Catalog

14 EKİM 1984 HABERLER CUMHURİYET/7 NE NEDÎR? (Bastarafı 1. Sayfada) isterim. Türkiye ile aramızda mevcut bulunan askeri yardmun veriliş maksatlanndan gavn gayelerde kullanılması için hükümetinizin Birleşik Devletleri'nin muvafakatını abnası icap etmektedir. Hükümetiniz bu şartı tamamen anlamıs bulunduğunu muhtelefi vesüelerle Birleşik Devletler 'e bildirmistir. Mevcut şartlar altında Türkiye'nin yapacağı bir mudahalede Amerika tarafından temin edilmis bulunan askeri malzemenin kullanümastna Birleşik Amerika Devletleri'nin muaaffakat edemeyeceğini size bütün samimiyetimle ifade etmek isterim." ABD Başkanı'nm özel Temsilcisi George Ball anılarmda mektup metni üzerinde ABD Dışişleri Bakam Dean Rusk ileyardımcılan Joseph Sisco ile Harlan Cleveland'ın çalıştıklannı ve kendisinin metni gördüğü zaman, "Ben hayatunda bu kadar acımasız bir diplomatik nota görmedim" dedığini kaydediyor. Ozetle Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Yabancı Diller Eğitimi Bölumiı öğretim görevlisi Aydm Dağpınar istifa etti. Dağpmar, istifası ile ilgili olarak şöyle dedi: "Fakültede hepâ birbirini tutan adeta bir klik yaratan, kadro, ekip hegemonyası yaratmaya uğraşan kişilere tahammül edemediğim için aynldım, karşılaştığım kötu muamele ve hakaret dolu davranışlan arka arkaya yazıu ve sözlü olarak şikâyet ettiğim halde bunlann hiçbirine rektörlükten hiçbir cevap alamadım. Ben zaten Marmara Üniversitesi Ataturk Eğitim Fakültesi'nde görev yapmakta iken, bölüm baskanı Ayla Tanyel ve Dekan A.Çelebioğlu'ndan görduğum haksızlıklardan dolayı Gazi Üniversitesi'ne nakil istemiştim. Ama gördüm ki, burası oradan da betermiş." KIBRİSTA EN SICAK GÜNLER / SİSCO VFVK GÜlDEMtR Üniversiteden istifa A.Ü. Ziraat Fakültesi Dekanı istifa etti Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Ali Balaban, görevinden istifa etti. Prof, Balaban, istifasına gerekçe olarak "sağLk" durumunu gösterdi. Ancak üniversite çevreleri, Balaban 'ın istifasının Ankara Üniversitesi Rektörü ile ters düşmesinden kaynaklandığtnı öne sürüyorlar. (ANKA) (Bastarafı 1. Sayfada) StSCO Kıbns krizi Yunanistan'daki albaylar cunıasmın Lefkoşe'de bir darbe yaparak demokratik hukümeti devirmesiyle başladı. Makarios Ada'dan kaçmıştı. Ada'nın yürürlükteki statüsünde tek taraflı bir değişiklik ise garantör devletlere gerektiğinde askeri müdahale olanağı bile tanıyordu. Yunan cuntasmın Kıbrıs'ta gerçekleştirdiği darbe ise Ada'nın yürürlükteki statüsünde tek yanb bir tasarruf olarak değerlendirilebilecek nitelikteydi. Buraya kadar olanlar endişe vericiydi, ama bizi asıl endişelendiren Türkiye'nin bu hareket karşısında yapabüeceklerinin boyutuydu... Çok zor günlerdi. Hükumetim beni Türkiye ile Yunanistan arasmda arabulucukla görevlendirmeden önce, Kıbns'taki darbenin daha ilk saatlerinde Dışişleri Bakanlığı'ndaki ve Pentagon'daki (ABD Savunma Bakanlığı) toplantılarımızda