Catalog

23 OCAK 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 YAY1N DtmASENDA İNCELEME ARAŞTIRMA YÖNETEN: ŞAHÎN ALPAY HAYVANLAR İSMAtL GÜLGEÇ r Akdeniz'in ölümsüz gençliğine yoieuluk George Thomson, Tarih Öncesi Ege, Çev. Celal Üster, Payel Yayınevi, Cilt I 334 s", Cilt II414 s. CEVAT ÇAPAN ~ Yeryüzünde belli bir okuryazarhk düzeyine ya da düşünsel olgunluğa erişen her insan, yaşadığı çağı ve dünyayı anlamak için insanlığm gelişme serüvenini ana çizgileriyle öğrenmek gereğini duyar. Bu nedenle de insanların tek tek ve toplu olarak geçrnişte yaşadıklan olaylan, elde ettikleri başanlan, uğradıklan bozgunları değerlendirmenin yollannı araştınr. Tarih duygusu, tarih bilinci dediğimiz şey de aslında böyle geniş kapsamlı bir çalışmanın sonucundan başka bir birikim değildir. Elden geldiğince geleneksel yargılan gözden geçiren, yeni bulgulann ışığjnda birçoğumuza tarih diye öğretilen safsatalardan annma olanağını sağlayan bir birikim. arihöncesi Ege, insanlığın evriminde toplumsal koşuUarla, üretim, düşünce ve duygular arasında nasıl sıkı bir ilişki olduğunu zengin ayrıntılarla açıklayan, uygarhgın kökenini ve gelişimini anlamamızı kolaylaştıran bir kaynak kitap. KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK ^U/^t^SK ı , n . ' n tıh dökümün sonunda, Tbomson'la birlikte siz de Yunan dünya görüşünün, çoğu zaman ileri sürüldüğü gibi, Yunan ırkırun kendine özğü niteliklerinin bir Değişen maddi koşullar ürunü değil de, Ege Denizi'nin Tarihöncesi Ege'nin birinci cil çevresindeki topraklara değişik dinde "Akrabaük" ve "AnaerkiT yerlerden gelip yerleşmiş, zaman adh iki bölümde "TotcmcUik", zaman birbiriyle çatışmış, zaman "Kabileden Devlete" geçiş, zaman da aralarında kaynaşmış Bilinen bu gerçekleri Cetal Us "Ege'nin Anaerkil Halklan" ve çeşitli halklann oluşturduğu, detcr'in George Thomson'dan çe "Ege'deki Bazı Anaerkli Tann ğişen maddi ve tarihsel koşuUarla virdiği Tarihöncesi Ege'nin ikinci çalar" gibi konulan ele alıyordu. belirlenen bir felsefe olduğunu cildini okurken duyduğum heye Elimizdeki ikinci ciltte ise "Or anhyorsunuz. can yüzünden tekrarhyorum. Ce taklaşmacıhk", "Kahramanlık lal Uster, hatırlayacağımız gibi, Çağı", "Homeros" başlıklı ana daha önce gene Thomson'dan bölümlerde özel mülkiyetin baş yağdaş bir yöntemle tnsanın Özü ve Tarihöncesi Ege1 langıcı, toprağın bölüşulmesi, Bazı çağdaş edebiyat eleştirnin birinci cildini Türkçeye ka ayrıcalığın gelişmesi, meslek zandırmış, bu ikinci yapıtla da klanları, kentlerin oluşumu, ge menlerinin Marx'ın, Freud'un ve "Yazko Çeviri" dergisinin 1983 leneksel hanedanların yönetimi, özellikle de 20. yüzyıl antropoAzra Erhat Çeviri Ürün Ödülü kültürlerin çatışması, anaerkil loglarmın görüş ve bulgulannnü