Catalog

CUMHURÎYET 28 Aralık 1973 K emaller, Ismetler, Fevzi, Kâzım, Refetler..: Kurtuluş Zaferi sevincinin ünlü marşmda söylenen bir dıze idi bu, şimdi hiç bıri yaçaraıyor artık o dizede adları geçer» kişılerin, Inonu de öldu. Olaylar ve gorüşfer înonü'nün yaşam yıllan, hem Türkiye için, hem dunya için son kerte önerali siyasat ve askeri oiaylarla dolu bir dönemdir. Türkiye'de Ikınci Meşrutiyet denen yonetimin kurulması, Trablus Savaşı, Balkan Savaşı, Birınci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı, Mudanya Bırakışması, Lozan Korferansı, Cumhuriyet yönetiminın kurulması, devrimler, Ikinci Dünya Savaşı, Turkiyede çok partili sivasal yaşamın kurulması, 27 Mayıs. 22 Şubat. 21 Mayıs .. Iste bu olayların belli baslıları ya da işaret taşlarıd;r. îsmet Inonu bütun bu olayların içinde «ylemde bulunmuş, etkılı olmuş, toplumsal yaşamımızırı gıdışinde ve gelişiminde baş roüeri oynamış, yalnız ülketniz için defil. biitün cfunya çin başlıca ilginç kisilerden biri olarak sayılacaktır. Pek az insanın yaşamı bunca önemli sivasal ve toplumsal olayı kapsar, ancak bunu sadece bir rastlantı ile, sadece bir takım siyasal ve toplumsal olayın belli bir dönemde yoğunlaşmış bulunmasının tarihsel nedenleri ile açıklamak, kişi toplum, kişi • olay ilişkilerinde, topluma ve olaya öncelik veren bir görıiş olur ki, kişilerin etkinliği ve rolü bu durumda, bnemini yitirmese bile, ikinci sıraya itilir ister istemez. Sanıyorum ki, kiçilerle olaylar arasında karşıiıklı bir çekim yasası buyruğunu yürütmektedir; başka bir deyisle, olayla kişi sanki birbirlerini arar gibidir. Sözgelişi, Mustafa K«mal Kurtuluş Savaşı'mn hem kahramanı, hem de yaratıcısıdır. Inonü'nün özgeçmişine kısaca göz atıha, yukarda değindiğim bu buluşmanın nedenselliği açık seçik olara kortaya çıkar. Diyelim, Edirne'de, îkınci Ordu Sekizinc: Sahra Topçu Alayının Üçüncü Bölüğündeki görevi sırasında, bir sınır olayınm tahkiki için gönderilecek av keri komisyonda ona da yer verilmesi, ve bundan daha önemli olarak, görüşmeleri büyük ö!çucte onun yönetmesi bir rastlantı ile açıklanamaz. Çünkü Îsmet Bey o zaman bu komisyonda bulunanların en küçük rütbelisi idi. Ama İNÖNÜ Melih Cevdet ANDAY Erkânı Harbiye Mektebi'ni bıtırıp Edırne'\e atandığı zaman bu yuzbaşı, gbrev yerine, Fransızca, Almanca kıtaplarla ağzına kadar dolu kocaman bir bavulla gelmişti. Gerçi askerlik bir sıra, eski deyimi ile bir silsilei meratip işidir, ama bilgi ve yetenek denilen insan öze'.likleri, hiç bir zaman bu silsilei meratip'in katı bolümlemesinde tutuklanamaz, kendı yerırı, hak ettıği yerı sessiz sadasız alıverir. Gene boyle, Yuzbaşı Îsmet Beyin, Trakya'daki Topçu Tümeninde verdigi tabiye ve topçuluk derslerine komutan pasa ile birlikte tümenin en yüksek rütbeli subaylarının gelmesi, ancak bilginın, yeteneğin, çahşmanın sonuçladığı bir olaydır. Olayların yoğunlaştığı, toplumun aşamalara, büyük değişmelere gebe olduğu zamanlarda gelmek elbette bir rastlantıdır, ama bu olayların gelişiminde, kişisel yaşamlann kim bilir hangi derıp ve çoğu zaman bilinmez oluşumları etkilidir! Lise öğrencisi Îsmet Efendi, dah* Sivas Lisesinde ıken yabancı dil öğrenmenın büyük önemini anlamış ve Fransızcaya merak etmişti. îdadi ve Harbiye'de bu dili adamakıliı öğTenmişti. Erkânı Harbiye Mektebi'ne geldiğinde ıse, Almanca öğrenmenin de gerekli olduğunu anladı. Çünkü askerlik kitaplarının çoğu Almanca idi ve o zaman Türk Ordusunda Alman askeri uzmanları görevdeydi. Bir ögrencinin vabancı dil öğrenme merakı, evet, kişisel bir ayrıntıdır, ama o oğrenci Îsmet Efendi ise. Mudanya Bırakışması konusmalarında onun Kurtuluş Ordusu'nu temsil etmesi artık bir rastlantı değıldir. Bir bakıma. kişiîik, üerde karfilaşacagı olayları da hazırlar, demek istiyorum. Başka türlu soyleraek gerekırse, ınsan etkinlığinin, kendi kişıliğine yönelik ve dısa döniik yönleri, gerçekte özdeş bir çabanın ıkl yüzü gibi sayılsa yericiir. 