Catalog

CUMHURÎYET/8 13 KASIM 1986 Perle: Türkiye'yi güçlendirmemiz Başörtüsü. bölge istikran için gereklidir Turkıye'dekı uslerın altyapılarının ıyıleştırılmesı ve Doğu Anadolu'da ıkı yenı us yapılması ıle sonuçlanan TurkABD Yuksek Savunma Konseyı'nin kuruluşuna doğru gıdılırken, koruyucu îslam kuşağı ve Çın ıle ılışkıler gehştırıhrken Turkıye, Washıngton'dan nasıl .gönlnuyordu'' Bu soruyu New York Tımes gazetesının savunma konuları yazan Drew Middleton, 28 Ocak 1982 tarıhlı gazetede şöyle yanıtlıyordu "NATO analistlen, guney kanattakı huzursuzlugun itlifakın caydıncüık gucunu zayıflatacagı kanısında. Guney kanat. Basra Korfezı'ne temas sağlavan tek NATO bolgesi. Analistler, ancak istikrarlı bır gune> kanadın Korfez'de harekâta girişebilecek Sovyetler'in karşısına çıkmak cesaretini gostereceğini duşunuyor." • Fakat, askerı ve sıyası analıstlerın bırleştığı nokta, guney kanadın tam bır ıstıkrar ıçınde olmaması Bunun bınncı nedenı, Yunanıstan ıle dığer NATO uyelerı arasında gıderek derınleşen uçurumlar Endışe uyandıran bır başka unsur da, Turkıye'nın askerı açıdan zayıflığını surdurmesı Turkıye'nın, Sovyet destegindekı bır Arap cephesının Israıl'e açacağı cıhadı caydırabılecek potansıyelde bır NATO uyesı olduğu goz onune alınırsa, NATO analıstlenne hak vermemek elde değıl Batılı asken planlama uzmanları, Sunye, Irak, lran ve Sovyetler BirLğı ıle ortak sının olan Doğu Anadolu'yu hızla askerı guç depolanması gereken bır yer olarak göTuvor. Ancak Türkıye ile Yunanıstan arasında devamedegelen sorunlar Turkıye'yı dikkatını ve gucunü Batıya sarfetmeye zorladığından Doğu'da, ancak zayıf teçhızath üç tumen kadar bır kuvvet bulunuyor Bir tngıhz analıstı bu konuda "Sovyetler, Turklerin Doğu Anadolu'ya fazla yuklenememesi için, Yunanıstan ile Turkiye arasmdaki sorunlan tahrik ediyor" dıyor MUSTA] A EKMEKÇİ .. ANKARA NOTLARI 5 "Çevik Kuvvef in Gölgesinde Türkiye" UFUKGÜLKMİR vam etmıştı " Guzel, ama siz kelimelerin uzerinde dururken, nıhu sekteye uğratacak gecıkmeye sebep olu>orsunuz?" fV'le. "Raporun ekındeki bazı kelimelere itiraz etmenız elbette anlaşılabılir. Belgenın ruhunu ve sonuçlannı değiştırmeyecek yeni bir kelimelendırme ıçın çaba sarfe'meniz de çok takdıre şayandır" dıye devam ederek, usta bır muzakerecı olduğunu gostenrken, Turk kanadı da kelımelerle oynamaktakı ustalığını General Oztorun'un ağzından kanıtlıyordu Bır dakika, siz kelimelerin betgenin getıreceğı sonuçtan soyutlanabileceğini mi vurgulamak istiyorsunuz? Pprle cevaplıyordu " Hayır. Diyorum ki, siz iki sene once bu belgenin ruhunu kabul eimışsiniz. tki sene ugraşılmış, bu belge hazırlanmış. Içinde hiç de onemli olmayan bır paragraf ve eklerinin kelımelendırihş biçimı hoşunuza gitmemiş. Buna ragmen biz sizı iki sene once verdiğiniz soz ve varılan mutabakattan gen donmuş saymıyoruz. Ve onemli olan, Türkiye'nin bu paragrafın kelimekrine degıl, ruhuna karşı olan hisleridir. diyoruz." Odadan yukselen memnunıyetsızlık belırtüen uzenne Pcrle devam edıyordu " Bu sorunu, belgenin ruhuna dokunmadan çozmenin bir yolu olmalı. Çunku bu belgenin nıhu ve çıkan sonuçlar, Kongre tarafından Türkiye'nin hanesine yazılacak bır olumlu puan olacaktır. Turkiye'ye yardım için Kongre'nın destegıni aradığımız bir donemde, ABD'nin Guneybatı \s>a'da sızın menfaatlennız