almıştı. tki ciltte tamamlanan toplumun Homeros'da ele alını dan sonra geleneksel sanat yapıtTarihöncesi Ege, Thomson'un şı, şiir sanatının ortaya çıkışında lannın bile eski ölçütlerle değerEski Yunan Toplumu Ustüne In söz ve buyünün, ritim ve çalış lendirilemeyecekleri savı, Thomcelemeler adlı yapıtının birinci manın rolü ve en sonunda da şi son'un tarihöncesi bir döneme ve bölümü. Payel Yayınevi'nin açık ir türlerinin evrimi konulan dar topluma çağdaş bir yöntemle, taladığına göre, bunu, yapıtın ikin bir uzmanlık açısından değil, rihsel maddeci ilkelere dayanan ci bölümü olan tlk Düşünürier durmadan değişen maddi koşul bir yöntemle yaklaşmasıyla büve Thomson'un gene aynı yön lann payı da göz önünde tutula yük ölçüde doğrulanmış oluyor. temle yazdığı, tiyatronun, özel rak inceleniyor. Butun bu ayrın Eski Yunan toplumuyla ilgili olalikle de tragedyanın kökenlerini ortaya koyduğu Aiskhylos ve Atina adlı yapıtları izleyecek. rak 19. yüzyılda Morgan'ın, daha önce de 18. yüzyılda Millar ve Fergusson gibi tarihçilerin araştırmalarmın daha sonraki tarihçiler tarafından gözardı edilmesi, Harrison, Ridgeway ve Cook gibi bilimadamlannın arkeoloji alanındaki önemli bulgularını Morgan ve öteki tarihçilerin bilgileriyle temellendirmemeleri bu konularda daha sistematik bir çözümlemeyi belki de bu yiızden geciktirmiş olabilir. Cdal Üster'in büyük bir başarıyla, terim seçimindeki titizliği ve anlatımındaki akıcılığıyla aslına bağlı kalarak, Türkçeye aktardığı Tarihöncesi Ege insanlığın evriminde toplumsal koşullarla üretim, düşünce ve duygular arasında nasıl sıkı bir ilişki olduğunu zengin ayrıntılarla açıklayan, bu yüzden de yalnız Yunan toplumunun değil, uygarlığın kökenini ve gelişimini anlamamızı kolaylaştıran bir kaynak kitap. Bu kitabı okurken çağdaş dünyayı tanımanın geçmişe uzanan tarih denen dolambaçlı bir yoldan geçtiğini bir kez daha anlıyoruz. P İ K N I K PİYALE MADKA Batı kültürünün clip akmtüarı A. Watts, Taoculuk, Zen ve Batı Kültürü Çev. îlhan Güngören Yol Yay., 158 s. ALİ BAVRAMOĞLU Ünlü düşünür A.VV.VVatts'ın Uzakdoğu ve Batı düşünce biçimlerini karşılaştıran çeşitli denemeleri tlhan Güngören tarafından "Taoculuk, Zen ve Batı Kültürü" adlı bir kitapta derlenerek Türkçeye çevrildi. "Seks Yogası" dışında kalan denemeler Watts'ın "This is It" adlı kitabında bulunuyor. "Seks Yogası" ise yazann Natnre, Men and Women adlı yapıtının son bölümüdür. Watts, J.Kerouac, A.Ginsberg, L.Kerlinghetti, W.Burroughs'la birlikte "Beal Generation"m ön plana çıkardığı isimlerden biri. Geleneksel yaşam biçimine ve yerleşik değerlere karşı sert bir tepki olarak başgösteren ve tüm Batı'yı saran bir edebiyat, gençlik ve sanat akımı olarak nitelenebilecek "Beat Generation", butünlük, rastlantısallık, kendiliğindenük