Catalog

İK! «MHUtlttî mesi, Bünümürdekl olumsu« gelismelerln baç nedenlerinden biridlr. • Komando kamplarında birtakım mllltan gençler (Mllis orduları) yetiştirdigl gazetelerde yazılıp duran bir küçük partinin MC lktidanna ortak edilmesi, Ulkede komando saldırüarımn ve bunların sebep olduğu şiddet hareketlerinin çoğalmasına yol açmış, hele bu parti liderinın kendi mllitanlarına: «Davadan dbneni, ben bile olsam, vurunuz» emrini verdiği söylentisinin çıkması, TUrkiye'deki komando eylemlerinı «Günlük olaylar» durumuna getlrmiştir. • Birçok Ulkede olduğu glbl blzde de ayrılıkçı hareketler belirebillr. Ispanya'da Bask'ların, Farnsa'da Breton'ların ve Korsıkahlarm eylemleri, bu gibi hareketlerin günümüzdeki en yeni örneklerldir. Yasalara aykın aşırı lşçı eylemleri de olabüir. Ne var ki, bunları önlemek için oralarda birtakım silahlı sivll örgütler veya •iyasal parti milislerl değil, devletin resml güvenlık kuvvetleri kullanılır. Tersi bir uygulama ve davranış ülkeleri zamanla bir kan davası ortamına ve bir iç savaşa sürükler ve asıl büyük anarşl o zaman baslar. • Yine birçok ulkede olduğu glbi, bizde de, aşırı sol denilen ideolojik görüşler, yani komünıst düsünceler elbette vardır ve olacaktır. Batı demokrasilerınde açıklanması serbest olan, dahas>, siyasal partiler hallnde örgütlenen bu ideo lojıler, TUrkiye'de yasaktır. Yasaklanan her eylemde gizll yeraltı faaliyeti olması doğal olduftu gibi, komünist ideoloji taşıyanlarm kimisi de yeraltı faaliyetlerine katılmış olabilirler ve böylece suçlu duruma düşebilirler. Ancak bunları yalnız ve yalnız devletin açık ve gizli güvenlik kuvvetleri, yani sorumlu resml görevliler izler, yakalar ve mah kemelere yollar. Bu işl yapmak için resmî görevlilere güya yardımcı olarak blrtakım silahh ve sorumsuz sivll kişi ve örgütler işe karışır, buna RÖZ yumulur, hatta bu kanşma teşvik görürse, Ulkede yine blr kan davası ve bir anarşl ortamı yaratılmış olur. Benim kanımca, geçen yıllarda Avrupa Ulkelerinden, özellikle Unlversite gençliğı ortammdan kasırga gibi gelip geçen ve devlet süçlerlnln yansız onlemleriyle çabucak ortadan kaldırılan kanlı şiddet eylemleruıin TUrkiye'de bugün de sürüp gıtmcslnin baslıca nedeni, MC tktidarında devlet gücünUn tek yanlı olarak kullanılması, ayrıca sorumsuz kişi ve örgütlerin, devlet güçlerlnin yanında, hatta önünde ışe karışması ve bunun yarattıgı doğal tepkidir. En birlncl görevimlz bu gidişi önlemektir. (1) Bunlar Drvlrden Devlre kltabımın blıincl clldlnln 3. bölümUnde toplanmıştır. Bllgl Yayinlan, Ankara 1974, s. 185 249 (!) Bu yazı, 3. basısı yenl çıkan Sagttız Snlsnz Demokrasl başlıklı kitahımda yer almıştır. Remzi Kitabevi (Istanbul 1976. s. Z40 • 245) 11 EJtİM 1974, umhuriyrtlmlzln 53. yıldönümü de eeridfl l.alch Kısır çektşmcler, artan enflâsyon, tedhı? ve bir ÇOK aile içUı kan, yürek acısı, yokluk. knranlık ve umutsuzluklarla birlikte... AtıİHn temeller, bol keseden vaadler, karanllk'ırı ayclınlıga, umutsuzlukları umuda çevırmeye yetmiyor. Gcyen 53 yılırı içtnde Cumhuriyet Bayramlariııcla tom 1 1 kez, ülkenın o zamanlar ıçın önemll gördüğünı bir sorununu elc aian yazılar yez;nı.',!nı bu sütunlardtı (1),.. Bugün de dnce kışisol rJııyKiıl.