başlıca gundem maddesi, darbenin yapılmış olması değil; Türkiye'nin müdahalesinin nasıl önleneceğiydi. Müdahaleyi nasıl önlemeyi düşunduniız? Toplanlılarda daha sonra göndermekten vazgeçtiginiz ikinci bir Johnson mektubu kaleme alındı mı? Üstelik siz unlu Johnson mektubunu kaleme alan ekibin içindeydiniz.. Deneyimliydiniz... Ecevü'in bir cümlesini hiç unutamayacagunlr tartışılmazdı. Böyle bir devlet adamı da bir işe girişeceğiniz zaman kolayca gözardı edilemezdi. Dediğim gibi Makarios'un bize karşı tavrında yumuşamalar olmuştu. Bu yumuşamanın bir nedeni de, bunu ilk kez açıkhyorum, darbeden kısa bir süre önce Makarios'a suikast yapılacağını istihbar etmemiz ve kendisini uyarmamızdı. Istahbaraî ajanlarımız Lefkoşe'de Makarios ile göruştü ve kendisine bir olası suikast haberi verildi. Bu tavrımız Kıbrıs'ta Makarios'a karşı yapılacak bir darbenin ABD'nin yaranna olmayacağını kanıtladığı gibi belki de Makarios'un hayatını kurtardı. Şimdi gelelim Atina'ya... Biz darbe olabileceğine ilişkin doğrulatarnadjğımız istihbaratlar almaya başladığımızda, ABD yonetimi olarak aldığımız önlemler arasında Yunan hükümetine girişecekleri bu tür bir hareketin bizim desteğimizi alamayacağını hatırlatmak da vardı. Atina'daki Büyükelçimiz Tasco, Yunanlılara olası darbenin istihbar edildiğini ve ABD'nin sen tepkisi ile karşılanacağını iletmekle görevlendirildi. Açıkça söylüvonım buraya kadar anlattıklarımın hepsi harfi harfine yerine getirildi. Bu olaydaki tek karanlık nokta ise Tasco'nun bizim muhtıramızı Yunan hükümetine iletıp iletmediği ya da o gunkü kosullar içinde ne Ölçüde iletebildiği. ABD yönetiminin darbeden haberdar olup önlemediği tartışması bence bu noktada başlıyor. Olayın en karanlık yönü de burada Çünkü Tasco bugun yaşamıyor ve kendisine talimatımızı tam olarak yerine getirip, getirmediğini sorma imkânımız dayok.Ayrıca benim de bugün bu tür spekülasyonlara gireceğim de kuşkulu... Tekrar söylüyorum, yemin ederim ki darbeden önce bu tür girişimlerin desteğimizi alamayacağını Yunan makamlanna iletmesi için Tasco'ya talimat verdik. Darbe gercekleştiğinde bizler kadar şaşırmadınız ama... SİSCO Darbe olacağını haber almış olmamıza karşm şaşırmadığımı söylesem yalan olur. Çunku darbeyi Önlediğimizi sanıyorduk. Yanılmışız. Bizim için de sürpriz oldu. KİM KİMDÎR? (Bastarafı l. Sayfada) 194144 yıllan arasında Knox Üniversitesi Siyasal Büimler Bölümünu bitiren Sisco, ClA'da çalışmaya baslamadan önce 194750 arasında Ortadoğu ve Sovyet ilişkileri konusunda doktorasım Chicago Üniversitesi'nde yaptı. CIA 'daki görevinin ardmdan ABD'nin BMdelegasyonunda siyasi danışman olarak çalıştı. Yıldızı 60'hyıllarda iyiceparladı. Yeterince de deneyim kazanmıştı. 