Catalog

15 EYLÜL 1981 Cumhuriyet 7 Adana Altan OYMEN Tan ORAL 1Adana röportajına îstanbul'da başladıfc. Adanalı romancı Yaşar Kemaİ'e sordum: Adana denllince aklına ne gelir? Masmavi deniz gibi blr ova gelir.. Bunu söylerken denız kıyısındayız. Acaba bu benzetme aklıDa, denize bakarken mi geldi? Hayır.. öyle değilmlş.. Bizim köyden Çukurovs öyle göriinür.. Masmavi.. Adanah sanayici Sakıp Sabancı: Aklıma Kaliforniya gellr, dedi.. Neden? Çünkü orada Kallfornlyaiıın bfltün özelUklert vardır.. OBu o hale getlrmeliyiz... Adanalı enerjici Turgut Yeğenağa: Teksas, dedi, ama akarsuyu bol olan Teksas.. Tabil kötü yanlanyla değll.. Zenginlikleriyle.. Orada petrol varsa bizde de pamıık var... Adanalı eskl Başbakan Yardımcısı Kemal Satır: GençlİRÜn Relir. Yanl?... Yanl eğlendiğlmlz, bayata neşeyle baktığunıı zamanlar... IMinyayı toz pembe gördügümttz zamanlar.. Adanalı eski Tekel Bakanı İbrahim Tekin: Tanm gelir. Ya sanayi? Adana'dakl sanayi tanmın çocuğudur.. Tarunın tmkfinl»nıu kullamr.. Adanalı eski Adalet Bakanı Mehmet Can: Sıcağı gellr.. Kebabı gellr.. Pamuğu gelir.. Zenginleri gelir.. Orhan Kemal'i geUr.. Yaşar Kemal'l geUr.. Ben ise Adana'ya epeyt gitüm geldim.. Ama hangl iş için gitmişsem o işle uğraşıp etralıma fazla dikkat etmemişim.. Soruyu kendime sordum: Benim aklıma sadece sıcak geliyor.. Müthiş bir sıeak.. Tan Oral ise hiç gitmemiş. Biraz endişell bir sesle: Uçak geliyor, dedi. Uçakla gideceğiz ya.. Meğer uçağa binmeyl pelc sevmezmiş... ince aklınıza ne gelir? Yasar Kemal: Deniz gibi bir ova.. Sakıp Sabancı: Kaliforniya.. Turgut Yeğenağa. Teksas.. BASLARKEN Bizim mesleğimizde «ü/fee roportajı» denilince ahla önce yibancı ulkeler gelir.. Gazeteler, olanaklarına göre arada bir Ameriha'dan Çin'e, Sovyetler Birliği'nden Avust ralya'ya kadar röportajcı gönderip o ülkelerin ilğinç yanlannı anUıtmaya çalışırlar. Bu sadece bizim basmımızda değil, yabancı basında da öyledir.. Uzak ve herkesin gidemediği yerlerin Ülhemizin güneyınin bir bölumünü ve özellikle alfabetih sırada da birinci olan • Adana'yı anlatmaya çalışaYalnız herhesin ğidimeâicagız. ği, ya da gitmediği yerleı Bunu yaparken ben Adasadece uzahlarda değil, çok na'yla ilgilt eshi izlenimleriyakmlarda da var. Hangimi bir yana bırakarak, bu miz, ülkemizin 67 ilinin hep'tenti ve hom$ularını yenisine, ya da çoğuna ğidip oraları yeterinte tanıyabilmı den tanıyıp öğrenmeye çalıştım. Tan Oral içtn ise bol şizdir. Tan Oral'la birhkte hazır geye gidişi ük olduğundan, ladığımız bu yuzı serisi, ış bu zatttn kendiliğinden oyte bu yölda bir denemedir. leydL merak çekeceği harudır. genel bir Yöntemimizi de buna göre saptadık.. Uçak yolculuğundan başlayıp Adana'da ve çevresinde ya$adıklarımızı da anlatacağız.. Cörüp, sorup, okuyup öğrendihlerimizi de... Çukurova'nın, peh çtk sorununa rağmen güleryüzlülüğünu muhafaza eden, dostluğu vefayı, şaltayı bilen açıkyurekli kalhına en iyi dileklerimizle.. Kemal