1lerde, l c met Inonü'nun yasamı üstüne yapılacak fncelemelerde, bu ikl yanlı gelişim çızgisinın önemi, ba.çl.ca yol göstencilerden biri olacaktır sanırım. Daha açığı, Ismct Inönü'nün, kendini yetiştirmesi ile, olaylar içinde oynadığı rol ve olaylara yön verisi arasında çok ilgir.ç bir ilişki var. Onun bılmem kaç yaşından sonra viyolonsel öğrenmeye kalknıası, her zaman takdirle, fakat gene de gülümsemenin kanştığı bir takdirle karşılanmıstır. Evet, merakın, hevesin yaşı yoktur; bir askerin, büyük bir devlet adamının muziği merak etmesi, onu yalnız dinlemekle kalmayıp çalarak da benimsemeys kalkması her zaman beğenilecektir elbet; ama bu kişi Îsmet fnönü olunca. onun viyolonsel merakına kişisel yaşamının bir aynntısı diye bakılamaz artık. Mustafa Kemal, «Bir ulusun yaşamındaki değişikliğin başlıca ölçüsü, müzikteki değişikliktir» demişti ve Türk toplumu bütün sanatları ile büyük bir rieğişikliğin için; giriyordu. Ankara'da Devlet Konservatuvarı'nın kurulması, oradan Devlet Opera ve Tiyatrosuna geçış, toplumumuzun belli başlı bir kültürel olayı ise. bunun içinde bir takım kişisel yaşam ayrıntılarının elbette bir yerı olacaktır. înönü'nün muzik hevesi, kişisel hevesine olduğu kadar, değisen Türkiye'nin durumuna da bağlıdır. tMuziğin heveslisiyim, çalmak için de heves ettim, yapamadım,» diyor. Kendi toplumlarfnda siyasal, kültürel değişimler, devrimler yaratmış baska büyük devlet adamlarında, yol açtıkları değişimin ve devrimin yaşantısını aramak pek de alışılmış bir sey değüdir, hattâ gereksiz bıle görülebılir. Ama işte Îsmet lnönü'yü anlamanın bence en önemli aracı buradadır. Inönü için düsünler, her zaman bırer yasantı olmustur; hattâ hangisinin hangtsıni sonuçladığı bıle kesin olarak belirienemez. Devlet fabrikalarının kurulduğu sıralarda kimya dersi aldığını bilivoruz. Basbakan olarak kendisi mi gidip kuracaktı fabrikalan, kendisi mi çalıspcaktı o fabrikalarda? Kuskıısuz hayır, ama Îsmet Inönü ,her girdiği yeni dönemin alışkanlıklarım kazanmak içın yorulma bilmez bır ıstek ta<=ıyprdu. Böylece kendısini oiaylarla bütünleştirmeve çalı^ıyorcTu. 'Atin alfabesinin almması kesinleşlr kesinleşmez, Arap yazısını bir daha el surmemek Czere bırakması. orsriaki bu bütünluk anlavışının en guzel örnegidir. Yama sevmiyordu hiç. Bence onun satranç ve brıç ögrenmesi ile, klâs:k batı rr.uziğme alısması, hep bu tutarlı kişiliğin, hep bu yaşam anlayışınm başka başka görünüsleridir. •Ycmen denilen uygarlık merkezinde öğrendim satrancı ve briei,» diyor besbellf bir gülümseme üe. Eğer Yemen'de askerlik isleri dışında, klâsik batı müzıği plâkları dinleyerek, satranç ve briçle dînlenerek vaktini değerlendirsevdi, îmam Yahya ile o başanlı konuşmayı vürütebilir, yürütmek hevesini duyabilir mıydi? Düsünülecek bir sorundur. Ruhunu işsizliğin, boşluğun, uygunsuz koşullann sıkıntısına hiç bir zaman kaptırmayacak kadar dikkatli ve hamarat olmuş. daima dolu