ıçın tehlikeye atacagı askerlerıne karşılık sızın hıçbır fedakârhga t>ırmeyeceğinız ızlenimi uyanması bizim işimizi zorlaştınr. Ben ivimserim. Bundan çok 18 Şubat 1984 akşamı ABD Büyukelçisi StrauszHupe'nin evindeki sohbet sırasında ABD Savunma Bakan Yardımcısı Perle'in ağzından şu cümleler çıkıyordu: "Türk ordusunun modernizasyonu için çaba harcıyonız, çünkü bu çaba genelde NATO'yu guçlendirir, özelde de bölgeyi. Bölgeyi burada vurguluyorum; çünkü bu bölgeye hayli yakın olan istıkrarsızlık kaynakları bir çatışma halinde güney kanada kritik askeri misyonlar yükleyecektir." yakın bir yerde uslensin, herhangi bır tehlike olduğu zaman da harekete geçireyım. Veyahut da caydıncı rol oynasın. Benim bıldiğım kadanyla \menka hiçbir zaman bn kuvvet Turkiye'de uslensin gıbi şeyler soylemedi. Ancak NATO'daki muzakereter sırasında Kım ne katkıda bulunabilır?' konusu gundeme geldi. Avrupa'daki kuvvetlennden 300 bın kişıyı acele olarak Korfez'e sevkedecegi zaman uçuş hakkı, geçiş hakkı, konmak gıbı Kim ne yapar, ne yapmaz?' konusu muzakere edildı. Tedbirler konusu goruşuldu. Bizim, geçiş kolaylıklan kısmındaki tutumumuz şoyleydi: Evet, Korfez'de bir tehlike vardır ve bu tehlike Türkiye'yi de, NATO'yu da ilgilendirir. Afganistan işgal edilmişti. Afganistan uzerinden Pakistan'ın malum bolgesi, Hint Okyanusu, Aden, Somali'ye olan meşhur orak harekâtı gazeteler boyle yazdığı için sovluyorumUe Afrika ve Akdenız'i yumuşak karnından \urmak stratejısinin mevcudiyetinden bahsedilıyordu. Bu bır tehlıkeydi. Iran'dakı dunım, bolgede yeni bir zayıflık unsuru yaratmıştı, ne olacağı belli degildi. Harbin devamında ortava çıkan ihtıyaçtar ne olabilir, kimse bunu bilmiyordu. Oyleyse orada bır zafiyet vardır. Orada zafiyet varsa bunun ilacı neydi?" Eğer ben bilirsem ki, Türkiye'nin canına okuyacak bir tehlike var, 'Gel aslanım' derim. \ok degilse buna musaade etmem. O halde açık çeke luzum yok. Ustelık de muttefikiz, dostuz senin tedbırlennı almana bir dıyeceğimiz yok. Al tedbırlerini. Fakat bizim goruşumnz aynı zamanda şoyleydi: Türkiye'nin Silahlı Kuvvetleri'nin modernizasyonu ne kadar çabuk bıterse, Türkiye'nin caydıncdık gucu dosta ve duşmana karsı o kadar artar. Boyle Türkiye'nin varoluş nedeni Işte bu yüzden Washıngton, Atına ıle Ankara arasındakı sorunları çözmek ıçın yoğun çaba harcıyor Turk ordusu 198O'de ıktıdara el koyduğundan berı ekonomık destek arıyor ABD de ıkı ulke arasındakı sonınları çözebılmek ıçın verdığı yardımın gücunden yararlanıyor Mıddleton'un yazısından da ızlenebıleceğı gıbı, hıçbır zaman dırekt söylenmemekle bırlıkte, Turkıye'nın varoluş nedenı, adeta Korfez petrolunun Batıya akışını devam ettırmesıne bağlıymış gıbı değerlendırılıyordu 18 Şubat 1984 akşamı ABD Buyukelçısı StrauszHupe'nın evındekı sohbet sırasında Perle'ın ağzından çıkan şu cumle de bu nıvetı teyıd edıyordu " Turk ordusunun modernizasyonu ıçın çaba harcıyonız. Bunu yapıyoruz, çunku bu çaba geoelde NATO'yu guçlendirir, ozelde de bölgeyi. Bolgeyi burada vurguluyorum; çunku bu bolgeye ha>li yakın olan istıkrarsızlık kaynaklan bir çanşma halinde guney kanada kritik askeri mısyonlar yukleyecektir." Perle, bu cumleyı sarfettığı sohbet meclısıne TurkABD Yuksek Savunma Konseyı 4 donem toplantılarından gelmıştı O gun Turk kanadı, Mısır'ın "iklime uyum gosteremediği" gerekçesıyle satışa çıkardığı F4'lerı (Fantom) Turkıye'ye satmaya ıkna etmesı için Amenka'>ı devreye gırmeye zorlamış ve şu konusma geçrniştı. PERLE Biliyorsunuz ki, tum dunyada F4 sıkıntısı var. Ama size oncelik vererek ABD HaVa Ku> vetleri'nde halen kullanılmakta olan 15'ine el koyduk. Bunları sıze vereceğiz. Bu, meseleye ne kadar sıcak baktığımızın da gostergesıdir, çunku yonetim Kongre'yı atlayarak ordudan orduya çok nadır iş >apar. OZTORUN Mısır'ın ıklım şartlan gerekçesıyle satışa çıkardığı 35 F4 meselesı var Bunun finansmanı konusu PERLE Orada iki ilgınç unsur var. Tahmin «dı\orum ki, Mısır, onları iklim şartlanna uymadıgından degıl. kullanmayı beceremediğinden satıyor. Diğer unsur da, \unanıstan'ın da uçaklara talip olması. Şımdi bizim iki NATO uyesı arasındaki rekabette birisinin aleyhine finansman işi için devreye gırmemiz dogru kaçmaz. Türkiye'nin Körfez kontenjanındaki yeri ABD yönetımı, uzun süredır Suudı Arabıstan'a AWACS ve Stınger ftizeien gıbı gelısmış asken malzeme satmak ıstıvor, ancak Kongre'de Musevı Lobısı'mn muhalefetıyle karsılasıyordu ABD yönetımı, Kongre'yı satışa ıkna edebdmek ıçın 24 Temmuz 1986'da tek savfalık bır rapor ve 17 savfalık bır satış gerekçesı hazırlayarak Kongre'ye gönderdı. 17 sayfalık satış gerekçesmde Israıl'ın askerı güctinun Suudı Arabıstan ve Ürdün'e yapdacak sılah sattşlanndan etkıtenmeyecek kadar ustün olduğuna dıkkat çekılıyor ve şöyle denıyordu. "Her ne kadar bu ülkelere sanlacak süahlar bu iki u'lkenm ABD poütıkalannı kayttsız şartsız destekleyeceğı anlamına gelmıyorsa da, bu süahlann satılmaması bolgedekı Amerikan menfaatlerini tehdit edecektir Çünku Suudi Arabistanv verilecek AW4CS'lar, Türkiye'nin NATO bunyesindeki AfVACSTan tte zincirleme reaksiyona Mhiptir. Suudi AnMstan ve diğer üanb Arap ulkelennin sılah ısteklerıni karşüamak ıstememızdeki bir başka neden de, guvemhr bir muttefik olduğumuz izlenimmı vermektır. Aynı zamanda Suuduerin kendOerini bir dış tehditten koruyabileceklerine ılişkin onlara güvence vermektir. Suudiler, lran ve Irak arasında beş yıldcr devam eden savaşm içine süruklenebıleceklerbıden endişe edıyorlar. Bu yuzden ıstikrarb ve ku\\ eth obnalan içm yonetim elınden gelenı yapıyor, bu çerçevede bolgedekı Batı muttefikkri Türkiye ve Pakistan'ın birbirleri ve Körfez deki ıhmh Anplar ile iyı iüşküer geHstırmest Usvik edıByor. Bir Körfez kontenjant için bu ulkelerin fktdetle ışbırliğine ıhtiyaç vardır. Suudiler, bır Sovyet saldınsı veya bölgesel knzle başa çıkamayacaklannı hıssettıklerı zaman ABD Çevik Kuvveti'nın müdahalesini isteyecekUrini ABD makamlanna bıldirmi^erdir. Ancak bu myttı kâğıt uzerinde teyid edecek yazılt bır anlasma yapmak t an kaçınmakta, sozlu mutabakatı tercih etmektedirler. ABD'nin Doğu Akdeniz'de Sovyetlerie olası bir çatışması halinde krad'in işbiriiğt de gereklidir. Buna karşüık Suriye, bolgede ABD dostu ülkelere başhca tehdittır. Ürdun'un istikran da Ortadoğu'dakı ABD çıkarlan için önemüdır. Ürdun* yapüacak askeri yardım, Vrdun'un Ortadoğu sonmunun çozumu için banşçı çabaiannı da tesvik edecektir. Ancak ürdun'u asü önemli kılan, Sovyet tehdidine karşı ABD'nin bolgeye stratejik vepoUtık ensımı ıçın sağladığt kolayUklardır ki bunlar gıderek artan olçude ABD kuvvetlenne prepoZisyon