ırımı dıle Renrnıek ve ardından, bence ülkenin gUnUmüzdekl en önemli sorunu olun «Tuclhış» cylemlcrlnın nedenlerı üzerinde durmük ıstiyorum. C OLAYLAR VE GÖRÜŞLER PENCERE Tarihsel Aşamalar 19ııncu yilıyıhn iklncl yansında Türklye'ye damgaııını vuran Abdülhamlt konuaunda çeşitll göriışler vardır. Gerlcl ve tutucuların deylmiyle «Ulu Hakan Abdülhamlt Hanııın Ulkeye hlzrnetlerinden söz »çan çfvreler, azımsanacak glbi detfldlr. Blr anıtlklopedi bu hizmetlerl sayarkrn dlyor ki: « Abdülhamit bir muhalereUn teşekkülüne engel olmak için çeşitll vollardan tedbirlere basvururken, memlekeın imarını, eğitim ve oğretimın yayılmasına yardım edecek tedblrleri ve tesisleri de ihmal etmlyordu. Devrınde özellikle maarif sahasında yapılmış hamleler büyUktü. tmparatorluğun çeşltli yerlerinde rüştiye ve idadiler açıldı, yüksek öğretım sahasında, Hukuk Mektcbi, Sanayli Nefıse (GUzel Sanatlar Akademisi), Tıcaret ve Hendeseı MUlklye, Darülfunun (Üniversite) kuruldu. Imparatorluk içindeki vakıf kütüphanelerın kitap mevcudunu tespit eden ilk katalog'ların yapılışı da aym döneme raslar. Adlıye sahasında Ceza Usulü ve Ticaret Usulü kanunlan çıkartıldı ve ilk defa mahkemelerde savcıhk müessesosı kuruldu. Polıs teşkilâtı Batı örneklerine «öre gelıştirildi. Memurların durumlarıj'la ılgılı olarak TekaUt Sandıgı kuruldu. Devletin zayıf BUtçe'sl oranında, bazı valilerm gayretleriyle çoşltli eyalrtleıde yollar, köpruler, okul binaları. hUkümet konaklan ınşa ettlrildi. Yabancı sermaye ile Rumeli ve Anadolu'da demiryolları yapıldı. Abdülhamit'ın giriştigi bu ınüspet hareketlerde en büyük yardımcısı ve yol gostericisi birkaç defa Sadrazamhk makamına getirdiği KUgük Sait Paj?» oldu.» (iüncel dryimle dilo gctlrlrsek Abdülhamit'AZyıl sürcn cgemenllğl boyunca «cserlere eserler katmış» ve büyük «hismetler» yapmış ülkpye . Buna karsılıls zamamn «yıkıcı nıuhalefetl» ne yapmış? ÖzBÜrluU rdebiyatını sünlürnıü^; lçerde vc dışarda gizli öreütler kıırnııış; devletin temellnR dlnanıit koymuş; tehllkeli \e yasak rikiılrri el allından yurda sokmuş... Abdiilhamlt yıkıcıların niceslni surmüş; nlceslnin ocafına inclr agacı dlkmiş: niceslni rtldürtmüs, bogmus; ama kftr etmemiş... Yıkıcılar sonunda amaçlarına ıılaşmışlar; Sultan Abdülhamlt Han'ı devirmlşler; İHtlhdat yönetlmlne son verip Hürriyet Bayramım ilân ctmlşler. Anlami nedir bu tarihsel olgunun? Abdülhamlt 1876'dan başlıyarak 33 yıl egcmenllğtnl sürdürmüş. Bu dönem dünyanın Ylrminci Yüzyıla doğru büyük değlşlminl vurgular. Batı'dan başlıyarak her yanda öıjrürlük, demokrasl, mllllyetçlllk. sosyaUzm akımları giiçlenlr o çağda... Abdülhamit ise. küflenmlş ve kof blr feodal riüzrnin çağdışı Sultanıdır. Oüzeııl eskl koşullarıyla sürdilrmek için çırpınır. «Eserlcre eserler katarak» halkı kendlne bağlamak İster. Ama nafile .. Aşümıştır blr kez. Batı burjuvasının önderllğinde gerçekleşen sanayi devrtml, dünyanın çizgilerlni değiştlrmektedir. Feodal Abdülhnmlt, burjuva uygarlıfına bile sırt çcvirnıiştir; ovsa II). Yüzyılın iklncl yansında Batı'da odaklanan fikir akımlarmdnn doğan kıvücımlar, az gelişmiş ülkclerc ve yarı söınılrgelere sıçramaktadır. Avrupa'dan Osmanlı Devletine sıçrayan kıvılcımlıır, Abdülhamit egemenllği lçln blr yangın trhllkesi oluşturmaktadır. Ama egemenler için yangın sayılan alevlerln ışığı, devrlmciler ifln yeni blr sabahın aydınlığıdır. Tarihsel aşamalar hep böyle yaşannnştır. Çagdışı egemenler dlrenmişler, haskıya yönelmişler, zulmü meslek beUemlşlerdir. Yaşadığınuz dönemln çarpıcı görünümü budur. İklncl Dünya Savaşından bu yana Turklye'yi Yirmincl Yiizyüın flklr akımlardan »oyutlamak isteyen ecemenlerin iktidarlan yaşanıyor. Bu rgemenler, blr yandan «Yıkıcı muhalefeüero ve tehllkeli fikirlere karşı» baskı sererberllğine girişirken, öte yandan ayakta kalabllmek lçln «Eserlere eserler katmak» polltikasını