gibi öğelerini Uzakdoğu felsefesinden almıştı. Bir başkaldın olmanın yaru sıra ciddi bir arayış olma niteliğine sahipti. Bu, Batı'nın okunabilir gerçekliğinin altında başka bir gerçekliğin aranışıydı. Uzakdoğu düşüncesi hem bu derindeki gerçeğe ulaşma olanağını, hem de bunun araçlarını sunuyordu. Gerçekliğe ulaşmanın aşkınlıkla olanaklılığı; bunu kısa yoldan sağlayan müzik, hallüsinojen maddelerin kullanımı ("LSD'nin sağladığı hallüsinasyon değil, özdeki gerçekliktir" formülü), kendiliğindenlik arayışının getirdiği özgür cinsellik... İşte Watts, insan da\Tanışından, sanatsal ve edebî kavramsallaştırmaya değin uzanan bu çerçevenin yücelttiği bir isimdir. Batı insanının huzursuzlugu 1973'te ölen bu İngiliz düşünürünün ayıncı özelliği, içinde yetiştiği Batı kültürü ile Uzakdoğu felsefesini karşılaştırarak hem Batı kultürünun " d i p akıntılannı" saptamaya calışması hem de Zen akımlarını düşunsel ve toplumsal temellerine oturtarak tartışmasıdır. Elimizdeki derleme de bu sorunsala oturur. Batı kültüründe tıkanıklıkları ve huzursuzlukları oluşturan temel nedir? Watts, Batı'yı belirleyen temel özelliğin, mutlak ikicilik (dualism) ya da bölunmüş evren anlayışı olduğunu vurguluyor. Gerçekten de bu anlayış, gerek Hıristiyan Skolastiğinin insanın içinde ıyi ve kötu yanlar olduğunu belirterek bunları karşı karşıya getiren ahlaki ikicilikte, gerekse 18. yüzyılda olguniaşan akılcı duşuncenin ruhu maddeden ayıran kanezyen ikiciliğinde kendini gösterir. Watts'a göre Batı toplumu akılcıhğı örgütleyip, kurumsallaştırmış ve yaşama egemen kılıruştır. Aşırı noktalara götürulmüş bu akılcılık, dikkatini, ancak nesneler ayrı ayn ele alındıklarında yoğunlaştırır ve sonuçta hata yapmak kaygısıyla kendinden bile şüphe eder. Batı insanının huzursuzluğu, bir anlamda, geleceğin belirsizliğinden kaygılanmasından; akılla geleceğe karşı mücadele vermesinden kaynaklanır. Evreni bölünmüşlük içinde ele alan bu algı biçimi, insan ilişkilerinin aldığı biçimleri de etkilemekte; kuralcı, ahlakçı, zorla>ıcı bir toplum yapısını doğurmaktadır. Kendiliğindenliği orıadan kaldıran, sürekli toplum dışı kalma kaygısını doğuran. duyguları kategorileştiren bir yapıdır bu. Watts'a gore, gizemcisinin bile akılcı olduğu Batı'nın karşısında Uzakdoğu duşuncesi, bölünmuşlük yerine birlik ya da bütüncul evren ilkesiyle çıkar. Uzakdoğu gizemciliğinin bütün sırrı da buradadır. Akılcı düşüncenin dünyayı birbirinden kopuk olaylar ve gerçekler olarak algılamasına karşıbk, Uzakdoğu felsefesinde evren, birbirinden kopartılması mümkün olmayan bir ilişkiler bütünüdur. Evrende bulunan nesneler ilişkiler içinde varlığa dönüşürler. Bu temel ilke, iyinin ve kötunün, maddenin ve ruhun birbirini tamamlayan, aynşmaz