Catalog

D O K T COIKUKITET 26 ŞUBAT 1S79 ANKARA NOTLARi MUSTAFA EKMEKÇİ ABDÛLCANBAZ iOKTtuiCI/ıpklP. BENıM Lti ;£Nİ, / IVrtyNpA TURHANSELÇUK Kordugum ovyet elcüiğlnde, «Ordu gunu» dolayıslyle verilen kokteylde, TÖB DER Genel Boşkanı Gultekin Gaz'oglu ıle arkadaşiarını gordum Gazıoğlu'na Saçınız kesılmemış, ns guzel, dedım Guidu Gultekin Gazıoğlu ıle Genel Sekreter Kemol Uzun, Merksz Yonetım Kurulu uyesı Omer Ycgcıoglu, daktilo Leyla Akbaş, sıkıyonetım'e goturulup sorgularına başlandığında, olaydan Ankara Sıkıyonetım Komutanının bllglsl oldu Bır yandan Içişlerı Bakanı Hasan Fehmi Guneş, olay'a ılgilenmekte olayın neyın nesı oldugunu araştırmaktaydı Gazioğlu ile arkadoşlorı o gece Mamak'a gotürulseler ve gozaltına alınsalardı Leyla Akbaş dışındakllerl sacları kesılecek mı kesıiecektı1 Ankara Sıkıyonetım Komutanı, TÖB DER'lılerın ev odreslermin sapîanarak, salıvenlmelerını, gozaltına alınmamalarını sağlamıs oldu lyı de oldu Aynı şey, Mamak'ta gozaltındayken kalpten olen Tııy'ucayır'ın CHP1 II muhtarı Suleyman Ayten icın, doha adlorını bılmediğlmız ama baslarına dusuncelerınden dolayı olaylar gelmlş kişiler içın de uygulanamoz mıydı'» Blr, Türklye Ortadoğu Amme idaresi öğretim Uyesl Dr Sami Guven'ln, bır TOB DER yonetlcllennln başlarından geçenler kamuoyunda nasıl tepkilerte karşılandı Uyanık kamuoyu, demokratlk haklardan, ozgurluklerden nerede, hangı donemde olursa olsun kısıntı yapılmasını hoş karşılamamaktadır tşkencenln her turlusüne, nerede kım yaparsa yapsın karşı çıkmakladır. Öyle, gur saçım filan yok Ama, sacımın kesilmeslnl istemem ömeğln Suleyman bey de ıstemez sanırım saCinın kesilmeslnl. Bunu bazı klşiterie de konusuyorum Şöyle dlyorlar: Saç kesilmesiyle, klşl kucuk duşurulmek Istenmlyor Sivil cezaevlerınden bir cok sanıklar geliyor. Stvıl cezaevlerlnde bit oldugunu soptadık Bu bltler, asken cezaevlerıne de yayılırsa ne yoparız'' Onlomini alırsınız ama saç keserek değıl Blr öğretim uyelerine, hangı goruşte olursa olsun, kelepçe vurulmasına ne dsrrelı'' Yayınların, sol kıtapların, dergılerın toplanıp götürulmes'ne ne demelı? Sıkıyonetım denince usa hep, neden solcuların Içerı tıkılmck istenmeleri gelir? S Süryaniler Dağlarda bayırlorda kar yoktu arra oloblldığıne dondurucu b r ayaz vardı dışarıda Taksıyle Maro n'den cıkıp Deyrulzafaramn aşılması oldukca guç su basmış ve yeryer bataga donusrruş bozuk mu bozuk yol lorına ycneldıgımızds guneş ha battı ha batacaktı Tek a macım onumdekı en kısa donem ıcmde manastıra varıp fotoğraflar çekerek tasaradığım roportaıın ılk bolumune nokta koyabılmektı Beş kılometrelık yolu 1 saate yakın bır surede alaoıldık Sağda soldo toprak evlerın kucuk pencerelennden dışanya kuşkjyla baKan ko,lerın kadın an vardı Damlarda uzun bı yıklı, gozlerının ustune cekılmış kosketlenyle sakalları uzamış erkeklerı dolanıyordu Azgın ve ac kalmış k^rtları ondıran kor kunç dev kopekler durmadan saldırıya gecıyorlardı duşman saydık an arabamıza «DEYRULZAFARAN»a vordığımda bellrll saatlerde manas Röportaj: Aykut POTUROĞLU Adam ustune adam öldurmuş bırcksanız kaçacak kişiler var Buniarın bazılarını ornegın ucokla bir yere gotururken a/aklanrdan da kelepçelıyerek gotüruyorlor