yardımcüıklarına, Karlo Milovic de saymanlığa seçildiler. PROMAX, NCR bilgisayarlartn Türkiye'deki en başarıh bayii seçildi. ÇUKUROVA GRUBU'nun 1986yılı ihracatı 339.3 milyon dolar oldu. ALBARAKA TÜRK üç ay vadeli 100 bin liralık katılma hesapları için en düşük 10 bin 144 lira, en çok da 11 bin 535 lira kâr payı dağıtacak. Bankalardan ses çıkmıyor Merkez Bankası'nın reeskont oranlannı düşürmesi ve ihracat kredi faizini yüzde 35 'e çekmesine karşm bankaların şimdilik bu yönde bir girişimleri yok. Ekonomi Servisi Merkez Bankası'nın geçen haftanın sonunda aldığı bir dizi kararla banka kredi faizlerini aşağı çekme operasvonunu başlatmasına karşın ticari bankalardan bu konuda henuz ses gelmedi. Bankalann Merkez Bankası kaynaklarından kullandığı reeskont kredilerine uygulanan yüzde 48'lik oranın yuzde 45'e indirilmesi bankalara en az bu oranda bir maliyet düşuşu sağlayacak. Merkez Bankası kaynaklarından edinilen bilgiye göre kredi faizlerinin aşağı çekilmesi yönündeki girişimler surecek. Bu konuda gelecek adım bankalann Merkez Bankasf nda tutmak zorunda oldukları karşılık oranlannı (munzam karşılıkları) düşürmek olacak. Halen yüzde 115 olan munzam karşılık oranının 1987 içinde yüzde İO'a kadar cekilebileceği elde edilen bilgiler arasında. Boyle bir karar çıkması halinde bankalar topladıkları her 100 liranın 10 lirasını Merkez Bankası'na yatırırken 90 iirasını kullanma, bir başka deyişle kâr getirici alanlara yatırım yapma şansına sahip olacaklar. Munzam karşılık oranlarının aşağı çekilmesi veya bu karşılıklara eskiden olduğu gibi faiz uygulanması i"ki değişik tercih konusunu oluşturuyor. Bankalar her iki adımın da sonuçta kendileri için aynı avantajı sağlayacağını belirtiyorlar. Ancak 1986'da munzam karşıhklara uygulanan faizlerin sıfırlanmasında Merkez Bankası bir yandan piyasaya çıkan para miktarını denetim altında tutma amacını güderken diğer yandan da kendi üzerindeki yükü atmayı hedeflemişti. Dolayısıyla Merkez Bankası'nın bu karşılıklara faiz ödemek yerine kendisinde tutulacak miktarı düşurmek tercihinden yana olduğu belirtiliyor. Merkez Bankası'nın ust düzeydeki bir yetkilisi "Amaç genelde parasal göstergelerin yüzde 30'un üzerinde artışını engellemektir. 1986'da emisyon ve dar tanımlı para arzı (Ml) hızlı artış gösterdiler. Bunlann yüzde 30 civannda tutulmasj halinde bankalann karşılık oranlannın azaltılması sorun çıkarmaz" diye konuştu.Çeşitli banka yetkiliieri mevduat faizlerinin düşüşüyle maliyet azaltmak yerine karşılık oranlannın aşağı çekilmesinin daha sağhklı sonuçlar doğuracağını one surüyorlar. Merkez Bankası kredi faizinin düşüşünü teşvik ediyor ama... 10 tonluk fındık Almanya'dan geri döndü GtRESUN (Cumhuriyet) Giresun'dan Federal Almanya'ya ihraç edilen 10 ton iç fındık, yüksek radyasyon çıktığı gerekçesiyle geri gonderildi. Federal Alman Kluender Und. Co. firması, Giresun'un Gorele ilçesinden aldığı ve Istanbul limanından ihraç ettiği 10 ton sıra malı fındığı radyasyon kontrolunden geçirdi. Firma, 814 bekerel radyasyon bulunan fındıkları iade ederken, 600 bekerelin altında olmak kaydıyla sevkiyatın tekrar yapılmasını istedi. Ote yandan iç ve dış piyasada yılbaşından itibaren başlayan