Catalog

MOOERN ATOLYELER PRATIK OSRETIM ÖgRETİM 8 EKIMDE BASUYACAKTIR. RAOYO TElEVİZyON EUKTBtK KURSMRINM İLTEK TEKNIK EĞİTİM MERKEZİ Kemeraltt Irmak gecıdı kat3 lel 226ZO23 87215777 IZMIR İLTEK Cumhuriye! Kurucusu: rüNTJS NAOt IÜRHCE İZAHLI DKSER A L M A N C A AUUNCA 6RAMER Tujml *L )Q, YAYINLARIMIZ Almanea öğrenanlara, Jlarleiec«klar« faydalı matod •ALMAHCA TUIKCE SEYİMLER SOZUSU (AMtfiıt) 10 • IIHİIIC» TURKÇE SEYAHAT REHBERI U k l M m ) 10 »KOLir İ I M M M »HMHC» »TUKKCE imKl (M>to< » k ç ı t l VENI SOZLUK ıDilMİKı 12 12 50 50 »İLMİNCt *TUflKÇEALM»KC* CEP 50. yıl, sayı: 17654 Telgraf •• tnektup adresl Cumhurıyet lstacbul Posta Kuturo: Istanbu! N o 246 TeletonUr: 2 2 4 2 9 0 2 3 4 3 9 6 2 3 4 3 9 7 2 3 4 3 9 8 22 4 3 8 9 25 Eyliil Salı 1973 (DILMM) I I <OILM»lt) 7 50 (DILMU) 7,H KITAPÇILARDA BULUNUR ÖĞRETIM Y A Y I N E V I Ankara Cad 622 SlrincıİSTANBUL « L U U C t YENI SOZLÜX TURKÇE CEP SOZLUGU SOZLUCÛ Erbakan: "Güvenlik Mahkemeleri AP'yi korumak başka f ikirleri baskı altında tutmak için kuruldu,, [Comhuriyet Haber Merkeıi] Seçımlere 19 gun kala sıvasi partl sozculerl dun de goruşlerını açıklamaja cfevam etmışlerdır. AP Genel Baskanı Demırel Trakya'da, DP'yı destekleyen Celâl Bavar Samsun'da, DP Genel Başkanı Bozbevlı Yozgatta, CGP Genel Baskanı Fejzıoğlu Istanbulda MSP Konya Mılletvekıli Erbakan Elâğız'da, MP Genel Baskanı Tural Trabzon'da, MHP Genel Bas kanı Turkeş Kırşehır'de, TBP Genel Başkanı Tımısl Çorumda konuşmuslardır Dunu Ankara'da geçıren CHP Gen«l Baş kanı Ecevıt ıse bugun Yozgat ve Çorum'da konuşacaktır. MSP Konya Mılletvekıli Neo mettın Erbakan, Guneydogu Anadolu gezısınde Dıyarbakır ve Elâzığ'da konuşurken, cDevlet Guvenlik Mahkemelennın, AP'nin rihnivetmı korumak ve başka duşunuş ve fıkırlerı baskı altında tutmak ıçın kuruldu ğunu» one surmustur Keban Barajının mutlu azınlığın fab (Devimı Sa. 7, Su. 2 de) Demirel: Baskı grupları millî irade ifade etmez EDİRVE AP Genel Başkanı Sulevman Demirel, Doğu gezısın den sonra Istanbul üzerınden geç tıg Trakya'da, Sılıvrı, Çorlu, Lü lcburgaz, Babaeskı ve Edırne'de konuşmuş demokrasının geh*me sı ve ulkenın kalkınması ıle ılgılı goruşlerını açıklamış, rejım so ruııu üzennde dururken Parlamento dışı muhalefet ve baskı gruplarmın mıllî iradevi ıfade etmedığını belırterek «Dunjamn hıçbır yennde Parlamento dışı guçlenn baskı gruplaruun ıktıdar olmak ıçın guvenlerıne başvu rulamaz» demlştır Demokraük ıdarede, mıllî ıra denın sıstemın mihveri olduğunu belırten Demirel, demokrası konusunda ozetle şojle demıştır. «Şunu pesmen ıfade edeyım kı, demokrasımızı, başkalannda v ar dıye bızını de aldığımız, ozen dığımız ıçm sahıp olduğumuz bır meta, kendımızı uydurmaya ça lıştıgımız bır kalıp telakkı etmıyoruz Demokrasiden gayn bu tün sıstemlenn ınsan olma, hur ınsan olma haysıyetıne uygun duşmedıği bızde bir inançtır» Demotrasilerde iktidarlan mıl lî ıradenın tayın ettığını belırten