ve manevra olanağı sağlamaktadır. Mısır, tsraü'den sonra Amerikan stratejisının bolgedekı anahtar ulkelennden bırisıdir. Mısır Uderlennm vazıh olmamakla birtikte, bazı kontenjanlarda buradaki uslerden yarartanma konusunda garantileri bulunmaktadır." Bu satts gerekçesımn Türkıyeyı ılgüendıren ybnu çoktu Ama en anlamlı yanı, ABD vönetımınm, Ulke Itderlenmn vazılı olmavan sözterım, Us kolaytığt ıçın yeterlı hukukı anlaşma olarak saymasıydı. Danıştay Sekızıncı Daıresı'nın başörtusu ıle ılgılı 1984'te alınmıs bır kararı var Karar sayısı 1984/1574 Dava konusu da şöyle Ege Unıversrtesı Tip Fakultesı oğrencısı olan Nesnn Konuk, derslere başorlulu olarak gırdığı gerekçesıyle, bır ay sureyle okuldan uzaklaştınlma cezası alır Nesnn Konuk, Izmır 1 Sayılı Idare Mar kemest'ne karann kaldınlması ıçın dava açar Idare Mahkemesı, açılan davayı, "davacının ünıversıte ıçınde kıyafet yonunden behrtenen duzene aykm haretef erüğj" gerekçesıyle reddeder Nesnn Konuk, bu kez Idare Mahkemesı'nın karannın bozulması ıçın Danıştay'a başvurur "Turk ulusu adına" karar veren Danıştay Sekızıncı Daıresı, 3.121984 gunlu, oybıriığıyle alınan karannda şoyle der "Yfetert oğretım gormemış bazı kızlanmız hıçbır OZBI düşünçolen olmaksızm ıçınde yaşadıkları toplumsal çevr&nın gelenek ve goreneklennın etkısı altında başlannı örtmektedırier Ancak bu konuda, kendı toplumsal çevrelennın baskısına veya gelenek ve göreneklenne boyun eğmeyecek olçude eğıtım goren bazı kızlanmızın ve kadınlanmızın sırf laık cumhunyet ılkelenne kar şı çıkarak, dıne dayalı bır devlet duzenını benımsedıklennı belırtmek amacı ıle başlannı orttuklen bılınmektedır Bu kışıler ıçın başörtusu masum bır alışkanlık olmaktan çıkarak kadın ozguriüğüne ve cumhunyetımızın temel ılkelenne karşı bır dunya goruşünün sımgesı halıne gelmektedır Devacı, yuksekoğretım duzeyınde eğıtım gorduğune göre bu ılkelenn, cumhunyetımızın kuruluşunda ve korunmasındakı onermnı bılmesı gerekmektedır Aydın, uygar ve cumhunyetçı gençler yebştırmekle görevlı eğıtım kurumlannm bazı kurallan oğrencılere uygulaması doğaldır Bu kurallar herkesçe bılınen ve benımsenen cumhunyetın kurallandır Bu kuralları oğretmek ve benımsetmekle görevlı eğıtım kurumlannın bunlardan odun vermesı duşunulemez Bu nedenle, yuksekoğretım gormek üzere okula geidtğı sırada dahı başörtusunu çıkartmamakta dırenecek olçude laık devlet ılkelenne karşı bır tutum ıçınde bulunan davacının okuldan uzaklaştınlmasında yasalara aykınlık yoktur " Danıştay'ın Turk ulusu adına aldığı, tum unıversıteten, okullan, kamu kuruluşlarını bağlayan bu kararı, uygulanmakta mı, savsaklanmakta rrndır'? Unıversıtelenn, okullann çoğunda aynı sorun surup gıtmekte değıl mıdır^ Bır okulda, bır bayan öğretmen derslere "sıkmabaş' bıçımde gırmekteydı Okul muduru uyardı başörtusunu okuldan çıktıktan sonra takmasını söyledı, sımdı bayan öğretmen derslere başortusuz gmyor, ama okukjan çıkar çıkmaz sıkmabaş oluyor1 Kımı fakultelerde de, "sıkmabaş" sorunu gundemdeydı Dekanlar YOK ten çekındıklennden, bır ışlem yapamıyorlardı "Başörtusu" yenne "turtoan" takılacağı Danıştay kararını uyutma, uygulamama amacını taşıyordu bal gıbı Başörtusu, okullarda gerıcılığın devnmlere karşılığın sımgesı gıbrydı Tutucu gazeteler 'başörtusu' nun bayraktarlığını yapıyoriardı "YferM