fındık fiyatlarındaki yukseİme sürüyor. Fındık son gunlerde Akçakoca bolgesinde 1100, Samsun bolgesinde 1000, Giresun ve Trabzon'da ise 850950 lira arasında fiyat buluyor. Fiskobirlik Genel Muduru Bülent Özesen, fiyatlann iç \e dış pivasada yükselmesinin "memnuniyet verici" olduğunu belirterek, "Sıra malı iç fındık dış piyasada 410 dolar seviyesini aşmış ve yukselme belirtileri göstermektedir. Beyazlatılmış iç fındık ise 460 dolar seviyesindedir" dedi. Ozesen, iç piyasada fiyatlann yükselmesinin Fiskobirlik'in alımlarını olumsuz yönde etkileyeceğini belirterek, "Ama önemli olan üreticinin eline fazla para geçmesidir. Bu fiyatlar devam ettiği muddetçe bizim fındık alabilmemiz zordur" şeklinde konuştu. Fiskobirlik, ureticiden bugune kadar 58 bin ton dolayında fındık aldı. Kooperatifin üreticiye sadece 150 milyon lira borcu bulunuvor. DÜNYA'dm Filipinler'in borcu ertelendi j y konomi Servisi Batılı 14 ülkenin oluşturduğu Paris d Kulübü, Filipinler'in 870 milyon dolarlık dış borç geri ödemelerini 5 yıl erteledi. Paris Kulübü geçen hafta içinde de Üçüncü Dünya ülkeleri içinde en büyük borçlu durumundaki Brezilya ile borç erteleme anlaşması imzalamıştı. Filipinler Merkez Bankası'ndan bildirildiğine göre 870 milyon dolarlık borç ertelemesi, 1987 ocağından 1988 haziranına kadar Filipinler'in ödemesi gereken dış borç ana paralarının tümünü ve faizlerin yüzde 7O'ini kapsıyor. Bu 870 milyon dolara ilişkin ödemelere ise 5 yıllık bir aradan sonra 1993 yılı nisan ayında başlanacağı belirtiliyor. Tarım Satış Kooperatifleri'ninpiyasayapamuk vermesinin sorunu çözmeyeceği ve ithalatın zorunlu olduğu savunuldu. (Fotoğraf: CUMHURİYET) Baker Dolann hızlı düşmesini TTfashington/Tokyo (anka) ABD Hazine Bakam James Baker, Reagan yönetiminin dolann değerinde kontrolsüz ya da çok büyük bir düşüş arzu etmediğini bildirdi Baker, NBC televizyonunda yayımlanan bir söyleşide, son 18 ayda dolann değerinde meydana gelen "mantıklı" ve "düzenli" düşüşün Amerikan ekonomisini olumlu etkilediğini öne sürdü. Washington'un Japon ve Alman hükümetlerince alınan son önlemlerden memnun olduğunu belirten Baker, ancak "Belki daha çaba gösterebilirlerdi. Belki biz de ticaret açığımızı azaltmak için daha fazla çaba gösterebilirdik" şeklinde konuştu. tVashington'un dolann değerini düşürmeyi amaçlayan demeçler verdiği yolundaki iddialarm doğnı olmadığını savunan Baker, dolann değerinin çok fazla düşmesi halinde enflasyonun patlayabileceğini ve bütçe açığının artabileceğini söyledi. Pamııkta açık 60 bin toıı İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) 1986 ürünu pamukta teşvik edilen ihracat nedeniyle ortaya çıkan açığın 60 bin ton olduğu bildirildi. Sanayiciler, Tanm Satış Kooperatifleri'nin gereksinim fazlası pamuğu piyasaya serseler de ithalatın zorunlu olduğunu vurguladılar. Bakanlıgın otıay vermesi durumunda kooperatiflerin elinde bulunan tüm pamuğa talip olduklannı söylediler. Geçen hafta sonunda Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na başvuran lplik ve Teksti! Sanayicileri Tanm Satış Kooperatifleri'nin elinde bulunan pamuğun "dış piyasa fiyatlan De" satışa çıkartılmasını istemislerdi. Bakanlıktan satışla ilgili