Demirel, ozetle soyle devam et mıştır: «Parlamento dışı muhalefet, baskı grupları veya guçlerı ege menlık yetkısının ortagı değıldırler Mıllî ıradeyı ıfade edemezler. Mılletın kararı ıle ıktıdar olunur, mıHetın kararı ile iktıdardan gıdılır. Dunyanın hıçbır yennde, parlamento dışı güçlerın, baskı gruplannın ıktıdar ol mak ıçın guvenlerıne başvurul mamaktadır. Mılletm ıktıdar yap tığı sıyasî kuruluş, mılletın ken dısme olan guvem surdukçe iktı dar olarak kalaeaktır» Demirel, «Bulun 226'yı dusürun» sozunun anlamını da şoyle açıklamıştır (Devamı Sa. 7, Su. 2 de) I Propagandanın ikinci gününde parti sözcüleri çeşftlî yurt sorunlarına değindiler I Bozbeyli, AP'nin propaganda için harcadığı paraları nereden bulduğunu sordu I Feyzioğlu, iktidarda kalabilirlerse şekere zam yapmayacakları vaadinde bulundu CHP: "AP döneminde demokrasi kazaya uğradı,, 4NK\RA, (Cumhun\et Burosu) CHP Genel Sekreterı Orhan Eyuo oglu dun bır demeç vererek \P Genel Başkanmm seçım gezıle rınde yaptığı konuşmalan eleş tırmıs «Turk ulusu demokra «ımızı 12 Mart'ta kazaya uğra tan'arın zoru gorunce şapkaları nı alıp ış başından çekılenlenn, çımdı ortaja mıllî ırade ve de Juan Peron 18 yıl önce darbeyle yitirdiği Arjantin Başkanlığrnı bu defa seçimle tekrar kazandı Şeker, tuz, yağ ve bazı gıda maddeleri karaborsada (Cumhurivet Haber Merkezi) Ana tuketım maddeleri şeker un tuz, vd« pevnır ve baklnai uzerınde spekulatorlerin «eçım ler ve Ramazan arıfe'irrte çıns tıklerl ovunlar bu malların ka raborsava duîme«ıne vol açmış tır özelllkle suni bır .kı'lık» varatılarak baslatılan bu hare ketın durmavacagı ve dıgeı tu ketım mallarını da etkılevecegı ve venı fıyat artışlarının bekle neoılecegı belirtılmektedir Pıvasa çevreleri. gıda maddelen uzerınde son vıllarda gorul mcrnlş olçude yaratılan aşırı ta lebın karaborsavı doSurduJunu bunun da pıvasanın kontrol e dılmemesınden ortaya çıktığmı soylemıslerdır Istanbul pıvasasında dun sabunun kılosu iü paket unun kılo«u 10 kuruşluk yeni zamlar gormuştur Unkapam'ndakl to? ve kesme şeker toptancılan ö nunde mal alabılmek ıçın pe'akendeciler uzun kuyruklar meydana getirmışlerrfır Şekerın son 15 gunden beri karaborsaya duşmesmın 14 E > kım seçımlerınden sonra zam recegı haberlerının javgıniaşması uzerıne oldufu oıldırılmek tedır Bır ılgılı «Halk şpReı ve gıda maddelerıne /am o aeaK habclerı uzenne eskıden bır Sılo aldığı şeyı şımdı kıtoıarca alarak stok vapıyor Bır de bunun dışında karaborsacılar var Karaborsacıların elmde şımdıden tonlarca şeker var Bu matlar, zamlardan sonra pıyasaya süruek ve mılyonlar vurulacak» demıstır HABtRLER SERVİSİ) BtENOS A1RE5> Aıjantın' de oncekı gun yapılan ba^kanlık seçımlerınde, 18 vıl once 1955'te bır askerı darbe ıle ış başından uzaklaştırılan eskı dıktator Juan Domıngo Peron, oylann "o 61 57' sını alarak tekrar Başkan olma yı garantılemıştır Bu arada fcımı bolgelerde oy ayırımı dev am ettıkçe