Haber" muhabınne gore "Başörtusu de Hafize Anafnın hassas olduğu konulardan bınydı", Hafıze Özal şoyle diyordu "Evladım, Müsluman başını orter Islamda fesettur vardır Hem madem demokrasi var, başı açık gezene, çıplaklara kanşılmadığı gıbı başortüsune de kanşmasınlar Karışana buyuk vebal vardır Ben uç ay ABD'de kaldım Başortusüyle gezene hurmetle bakıyoriardı Kanaatıme göre unıversıtelerde tesetturlu kızlarla uğraşanlar solcu hocalar " * • * Istanbul'da sona ermesıne karşılık, Ankarada oğrencıler açlık grevmı bır evde surduruyorlar Amaçlanna, haklılıklanna saygı duyuyorum Ancak çozum yolunun açlık grevı olmadığını duşunuyorum Işkenceye, olum cezasına karşıysak gençlerın kendı ısteklerıyle de olsa yavaş yavaş olumlerıne de karşı çıkmalıyız 'Açlık grevmı desteklıyorum" dıyenler, "Neden kendılen açlık grevı yapmıyorlarr dıye duşunmek gerek Açlık grevmı surdurenlerden dıleğım bır an once bu grevı bırakmaları, artık oyunlara gelmemelendır Sovyetler'den Suriye'ye silah Yuksek Savunma Konseyı toplantıları teknık ıçınde boğulmadan genel pohtıkalann ele ahndığı bır mechs olması nedenıyle sık sık bu tur konuşmalara sahne oluvordu 17 şubatta da Sovyetler Bırlığının Suriye'ye "ka>gı verici boyutlarda" aktardığı sofistıke sılah sıs""temlerı ele alınmıştı. Sovyetler, yıllardır Suriye'ye sılah akıtıyordu, ama son ıkı yıldakı >uksehş bu gelışmeyı TurkABD Yuksek Savunma Konseyı'nin gundemıne sokmuştu Bu toplantıdan bır sure sonra Mıllı Savunma Bakanı Zeki Yavuzturk'un TBMM Butçe Plan Komısvonu'nda Sunye'nın sıl?hlanmasına atıfta bulunarak, "Suriye'nın N ATO için tehlike olduğunun deklare edilmesı" anlamına gelen s^zler sarfetmesı, Yuksek Savunma Konseyı'nın Amerıkan kanadmda hoşnutsuzluk uyandırmıştı Yuksek Savunma Konseyı'nın ele aldığı tek bölgesel sorun Sunye'nın sılahlanması değıl, Turkıye'nın, Guney batı Asya açısından uzerıne duşenlerdı 1982 Hazıranı'nda Bonn'da yapılan NATO doruk toplantısında ıt tıfakın NATO sorumluluk bolgesı dışında doğabılecek bunalımlar karşısında ızleyeceğı "Alan Dışı Guvenlik Stratejısi" göruşulurken, bu konuda askerı bır çalışma yapılması kararlaştırılmıştı Bu karar, NATO askerı makamlarına Guneybatı Asya'da patlak verecek bır knzın ittıfakın savunmasım nasıl etkıleyeceğmı araştırma gorevı venyordu "Soutinvesl Asia Impact Study** (Guneybatı As>a'nın Etkılerı) başuğı altında uzennde çalışılmaya başlanan rapor, ABD'ran Çevık Kuvvet'ı Körfez bölgesıne göndermesı ve bu çerçevede Avrupa'nın takvıyesi ıçın Atlantık'e tahsıs ettığı bırlıklerını de bu amaçla görevlendırmesı halinde, Avrupa'mn savunmasmın ne şekılde etkıleneceğını konu edıyordu. Rapor ayrıca, NATO ıçınde muttefıklervn boyle bır durumda nasıl davranacaklarına ılışkın ılkelerı ve yapılacak ışbırlığıne ılışkın temel duzenlemelerı de gosterıyordu ÇAUŞANLARIN SORULARI/SORUNLARI YILMAZ ŞİPAL "Emekliliğimi isterseni" : 1959 yılında htanbul'da sigortalı olarak çalışmava başladım. \llı ay çalıştıktan sonra ayrılıp koyume gıttim. 1978 yılında da koyumde dukkân açtım. \e zorunlu BağKur sıgortalısı da oldum. 