Satır: Gençliğim.. Ihrahim Tekin: Tanm.. Mehmet Can: Yasar Kemal.. Bizi hemen şehtrde ve şehrin etrafında bir tura çıkardüar.. Şehrin etrafında topragın her bir köşesinden tarım fışkınyor.. Ekilmiş topraklar düzenli.. Tarla arası yollar düzgita.. MOTORSİKLETLER, Şehrin İçi için ise Tan Oral aynı zamanda mimardır şu kanısını açıkladı: SALGAM Bu şehir biraz dağınık gibi... Gerçekten de, örneğin bir Mersin'in, bir İskenderun'un şehir SUYU yapıları çok daha düzenlidir.. Ya da (düzenli şehir kalmadı yal) tncirlik havası daha az düzensizdir. Şehrin ana caddeleri, çarşılan, sorulmaya SATICILARI, gerek olmadan da anlaşılabilir. Adana'da bunu saptamak güç.. Binalar arasında, biriki cadde dışmda dengeli bir durum Uçak bu yaz, eskl bilinen havaalarnna değll, încirlik «tesls» yok.. Bınaların kaldırundan uzaklıklan değişik.. Bazı binalar yalerine Iniyor. Her zamanki bavaalanmda tamirat varmış.. tncir LAHMACUNCULAR rım kalmış.. Yolların da çok bakımlı olduğu söylenemez.. lik'i sivil hizmete açmışlar.. îşe bakın.. Bir zamanlar orasının VE BOL •n yetkililere bile kapalı olduğundan şikâyet edilirdi. Şimdl her Bir d« su kanallarını gördük: Su hızla akıyor.. îçinde çocukgün uçaklar dolusu «halka açık».. lar çırpınıyor.. Bazıaı ayağuu yere basarak.. Bazısı yüzmeye Tabil bu «halka açık» olmanın da bir derecesi var. Uçağa BOL SALVAR.. çalışarak.. binerken uyarıldık: Kimsenln yanında fotoğraf maktnası otaıa Akınfelı.. dedlm.. Tehllkeli değü mi? yacak.. Varsa herkes bunlan, bagaja verdiğl vallzlere koyacak, Mehmet Mercan: ya da valizi yoksa ayrı bir paket yapıp bagaja verecek... Tehllkeli olmaz olur rauî Her gün birlkl çocuk boğuhur.. Alana inerken de, ne olur na olmaz, blrinde makina kalmışöndekllerin sırtından destek alıp parmak uçlarmın Ustlinde yukBisiklet ve salvar sa, diye bir kere daha hatırlatıldı: Allah Allah.. Yasak değil mi?.. aelseler de göremlyorlar. Görüp, seslenip, el kol işaretl yapsalar Uçakla ve alanda reslm çekmek yasaktır... Yasak tabil.. Ama yasağı nasıl uygulayacaksımz?.. Karuüda, görevli onlan farkedemiyor. öndekilerden bavullannı alarak Uçağa karşı sevgisızliği yol boyunca da devam eden Tan ONeyse bir sttre gittikten sonra tel örgülerin dibine geldik» çıkmak isteyenlerin ise arkadakilerin barajmdan kurtulmalan lar uzun.. Burada önlem alsanız oradan girlyorlar.. Sonra saderal'ın artık meslek sevgisi galip gelmiş olacak.. O vakte kadarki ce boğulına telılikesiııden değll, başka bakntıdan da yasak.. kolay olmuyor. îşaret verildi.. Ve çıktık.. suskunluğunu bırakıp sordu: Hangi bakımdan? Özetle güç bir durum.. Allah'tan çantalanrruzı bagaja vermeOtobüste de sanki herkes konusaca£ı şeyi biriktirmiş he Peki resim yapmak?. Ona yasak demedl.. Koli basilinden.. Kanalizasyon karışıyor tabü.. men bir şenlikşakraklık başladı. Sigaralar yakıldı. Herkes bir mişiz.. Demedi ama ne bileyim.. Üstelik kendisi, gördüğünü kağıda birine blrşeyler anlatıyor.. Tan ise