uygulaınaktadırlar. Ne var kl tüm yatırımlar. Türklye'yl çağdashğa ulaştıradık sanayi devrimlnl gerçekleşlirmekten çok; dısa bafımlı blr ekonomik yapıyı oluşturmuştur. Çeyrek yüzyU böyle ıreçtl .. Ve TUrklye çağdaşlasma yolunda blr arpa boyu yol aldı. Yirmincl Yüzyılm son çeyreğinde, ülkemlzdekl slyasal iktidar; bafımsızlığa, özçürlü£e, demokraslye, nosyaltzme dilşmanlık polltikasının Nİmgesldlr. Bu dokuda blr styasal İktidar; yol, köprü, (abrika kursa da; okul açsa da: Sultan Abdülhamlt gibl yazılacaktır tarllıe .. Bugün slyasal iktidarın vitrinlerlnde kendilerlni teşhir eden bütün moslralar, yarm kusurlu mallar deposuna atılacaklardır. 53. Yılda Düş ve Gerçek Hıfzı Veldet VELiDEDEOĞLU ya» felsefeslni yansıtan son İkl dizedeki kendinl bırakmışlığa katılmıyorum ben. Ne geçmiş, ne gelecek bır ruyadır. Hepsi de gerçek, yaşansn ve yaşanacak olan ömrün. Bcnlm yaşamımın ilk 15 yılı bir Osmanlı çocuğu, 4 yılı milli mücadele genci, gerl kalanı da Cumhuriyet vatandaşı olarak geçtl. Osmanlının çöküş yıllannda milll mücadele, bir «Zafer umudu», Cumhuriyet lse bir hayal ıdı. Bıı hayal Mılll Mücadele döneminde hayalliKten çıkıp yakın bir umut aşamasına ulaştı. Büyük zaferden sonra da bir gerçek oldu. Şefllkler döneminde serbest seçlme dayanan demokrasl uzun süre bir umut olarak kaldı. Bugün bu, bir gerçektir. Seçime dayanan sandıksal demokra«l dönemlnde emekçilerin sendikal hak ve bzgürlüklerl uzun stlre hayal, daha sonra bir umut olmaktan ileri gidemedi. Günümüzde bu bir gerçektir. Batı demokrasilerlnde olduğu glbl, en son uçta bulunan komünistinkinden en sağ uçtakl kapltalistlnkine kadar, bütün dUşüncelerl '»msil eden parülerın kurulması ve emekçl sınıfmın parlamentoda hakkıyla temsll edilmesi, düşünce özgürlüğünü kısan yasaların kaldırılması, Cumhurtyetln bu 53. yılında ve demokrasimizin bugünku aşamasında sadece blr umut, bir erektır. Ama yarm o da gerçek olacaktır. Sadece hayal ve umut sanılan şeylerln birer bırer gerçekleştlğlnl görmüş, yaşamış, eğer nanıp olursa bundan sonrasını da görüp yaşayacak olan blr kişl, ömrUnün son aşamasında geernişı ve geleceği rüya gibı görmez. ömür, her aşamasında ve her halıyle bır gerçektir. Onu kendisi halkı ve ülkesi için kullanıp olumlu yolda değerlendirmeslni bilmeli insan. tunlarda «Tedhis alıskanlık haline gellrse. » başlıklı bir yazı yaımış (2), onda tedhişı önlemek için yasaları egemen kılarak nukuk devletinı gerçekleştirmenın gerekliliği üzerinde durnıuştuk. Ne yazık ki bu dileğimlz gerçekleşmedi ve şıddet hareketleri süregenleşti. Bu hareketlerı bırkaç bölUmde ele almak gereklr: • Güvenllği korumak ve sağlamakla resmen görevli olanlann basvurdukları dayak, işkence Kibi yasalara aykırı türlü şiddet eylemleri. Bu Eibi eylemler 12 Mart faşizmi döneminde doruk noktasına ulaşmış, bu konudakl yakınmalar, hapıshane ve işkencehanelerın duvarlarını afarak halk vicdanını zedeleyicl bir aşamaya varmıştır. Bu durum o dönemirı Başbakanlanndan Bay Fe rit Melen'e bıldlrıldiğı zaman Melen, «Her menv lekette olur böyle küçük seyler...» cevamnı vermistir. Demek ki halkın vicdanını zedeleyen bu riavranıslar devletin en sorumlu ve yetkill makamında oturan zatı rahatsız etmemiş ve görevi dolayısiyle tarafsız bir tutum ıçlnde bulunması gereken bu yetkilı, bunun tam tersl, yani resmi yetkllilerden gelen şiddet eylemlerinl uygulayanlara cesaret verici blr davramş içine dUşmüçtlir. • özel kişilerden gelen şiddet eylemlerine cellnce: Bunların baş nedenlerinden biri ve en onemlİBİ, yürürlükteki yasalara