1982 yılında dukkânımı kapattıgım için de Bagkur'dan ayrıldım. Daha sonra SSK'ye baglı bır ifle 6 ay çalıştıktan sonra bu işlen de ayrıldım. Şımdı ise kovumde çiftçılik yapıyorum. Herhangi bır sosyal guvenlik kurumuna da prım odemiyorum. Bu durumda 10 Ocak 1986'da yururluge giren 3246 sayılı yasanın geçıci 1. maddesınden yararlanarak emekliligımi ıstersem bana aylık baglamr mı? ^aşım 46 olup. toplam 1 750 gun prim odemış durumdavım. B. K. AM \S\A VANIT: Sosyal Sıgortalar b v v ^246 sayılı yasanın vururlu ğe gırdıgı 10 Ocak 1986'dan onc. vıjortalı^a hangı yaşta olursa olsun "25 yıldan berı sigortalı bulunması" ve bu suıe n,ınde "en az 5000 gun" prım odemış olması koşuluyla aylık bağlanmasını ongormekteydı Yasanın getırdığı \aş sınırlaması şoyle olmu^ıur \) Yasanın yururluge gırdıgı 10 (Xak 1986 tarıhınde "En az 15 yıl (dahıl) suresı bulunanlara" 25 yıllık Mgortalılık suresının yanı sıra 5000 gun de prım odmemelerı durumunda vaş >.ınırlamasına bağımlı olmaksızın yaşlılık aylığı bağlanacaktır B) 10 Ocak 1986'da "10 (Dahıl) 15 yıl sigortalılık suresı bulunanlara" ıse, 25 yıllık sigortalılık suresı ıçınde ^000 gun prım odemış olsalar bıle vaşlılık a\lıklan, an^ak kadın sıgortalılann 41 ve erkek sıgortalılann ıse 46 vaşını doldurduklarında bağlanacaktır C) 10 Ocak 1986'da "5 (dahıl) 10 yıl sigortalılık suresı bulunanlara" da 25 yıllık sigortalılık »uresı ıçınde 5000 gun prım odemış olsalar bıle. yaşlılık avlıkları, anı.ak kadın ıseler 43 \e erkek ıseler 48 yaşını doldurduktan sonra bağlanacaktır D) 10 Ocak 1986'da "5 yıldan az sigortalılık suresi bulunanlar" ıse, 25 yıllık sigortalılık suresı ıçınde ^000 gun prım odeme koşulunun yanı sıra kadın ıseler 45 \e erkek ıseler ^0 vaşını doldurmadan yaşlılık avlığı bağlanmavacaktır Sıze vaşlılık avlığı bağlanabılmeM ı<,ın 27 yıldan bu vana sıgortalı bulunmanız veterlı değıldır \\rıta da "55 yaşını doldurmuş" ve "3600 gun" de prım odemış olmanız gerekmekledır SORi Perle, F.4'ler (Fantom) konusunda Türk kanadmı ikna etmek için şöyle diyordu: "Tüm dünyada F4 sıkıntısı var. Ama size oncelik vererek ABD Hava Kuvvetleri'nde halen kullanılmakta olan 15'ine el koyduk. Bunlan size verecegiz." daha zor sorunlan beraberce çozduk." Lımnı ıle ılgılı paragraf çıkarılsa ne olurdu? Perle cevapladı. " Her doktor, ameliyaünı tamamladığı hastavı, ıçinde bir şey Limni, NATO planlarında unuttum diye tekrar masaya yatırma>a kalkarsa. sağlıgunız tehlikeBir Körfez savaşıyla Ege adaları arasında doğrudan bır ılgı göz ye girer." ükmese de, hıpotetık bır varsavımla knzın butun NATO bölgesıne Turk kanadının Lımnı'nın sılahlandırılmasım bır NATO belgesı etkilen ıncelendığınden, bağlantı dolaylı bır ıfade ıle de olsa kurul dolayısıj la kabul etmeye hıç nıyetı yoktu, ama yıne de >oklamak amamuş oluyordu Söz konusu raporu hazırlayan NATO Avrupa Mut cıyla şu soru yoneltıldı tefık Kuvvetlerı Başkomutanı General Rogers (SACEUR), Körfez" Peki, bu belgenin aynen kabulu halinde Türkiye'nin Kongre^ dekı bır krız anında Yunamstan'ın Ege'de uluslararası anlaşmalara den comert bir tavır goreceği garanti mi?" aykın olarak sılahlandırdığı Lımm'yı de dolaylı olarak NATO planVerdığı cevap, toplantıda herkesın anlamh anlamlı birbirlerinm larına dahıl etmıştı vuzune bakmasma vol açmıştı Normal olarak Ege adalarını tatbıkat planlarına dahıl etmeyen " Size yeryuzunde kimse boyle bir garanti veremez." NATO askerı makamlarının Çevık Kuvvet'ın gınşeceğı harekâta ılışÇıt çıkmıyordu kın raporda aksı bır tavır takınmış plmaları, Turk askerı çevrelennBu