parçaları olduğu sonucuna vardırır bizi. Öte yandan her şey bu ilişkiler bütününde kendiliğinden biçimlenmiştir. Zorlama bunu değiştiremez. Nesneler ilişkiler bütunü içinde o an için anlam kazanırlar ve o an için \arlığa donüşurler. Ne önce vardır, ne sonra. Doğal rastlantısallık da burada ortaya çıkar. Tum bu nitelikler kaygı ve tedirginliği yok edecek öğeleri taştrlar. Ilkin zaman kaygısı, gelecek kaygısı yok olur. Amaç yükleme yok olur. Amaçsızlık ve o anı duyumsama, temel ozellik halini alır. Aynı biçimde iyi ve kötu aynı bütünün aynşmaz parçalarıysa, ahlakçıhk ve doğuracağı kaygılar da kaybolacaktır. Doğu felsefesi işte bu nedenlerden ötüru bir düşünce sistemi olarak şekillenmez. Sorun, algının düşunceye dönuşturülmeden yaşanmasıdır. Bu, bir yaşam şeklidir. Yaşamda hedef "ben" ile evrenin bütünleşmesidir. Watts'ın çalışmalarının ilgi çekici bir yanı da Uzakdoğu duşuncesiyle Batı duşüncesinin bir kanadı arasındaki paralellikleri çağrıştırması. Uzakdoğu duşüncesinin ancak bir ilişkiler bütunü içinde olanak tanıdığı varlık kavramı, algıya verdiği oncelik, doğal olarak akla Bergson'u, Heidegger'i, bir ölçüye kadar Sarlre'i, yapısal dilbilimcileri ve hatta Foucault'yu ve LeviStrauss'u getiriyor. Aslında Bergson'un çoğu düşüncelerinde Uzakdoğu felsefesinden etkilenmesinin yanında; Heidegger'in düşüncelerini Suzuki'nin eserlerinde görebildiğini soylemiş olması hatırianmalıdır. Nihayet, NVatts'ın denemelerinin temel bir niteliğinden daha söz etmek yerinde olur: Karşımızda dinsel ve gizemci bir duşünce biçimi var. Açıkça goruleceği gibi butunsellik, doğaotesi bir niteliği çağrışıırıyor. Ancak Watts'ın gizemcilikte yaptığı bu yolculuk, işlevsel bir niteliktedir. Amacı, deneyimlerinin sonuçlarını \e "kapandan" çıkışın yalnızca bir yolunu göstermekten ibareuir. Bundan da öte. yaşadığımız Batı'yı anlamamıza yardımcı olmaktadır. ÇIZGİLİK KÂMİL MASARACI AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKÜAÜ Kısa... Kısa... TÜRKLERİN ERMENİ TOR LUML İLE İLtŞKtLERİ, AUtürk Ü. Yayuu, Ankara 1985,347 S; TARİHTE BUGİJN MVMTAZARIK4\ "NABILER IN FN UNLUSU 1947'DE 8U6ÛN,ÜULÜ &2AHSIZ R££SAMI P/E££E BONNARD(BONAfZ) 9O YAÇ/MOA ÖLDÛ. SENÇÜĞİNPE HUkUJIC Ö&eENlMİ YAPT1VSA DA DAHA SONRA İU&lSİNİ RES/M SAUATfMO YÖNELTMlfrİ. O SHZALA& EPOuARD VtUARD VE MAU&/CE 0EW£ 'UE AYMf ATBLYEDE ÇAUÇMAYA KOYUIAN SONWR0, OA/• LAZLA BHSLıKTS YENİ B'& RESİM AUUl DA OLUÇnjRMüŞrU: A/AS/.. ANCAK gOHMAED, EbE&lYATÇlLARIN £ekABOÜZMlYL£,İZL£HİMCİUĞI 8A60AÇTIBU AKlMIN ÇOZ ÖreS/AJE !ÜE:e.UYECEtCT/e. ev ıÇi GÖeÛNTÜLERJ,AİL£ ÇEV/5GS/ GİB' 8AKONULAZl YUZEYSEL ŞEKi'LPE /SBSİMLE' KULLAMMIŞ, T^SLOCAJSJNDA gUGULU BİR. HAVA YARATM/ÇT/.