aykın ideolojik eylemleri önlemek için, devlet gücünün tam bir yansızlıkla etkin blr biçimde kullanılmayarak, güya bu güce yardımcı ve milliyetçi geçinen ylne ideolojik birtakım karşı örgütler oluşturulması. karşıt ldeolojilere bağh kişilerin ve özallikle gençlerin böylece birbirıne kırdınlması ortamının hazırlanmasıdır. Bu çatışmalarda devletin bir kısım gtlvenlik kuvvetleri, kendllerinı milliyetçi olarak nifeleyen kişi ve örgütleri korumuş, onların şiddet eylemleri cezasız kalmca, bu gibiler cüretlerini büsbütUn arttırmışlardır. Eskl Cumhurbaskanı Cevdet Sunay'ın, kendislne bu durumdan yakınan îsmet Inönü'ye, «Ama onlar milliyetçi vatanperver gençlerdir» yanıtını ver Şu Ömür Denilen Şey Onceki günden berl Cumhurıyetin 54. yılı içinde zaman ahyoruz. Cumhuriyetin ilftmnı Ankara gokionndo ııgııldaya uguldaya haber veren ilk top seslori hftla kulaklarımda yankılanmaktEclır. Mseyı bır yıl Once bitirmlş, henüz 19'untla bir rt,;lıkrtnlıydım. ÜnUmde nasıl geçeceğlni bilmedığım, fskat o zaman bana sankl hlç bitlp tüksnmeyecpk koı» bır timtir varmış gibı gelırdı. Şımdi zaırum /.anian arktıya baktıkça, daha doftrusu bir bır nrdından luzla akıp glden geçmlş yıllan dUşündükçc, kocaman sandığım ömür rnegeısp ne kadar küçükmüş, dlyorum kendl kendıme. Hcnı cln Tılrkiye'deki ölüm yas ortalamasını aşnu*> ımtiyazhlardan biri olduğum halde. Insdn geııç iken ömür. bllinmezler ve glzlerla dolu gok buyük bir kımba benziyor. Son aşamnya yaklaşınca da, o kitap artık okunup mıkro fılme çpkıîmiş olduğu için, bilinmezliğini VB KIzmı yitirmiş bir yaşantılar komprimesi durumuna gelıyor tstanbul Ünlversıtesınde tam 19 yıl Medenı Hııkıık ve Koma Hukuku derslerlni, derin bır fplsefi çorüşle olcuttuktan sonra 1953'te hayatu gözlerıni yuman Prof. A.B. Sohvvarz, 65 yaşını cltıldurdugu guu Bana: «Azlz dostum» demlşti, «Ikı yanını büyük binaların çerçevelediğl uzun bir caddede yüriıyen inaan bir köşebaşına gelınro, cn son binanın yan cephesinın nerede bittigını, ıınsı! birden gorüverirse, yaşammın belirli bir çagına ulnşan ki?i de hayat yolunnn sonurıa yaklnştığını öylece görüvcriyor.» O tarlhte getıç sayılacak bır çagda olduğum için, bu benzetmecieki derınlığın zevkıne pek varamamıştım. $ımclı, Cumhuriyetin ilk üân edildiği gündeki heyecanımı düşünürken bunu daha iyl anlıyorum. Ynhya Kemal, Insanın gençlik, olgunluic ve yaşlılık çaflanm şu dlzelerle betimlemtş: Bir merhaleden güneşle derya görUnUr, Bir merhalcden her ikl dünya görünür, Son merhale bir faslı hazandır ki sürer, Geçrniş, gelecek, hepsi de rüya görllnür. Coşkulan, umutları, yetkinlik ve olgunluğu canlandıran ilk iki dize güzel. Pakat «Yalan dtin Tedhiş ve Nedenleri îki yıla yakın blr zaman önce yine bu sü Anılar, Minik Kuşlardır... OKTAY AKBAL Evet Hayır TAM BlR DÎN SÖMÜRÜSÜ B lr süre önce toplumumuz, asUnda incır çekirdeğlni doldur maması gereken dinsel • siyasal bir oyunla oyalanmak istenmiştir. MC. iktidarının şeriatçı or tağının sahneye koydugu bu oyu nun baş yönetmeni, layik Türkiye Cumhuriyetınin Başbakan Yar dımcısı Sayın Erbakan, Yardımcıları Devlet Bakanı Hasan Aksay ve Diyanet îşlerinin bilim çevresinden gelen yeni Başkanı Doç. Dr. Süleyman Ateş ldiler. Oyunun baş aktörü. ABD.'den ıs marlanan dünya ağır siklet boks şampiyonu riUslüman boksör Un lü Muhammed Ali idi. t Senaryo oldukça ilglnçti, Muhammed AU, boksu spor yapmış olmaktan öteye, lnsanlann yabanıl seylr tutkusunu paraya çevirmek içm meslek edinen biri idi. Rakipleri ni kişisel hırslüığı ve blr bakıma siyah ırka vergi