1969'da Nbcon yönetiminin Yakmdoğu ve Güneydoğu Asya ile ilgili Dışişleri Bakan Yardımcılığını üstlendi. V'ıetnam Savaşı, ABDÇin yakınlaşması gibi temel siyasi sorunlarda Amerika diplomasisinin biçimlenmesinde önemli pay sahibi idi. 1970 ve 1974 yıllan arasında ise Henry Kissinger'ın yardımcısı'olarak Ortadoğu sorunlarında başdanışman, îsrailMısır ateşkes görüşmelerinde ABD'nin baştemsilcisi sıfatıyla görev yaptı. 197476 arasmdaki Ford döneminde Kissinger'dan sonra Amerikan diplomasisinin tartışmasız iki numarası durumundaki Joseph Sisco, daha sonra, 1981 'de dtş politika konusunda kuracağı danışmanlık bürosuna dek Washmgton'daki Amerika Üniversitesi'nde dekanlıkta da bulundu. Lisansüstü öğrenim görenler Lisansüstu öğrenim görenlerden öğretim yardımcısı kadrolanna atanacaklann hak ve yükümlulükleri ile ttpta uzmanlık öğrencilerinin giris sınavlan hakkındaki yonetmelik, L'niversitelerarast Kurul tarafından kabul edildi ve Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Yonetmelik uyartnca fakulte, yüksekokul, enstitıi, konservatuvar veya üniversite yönetim kurulları bir yıl sona ermeden, bir sonraki yıl için yüksek lisans, doktora, sanatta yeterlik ve tıpta uzmanlık ö'ğrencilerinden öğretim yardımcdığı yapacaklann kadrolan belirlenecek ve anabilim ya da bilim dallan iribariyle rektorlüğün onaytna sunulacak. Tıpta uzmanlık öğrencilerinin öğretim yardımaUğına atanmast için, fakülte yönetim kurulunca atanacak ve rektörce onaylanacak birjürinin önünde yabancı dil ve bilim sınavmdan geçirilmesi gerekiyor. Johnson mektubu acıvdı SİSCO Evet.. O donemde Johnson yönetimiyle çalışıyordum. Bu mektup da biz teknisyenlerin değil, Baskanın görüşlerini yansıtıyordu. Johnson mektubunun o donemde Türkiye'yi girişebileceği askeri bir harekâttan alıkoymuş olması,sizir 1974'teki Kıbns ve Türkiye politikanızı şekillendirdi mi? Işık tuttu mu? StSCO Bu acı mektubun bir zamanlar sonuç almış olduğunu tabii ki unutamazdık. Ama o gün de inanıyordum, bugün de inanıyorum ki Türkiye gibi sadık ve güvenilir bir müttefike karşı bu tür bir yaptınm uygulamak zorunda kalmak mektubu kaleme aldığımız yıllarda bize çok acı vermişti. Hiç kuşkusuz Türkler'e de acı vermişti ki, 1974'te Kıbns çıkartmasının olduğu gece çok saygı duyduğum sayın Ecevit'le odasmda konuşurken durmadan UÇAK DtPLOMASÎSİ Bunahmh günlerde "uçak diplomasisi" Sisco'nun yaşam biçimiydi. Bazen "banş güvercini" Kissinger, bazen Bcşkan Nixon ile bazen de yalnız, Amerika ile uydu aracılığı ile haberieşme olanağı bulunan jetlerle dünyayı dolaşıyordu. Sisco Ankarada 20 temmuz sabaha karşı Ecevitie görüştükten sonra Amerika'yt aramak için özel uçağtna dönmüştü. "Bu kez, sayın Sisco, ne yapacağınuza biz k a r v verecegiz" diye vurgulaması bunun kanıtıydı. Bu cumleyi ömrum boyuncu unutmayacağım: "Bu kez, sayın Sisco, ne yapacağımıza biz k a r v verecegiz"... Johnson mektubunu kaleme aldıgınız yıllarda Amerikan yonetimi olarak Türkiye'nin bu mektupla istenilenlerin dışına çıkmayacağından emin miydiniz? Başkan Johnson Turklerin tepki