(Sağda,bır resm* ' 23 Ocak kitabın yazarı Kanada'nın Montreal Üniversitesi öğretim üyesi Jean Morval. Ne Oldu, Ne Olacak (Alan Yayıncılık, Kasım 1985). Raşit Kaya / KİTLE tLETİŞtM SİSTEMLERİ, Teori, Ekim 1985, 174 s. ODTÜ öğretim üyesi Kaya'nın çağdaş iletişim sistemleri üzerine temel bilgileri içeren kitabında konunun kuramsal çerçevesi yanında Ingiltere, Fransa ve ABD'de basın, radyo ve televizyonla ilgili düzenlemeler örnek olarak inceleniyor. Benjamin Farrington / DARW1N GERÇECİ, Çev. B. Gttvenç Y. İzbul, Cep Kitapları. tslanbul 1985, 144 s. Darwin'in zamanla bir kısmı doğnılanan ve bir kısmı çürütülen teorilerini konu alan bu tanınmış kitabın ilk Türkçe basımı 1982'de Çağdaş Yayınları arasında yapılmıştı. 812 Ekim 1984 tarihleri arasında Erzurum'da yapılan ve üniversiteler, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüdler Başkanlığı ve Türk Tarih Kurumu'ndan tarihçileri bir araya getiren "Tarih Boyunca Türklerin Ermeni Toplumu ile İlişkileri" konulu sempozyuma sunulan 25 bildiri bir kitapta toplandı. Arslan Başer Kafaoğlu / ÖZGÜRLÜK, DEMOKRASt VE LİBERAL EKONOMİ, de Yayınevi, Ekim 1985, 163 s. Kafaoğlu'nun daha önce DuFizik ve sosyal çevrenin insan şun dergisinde yayımlanan "libepsikolojısi uzerindeki etkilerini ral ekonomilerde insan hakları inceleyen psikoloji dalında dili ve ozgürlük" konulu dizisi kitap mizdeki ilk kitap. Ilk kez halinde basıldı. Kafaoğlu'nun bir 1981'de BruksePde yayımlanan başka yeni kitabı da Ne Dedik, Jean Morval / ÇEVRE PSİKOLOJİSİNE GtRlŞ, ÇEV. NURİ BtLGtN, Ege Ü. Edebiyat F. Yayını. tzmir 1985, 131 s. 5ü YIL ONCE Cumhurivet Sekizinci tahta çıkış Edvardın töreni 23 Ocak 1936 başka butün domınyonlarda da büyük merasim yapılmıştır. Kral Edvard babasır.ın cenaze merasimınin teferruatını şahsan tesbiı etmek arzusunu ihzar etmıştir. Anneler Bir'iğinin kararları Çocuk Esırgeme Kurumuna bağlı Anneler Birliği dün Cağaloğlundaki merkezinde toplanarak yeniden birçok kararlar vermistir. Bu meyanda hamıle on fckir kadma da kundak ve çocuk çamaşırları dağıtmıştır. 1936/1986 TÜRK BASININDA BULGARİSTAN TİJRKLERİ, CUMHURİYET KİTAP KULÜBÜ^NPEN HABERLER Derleyen: Bilal Şimşir, Başbakanlık Basın Yayın ve Kitap Kulubunde 26 Şubat Şubat kataloğu ve yer ahyor. değerlendirilmesi ve yor. Öte yandan değerli ozan Enformasvon Gn. Md. Yayını, 1985 yılımn I984'te yitirdiğimiz genel katalog eki okur anketi sonuçlarının açık Hasan Hüseyin'in ikinci ölum Ankara 1985, 750 s. Türk Tarih Kurumu uyesi Şimlanmasına ek olarak aym yeni yıldönümü nedeniyle esi Azime hazırlandı çıkan kitaplan, uyeler ve okur Korkmazgü'in bir değerlendirme şir'in derlediği bu kitap ocakŞubat ayı kataloğu ile birlikte ların mektuplan nisan 1985 tarihleri arasında Bulyayımlanı yazısı yayımlanıyor. genel kataloğun 1986 eki hazırgaristan Türklerı hakkında Türk