doğal fizik özellikleri çok iyl kullanması ne deniyle yenen M. Ali'nin bu acı gücünü Müslümanlıktan aldığını zaman zaman açıklaması, blzim din ticaretini seçim ve geçlm aracı olarak kullanan bir kısım politikacılanmız için yararlanılraası gereken bir konu olabllirdi. Düşündüler, taşındılar, acı gücün bu Müslüman temsilcisini dinine bağh TUrk halkına yakından tanıtmak ve bu işte parsayı toplamak için öncelik kazanmak istediler. Olanaklar da ellerlnde idi. M. AU'yl Devletin konuğu olarak oyunda alacağı rol İçin yurdumuza çağırdüar. Bu, kendilerine göre, TUrklye'ye dünyada ve hele tslâm dünyasında büyük saygınlık kazandıracak bir olay olacaktı. Şeriat düzenine şartlan cbrılması planlanan toplumumuz lizerinde bu Unlü MUslümanın zl yaretlnin bırakacağı olumlu (!) et kileri de gözden uzak tutmuyorlardı. Bu konuda MC. ortaklığının lider kanadı da öncelik kazanmak lstemiş ve olaya salt sportif bir görüntü vermek için M. Ali'yi Gençlik ve Spor Bakan lığı aracılığı ile yurdumuza çağırmıştı. Bilinmfiz hangi nedenlerle bu en güçlü MUslüman, çağırıya yüz vermedl. Bunun böyle olduğu, Başbakan Yardımcısının kendilerine pay çıkaran sözlerinden anlaşıldı. M. AU Ulkeml ze sporcu yönü ile değil, Müslüman lider adayı olarak gelmeyl yeğlemişti. Nitekim MC. Iktidannın şeriatçı ortagı tarafından yinelenen çağırıyı kabullendi. Da ha üzerlndeki son döğllşünun t«ri kurumadan, kendisine kucak açan Türkiye'ye can attı. Yoşflköy'de uçak merdivenlcrini sıç Cemal ALPMAN ESKt TALÎM TERBİYE KURULU ÜYESt «GörUyorsunuz blr günlükçiiniin en küçük noktalarda blle dogrulara bağlı kalması ne kadar zor... öyle saruyorıım kl, anılarını aıılatanların her şeyl ycterincc açığa vıırmamalan da çevreslyle çatışmak korkusıından.» Saliıh Birsel yeni kltabı, «Kuşlan örtünmek»te böyle y»ztnış. Günlük ya da günce ikl sözcük de kullanılıyor yazarı herşeydcn ünce «kendlni» anlatır. Saklanmadan, buna gerek duyınadaıı... Romanlar, öyküler vardır, onlarda da vazar «kendlni» anlatır Idml zaman, ama yüzde yüz kendl oiduğuna inanamazsınız. Jnanınamanız da doğrudur. öyle blr yerde kendl dışına çıkar, öyle blr yerde «başkası» olur kl, o kişiye yazarın tâ kendlsl gözilyle bakanlar yanıl;ı ııçurumunda buluverlrler krnrlllerlnl. . Romaıı, romandır, anı degildlr. günc* değUdir, otobiyografl hiç değildlr. Günce ya da günlük isc yazarınm tuttuğtı giindellk notlıırdan olıışıır.. Her satınnda o güoceyi tutan kifi vardır. Sevlyorum, sevmlyoruın, kızıyorum, hoşlanıyorum derlcen billrslniz, bütün bunlar gerçektir. Blr kişlnln kendl kendlslyle konuamaaıdır okuduklarınız.. J. J. Rousseau «Uiraflar»ın başında şöyle yaımış: «Bir lnsanı doğanın tüm gerçcklerl ortasında göstermek lstlyorura ve bu İnsan ben olacagım.» Günce yazarı «kendlni doganın» tüm gerçeklerl içinde göstermek ister ml? Böyle blr amaç çüder ml? Hiç sanmam. Gerçek günlükler blr türlü yayınlanmaz da ondan. \ayınlananlar, yayınlanabllecek glbl olanlardır. Hele yazannın •aglığında... Blrscl de bu konuda bakın nc dlyor: «Anı yazarı düzenbazın tekldlr. İçinde yaşadığı yıllann, toplulukların arasından kendlnc aslan payını ayırır, çevreslndekllerl kcndisinden aşağı bir yaratıkmış gibl gösternıeye çalııır. GünlUkçü de öyle. Gide, günlUğünün blr yerinde, katüdığı toplantılarda hlç seslnl çıkarmadan oturııp sonradan orada konuşulanları eleştlrmcslnln doğru olup olmadığını sorar. Şu var kl, anıcı ya da günlükçü ellne kaleml alır almaz önemll blr İnsan olup çıkar. Napolyon'un ikl uşağınm kendisi Uzerlne yazdıkları anılara dikkat