onayın çıkması beklenirken, sanayiciler piyasaya sunulacak pamuğun yeterli olmadığını vurgulayarak ithalatın zorunlu olduğunu soylediler. Izmir lplik Hambez ve Mensucat thracatçıları Bırliği Yönetim Kurulu Baskanı Asri Aül, hükümetin pamuğa müdahalesi sonucunda 60 bin tonluk bir açığın ortaya çıktığım kaydederek, "Tanm Satış Kooperatifleri'nin piyasaya çıkması olumlu olacak. Bu, fiyatlan genel de geriletecektir. Ancak çözüm getirmeyecek" dedi. Asri Atıl bugune kadar yapılan ıthalat bağlantısının 1520 bin ton dolayında olduğunu belirterek şun Hazine'den 75 mihnrlık bono ANKARA (a.a.) Hazine, bu haftaki ihalede 75 milyar liralık bono satışa sunacak. Hazine ve Dış Ticaret MüsteşarlığıL nın bu hafta ihraç edeceğmi açıkladığı 225 milyar liralık 39 hafta vadeli Hazine bonosunun kalan bolumü daha sonraki tarihlerde piyasaya sunulacak. Hazine'nin 4 şubat günü 150 milyar liralık 26 hafta vadeli bono, 5 şubat günü de 30 milyar liralık 36 ay vadeli tahvil ihraç edileceği bildirildi. 4 ve 5 şubat tarihlerinde yapılacak ihalelerde menkul değerlerin ne kadannın satışa sunulacağı önümüzdeki hafta başında açıklanacak. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı, 1 Aralık 1986'dan bu yana uyguladığı ihaleli satış sisteminde, her hafta ihraç ettiği menkul değerin bir bölümunü satışa sunuyor, bir bölümüni ise ileride satmak üzere elinde bulunduruyor. ları söyledi: "TARİŞ, Çukobiriik gibi Tanm Satış Kooperatifleri'nin ellerindeki panıugu iç piyasaya verseler dahi 60 bin tonluk açık kapanmavacak ve ithalat mutlaka olacaktır. Hukiimet mudahaie etmemeliydi. Şündi bu açık nedeniyle aralık ayında AET kotasından pay alan iplik ve tekstü sanayicisi yaptıgı baglantıyı yerine getirmekle yukumlu. Pamuktaki krizden etkiknen sanayici de günde en az 10 milyon zarar ediyor. Bakanlık yetkilileri de 60 bin ton açıgın olduğunu kabul ediyoriar. Bu dunımda onumuzdeki sezon hiç olmazsa mudahaie edilirken dikkatli davramrlar." Tanm Satış Kooperatifleri'nın ellennde bulunan gereksinim fazlası pamuğun piyasaya çıkması durumunda fiyatlann kınlabüeceğini anımsatan Borsa Yönetim Kurulu Başkam Mebmetçik Pıykoç Turkiye pamuk rekoltesinin Ege'de 226 bin, Çukurova'da 266 bin, Antalya'da 52 bin ton olmak üzere 544 bin ton olduğunu, bundan 111 bin 390 tonunun ihraç edildiğini bildirdi. tç piyasa tüketimınin 470480 bin ton dolayında olduğunun bilindiğini kaydeden Paykoç elde görulen miktarın 432 bin ton dolayında olduğunu kaydetti. KONUK YAZAR ARSLAN BAŞER KAFAOĞLL Çin'e yabancı sermaye girişi azaldı T71 konomi Servisi Çin Halk Cumhuriyeti'nde yabancı Ht sermaye girişinin geçen yıl yuzde 47 oramnda azaldığı belirtildi. Çin Dış tlişkiler ve Ticaret Bakanlığı'ndan bir yetkili, yabancı sermaye girişindeki düşüşe rağmen Çin'in dışa açılma politikasının sürduriileceğini söyledi. Çin'e taze dış kaynak girişinde geçen yıl gözlenen 3.3 milyar dolarlık azalma, bu ülkenin 8 yıl önce başlattığı dışa açılma politikasından bu yana en büyük çaplı düşüş olarak niteleniyor. Bakanlık yetkiliieri yabancı sermaye girişindeki düşüşü, lüks oteller gibi üretici olmayan bazı yatırımların sınırlandırılmasma bağlarken, 1986'nın ilk yarısında kredilerin sıkı