goslerebileceği olasüığı konusunda ne düşunüyordu? StSCO Dış politıkada bazen acı, ama kaçınılmaz kararlar almakla karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu mektubu yazmasaydık şunlar olabilirdi a) Türkiye ile Yunanistan arasında savaş çıkabilirdi. b) İki NATO uyesi arasında çıkan savaş NATO'nun sonu olabilirdi. c) Bu çatışma Sovyetler Birliği tarafından alabüdigine kuüanılabilirdi. tşte bu yüzden biz acı olanı, ama yapılması gerekeni yapıp Türkkri kırmak pahasına bu mektubu kaleme aldık.. Türkleri yaraladık.. Ustelik yara da iz bıraktı. Ama bu mektubun sağladığı banş ortamından başta Türkiye olmak üzere o bölgedeki bütün Ulkeler yarar sağladı. Olası bir ABD Sovyetler çaüşması da önlenmiş oldu. O yıllarda Turklerin Kıbns'a müdahalesinin ABD ve Sovyetler'i de kapsayan bir dünya krizine yol açabileceği yolunda ciddi endişeler belirmişti. Mektubu yazdıran başlıca dürtü buydu. Şimdi gelelim 1974'e... 1960'larda ABD, Turkiye'ye ne kadar acımasız davranmışsa 1974'te de o kadar sempatiyle bakıyordu. Örneğin Yunanistan'daki albaylar cuntası Kıbns'ta darbe yaptığında, ben Ankara ile Atina arasında mekik dokurken, ABD yöneümini temsılen albaylarla her goruşmemizde Türkiye'nin garantör olarak girişeceği her fevn hareketten Yunan cuntasının sorumlu olacağını vujguluyordum. Resmi kaynaklar mı, gayrı resmi mi? SİSCO Sağlıkh haber aldıkları tartışıhr kaynaklar... Bu kaynaklar olası bir darbe ıstihbaratı almışlardı. Ancak biz yonetim olarak bu istihbaratı doğrulatamamıştık. Ancak o gunlerdeki tek ilginç gelişme bu değildi. Örneğin o güne kadar ABD Sovyet ilişkileri konusundaki tek politikası "iti ite kırdırrnak" olan Makarios darbeden yaklaşık 18 ay önce daha ılımlı bir rota çizmeye başlamıştı. Yani bizim şikâyetçi olduğumuz Makarios gitmiş yerine aklıselim sahibi birisi gelmişti. Bunu söylemekteki maksadım şu: Makarios'dan memnun olmadığımız için Kıbrıs'ta bir darbe düzenlenmesine önayak olmamız duşunulemezdi. ABD yonetimi olarak Makarios ile dialog kurmaya baslayabilmiştik. Parlak bir taktisyen, diplomat ve lider olduğu gund» siz... Darbeyi Yunan cuntası yaptırdı SİSCO Bir dakika, bir dakika yanlış biliyorsunuz "Kıbns'ta darbe oldugunda" değil, "Yunanistan 'daki cunta Kıbns'ta darbe yaptırdıgında" Siz ne yapıyordunuz? ABD yonetimi Kıbns'ta olası bir darbenin istihbaratını almış mıydı? Taraflan uyarmış mıydınız? StSCO Bu konu hâlâ tartışmalı. Sampson darbe yapmadan bir hafta önce saglıklı haber aldıkları tartışılır bazı kaynaklar... Peki Kıbns'U dnrbe olda SÜRECEK KITAP /YAYES EN İYİ YAZAR/EN İYİ ÇEVİRİ DÜNYA KLASİKLERİ ROMAN DtZİSİ DURGUN DON/*w»/M«tE*m/G«utt«r Tam metin, illüstrasyonlu / dört cih / Ukımı 4000 lira O B L O M O V / Goncarm / Sabalunuı Eyaboflu / Erol Ganey Tam metin. 