etmcll. BunUr, bu iki uşaRi, en azında Napolyon katına yükseltlr. Ama anılarda, günlükleıde yine de büyük gerçekler saklıdır.» «Kuşlan Ortünmek» Blrsel'ln Iklncl günlük klUbı. On brs yıl kadar öncekl «GUnlük» adlı İlk kltahım hatırlayanlar da olacak. «Daha çok blr edeblyat günlüğüydü. Edeblyat önde gldlyor, ben arkadan gellyordunı» dlye yazıyor o yıllarda yazdıkları için. Ama «Kuşlan Örtünmck» kl 1973 75 arasmı kapsıyor yazarın gerçek gündellk yaşamından, giuıdellk düşüncelerlndcn kopmuştur. «Otobüsün kapısuıdakl adam biraz kıpırdasa ben de içerl girebilecektlın» glbl klsisel yasam olaylarının yanısıra «Başhakaıı Erlm aranan gençlere söyle seslenmiş: «Tesllnı olun ve plgmanım» deyiıı gibl önemll slyasal olaylara dek, 1972 75 ara•ındaki yaşamdan parvacıklar, lzlenlmler... Salah Birsel'in herşeyden önce «ozan» olduğu bUlnlrse. ayrıca onun blr estet kişillğl, denemeclllği de hatırlamrsa elll üç yaşından sonra tuttuğu bu gündelik yaşam notlannın çeklciligi dalıa da artar. Okudufeu kltaplar, yazdıgı yazüar, «öylentller, acılar, sevlnçler, talışmalar, dostlar, arkadaslar... Blrsel'ln ya»amında dostlnrın verl büyüktür. Kendl adıma da blr kaç yerde rastladıııı, nirsel'ln dostluk dünyasında yaşamaktan ayn blr sevlnç duydum. Klşloğlu yaşadıkçıı deftlşen bir yaratık. Zaman zaman durııyor, kendlmizl dlnllyor, kendl Içimlzdekl o Iklnci. üçüııcü, onuncu kişillklere kulak verlyor, onların yürek çarptşlarını duyuyorum. Ama yasannn o kadar az anında olur kl, bu. Blrsel ılc yazmış hir denemesinde, «Aynalar»ında bunu. benim «Berber Aynusı» öyktitnü dc anımsayarak... «Kuşlan Örttinmek»ln bir yerinde de bu konuda söyle dlvor: «tnsanoğlunun yüz çizgllerl yıllar üst üste bindirdikçe daha bir anlam kazanıyor. Insanın gencliglnde fotografını hiç ml hlç çekttrmemesl kadar akıllıca blr Iş düşünemlyorum.» Ovsa blzlm Blrsel'le epey gençlik resmlmlz vardır. İyl kl çektlrmişlz! Hele hlr tanesinde Necatlgil, Blrsel, Önger'ln blrllkte Nlşantası parkının merdivenlerlnde durmusuz. Durus o duruş. YılUr devrillp gltse kalır o •n .. «Kuşları ortünmek» blr baş ucu kltabı oldu bana. Içlnde yaşayan kahramanlar arasında olduğumdan mı? Sanmıyorum. Gide'ln, Green'in, Kafka'nın. Ataç'ın günlüklert de zaman zaman biişucu kitabını olnmştur. Ne saklayayım, kendl yazılarını arasında da en yakınlık duyduklarım güncelerlmdlr. Günceleriml toplayan kltaplardır hep elimln altında duranlar... Anılar mlnlk kuşlara benzer, bir anda uçup gellr, blr anda yok olurlar. Bunun İçin ben eskl tükenmls günceleriml blr araya getlren yenl kltabıma «Geçmlşln Kuşlan» adını verdlm. Blrsel de «Kuşlan Ortünmek» derken böyle ml düşünmüş. bllmem, »ma hlr yakınlık var kuşlarla anılar arasınd». blr garlp çağrıBlrsel'ln kitabını okuraanız slıler de gflncel yaşamınızın, mlnlk kuşlar glbl ellnizden kaçıp kurtulacak anılannızın büsbütün yok olmaması lçln oturup gttnlük yazmaya başlarsınız. iyl ue ederslnİ7 doğrusu! Öyleyse, «Kuşları örtünmek»le, jlrin blr ozanın gündelik evrenlne . Blr an gelecek slz olacaknnız o satırlurda soluk alaıı, düsünen, sevlncn, üzülen, konu^an, dinleyen, kı.sacası yaşayan... rayarak tırmanan Devlet bUyükle rimizle sarmaş dolaş oldu. TUrkiye en onur verici (!) günlerinden birini yaşıyordu. Yirmi dört saat boyunca camide, lokan tada, gezide bu kaynaşmanm her yönü ile saptanmasına, basında, TV ekranlarında yansıtılmasına büyük özen gösterildl. Ne var ki Amerika'da düşük çenesl, öl çUsüz sözleri ve davranışları ün salan bu farfara kişi. abartmalı karşılama töreninde ve sonrasmda