biçimde denetlenmesinin de Çinli yatınmcılann dış kaynak bulmalannı zorlaştırdığı kaydedildi. Başbakan Ozel Kesime Güvenmiyor mu? 7987 programına göre bütün devlet desteğine karşm özel kesim yatınmlan acmacak bir düzey ve orandadır. Başbakan kuş sütüyle beslediği özel kesime yatırım konusunda güvenmemektedir. tırımların genel yatırım hacmi içinde artışı sadece binde bire düşürülmüştür. ANAP hükümeti artık özel kesim yatmmlannı kâğıt üzerinde bile yükseltememektedir. II Denebilirki, "Daha ne istersiniz? İşteözel kesim yatırımlarının genel yatırımlar içindeAma resmi belgeler böyle demiyor. Reski payı yüzde 39'dan yüzde 43.2'ye yükselmi belgeler, ekonomik yaşamı düzenleyen ve miştir." Denecek şu ki: hükümetin hazırlayıp uygulamaya soktuğu 1 Her şeyden önce 1985'ten bu yana bu devlet belgelen bunun tam karşıtını gösteyatınmlann kâğıt üzerindeki hesap şekliyle riyor. Özellikle yurt kalkınmasında en önemli bile artışı yavaşlamıştır. bir etken olarak ele alman yatırımların hâlâ 2 Daha da önemlisi bu yatırım artışlarıçok büyük kısmı kamu tarafından başarılnın milimetre hesabıyla ilerleyişi bile yükmaktadır. ANAP iktidarından bir önceki yıl sek kamu desteğiyle olmuştur. Örneğin olan 1983'ten bu yana kamu ve özel kesim 1987 yılı programının 20 sayı numaralı tabyatınmlarının seyri şöyledir: losunda yer alan hesaplara göre özel keW KMN fert sim yatırımlarının dökümü 1985 ve 1986 yıl1913 % 61 %39 ları hesabıyla şöyledir: % 60 %40 Onl kesta yatırMİanra bmmu |MHyar TL) ....% 57.8 %42.2 1MS krtt* % 56.9 % 43.1 1985 1986 oraaıJH) 19(7 % 56.8 % 43.2 (*) 2O6J 247.0 19 tanm Görüldüğü gibi ANAP iktidan doneminde 214 56 15.0 Mı<wcWlı özel kesim yatmmlannm genel yatınmlar için7665 1175.6 53 InM deki payı yükselmekle bihikte bu yükseliş oy90 13.6 26.6 EMIII te "bir yapı değişikliği" ifade eden anlamda değildir. Aslında 2. paragrafta bu artışın 638.4 54 415J Ulaştmn da aidatıcı olduğu anlatılacaktır. Ama bu sa44.9 82.9 85 totza yısal vehlehe özel kesim yatınmlan oran ola84 7445 1365.6 KoMrt rak hâlâ kamu yatınmlanndan çok uzakta E7 16.4 110 Eftti* kaimıştır. 23.4 11.4 106 Saibk Üstelik Sayın Başbakan özal, özel kesim 158.4 52 Mjtf hlziMtltır 104.0 yatmmlannm oran olarak artık yükseltilemeYukarıdaki yatırım rakamlan cari fiyatlaryecek bir sınıra geldiğini kavramış olmalı ki, ladır. 1985'ten 1986'ya özel yatırımların cari 1987 programında bu yatınmlann artışını hefiyatlarla artışı yüzde 60.8'dir. Bu artış oramen hemen durdurmuştur. Çünkü özel yaBirçok kişi bu başlığı okuyunca gülüp "Bu da soru mu? Elbette güveniyor, güvenmese kamu kuruluşlarını özel kesime devretmeyi düşünür mü?" diyebilir. Bu yanrt da Sayın özal'ın söz ve öemeçlerine bakınca haklı görülebilir. 27 OCAK 1 9 8 7 TARİHİNKKİ DÖVİZ KUMJUU T.C.ZtRAâT BANKASI DÖVİZ AUŞTL 748.90 497.42 58.51 411.80 19.86 108.85 123.38 365.14 115.13 490.66 57.92 491.40 553.39 2659.42 106.34 1144.47 199.76 SAnŞTL 752.64 499.91 58.80 413.86 19.96 109.39 124.00 366.97 115.71 493.11 58.21 493.86 556.16 2672.72 106.87 1150.19 200.76 DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frartgı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 halyan Lıreti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Stertin 