Uçak ınince, ayaklarındakı kelepçeyl sokup, bır eliy le pol se kelepcelı goturuyorlar Buna bır şey denemez elbette As I soylemek ıstedıgim, hangı donemde olursa olsun ınsan onurunun, kısılıgının zedelenmemesı, yaralanmaması Suleyman bey ın sıkıyonetlme neden karşı cıktığı, cok kımsenın kafasını kurcalıyor olmalı Bir AP'Iİ şoyla dedı Manastıra gıttıg mde bir bolum oğrencl • kşaTi duası yap yordu Fotogrof kapı aralığından cek len eoyın» anını yansıtıyor. Etin yanısıra hiçbir hayvansal gıda maddesi yemez, yaşamlarını bir kadınla birleştirmezler Haydl, Hacı Başbug, bu Işın mağdurlarından sayılır Ama bıze ne oluyor'' 12 Mart Muhtırasının verılışınden kısa blr sure sonra, bır AP Genel Idare Kurulu toplantısında, bakın ne demış Suleyman Bey. « Hakımıyet i Mıllıye torbasının dıbi delındl Asıl mesele, parlamenter sıstemın zemberegı kırılmıştır Caresı nedır bılmıyorum, buhran henuz bıtmemiştir Kanaatımız odur ki, bızim hareketımız hadlselenn seyrinl beklemektır Bekle gor Bız slyasi partı olarak ne yapacogız? Iktldar olmok daha kolaydı, mesulıyetl başka blçlmdeydi. Kaideler manzumesi içindeydl. Konoatım odur kl, muhalefet partıs, olmak, iktidar partisı olmokton zordur. Bugunku şartlar ıcmde siyası porti olmak zordur. Blz, elimızden iktidar alınmışlığın şoşkınlığı içine duşmemelıylz. Şayet porlamentoyu oçık tutabılirsek, hadlseler y«nl Inklşaflar getlrmezse, o zaman bız hukumetslz, IkDdar partısi olablllriz > Bu satırları, o zamanki bır AP'lınln not deftennd«n okumuştum. 12 Mart, blr ceşıt askeri yonetımdı Bu yonetim Içtnde bıle Suleyman Bey, «Hukumetslz ıktıdar olrnayı» kurmaktaydı, bunu başardı da blr bakıma Suleyman Bey o zamana değın, solu sağa kırdırarak gelmemiş miydı? 12 Mart yonetimlerl de aynı şeyı yapmadı mı» Ikı ay once, 13 II de sıkıyonetım ilan edllırken, Suleyrnon Bey ne bekliyordu'' Kargaşanın önlenmesı, demokrasın:n yerteşmesıne yardımcı olunması mı, yoksa, dışardan iktidar olmak mı 7 Kulıslerde AP lılerın de soyledıklenne gore, dışardan iktidar olma, Suleyman Bey ın kursağında kaJdı Bunu acık açık anladığı içındir ki ikı ay sonunda sıkıyonetimln uzatılmcsına karşı çıktı Ikı ay once, «Sıkıyonetım ılan etmede gec katdınız» dıye suçlarken, bu kez «vazgeçm bu ısten, sıkıyonetlm bır yarar sağlamadı» dıyor Sıkıyonetfmın «sulandırıldığınıı bıle soyledi. Bu sozu de, «Çankaya Hükümetı» yahut sHukumetın Başı» turunden, blr sozdu Once «eşgudum» sozcuğune taktı Ne demekti eşgudum' Fransızca «Coordınatıon» dururken, turkçesinl kullanmanın ne anlamt vardt"* Yardımcısı Sadettın Bey ın, Mıili Savunma Bokanlıgı sırasında Gene.gelerınds «eşgudum» sozcugunu kullandığını beikı bılmıyordu. Genelkurmay Baskanı Kenon Evren'ın Doğu gezlslne çıkmasından umutlonmış mıydı'' demek, Kenan Evren de «eşgudum» toplantılarına katılmok Istememıştl Oyle olmadı, o da kursağında kaldı Kenan Evren, Doğu gezismden donuste pşgudum toplanttlarıra katıldı Suleyman Bey, bır suredır kurmoktaydı kafasmda 19 şubat gjnlu, cAnkara Notlarıonda şoyle bır bolum vardı «Ama hıç ordı değılmış gıbıydı Sıkıyonetımın U«Jtılmcsına karşı cıkacağı soylenlyordu Bu yokınmadan bır AP ılerl gelenıne şoyle mı demıştı'' Bırakalım gıtsınl Hukumetın gunahlannı