Peron a verılen oy sayısının artmakta ol dugu goze çarpmaktadır Peron 12 Ekım de ıktıdara geçınce uçuncü eşı îsabelle de Arjantın'tn Başkan Vardımcısı ola caktır Oylann vaklaşıJc olarak »o 24'u Racıkallenn adayı Balbın La mokrası sampnonu olarak çık Ruaya, °o 13 u Federal Halk It masını anla>amamaktadır» de tıfakı Partısının adayı Maunque mi'tır ' Ravmondo'va ve °o 1,13u de Sos valıstlerın adavı Coral Pay'e gıtBeceriksiz politika mıştır Eyuboğlu Demırel ın «Demok Peron'un seçımlerde kazandığı rası savunuculugunu» kımse%e ezıcı zafer Mart ayında kendı bırakmadıgını belırterek şunları adayı Hector Campora'nın tcazan soylemıştır dığı başarıdan çok daha parlak(Devamı Sa 7, Su 4 de) (Devamı ba. 2, su. b da) ı Margarin Pıjasalarda, margarin ancak karaborsadan buıunabılmektedır. Margarin ımaj eden tabrıkalar. az kar butdu'îları ıçın margdrın yerıne daha tazla kar bıraktıgı bılınen kanraltılık vagi pıyasaya surmektedırler Ayçıçeğı yagı da, taban fıvatlanna vapılan zam oranından daha çok zam gormuştur Buğday taban fıyatlanna yapılan artışla bırhkte un tıyatlarına yapılan zamma yenılennın eklenmesi herkesı şaşırtmıştır. Bakkallarda torba un un kılosu 5 ü raya kadar çıkmıştır Dünkü zamlar Bayar yürekli ve namuslu kişilerin seçilmesini salık verdi SAMSUN Eskı Cumhurbaşkanı Celal Bavarın Demokratık Partı adına Trabzon dan basla\an seçım gezısı dun Samsunda sona erraıstır. Saat 16'da bu>uk bır araç konvoju ıle Sam«un a gıren Bayar, Cumhurıvet Alanını dolduran buyuk bır kalabalığa seslenırken, «Ölmeve nıjetlı olmadığım ve dalya dıyeceğını» soylemıştır. Ba>ar konuşmaMnda, bu gezıd>kl ana konuyu ele alarak bevnelmılel komunızm tehlıkesınden soz etmış, bunun ıçın Parlamentoya «vureklı, namuslu Parlamenterlenn» seçılmesı gerekll olduğuna ışaret etmıstır Ekonomık konulara da değıre rek, pabalıhgın halkın odeme gucunu astığım, 1960'dan ben hukumetlenn ıcraatlarını takıp ettığını, bunun ıçın Parlamentoya ve lktıdara seçılecek kımselere dıkkatle ıtına edılmesı ge rekll olduğunu belırten Bayar, «Bunun ıçın de benım fıkrımı sorarsanız DP adajlarma rej vennız, denra» demıstır cBen 90 vaşına geldım. Belkı (Devamı Sa. 7, Su. 6 da) Yanlış uygulama nedeniyle küçük esnaitan 200 milyon lira gelir vergisi kesildi (Cumhnriret Haber Merkeri) 1972 jılı \e daha oncekı jıllarda 50 milyon lıra gelır vergısı odc>en 500 bm esnai, tıcaret ve serbest meslek sahıbı, Gelır Vergısı Yasasınuı 47 ve 48 maddelerının yanlış uygulan ması nedeniyle 1973 yılnua 200 mıl>on lıra gelır vergtii odemek zorunda kalmıştır. 