1 S.Arabistan Riyali Sert>est piyasada Dolar: 79Sı Mark: 437 DÖVİZİN CİNSİ 1 1 1 1 ABDBOIAM AVKTMLVA DOLARI AVBSTURYA Ş L M BATI AUMN MAMO EFEKTİF AUŞTL 746.90 487.47 58.51 411.80 19.46 108.85 123.38 365.14 115.13 490.66 56.76 481.57 542.32 2606.23 104.21 1144.47 195.76 SATIŞTL 760.13 504.88 59.39 417.98 20.16 110.48 125.23 370.62 116.86 498.02 58.79 498.77 561.69 2699.31 107.94 1161.64 202.76 Döviz Alış 748.90 497.42 58.51 411.80 19.86 108.85 123.38 365.14 115.13 490.66 57.92 491.40 2659.42 1144.47 199.76 nuumuMunom ff BvlnOVvOJA B^MvB^^Bs 1 K U A M A FIORM ittVECKMM 1İSVİÇK FMNBJ 100 İTALTAB ÜRETİ 100JAfONTOri 1KAM0AD0UM 1 KUVEYT DhUM 1 NORVEÇ KMMU 1STERÜN 1 S. AHABİCTAN RİYAlJ Döviz Satış 752.64 499.91 58.80 413.86 19.96 109.39 124.00 366.97 115.71 493.11 58.21 493.86 2672.72 1150.19 200.76 Efektif Efektif Al,ş Satış 748.90 760.13 487.47 504.88 58.51 59.39 411.80 417.98 19.46 20.16 108.85 110.48 123.38 125.23 365.14 370.62 115.13 116.86 490.66 498.02 56.76 58.79 481.57 498.77 2606.23 2699.31 1144.47 1161.64 195.76 202.76 nını asan yükselişler turizm, konut, eğiüm ve sağlık rakamlannda olmuştur. Diğer üç kalemdeki (Turizm, eğitim, sağlık) Yabnmlan özel kesim yatmmlannm yüzde beşine bile uşamadığına göre, yüzde 60.8'lik artışın sağlanmasında asıl rolü konut yatınmlan oynamış demektir. Gerçekten bu kesim yaftnmlan özel kesim yatmmlannm yüzde 36'smı oluşturmaktadır. Konut kesimindeki artışın kamu fonlannda biriken paralarm ucuz faizle konut yapımına aktanlmasıyla sağlandığını ise Başbakan bizzat ve övünerek anlatmaktadıriar. Konut gibi, büyük kısmı kamu kesiminden finanse edilen bir kesim bir yana bımkıldığında, böylesi bir hesaba girildiğinde ise durum şudur: • 1985'te yatınmlann yüzde 64.9'u kamu ve sadece yüzde 35.1'i özel kesimce gerçekleştirilmiştir. • 1986'da ise yatınmlann yüzde 67.11 kamu ve sadece yüzde 32.9'u özel kesimce gerçekleştirilecektir. Şimdi baştaki soruyu yeniden soralım: Sayın Başbakan acaba özel kesime guveniyor mu? Pekiyi güveniyorsa neden yatırımların üçte birini bile onun omuztanna yüklemeye cesaret edemiyor? Ve konuttakl özel durum bir yana bırakılırsa neden 1983'te bile özel kesim yatırımlarının vardığı düzeyi tutturamtyor? Son bir soru: özel kesim yatınmlarının bu ölçüde gerilediği bir iki üç yüa pianlı dönemde rastlama olanağı var mıdır? Hatta 1. paragraftaki sayısal veriler esas alınsa bile, özel kesim yatmmlannm toplam yatınmtar içindeki oranı bütün 1980 öncesi oranlann gerisinde kalmıştır. 1987 programına göre bütün devlet desteğine karşm özel kesim yatınmlan acmacak bir düzey ve orandadır. Saym Başbakan kuş sütüyle beslediği özel kesime yatınm konusunda güvenmemektedir. * Tahmini rakamdır Arslan Başer Kafaoglu Ekonomist ÇAPRAZKUR 1 ABD DOLARI 1.8186 6.0698 2.0509 1.5263 1292.99 152.40 3.7489 1 Steriin B.AIman Markı Fransız Frangı Hollanda Florini Isviçre Frangı Italyan Liretı Japon Yeni S.Arabistan Riyali 1.5282 ABD Dolan A1TIN6ÛMÛŞ ALIŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar külçe 71.500 95.000 10.500 9.540 156 SATIŞ 72.500 100.000 10.550 10.500 158 T.C. ZtRAAT BANKASI "Guciıne eriffimcz" 22 ayar bilezik 900 ayar gümüş