tartışma, daha sonrakı gunlerde de devam etmış, ama bu arade tepkı yaratmıştı da NATO, harıta uzerındekı plan tatbıkatlarında, ABD'nin mudaSon derece gızlı tutulan "Guneybatı Asya'nın Etkılerı" konulu rahalesını getu"ecek kıvılcımın, NATO sınırları dışında bır yerde, örponın 1983 Aralık ayında Bruksel'de yapüan savunma bakanlan top neğın Ortadogu'da bır ulkede başlayabıleceğı varsayımını resmen kalantısında goruşulerek onaylanması beklenıyordu Ancak askerı kobul etmıştı mıtede Turkıye ıle Yunanıstan arasında bu konuda çıkan tartışma Turkıye, bütun bu arayışlara yurekten katılıyordu, ama Lımnı sonedeıuyle rapor, bakanlar komıtesının gundemınden çıkartılmıştı runu bu desteğın NATO dokumanlarına vansımasına engel oluyorTurkıye söz konusu atıfın yer aldığı bölumun rapordan çıkarıl du Başka bır deyışle, Korfez'e gıdılebılırdı, ama Lımnı uzerınden masını ısterken, Yunamstan da bu bölumun korunmasında ısrar edı değıl. yordu NATO ıçınde karar alınabilmesı ıçın oy bırlığı gerektığınden Turkıye'nın bu ıtırazları, Genelkurmay'ın Mıllı Savunma BakanABD "Siz daha ciddi devktsiniz, daha sorumlu lidertere sahipsiniz" lığı'nın toplantı odalanna kısılıp kalmıyor, NATO Savunma Plandiyerek, Perle'ı Turkıye'yı ıkna etmeye yollamıştı lama Komıtesı'nde de (DPC) Amerıka'run başını ağrıtıyordu Perle'ın o gunlerdekı hıssıyatını, en ıyı şu cumlesı vansıtıyordu " Turkler, ınşaüah bu başagnsını geçirecek aspinnı buiacaklar." E r geç ABD çağrılacak Perle, ışte boyle, zor zamanlarda neşelı şeyler soyk>ebılecek bır Perle, TurkABD Yuksek Savunma Konseyı'nın 4 donem toplan stratejısttı de. tısında şunları soyluyordu 15 Aıahk 1985'te sona ermesı gereken TurkABD Savunma ve Eko"Er veya geç 4merika Ortadogu'da bir ulke tarafından yardıma nomık Işbırlığı .Anlaşması'ran (SEIA), Turkı>e ıle yenı pazarlığa oturçagnlacak, bu yuzden ittıfakın \\rupa'daki kuvvetlerinde de bir du mamak ıçın aynı koşullarla uzayatağı goruşunu savunurken de şoyşuş olacaktır. Muttefiklerın bu boşlugu doldurması ıçın şımdıden le demıştı. onlem almak zamanı gelmiştir. Eğer bunu sulh sırasında yapmaz" SEIA, Sındirella'nın arabası degıldir. Gece yansı oldu diye kasak, savaş sırasında kotu şartlar altında yapmak zorunda kalacagız." baga donuşmez." Türk kanadı sentez açısından Perle ıle aynı kanıda olmakla bırAkışının daha zengın analızler vapmami/.ı sağlanıası ıçın sorularla hkte, anlaşmalara aykın olarak sılahlandınlmış Ege adalarından bahbutunluğune mudahale etmedığımız Istanbul'dakı sohbetımızde, seden paragrafın kelımelendırıhş bıçımıne karşı çıkıyordu Umıt Haluk Bayulken'ı, 1986'dan tekrar Mıllı Savunma Bakanlığı Perle bastırı>ordu " Siz bu dokumanın ruhuna mı karşısınız, yoksa kelimelendırı yaptığı yıllara goturerek, Çevık Kuvvet nıuzakerelerını şöyle dınlelis biçimine mi? " Turk kanadı raporun ruhuna karşı olmadıjhnı belırtmce, Perle de"Amenk.. üıyordu kı, ben bir Çevik Kııvvet kurayım. bu, Korfez'e kuvvetli bir Türkiye'nin olduğu yerde hiç kimse herhangi bir harekâta, bu caydıncı gucu dikkate almadan, girişemez. Yanı taarruz eden muhtemel saldırgan (Potenüal Agressor) kanatlannda ne var ne yok bakmadan ilerleyemez. Türkiye'nin NATO uyesi olduğu belli. Gidilen yerin Türkiye'nin zaranna bir dunım ortaya çıkarması ihtimali de var. Eğer bu ihtimal, Turkiye"nin