da, sıkıyonetımın uygulamalarını da bıribırlerlnin ustüne yıkalım gıtsın' Ona göre sıkıyonetımin uzatılmasından yana olmak, hukumetln kargaşayı önlemesme yardımcı olmaktı. Tepesi kızardı Bu hukumetın nesıne yardım edelim . dedl AP ıcirtde, seslerinı daha da yukseltenler, «Örfl Idore'ye hoyır» dıyenler vardı Sıkıyonetıml istedlklerl yöne cekememlsler mıydP Bır AP'lı şöyle dedl: Bu sıkıyonetım Mahkemesı başkanlarından gelecek sec'mde AP'den aday olacak pek cıkmaz!» «Ankara Notrarunda cıkanlar, blr hafta sonra nasıl do doğrulandı Sorun da, Süleymon Bey'in elınden kacan Iktldardo, ehnden glden bir daha da donmesl olasılığı bulunmıyan koltukta duğumlenlyordu gerçekte.. tırın canlarını calmakla g6revlı yaşlı zangoc tarof.ndan karşılandım Benı, aceleyla deh lızlerı gezıp ustjnkoru bı gı a lacak bır yabancı sandı Gelışımın ereğini ve kımlerı gormek ısîedığımı sıraladım Anladı efendı kucukleıie nkşam duasındalar Bıraz bekleyin şimdi çıkarlar» tumcelenyle yanıt aldım Derınden derıne kalm bır erkek sesıne eşltk eden çocuklar korosunun bılmedığım dılden melodılerı yankılanıyordu korıdorlarda Manastırın ayın oda sının yuzyıllar once yapılmış goz kamaştıncı ve sanat do u gıcırdamayon kapısmı hafı'ça araladım Gozumu fotograf mc kınam n vızor camına dayadım ve flaş kullanmadan deklanşore ses cıkaTnamaya ozen gostererek ıkı kez bostım Dua bıttıgınde avluda papaz Ergın Kap an'lo karşı karşıyoydım Deyrülzafaran'a vardığımda, manastırın canlarını calmakla görevli yaslı bir zangoç tarafından karşılandım Derinden derine, kalın bir erkek sesine eslik eden çocuklar korosunun bilmediğim dilden melodileri yankılanıyordu koridorlard Kuru ekmek ve bitkilerden başka hiç bir şey yemeyenler arasında eğer kendilerini rahiplikte yuceltmek isteyenler varsa, kendilerini karanlık odalara kapatarak, kendi deyimleriyle yıllarca «nefis terbiyesi» gerçeklestirmeye koyulurlar tlk olduğunun bıllncındeydl Konuşmalanmiz donup dolaşıp da nerden buraya gelıverm ştı Gözle görülur bır şekılde tedırgmleştı Şunlan soyledı «Kanımca olamaz, olmaması gerekir boylesı bir durum. Yıllarca bu topraklarda yaşadık. Ekmeğlnl yedik, suyunu içtlk. Coğumuz Güneydoğu'da dünyaya geldiV. Lübnan'a llhşkın konuçamam, Yuzyıllar boyunca buradan yetisen papazlarla rahlplerden Isteyenler Turkıye'de kalıyorlar. Dıleyenler ise, seçtlklerl ülkelere gideblliyorlor. Doğal olarak Lubnan'da da cok suryani var. Cumhunyet hükümetlerinm blzlere gosterdikleri lyiniyetı kotuye kullanıp, adı geçert ulkede müslümanlara kurşiHi atanları soysuzluklu suçlanz.ı rini hice sayarak. Hıristiyanlarla yahudılığm unsurlorına karıştırarak onları hor gorduklarmı kanıtlamaktadır Bılımsel kitaplarda yeralan şu notlor, şun lara dıkkati çekiyor. «Bu yola baş koycmkırdan kurtuiabılenler zaten Muhommed'm aracılığıyla guvenceye erişebilmışlerdır. Suryanll»r'ln Mezapotamya'nın anahtarlarını Pz Ömer'e vermeleıy'e muslumanlar bu tcpraklara girebilmlslerdir B u nedenle de Omer, Ooğu Anadolu'da, Füistln'de ve dığer yerlerde yaşayan suryanılere dokunulmaması yolunda buyuk bır (AHITNAME) yazmıştır Bu insanlar da Islamıyetl kendilerıne (koruyucu) olarak gormuşlerdlr o gunlerde Oımanlı Imparatorluğu devrınln