1000 lira Ö L Ü C A N L A R / <*** / NMO. C«J« A«U, Tam metin / 700 lira AKTÖRLÜK ÜZERİNE AY KIRI DÜŞÜNCELER / 400 lira TURKIft /K.S.Türkive'vi oferenmek icin Ozgun, vetkin \e kapşamh kaynak: Bilim adamlanmız, >azarlarımız, sanatçılarımızdan oluşan 120 kişilik yazı kadrosu... Bu kadronun >ıllar süren çalışmasının urunu... Toplumumuz uzerine her konuda derinliğine bilgi... Fotoğraflar, belgeler, çizelgeler... Cumhuriyet Donemi Türkiye Ansiklopedisi: Turkive'y\ öferenmek için vazgeçilmez bir kaynak. 6. cih tamamlaıidı. « Cılue ter alın > konnlar *e >azarhır: MtoaİHkartkalvr Turi Wız**t kertâaıum. FCTK Oti(rt>rcn t M u n M Turkrtr de WartW k Sumcr Ki*so\ M»nk Uuzık Dtmwm>z, Tnrk H*ii Mtmiı Ha,k MU2ıt> Cumhurtvnııt Eltı Yıi'itttn Geinekfti bamu Musılumz. Çoksnfi Kf^sıkt Tanur Sckuk Nıda Tnfrko Erdal Uiku Prot Ot GulıcLm Orama^ takın lura NATO: "»4TO. DoçDt Halul OefBcr >«IM. Turtrtr'dr \uf*ı •>* V«/H So^ufH Trvfık Çavdur Dcmemtnde Odmtar IX \*< Onaucıfck. Turitıvr de (>m«ıMr tv Orm»iMıM. Eıaı HontetrM Iftıan Tetdt Sclım lltm *.unrf*CT) /tWi\ Ofö'u. FiLrci lv*«w l> Umatl Mflta RrtJMKibi.. r*rAııe'dr RHItımahK Haıkh tUykıter. Sutoman Scttoflu. l> Uteddın V H R«^ta Cumhuntrr Döftefiı furknfsı nde Rnım hcna) 7. Ciltte .er »l»cak koa«hw vc y ı u r t ı r EczarıJık Prof Dr Ocnca; CurKn. NecU B4İ *ı«I riKIİ C«mtaırTwr runtjvrıı tdt Sa*wr «• £s^/ı*. Kemıi t«keader ' i i i ) l . 7"»rtrıur * n &Mtf tı;r»W Sürvr^n. Prof Dr >jljp kepcneh 'ıiBiihıı*t Ifrt H«ftfc«a»n ( umttunvrt Oomtmınöe Jurk S*ndikmı/tp *r C«it/ninnM CUflrımndr />p Hertteiten. Prof Or \)p*stan IjAlt Kftnı UmbuHu, kcmti Sttbcr. Turkt*r'dr Edet»*ef K SMXWI« H thfkıtrn, Nıj* Orrtn Mılla Doruv Turhan Gurlar. Burv»k L">ren ShH T«v»>« *r Karaatan: S*ırf Toptuat. Srtri Topiuı* wr ruftriA (*to* Dr Şerıl Maıdıtı Muııı Bclse r*riuır'<rtr //a*(iA*. t\lattKittk Turk Uhısçtıtttpi, SoMiiızm. D<X Dr Mete Tunc*^ Prof Dt İRun Tekeh, Prof Dr Ş*nf M»dıa. Doc O %ıra M>»n Dr Geacay Şavfcuı Vuraı Bdfe S D M I »W|» Snw«/ W,r<ıs D^TSr MetcTunc» METOT ÜZERİNE KONUŞMA / HÜKÜMDAR / « « „ • / s Mm •**, c 400 lira nan hırSd 400 lira KÖRLER HAKKINDA MEKTUP Ccmgıl ÇEHOV (TOPLU ESERLERİ) /<»•,!*»*** / S c m t Lunel / Erol GDney / OJuı M t t k / Befcctt Necttifll / Mele Ejıın / Ganı Ymer 400 lira / Caf raı GQney HYLAS İLE PHİLONOUS ARASINDA ÜÇ KONUŞMA /***,/! 400 lira Tam metin / 2500 lira S A V A Ş V E B A R I Ş / H>bay / AtuU 1bk«üı Tam metin / 4000 lira (basılıyor) S E F L L L E R / Vlaor Hufo I Cenap Karalu» AttıU Totalü Tam metin / illüstrasyonlu / beş cilt / 4000 lira (basılıyor) TOTEM VE TABU KADERCİ JACQUES İLE EFENDİSİ / DMtrot I Adnan Ceragıl 900 lira DON Tkm metin / illüstrasyonlu / iki cilt / 2000 lira S U Ç V E C E Z A / DotmymU / Mmhım Beyhın Tam metin / illüstrasyonlu / iki cilt / takımı 1500 lira E C I N N I L E R / DomymU / Isnuıl \trgu2 Enpn özdn Tam metin / takımı 1500 lira KİŞOT / O^^/BcrunOn™. FELSEFE KONUŞMALARI / 600 lira Tamamlanın 6. dMın kapsklan ha>ılertJe. 