kâğıdmıkalemmi çıkarmış.. Bazı hastaıneler de dahıl, kanahzasyonları kanala açılırmış.. Bir de görevli bulup taksi tarifesini sorsak.. geçirmekte fotoğraf makinasmdan da ustadır. Mercan, bir de su sorununu anlattı.. Evlere, fabrikalara &n Bulduk.. Bavul dağıtımını ılgıyle seyreden bir zatın görevli Çizgiyle notlar alıyor.. tstersen vapma.. dedlm.. yetmediğinden yeri kazarak «cakma su» alma adeti gelişmiş.. O Yollar, caddeler rengârenk.. Evler, apartmanlar, kadınlar, olduğunu elbisestnden anlayıp sorduk: Uçak «tesis»lerin tenha bir yerıne indi.. 35 derece sıcağın erkekler, çocuklar, lahmacuncular, şalgam suyucular, otomobiller, Buradan şehre taksi tarifesi ne kadar acaba? Biliyor mu sulann da çoğu kirli ve mikroplu olunca hastalık, özeliikle baortasına çıktık.. Etrafta gölgeye benzeyen bir şey yok.. Yol gös motosikletler, bisikletler.. Otobüsün deliklerinden de, ılık da ol sunuz? ğırsak hastalıkları tehlikesi artıyor.. terenlerin işaretiyle birbirimlzin peşine takılıp, muntazanı bir sı sa bir rüzgâr gelmeye başladı.. Hızlandı tabü.. Yol, kanalizasyon, su.. VailaM bilmenı. Bazısı 1500'e götürür, bazısı 300'e.. Ne ra haJinde ilerideki Uç otobtise yürüdük. Bütün büyülc şehirlerimizin önemll dertlerl.. Ama Adana'da tutturabUlrlersc. Pazarlık edin.. Tan: Dışansı 35 derece ise otobüstin içi herhalde 50 derece.. Bekbunlar, büsbütün önem taşıyor.. Yani 300'e de götürUrier mi? Ne kadar çok bisiklet var.. dedi.. ledik.. Yolcuların sontıncusu da gelip otıırdu. Sonra her otobüse Daha önceM gelişlerde farkma varmamışım.. Sahiden.. Herbirer görevli bindi.. En önde de bir kılavuz aracı.. Bir işaretle halde Adana'nın düzlük oluşundandır. Düzce'de de öyledir.. hareket ettik.. Bir de şu pantolonlar.. Buranın modası galiba.. Otobüsler bizi tesislerin dışına çıkaracak.. Bana sanki serinEvet erkeklerde.. Üst taralları, bacak araları bol.. Şalvardallğe çıkaracak, nefes almaya orda başlayacakmışız glbl geliyor.. kl gibi.. Altları ise değişik.. Darlaşıyor.. Bunlan biliyorum taHACI SABANCI: «ADANA İÇİN Bir kere çok yavaş gidiyoruz.. Camlar kapalı.. Üstteld delik bil ama, daha önce göre göre alışmışım.. Bir de üst tasnunın ADANA'NIN lerden de hiçbir esinti yok.. genişligi bu kadar olmasa da, son sıralarda turistlerde gördüğüBÜYÜK BİR ŞEHİR DEĞİL, Üstelik «tncirlik».. Hakkındaki eskl tartışmalar.. Gizlilifc me müz yeni pantolon modası da galiba bunu andınyor.. KURULUŞ aelelerl.. Ben bir de U2'ler hakkında heyecanh bir film görmüşAma demek ki şehre Ule gelenin gözüne çarpanlar bunlar.. BÜYÜK BİR KÖYDÜR, ttim.. Ondan mı nedir.. Hava büsbütün ağır basıyor.. Şuradan YERİNE Başka neler?.. hayırlısıyla bir çıksak diyorum.. En iyisi sözü, daha doğrusu çizgiyi Tan Oral'a bıratanak.. O DEMELERİ DOĞRUDUR.» Öteki yolcularda da galiba aynı hava.. Kimse birblriyle kc da gördüklerini çlzmeye başladı İşte.. "ESAS,,TAN nuşmuyor.. Sanki bir yerden işitecekler de kızacaklar.. Oysa ortalıkta öyle