1973 vılında yanlış uygulama vuzunaeıı avrıca 75 milyon lıra malı denge vergısı ode>en kuçuk »snaf, tıcaret ve serbest meslek sahıp lerı goturu matrahları uç yıl ıçın saptandıgından bu yıllar ıçınde de aynı duzeyde gelır ver gısı odeyeceklerdır. Malıye Bakanlığı verüerme gore 1972 %ılı dahıl olmak uzere daha oncekı yıllaıda goturu usulde vergılendırıiea esnaf, tı caret ve serbest meslek sah ple rı her yıl 50 müyon lıraya >akın 'ır vergısı odemıslerrıır Ancak AP ve CGP koalı«ycıu zamanında matrahlar gelır vergı sı vasası hukumlerıne aykırı olarak arttırılmış mali denge vergısı ıle bırhkte geçen \uiar dan olduğundan çok fazla ge'<r vergısı alınmıstır Esnaf du?e>ınde vatandaşlar saptanan gehr vergılennın bırıncı taksıtını nı san avında odemışlerdır Tkıncı taksıtlen ıse ekım ayında odeyeceklerdır Gelır Vergisi Yasasının 48 maddesı gereğınce kuçuk esr.afın goturu usulde vergıl<"ndırılmesı ongorulmektedır . Ancak vergllendırmede bu durum gozonune ahnmamıştır. Gelır Vergısı Vasasının açık hukmune ragmen mukelleflerın genel gıderleri duşunulmemıştır Mukellefın goturu matrahı bu nedenle çok yuksek takdır edllmış ve vergılendırme bo\le japılmıştır Bu yuzden 1972 de 75 lıra vergı odeven esnaf 1973'te 400 • 500 lıra odemıstır 1972'de J00 lıra vergı odevenler ıse 1973'te 12001300 hra vergl odemışlerdır Kendllerıyle konuştuğumuz Malıye Bakanlığı uzmanları, vanlışhğı dogrulamışlar, ancak mukeUeflerin tek tek başvurmaları ıle durumun duzeleceğmı. boylece fazla odedıklen vergiyn geri alabıleceklerını bıldirmışlerdır. Yurtta karaborsa Sıvasta şekeı kaıaboısa^a kılosu 7 lıradan satıunaktadır Mardm ılçeleruıde de şeker 7 5 lıraya \uk selmıstır Afvon un Şuhut ve Sıverek ılçelerınde de tuz darlığı başlamıştır Sıverekte nebatı \ağın kılosu da 11 lıraja fırlamış tır. OECD raporuna göre\ Temnıııs ayında Türkiye'de enfîasyon oranı %H,3'e ulaştı PARtS Ekonomık îşbırhği ve Kgikınro» Orgıltu (OECD) Pans'te üye ülkelenn enfîasyon oranını açıklayan bır rapor yayımlamıştır. Temmuz ayında Turkıye'de enf lâsyon oranının °o 11,3'e ulaştıgını belirten raporda, ABD ile Luk semburg'un % 5,7 oran ile en duşuk enfîasyon duzeyıne sahıp Ülkeler oldugu açıklanmaktadır. Raporda orgute üye 23 ülkeden sade dokuzunun enflâsyonu kont rol altma alabıldıgı belirtılmektedir. OECD raporuna gbre Temmuz ayında enfîasyon oranı Yunanıstan'da •< 13,1, Ispanva ve Fuılan/> dıya'da °o 12,1, Portekız'de "» 12, Japonya'da °» 115, ttalja'da » • 11 8 ve îrlanda'da °» 11,7 olmuştur. (UPI) NOTLAR On kışı de dinlese konuşacağım.. Ümit GURTUNA EDIRNE Kars nıre, Edırne nıre' AP lıden, dun de Trakya' daydı Bınlerce kılometre, bır F28 uçağı ıle aşılarak once Istanbul a gelındı Demirel bır ara pılot kabınıne gırerek, uçagı kul İanırmışçasma, foto muhabırlerıne poz verdı Rakım alçalırken Demırel'e gosterılen ılgl vukselnordu llk durak Sılıvrı Gerçekten candan bır karşılama Gozlerl parlıvor AP Genel Başkanınm Demırel'e ılgı, daha sonra sırası\la konuştuğu Çorlu, Lulebur gaz, Babaeskı ve Havza'da daha buyuk. Bunların en bu\uğu ı«e Edırne 3 dana ıle 5 koç kesıldı Demirel ıçın Edırne de .. Danıştay bir öğretmenin Bakanlık emrine alınma kararını iptal etti (CUMHURtYET HABER MERKEZI) Danıştay Beşıncı Daıresı, bır oğretmen hakkındakı Bakanlık karannı ıptal