ardından Cumhurıyetimızin kuruluşundan sonra aynı durum surup g tmıştır» g bu İnsanlar her yurttaş g bı Anayasamızirı ve Medenı Kanunumuzun kendıienne tcnıaığı haklardan \ararları/or lar. SAVAŞ KONUSU Kımlığımı oğrenmce konukseverlık gostererek odım adım gezdırdı bana «DEYRULZAFARAN»ı Sorularımı yanıtladı, gereken bılgıleri verdı Ancak ondan öğrenmek Istedığım en onemlı şey, buradan cıkan papazlann bazılarının Lubnan a gecerek ıc savaşta musluman lara karşı savaşıp savaşmadık larıydı Dıledığım resımlerı cektıkten ve uzun uzun konuştuktan sonra durumu papaz Ergın Kaplan a ılettım Yonıtını dıkkatle yuvarlak tümceler kullanarak şoyle ozetledl «Olabıllr. Hlndlstan'dan, Kuzey • Guney Amerıka'ya, Surıye'den Urdün'e değın dunyanın dort bır bucağına yayılıyoruz Lubnan'da da 20 binl aşkın Suryanı var. Gerceğin ne olduğu konusunda kesın bırşey soyleyemem » Ardından yanmıza gelen Manastırın Müdürü ve rahıp oğrencılerın egıtmenı Rahıp Ibro hım Turker geldı Tanıştırıldık Kendılerine ılışkın ı'gılerıml, sevınçle karşıladı Odasında konuk edip şeker, f.ltrelı s gara tuttu DEYRUZZAFARAN Manastırı Muduru Pahıp nusunda konuşacak birşeyim yok.» dedı lerının kuralıymış bu 1961 yılında Mardın e gelmış Kendı d lının yanında Arapca Turkce ve Ingılızceyı lyi konuşuyor Amenka Suryanl Metropolıtr Athanasıos Yeşu Samuel ta rafından Metropolıt Dolaponu nun kararıyla tam rahıp takdıs edılerek bır ust rutbeye ckarılmış O gunden beri oruçlu ve perrıızdeymış. Suryanıler, geleneklerıyle Inanclarının koyduğu yasaklara son derecs uyumlu oldukları kadar da bağlıdırlar Bunun dışında hıcbır bıcımde çıkrrazlar, cıkamozlar Onların yaşcmın surdüğu evrenle llışkılerı yoktur Ruhsaliığın engm denızle rınde kulac atmanın doğruluğunu benımsemışlerdir Orneğin. etın yanısıra hlçbır hayvansal gıda maddesi yemezler Yaşam larını bır kadınla bırleştırmezCınsel konularla hic mı hıo ılgılenmezler Kuru ekmek ve bitkilerden başka hıcbır şey ye mezler Bu arada rahiplikte yü celmek ısteyenler kend lerını karanlık odalara kapotarak yıllorca kendı deyımlerince «nefıs terbıyesurı gercekleştırırler. Verd klerl bır örnek o denll Inamimaz kı. Ibralum Turker le yaptığımız göruşmede, «Lübnan ko 1969 yılında olen Süryanılerın ruhanı Başkanı Fılıksınos Yuhanna (Hanna) Dolaponl, Dayrulzafera nın arkasında dağlar arasındakl mağaralardan b rlne gırerek 40 yı| dışarı cıkmamış ve ıçıne kapanarck dışanya bırakılan kuru ekmek ve suyla beslenmiş.. TURKER: «BU KONUDA KONUŞAMAM...» Rahıp Ibrah m Turker, genlş acıklamalarda bulundu söyleşımlzde Lübnan'dakı Süryaniler konusunun da, son sıyosal cellşkiler açısındon ne denlı krı SÜRYANİLERE TANINAN OLANAKLAR Suryanılığe ınonanlar tarih boyunca, Roma Imporotcrluğundan Bızans Hırıstıyanlarından ve Yahudılerden ınsanlık dışı acılarla karşı knrşıya bırakılmışlardır Belgeler, bazı muslüman halıfelerımn de Hz Muhammed ıle Hz Omer ın emırle I 1934'DE MİDYATTA DOG1VIUŞ «DEYRÜL2AFARAN»m Mudü nı Turker, 1934 yılında Mıd/atta doğmuş Evlenemezmış Dm HEDEF, DEV BİR DENİZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKF1NA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULAŞABİLİRİZ. YARIN: Süryanilerin baskanı ile bir konuşma