dut yemiş bülbüle dönmUştti. Kendisinin kukla bir propaganda aracı olarak kullanıldığımn fnrkına varmış olmasından mıdır, nedir, çok bocalamış va sonradan edlndiği müslümanhğın kişillgini güçlendiren erdemleri Üzerlnde umulduğu ve beklendigi kadar konuşmamamıştı. Bu rolU de baş yönetmen zevkle benimsedl va oyunun boşluklannı doldurdu. Ancak sergilenen oyunun doruğunu oluşturan blr sahneEİ bizlmkilerin yüreğine su serpmişti. Çağrının gerçekleşme sinde kendisinden yararlanılan vc M. Ali gibl Devlet konuğu olarak yurdumuza gelen ABD'deki eıyah mUslUmanlann liderl Wallace Muhammed ve blzim devlet çapındaki müslUman Uderlerimlzin telkini ile M. AU, kim bUir kaçıncı kez, boksu kesin olarak bıraktığını, bundan böyle kendlsıni ABD'de ve her yerde müslümanlığın yayüması uğrasına adayacağını llAn ettl. Sayın Erbakan ve Aksay bu çok önemli (!) olayı, paztilerinin ve klsisel çıkar larının başarı sayfasına bir kazanç, Diyanet tşlerl Başkanımız da müfflUman TUrklye için blr övUnç vesilesl olarak kaydettiler. Ancak çagrı sahiplerl, M. AU'nln boksu bırakma konusunda verdiği sözün namus sozü olduğunu sanmıs olacaklar ki, bunu bir de müslUman yemini ile pekiştlrmeğe gerek görmemişlerdi. M. Ali, bu oyunda kendisine verilen baş rolü tutuk ve becerlkslz bir biçimde oynadıktan sonra, yeni bir oyuna gelnvsmek için olacak, apartopar yurduna döndü. Boksu bırakmn kararını dünya kamuoyuna duyurmak İçin Türkiye'yl seçmiş olrnasının memleketlmize kazandırdığı büyük rovgınlık ve onur (') M. Ali'nin Amerika'da uçaktan lner inmez tutul dugu soru yağmuru karşısında vcrdlği ve bir t&kıma bu kararını bir daha gözden geçireceği biçlmındeki tutarsız yanıtlarla bir saman alevi nlteliğine bürundü. MC HUkUmetinin şeriatçı kanadımn devletin tüm olanaklarını kullanarak sergilediği bu ytlrckler acısı güldürU de böylece sona erdi. TUrkiye'mizd« demokrasl adına oynanan oyunların bu *fıtf Ilki, ne de sonuncuaudur. M. Ali olayı, s«naryosunda din sömUrüsUnün açıklıkla ağır bastığı bir oyun olmuştur. Siyasal yaşantımız da bu sömUrUnUn hangi boyutlara uiaştığını, aklı başında her vatandasın saptadıftına kuşku yok tur. TUrk Ceza Yasası'nın bu sömUrüyU önlemeye yöneltllmiş 163. maddeslni, kuruluşunu peklştlrmeye uğraştıkları DGM'nin görev kapsamı dışında bırakmayı tnsarlayanlann gözlerl, bu uğurda yüce TUrk devletinin saygınlığına gölge dUşUrecek girişimlerda bulunnıaktan çekinmeyecek kadar dönmüştür. Profesyonel boksta Un yapmış pek çoklan gibl, dlzglrüeri bellt kuruluşlann ellnde olan ve, doiar tutkusunu halkın seylr tutkusunda dindiren bir adamın müslümanlığuun TUrk halkına bir seyler kazandıracağını umarak bu oyunu düzenleyenlerln Içtenliftine inanmak olanağı gerçekten yol> tur. Eldivenl bırakıp Erbakan'ırı elinden kılıç kuşanan M. All'ye hıı trajlkgUldUrünün ne kazan(Uracağı da şimdllik bıliıırnez ama, her halde Sayın Erbakan'ın halifelik düşlerini güçlendlren bir olay olarak nitelenebllır. Far ışığında attığı hayalî *emellerle dünyasım, yirmincl yüzyıhn son çeyreğinde suları îeriye akıtmağa yeltenen ve içinde Vutsal cihat yelleri esen kafa yapısı İle de öteki dünyasım huyııı dır kılan bu devlet adamımızı v» yandaşlarını, kendl çıkarları açısında beğenl İle karşılamak gerektr.4 AMalC TUrk toplumunun llerlye yönellk atüımlarını, mukaddesat ve mftneviyat bahanesijlo, köstekleyici girişimlerl nedeniyle de kendilerlni, umdukları ölçUde hayırla anmak pek mümkUn olmayacaktır. Demokraslnln özgürlükler r»jlmi olduğu savı söz götürmez. ama geçmişln yUzyıllar boyu