esrarlı bir durum da yok.. Askerliğimizi İTİRAZ yaparken bildiğimiz manzaralar.. Ama işte.. Bir kere adı çıkmış: Taksi ve bavul BELEDİYE BAŞKANI KORKMAZ: «tncirlik».. DÜMDÜZ BİR KENT BİSİKLETLER, «Ara terminal» Încirlik tesislerlne yakın.. Ş«hlr merkezir» ise «çok uzak»mış.. Taksi şoförlerlnin beyanlanndan, ilk önce o kanıya vardık. INCIRLIK'TEN ADANA'NIN MERKEZINE Otobüs yarım saat sonra kal&armı?.. Belediyenin yanındald Cumhuriyet Bürosunda randevumua var, çabuk olalım dedlk.. TAKSİYLE 1.500 ÜRAYA DA Zaten oradaki her üç kişiden birt de yanımıza yaklaşıp onu hatırlatıyor: GİDEBİÜRSİNİZ, 300 ÜRAYA DA... Taksi.. Kaça gidersln? 1200 Uraya.. Ben de uzaklığı bilmlyoJMm.. Ktesik bir: Pahalı.. lafı ettim. (Şaka bir yana: încirlık'in bu yıl sivil havacılığa açılması, aslında Adana'nın hava bağlantısının büsbütün kesilnıesini önlemiş.. Peki sen ne verirsin?. Sonradan bğrendik ki, Sivil Hava Alanmın bu yıl tamir edilmesi Ne bileyim?. Tabü daha önee tsrifeyi öğrenmeliydim.. vazgeçilmez bir zorunlulukmuş.. Ve askeri makamlar, tncirlik'ın Bakalun daha karar vermedik deyip, Tania birlikte yüböyle bir şeye hiç de elverişli olmamasına, alanda terminal bınası olabilecek, bağaj hazırUğı yapılabilecek hiç bir bina bulun ;iidük.. Bateındık.. Ortalıkta tarile levhasına benzer bir şey yok.. Kulağımızm dibinde bir ses daha: mamasına rağmen, olanakları zorlayarak bu sonucu sağlamışlar... Eğer bu yapılmasaydı, alanda biraz terleyip sıkılmak ne Ben '750'ye götürürüm.. demek, îstanbul'dan Anada'ya gitmek için 1516 saatlik kara Sağol deyip blr görevli aramaya başladık.. Bulduk.. yolundan başka çare kalmayacaktı. Ama o sırada da bir koşuşma var.. Hadi Adana yolcuları ona da katlandı... Ama bir de kargo Herkes terminalin önüne gelen bir römorka koşuyor.. Bayoluyla yapılaıı acele haberleşme var... Hastaların, cenazelerin nakli var... İlaç nakli, bu aradabu yıl anoak ucucuna yetişen vulları gelmiş.. Alacaklar.. Yalnız hücum dört taraftan birden sinekle mücadele ilaçlanmn nakli var.. încirlik'in sivil hizmete olduğu için römork bir anda görulmez hale geldi.. Bir gorevii bavulları tek tek kaldırıp göstermeye çalışıyor ama, arkadakiler «çılması, o alanlarda karşılaşüacak büyük güçlükleri önlemiştır.; «ŞEHRİN GELİŞİMİ BAŞLANGIÇTAN BERİ ÇOK PLANSIZ OLMUŞ...» BtÎROMUZUN tKt MEHMETİ EDENLER DE VAR.. Bazen dönüş yapıyorlardır, götüriirler.. Biz konuşurken başkalan da söze kanştı^ Bir şoför: Tartfe 700.. dedi. Bir yolcu: Hayır.. Ben biliyorum 500.. dedi.. Ve bir tartısmadır başladı.. O sırada bir başka şoför usulca yaklaşıp kulağıınıza: «600» deyince, hemen kabul edip tartışmalan bıraktık.. 