landı. Genel Katalog ekinde yı AY1N E> ÇOK SATAN KİTAPLARI basınında çıkan haber ve yorumlın yayımlanan tum kitaplan ve lardan seçmeleri kapsamakta. fiyat değişiklikleri yer alırken, ÇOCLK 25.12.198522.01.1986 Margaret Randall / SANDİNOaramıza yeni katılan yayınevleKitabın Adı/Yazarı: Fiyatı: NL'N K1ZLARI. Çev. Mehmet ri de tamtılıyor. Üyeliğini yeni Sıra: Kod: 002.248 Bu Yurdu Bıze Verenler/Aziz Nesin 364. Yurtçu, Metis Yayınları, Mayıs leyen ve yeni üye olanlara 1 022.031 Troya Masalları/Azra Erhat 2 ^ 1985. 176 s. ' verilecek olan genel katalog eki 2 3 021.245 Gumşığı Hoşçakal/Ülkü Tamer 4iX nin yanı sıra şubat kataloğunda Amerıkaiı gazetecı Randall'ın 4 104.903 KlasıK Çocuk Kitaplan Dizısı/20 cilt 21.500 ayın konusu olarak Klasik Ço5 184.001 Ulkü Abladan Masallar (kaset)/Ü.Gıray 1000. Nikaragua devriminde kadınlacuk Kitaplan seçildi. Yayın rın rolunu konu alan bu kitabı, 080.010 Okula Geç Kaldım/Fatıh Erdoğan 400. Sandirmt Ulusal Kurtulu> Cepevleri veyazarlar arasında konu 6 099.079 Bremen Çalgıcılan/Çev: Neşe Ersöz 400 hesi'ne mensup kadmlarla \apıya ilişkin yapılan bir sorusturma 7 8 021.903 Can Çocuk Kıtaplari (79 yaş)/20 kitap 9350 lan ioyleşileri kapsı>or. Nikaraile klasik çocuk kitaplan üstüne 044.060 Buluta Binen Çocuk/Murat funcel Mehmet Koç'un inceleme yazı 9 200. gua devrimi uzerine Turkçe"deki sı, çocuk kitaplan kaynakçası 10 021.904 Can Cocuk Kitaplan (912 yaş)/20 kitapi2. ı00 en kapsarr.h kjr^k. Londra 22 (özel) Bu sabah saat onda yeni kral Sekizinci Edvardın tahta çıkış töreni yapılmıştır. Sabahleyın ıkıyüz bin kişilik bir kalabalık, Saint James sarayının önünde ve civanndaki meydanhklarda toplanmıştı. Saat tam onda sarayın balkonundan Sekizinci Edvardın İngıltere tahtına çıktığı hakkında hazırlanan beyanname okunmuştur. Bevanname okunurken birer dakika fasıla ile 41 parça top atılmış, bütün kiliselerin çanları çalmmış, limandaki vapurlar da düdüklerini öttUrmüilerdir. Beyanname okunduktan sonra yeni Kral büyük bir alayla Londramn başlıca caddelerinden geçmiş ve kendisini şiddetle alkışlayan halkı selamlamıştır. Öğleden sonra Kral sarayında Başbakan Baldvini kabul ederek kendısile bir buçuk saat kadar görüşmuştür.' Kralın tahta çıkması münasebetile tngiltereden 20. YUZYIL YABANÇI DİLLER ÖĞRETİM KURSU YOĞUN SABAH '0 ŞUBAT AKŞAM 10 ŞUBAT HAFTA SONU 1 ŞUBAT HAFTA SONU S ŞUBAT Sııgi için: 5 22 71 72 Laleli, Şair Haşmet Sok. No: 8 K. 2 MIMAR İç mimar dizayner ve bayan mimar: teknik ressam araruyor. AK DEKORASYON 353 10 17 Antikalanmz, e!>azması Kuranı Kennıisriniz, eski tatloiarınız ıcin Tro\. 40 79'36 | | İNGİTİZCE FRANSIZCA . ve restoran öğien de açık akşa da:.. j | \ [jCevdetoasa Cac 306/1 BEBEK i Aceie Çaîlı 1'oraMm Tablo [ araı:.yc: TROY 140 79 36