stlren bağnaz ve tutucu ortamından güçlü blr sllklnişle sıyrılan, yUzünU ilerlye ve çağdaşlaşmaya çeviren, bu uğurda yarım yüzyıl çaba harcayan TUrk toplumunu akhn yolundan saptırmak özgürlüğünU de demokraslnln gereğl ve erdemi saymak olanak dışıdır. İşte sorun burada düğümlenlyor. Siyasal dokunulmazlığın zırhına bürUnerek bu hakkı rahatlıkla kendllerlnde bulanların TUrkiye'yi içine sUrüklemek istediklerl ortam, gerçekten kaygı vericidlr. ÖĞRENCİMİZ LEBRİZ YÜKSEL'İN 976 USS. I OLMASINDAN KIVANCLIYIZ. TİİRKtYE DÜRDÛrfCÛSÛ DORTlfR , DERSANESİ ModernKlasiK sınıflarj Lise sorlar için ;, 6l320Kasıın ' BeklemeiiİDr için r 115Kasım Caâaloglu 22 24 6(f Cumhuriyet 121C9 Fabrika mı. hapisane mi ? Blr fabrtkatftran kftoeklerl ve IŞÇlLfJI VİLLA FANSİYON KALORlFERLt Lâle ÖREN Yağmurdan, çamurdan ve sonbahar kasvetlnden kaçanlar, BAYRAM, YILBAŞI, HAFTA SONÜ dirüenme Utilleriniz, doğum ve evlenme yıldönümlorinlz İçin slzlerl VİIİA LALE'nin aile sıctıklıgına bekllyoruz. GÜLtSTAN ve OüLÇÎN dairelerimiz BALAYI'na çıkan venl evliler tcindlr. Dairelerde iç ve dış telefon, devamlı sıcak su, kalorlfer, zeytln ve gül tidanlan içinde nefis manzara tam panaiyon 150. Lira'dır. VtLLA LALE, ÖREN BURHANtYE'dedlr. Tel.: 343 Cumhurljet 12170 Kemal Sü/ker, yazıyor VATAN DA Cumhuriyet 13171 1 KASIM'DA DUYURU Ankara PTT Eğitim Merkezinde Tcknisyen yctlştirmek U»re açılacak teknik kurslara sınavla, TEKNISYEN ADAYI ALINACAKTIU.. Sınava katılabllmok İçin; 1 Adayların Erkek olması, 2 Teknisyen Okulu, Endüstri Meslek Llsesl, Elektrlk Elektronık, motor bölUmü veya Motor Sanat Enstltüsü mezunu olması, 3 Askörilğinl yapmış veya en az 1/1/1978 tarlhlne kadar askerllkle llişlği olmaması, a) Askerliğini yapmış olanlann 1/1/1947 tarihinden sonra, b) Askarliğınl yapmamış olanlann 31/12/1952 tarihinden sonra doğmuş olmalan, 4 Bu koşullara sahıp olanlann sınava gırlş belgesl •labilmeleri lçln: a) Diploma veya mezunıyet belgesi, b) NUfus HUviyet cllzdamnın aslı ve suretl, c) i adet vesikahk totoğraf, d) Askprllk terhis teskeresi, ya da 1978 yılı Ocak ayın» kadar geçerll olmak Koşulu ile askerllk tecil belgesl ile asağıda bellrtilen Ulerdekl PTT Bölge BaşmUdürlüklerl Personel Amirlıklerine en geç 8 kasım 1976 günü mesai bitimine kadar başvurmaları gerekir. Yazılı sınav (Test) lb kasım 1H76 günü saat 9.30'da aşağıda bellrtilen Bölge Başmüdürlüklerınde; SözlU sınav ve MUlfikat lse 6,7^1 aralik 197H günlcrinde saat 9.00'da Ankara PTT Eğitim Merkezinda yapılacaktır. PTT EGİTİM MERKKZİ MÜDÜRLÜÛÜ KAYIT İÇİN BAŞVURULACAK PTT BOLGE BAŞMÜDCRLÜKLERİ t Adana Afyon Ankara Balıkesir Çankırı Dlyarbakır Edirne Erzurum Eskişplıir Istanbul îzmir Konya Samsun Sıvas Trabzon Van (Basın: 26629/12159) DÜNYA KARIKATÜRLERIYLE O O KTO R OYA KORAY ile ENDER ERENEL Nlşanlandılar. tstanbul 30Eklm.l976 SON YEIMİÇERİ'DEN SON KOMANDO'YA Hazırlayan: Orhan Koloğlu YÜKSEK MİMAR veya MİMAR aranıyor lıl Izolasyonu malzemesi imal «den şirkatimizin Ege Bölgesi teknik müsavirliğlni yapacak 1) Azamt 30 yaşında, 2) Almanca lisanını çok iyi bll»n, 3) Seyahat edebilecek, 4) Oto ehliyetine sahip YÜKSEK MİMAR VEYA MİMAR alınacaktır. Çalışma yeri Izmir'dir. Askorliklerini yapmıs ilgililerin kısa hal tercümeleriyla birlikte P.K. 1329 K a r a k ö y adrasine müracaatlan rica olunur.' Hanım elemanların müracaatlan kabul •dilmez. Müracaatlar gizli tutulacakvır. TARIK ZiYA KIRBAKAN Oen 3aç re ZUnrevi Hastalıklaı MUtehassıs lstlkltl Cad. Parmakkapı Tel.: «4 10 78 PAZARTESI GÜNÜ VATANDA Cumhuriyet 12171 Cumhuriyet 12174