56 dakika sonra şehırde, Cumhuriyet Bürosunun önündeydik... Şehir Bizim Adana Büromuzda lkl Mehmet Bey vardır. Mehmet Mercan Büro Şefi ve temsilcimizdir. Mehmet Yapıcı da yardımcısı. Bunu daha sonra konuştuğumuz Adanalüarın büj'ük lasmı doğruladı. Hacı Sabancı: Adana için büyük bir şehir değUdir.. Büyük bir köydür..» derler... Genel olarak doğrudur.. dedi. Belediye Başkanı Albay Nuri Korkmaz da bu görüşü doğruladı: Şehrin gelişimi başlangıçtan beri çok plansız ohnuş.. Başlangıç?.. Şehrin başlangıcı acaba nasü olmuş.. Şehrin ilk kurucusu kim?.. Efsaneye göre hepimizin tanıdığı biri... Adana'nın kuruluş yerine, «esas»tan itiraz edenler de var.. Ya Toroslara, ya da denize yakın olmalıydı ki, bu kadar sıcağın içinde kalmasın diyorlar.. Bunun sorumluluğunu da o taşıyor... YARIN: Adana'yı kuran adam... ADANA ILI PROTOKOL LISTESI Her ilin eski deyimle «mülfei ve as Alb. Osman Çitin; Merkez Komutani: Alb. izeri erhan»ını ve bazı •eşraf*mı gösteren bir Yalçm Ohdemir; Topçu Grup Komutani: Alb. Dınçer Erkal; Încirlik Hava Atış Bombardıman protohol listesi vardır. Törenlere, toplantıla Desteh Grup Komutctfu: Alb. Mahmut Özcan; ra, konularıyla ılgili olarak, çağırılacak olan Askeri Hastane Bdştabıbi: Alb. Ahmet Akbel, lar, o listeye bakılarah saptamr. ! svazım AmirU Alb. Necati Erdoğan. Adana ilinin, il merkezindeki resmi proto kol listesi şöyle: (Bazı yeni atamalar, ya da Belediye Başham aynlmalar listeye henüz geçmemiş olabüır. Kurmay Albay Nuri Korkmaz Bu hayıtla yayınhyoruz): Belediye Müdurleri Belediye Başkan Yardımcılari: Ali Rahmi Valt E Gani Altıok; Yazı İşleri Müdüru: Rahmı ' V Hayri Kozakçıoğlu l oksan; Hesap İşleri Müdürü: Ahmet Karslı, 6. Kolordu ve Sıhıyönetim Komutam Jsumlâh Müdurıi. Orhan Ann, Fen İşleri MüKorgeneral Bülent Jürker durü: Erdoğan Kula; îmar Müdürü: Ali Fakı (Emir Subayu Yüzb. Süleyman Türhmc i) lar; Zabıta Müdüru: Abdurrahman Minkara Diğer Ordu Erkunı Iktisat İşleri Müdürü: Ekrem Kandemir; Yol îiudürü: Fevzi Onaç; Sular Müdürü: Osman Sıkıyönetim Komutan Yardımcısu TupoAvci; İtfaiye Müdüru: Şakir Gumu?: Parklaı n*ral Kutlu Sekban, Kolordu Kurmay BaşLjMüdürü: Güven Burma, Ozlük İşleri Müdürü nı. Albay Turgut Nasün. Abdullah Yektagil; Veteriner İşleri Müdürü B~ Mustafa Algi; Gıder Müdürü: İlhan Yumaz, Jandarma 7. Bölge Komutani: Kd. AU Gelir Müdüru: Mustafa Çoğadar; Bahım TaNail Yenituran, II Jandarma Alay Komutam mır Atölyesi Müdürü. Necati Yontar, Otobu.s Muduru: Ziya Değer; Kanara Müdürü: Şevkı Taciroğlu; Sağlıh işleri Müdürü. Halit Denız tlukuk İşleri Mudwü: Halil Kuloğlu; Mezarlıl* Mudurü: Olıkeş Akpınar, Hal Müdüru: Selçulı Akça; Elektrih işleri Müduıu Mehmet Tınaz, Ticaret Müdürü: Ismet Avci; Levazım ve Sc tınalma Müdürü. Zeki Atay, Temizlik İşieıi Müdürü: Cengiz Bayraktar; Su ve Kaııahza" :on Müdürü: Hüsamettin Ersin. Çukurova Ünıversitesi Rektörü Prof. Dr. Mithat Özsan Dehanlar Ziraat Fakültesi: Prof. Dr. Ercan Tezer; Tıp Fakültesi: Prof. Dr Faruk Özer; Temel Bikmler Fakültesi: Prof. Dr Hakkı Ogelman; İdari Bilimler Fahültesi Prof Dr. Muhsin Yurnaz; Muhendislik. Fakiıhesi: Prof Dr. Erhan Kıral, Yabancı Diller Yuksek Ofculu: Fethi Aktan. (ARIİASI YARIN) KANALLAR ADANA'NIN KANALLÂRINDA HER GÜN BİRİKİ COCUK BOGULÜYOR