etmış, uç oğretmen hakkındakı ışlemler ıçın de yurutmeyı durdurmu^tur. Danıştav Beşıncı Daıresımn ıptal kararı TOBDER Elâzığ Şubesı eskı Başkanı ve Elazıg Kız Ilkogretmen Okulu Meslek Derslerı Ogretmenı Mehmet Kopan m bakanlık emrine ahnması ışlemıne ılışıundır Beşıncı Daıreye ayrıca, TOB DER Elazıg Şubesı uvelerınden Osman Erbey ıle Mehmet Turp hakkında verılen ışten el çektırms ıle Bandırma Şehıt Suleyman Bev Ortaokulu Fransızca ogretmenlıgınden Afj on Bolva dın Lısesı Fransızca ogretmenlı ğıne atanan Fıkret Aslan hakkın dakı ışlemler ıçın de yürutmeyı durdurma karan vermıştır. IDAMI İSTENİRKEN YURT DIŞINA ÇIKAN GENCE, BERAAT ETTIKTEN SONRA ÇIKIŞ İZNİ VERILMİYOR Nuri OZDENIZ Çalışma özgurluğu, seyahat ozgurlugu Anayasal haklardır Ya sa>ar, ahlak duzenı kamu yara rı dışında değılse ıstedığın ışte çalısabılırsın, yuzkızartıcı suçun, hakkında davası suren ağır su çun joksa alır pasaportu dıledU gın ulkeye gıdersuı der Der ya Bır de jakarsınız yasalar boyle dememış, tam tersını soylemış gıbısıne «Idam talebı» ıle yargı lanan bır vatandaşa davâsı su rerken tam ıkı kez yurt dısına çıkma ıau verılır Beraat edıp suçsuzluguna kanaat getırılınce de «Belkı kaçar bır daha gelmezsın» dıje sınırdan gerı çevnlır. Işte emeklı denız usteğmeni Zıya Büyükkayalar'm başından geçenler de bunun aynı. Bu nedenle aylarca ışsız kalan Buyukkayalar elmde evraklarla oradan oraya koşarak çaresızlık ıçınde son ışınden de çıkartilmamak ıçın çabalıyor mış ve duruşmalardan vareste tutulmasma karar verılmış Hakkmdakı dava surerken Tı caret Gemılerı üzakyol Makıne Zabıtı ehlıjetı ve lıman cuzdanı alan Buyukkayalar bır ozel denızcı;ık ışletmesınde gore\e baslayarak bın 25 Aralık 1971, dığen 28 Şubat 1972 tarıhlerınde olmak uzere gorevı ıcabı ıkı kez (Devamı 8 a 7. Su 4 de) > NOTLAR ŞILVNM NOBEL SAHİBt Ü1SLÜ ŞAİRt NERUDA ÖLDÜ (ths Haberler Servisi) S*NT1AGO Şılı'm Nobel iebıyat Odulu kazanan unlu ,aırı Pablo Neruda'nm yatmakta oldueu Santa Marıa Klmığınle prostat kanserınden öldü*u resmen açıklanmıştır Neruda ol1uğu sırada başucunda üçüncü &şı Matılda ıle kızkardeşı bulunuyordu 69 yasmdaki saır 5 gun önce klmıge kaldınlmı«tı Şıli'de asKerî darbe ıle devrılen Salvador Allende'nın vakın dostu olan Pablo Neruda 1971'de Nobel Edebıyat ödülunu almıştı. Neruda Allende'nın ncasını kıramavarak bır süre •îılı'nın Parıs Büyukelçılığınde bulunmuş daha sonra Istıfa ederek ulkesıne donmüştü Kafile dilenci vapuruna döndü.. Sofu TUGRUL ÜNTE Trabzon'dan bu yana, deym doğruysa Halıç vapurlerına, daha yaygın acbyle, «dılencı vapurları«na donduk vol boyu 810 kışı gorursek duruyoruz Sayın Bayar da başlıyor konuşmaja. Durduğumuz yerler neresı nerede neler konu şuldu, ıpın ucunu resmen kaçırdık Yalnız şunu açık seçık belırtmek gerekır. zamanında koca bır kıtle partısının başı olmuş, yıllarca Devlet Başk&nlığı yapmış bır kışiye ılginın daha çok olacagını sanırdık Vatandaş Celal Bajarın