canını yakacak, hayati tedbirler alacak noktaya gelırse, Türkiye'nin o caydıncı gucu kendıliğinden bir başka guç halıne gelir. (Wholestter'ın 1980 başında ABD yonetimi için hazııiadığı raporda da modernize edilmış bır Turk ordusunun bır bunalım halinde Çevik Kuvvet'e donuşebileceğini kaydediyordu U.G). Oyleyse oraya siz bu caydıncı gucu koyarsanız muhtemel saldırgan bunu dikkate almak zorunda kalır. Korfez'deki dosüamnıza gelince, zaten Ortadogu'yu koruyan bir nevi yangın duvan, ne derseniz deyin, biziz. O halde kuvvetli bir Turkiye onlaruı da lehıne. Aynca kuvvetli bir Turkhe'den çekınılmesine gerek yok, çunku cumhuriyetin kurulmasından bu yana menfaatleri zedelenmeden ve uluslararası anlaşmalara uygun olmadan Turkiye hiçbir zaman asken kuvvet kullanmamıştır. Hatay'da Fransızlarla anlaşmayla kullandık. Kıbns'ta 11 sene bekiedik, her turlu muzakereyı yaptık, nihayet ENOSİS'ı ılan ettıler, Ingiltere'ye gittik 10 Dovvning Street'te (İngiltere başbakanlannın resmı konutu. L.G.). Ecevit, aynen şoyle soyledi: Bunu beraber yaparsak kan dokulmez. Ama kabul etmezseniz uzerinızde kara bır leke olarak kalacaktır. Ya başka turlu hesaplan olduğu ıçın, ya da Turkıye mudahale etmez diye duşunduklerınden bu ışbırlığıne yanaşmadılar. Kendi başımıza yaptık. Turkiye, maceracı bir siyaset takip edemez. Turkiye, 'dinamik siyaset takip edecegim' dıye dinamik bir siyaset takip edemez. Allah göstermesin, kuzeyden bekliyorduk gu.ıeyden geldi' diyecek duruma duşmek istemez. Türkiye'nin devlet adamlan, devlet yapısı, bunları onler. Turkiye uzun vadede banşın değerini bilir. Ama Ataturk tarafından konulmuş olan 'Yurtta Sulh Cihanda Sulh' mottosunu, 'her yere eyv^llah deyin' şeklinde de vorumlayamaz. Kendı menfaatlerimiz aleyhine 'Yurtta Sulh Cihanda Sulh' olmaz. Bu, kendımizin seçtigi bir siyasettir. Tıpkı demokrasi rejiminde kendimizin karar kılması gibi. Dunyada ben hiçbir ordu gormedim ki, siviller işi bozdukça, Vok illa olmaz gel boyle yapalım' diyen. Bu bir nimet bizim için. Halkımızın ıstediğı şeyi ordumuz da bizimle biıiikte istıyor. Çunku ordu, halkımızın replıkasıdır. SÜRECEK SUMERBANK PAZARLAMA MÜESSESESİ Muessesemızce kapalı zarfla teklıf alınmak suremle muhtelıt resmı daıre \e kuruluşlarııı ıhtıyavlannı karjılaraak uzere, hazırlanan tek nık ve ıdarı şartnameler gereğınte muhtelıf, LIII» \e kalıtede vorap satın alınacaktır Bu ışle ılgiiı şartnameler Muessesemızden temın edılebılır Teklıflenn 24 11 1986 tanhmde saat V ^0'a kadar Mue^sesemız Ha berleşme Servısıne verılmesı gceklıdır Muessesemız De\let Ihale kanununa tabı olmavıp ıhalevn \apıp \apmamakta kısmen veya tamamen dıledığıne vermekte serbesttır Basın 200.000 KG. KREP SATIN ALINACAKTIR Sumerbank \an Den ve Kundura Sanavıı Müessesesı'nın ıhtıya«.ı ıçın 200 000 k.g krep Satın alınaı.aktır Teklıfte 463"'7 \'an dosya reteransımız behrulecektır Teklıf vcrme son gunu 25 U 1986 saaı P 30 kadardır Postada \akı leklıf gecıkmelen kabul edılmez Iştırak temınatı 2 500 000 TL \ı olup leklıt ıle bırlıkle \erıl mış olacaklır Bu ı^e an teklıf mektubu İManbul Bahçekapı Sumerbank Satı nalma Muessesesı Mudurluğu'nden ucreısız olarak temın edıtebılır Mueb<esemi7 Devleı İhale kanununa tabı olmavıp ıhalevı \apıp yapmamdkla kısmen veva lamamen dıledığıne vermekıe serbesıtır Basın 3IMI