55. fa&ikuUe 7. cıtı A N A B A S İ S A«P*»./nu,juOöM. 700 Ura Cmalıan\ei Donemi Turkne Nr ttHi^İM >a>ınıdır. AKLIN İDARESİ İÇİN KURALLAR / Drtemrtts / Engın özden JEANCHRİSTOPHE / KIRMIZI VE StYAH / Tam metin / 1200 lira Tam metin / 1200 lira 400 lira Dvrkham Tam metin / üç cilt / takımı 3300 lira SOSYOLOJİK METODUN KURALLARI / I Can»l Balı Akal 600 lira PARMA MANASTIRI / ANNA KARENİNA / a*», Tam metin / iki cilt / 2500 lira D I R L L I Ş / Tbbnr I Neaın Alunova Tam metin / 1200 lira İNSAN ZİHNİ ÜZERİNE BİR A R A Ş T I R M A / David M W / Sdımn ETm vİ Bayinizde SINAVA DOGRV ANORMAL ÇOCUKLAR / Sıbri Esat Sıysvusgü A.**»» BABALAR VE OCULLAR / Anday Tam metin / illüstrasyonlu / 700 lira DÜNYA KLASİKLERİ ÇOCUK DİZİSİ ANDERSEN MASALLARI / *rtn./H*iN«»wı Tam metin / birinci cilt / illüstrasyonlu / 800 lira GORIÖT BABA / JU»T / N^» A*™*, Tam metin / 600 lira Dr Ferıdun Tımur DEKAMERON HtKÂYELERÎ / Tam metin / illüstrasyonlu / 2 cilt 1750 lira ANDERSEN MASALLARI / Sîyavuşgıl A**»*, , s.bn c KÖYLÜLER / *ı»c / w Tam metin / 700 lira Tam metin / 1200 lira (basılıyor) **« Tam metin / ikinci cilt / illüstrasyonlu / 800 lira (basılıyor) Ç O C U K K A L B I / Edmanto dt AmkU / Tülın Altmova Tam metin / iDUstrasyonlu / 1000 lira K O N T I K I / Tkar Htytrdahl / M«c Ergın Tam metin / 800 lira O L I V E R T V V I S T / O U M / Nih*l *iu>obalı Tam metin / ülustrasyonlu / 1200 lira (basıhyor) K l M S E S I Z Ç O C U K / Heaor «UM / Munu Ayk«ç Ergınflz Tam metin / birinci cilt / illüstrasyonlu / 2000 lira (basılıyor) yine her hafta üniversite adaylarıyla birlikte S1INAVA DOCiRL'ya abone olun, hem tasarruf edin, hem armağan kazanın... İsterseniz güzel bir kitap. isterseniz Cumhuriyet Kitap Kulubü üyeliği... (Cumhuriyet Kitap Kulubü üyeleri önce kartlarıyla 640 sayfalık ve kutu ıçındeki kataloglarını alacaklar, her kitap aldıklarında da armağan kazanacak ve indirım hakkını elde edeceklerdır.) NOTREDAME DE PARİS / BÜYÜKLERE MASALLAR / *«**./M«ı Tam metin / illüstrasyonlu / 700 lira VADtM O KADAR YEŞİLDİ Kİ / Tam metin / 1200 lira Selabattın Hılâv S I V \ V \ DOĞRU 32 sayfa, 100 TL. Abonelere 38 sayı 3.400 TL. Asağıdakı formu doldurun kesın ve S I V 4 V A DOOKL Abone Servısı Turkocağı Cad 39/41 Cağaioğlulstanbul adresıne postalayınız Adı. soyadı:. Lıse Adres: Abone ücretı 3 400 lırayı İstedığım armağan Kitap... sayılı posta havalesıyle gonderdım. Kitap Kulubü uyelığr Imza .. Yaş: DORİAN GRAY'İN PORTRESİ / Tam metin / 400 lira MARTİN EDEN / /«* um*», M«. E*. Tam metin / 1000 lira En uygun taksit koşullanyla siz de DÜNYA KLASİKLERİ'ne sahip olabilirsiniz!... Telefon ve mektuplarınızı bekliyoruz. SOSYAL \AYINLAR: Divanyolu, Klodfarcr Cad. 16/2 Istanbul Tlf: 528 33 14 DtİNYA KLASİKLERİ KÜLTÜR DtZİSİ A N T I K F E L S E F E / »Urttr Kmmı / Sud Y. Bcydur 700 lira SI'MAVA DOĞRU'ya abone olmak istiyorum. (Hangısını ıstıyorsanız yanına ışaret koyun.)