konuşmalanni ve terlı bulmuş mudur, bulmamış mıdır bilemeyeceğız, ama Bayar \atandasa seslenmenın yıllar süren ozlemını bu gezıde gıdennışür. (Devamı Sa. 7, 8ü 8 de) İlginç söz Demirel \e beraberındekılen getıren uçak, dun sabah £rzurum dan havalandıktan sonra, AP Genel Başkanı, adetı oldugu uzere herkesın elmı sıktı. Bu arada, kendısıne yakın bır gazeterun yazannın yanma yaklaşarak, «Nasıl değerlendırıyorsunuz bakalım, Erzurum, Kars gezısını» dıje sordu, AP eğüımlı yazar, kıbarca, bu ıllerdekı ılgının (Devamı Sa. 7, Su. 2 de) 2 oğretmen serbest bırakıldı İNÖNÜ 90 YAŞINA BASTI Kontenjan Senatonı tsmet îno j nu 90 yaş günunü dun, eşı, çocuklan, torunları ve bazı yakın! larnla kutlamıştır. t Ömer Inonü nün Maltepe'dekı, c\ınde bulunan tnonıi, 90 vaş ı gününde gazetecılen kabul etme j mıştır Aılesı ve vakınlanyla öğle | jemeğı viven tnonu'nün gayet ne^elı olduSu belirtılmı?tir tnönü yaruı Ankara'ya donecektir. PRENS CHARLES ILE LADY JANE ELELE îngıltere Vehahtı Prens Charles'ın, ulkenın soylu aılelerınden bırl olan Welle«lej'lenn kızı Lady Jane ıle evleneceğı haberı, Buckıngham Sarajı ve arıstokrat aılelerce, sert bır tepkı ıle karfilannmtır Nevvs of the World gazete«ının verdığı haberin jsıi^ız olduğunu «ovleyen Ladv Jane'nm anresı Welllngton Duşesı «Kızımla telefonlj konu«tum Kenoısl, vajımlanan bu haberden do lavı son derece uzgun» demıstır Ancak bu yalanlamanın fazla snlam tasımadıgı da lvl habpr alan kavnaklarca one surulmektedlr Bu çevreler Sarayla llgıli her evlenme haberinm once yalanlandıgım hatırlatmakla ^etınmifle^<îlr Fotoğrafta, Prens Charles ile Lady Jane, bir tıyatro galasında gorülujorlar (Telefoto. AP) Geçen Agustos ta Adana Ha tay Illen Sıkıyonetım Komutanlıgınca tutuklanan, Adana Erkek Lısesı Matematık ögretmenı Kemal Akpınar, Istanbul'a se\kedıl mış ve buradakı sorgusundan sonra Sıkıjonetım Komutanlığı Askerî Savcılığınca serbest bırakılnııştır. Akpınar, gozaltına alınmasmdan kısa bır süre sonra, Mıllî Egıtlm Bakanlığınca gorevinden uzaklaştınlmıştı Öte yanaan, Tüm Öğretmenler Bırleşme ve Dayanışma Derneğı (TÖBDEB) Danışma Kurulu uyelerınden Istanbul Yavuzselım Ilkokulu öğretmenl Süleyman Üstün de Istanbul Sıkıyonetun Komutanlığmca gözaltma alınmıç ve sorgusundan sonra mahkemecs serbest bıralalmıştır. İdamlık dâva Emnijet Mudurlugu, Vılâyet, îçışlen Bakanlıgmdan olumlu soauç alamaymca son çarevı Başbakanlıga yazdıgı dılekçe'de arayan Büyıikkayalar'ın oykusu şoyle . 27 Nısan 1971 tanhınde Akdenız Bolge Komutanlığı Denız Top. Tabur Komutanlıgında kıdemlı üsteğmen ıken 12 Mart oncesı olaylara karıştığı ıddıasıyle Istanbul Sıkıyonetım Komutanlığına sevkedılen Zıya Büyukkayalar daha sonra 146/2 madde gereğınce ıdam talebıvle vargılanmaya başlamış Ancak bu arada emeklıye sevkedılen Büyuk kavalar ın tutuklulugu kaldınl ZfYA BUYUKKAYALAR Yurt dışına çıkmasına izin yok. hakkında dığer haber« lenmız 3. sayfamızdadır)