dolu geçirmeye bakmış yaşamını. Abdt Ipekçi ile, seksenbeş yaşıntfa yaptığı konusmada diyor ki: «Eğer mutlaka yaştan bir tecrübe aramak lâzımsa, ınsan yetmiş beşten sonra her yıl, üçdort yıl geçinr gibi oluyor. Bir yıl geçirmek, şimdi eski bir yılı geçirmek değil.» Görüyor musunuz, yaşlandıkça yaşamı daha büyük bır hız kazanıyor, çünkü her yıl onun alışkanlıklarır.a yeni bir zenginlik katmaktadır ve böylece yaşam, insana verilen degil, insanın yarattığı, kendı çabası ile yarattığı bir kisilik birikimi oluyor. Bu bakımdan lnönü her zaman için örnek bir kişi olarak kalacaktır. bizleri derin üzüntü içinde bırakan vefatı dolayısıyle, Faküllemiz adına değerli arkadaşımız Prof. DT. EKDAL. İNÖNÜ ve muhterem ailesinin derin teessürlerini paylaşır,taziyetlerım:zi bildiririz. O.D.T.Ü. FEN • VE EDEBİYAT FAKÜLTESt t DEKANIIftr <BasırK 28204) 10787 ISMET INONU'nün •t Büyük Devleı Adamı, Eşsiz Insan Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğünden Bildirilmiştir Kurtuluş Savaşı Kahramanı ve Türk Devletînin Kürucularından İkinci Cumhurbaşkanımız, Tabil Senatör Saym ISMET İNÖNÜ'nün ebediyete intikali nedeni ile; Istanbul'da Yüksek Öğrenim Öğrencilerinin hizmete girecek olan 3000 yatak kapasiteli. ATATÜRK ÖĞRENCl SİTESİNİN 2a,12J973 cumartesi günü saat 10.00'da yapılacak olan açılış töreni 12 ocak1974 cu, martesi günü saat 10.00'a ertelenmiştir. Keyfiyet lçamuoyuna 'saygı ile duyurulur. (Basın: 28205) 10788 ELEMAN ARANIYOR |\ I' | ' I' Büyük bir şirketın Personel Servisinde çalıştınlmak Uzere aşagıdalci şartlan haiz elernan aranmâktadır. 1 Ücret tahakkuku, Sosyal Sigortalar ve Iş Kanunu mevzuatına vakıf olmak, •. 2 Erkekler için askerliğini yapmış olmak. Adres: Biçkiyurdu Sokak Dr. Şevki Bey Han Kat: 3 CAĞALOĞLU/tSTANBÜL. *Cumhuriyet 107Jg6 PAŞA'SIZ... OKTAY AKBAL Evet Hayır j lkokula girdiğinizde Başbakandı. Ortaokulda Basbakan. Lise I sıralarında Cumhurbaşkanı. Yüksek öğrenim yıllarında CUITI• hurbaşkanı. Yaşama atıldmız, evlendiniz, çocuğunuz oldu Cumhurbaşkanı. Yaş ilerliyor, gençlik gerilerde kslmaya bajlıyor. Türkiye'de iktidar değişti: Bu kez muhalefet lideri. Bakıyorsunuz iktidarda olduğundan daha etkili, daha güçlü. On yıl geçiyor, yeniden Basbakan oluyor. Çocuklarınız yetişmiş, lise sıralarır.da: Karsılaımda seksenlik bir Basbakan buluyorlar. Üç yıl daha geçiyor, yeniden ana muhalefet lideri... Benim için İnönü böyle bir kişidir. Yaşamamın içine, özüne, bütün anılarına karışmış biri. Başbakandı, Cumhurbaşkanıydı, muhalefet lideriydi, yok yeniden Basbakan, yeniden muhaiofet lideri olmuştu deyip durdum yaşamım süresince. Doğduğum günlerde Türkiye Cumhuriyetinin ikinci kişisiydi, daha onceki yıllarda da... Nereye baksam İnönü. Neyi düşünsem lnönü!. Paşa'sız bir Türkiye'deyiz üç gündür. Elli yıllık bir devlet, bir cumhuriyet ilk kez «Paşa»sız artık. Evet, elli yaşına geldi yeni devletimız. Bizler de, o cumhuriyetle birlikte doğup büyüyen bir kuşak da . Bizden sonrakiler bile olgunluk çağında nrtık. Inönu yeni yeni Cumhuriyet kuşaklarının yetiştiğini gördü. Oninra 1am güvenemedi mi, yoksa büyük sorumlulukları sırtlarına yüklemeye kıyamadı mı, yoksa ahşkanlıklarmı mı yenemedi, bir tuılu Türkiye'nın yazgısına egemen olmaktan vazgeçemedi. Zaman zaman kızıyorduk, ama sıkışınca, derde düşünce, zor durunıda kalıfifes'ine °na koşuyorduk. Haİfe "*n«haCT5?rı,"İ)îli..4?21*^tÂa* olayltelRdan sonra AP'liIerce nasıl alkışifincîığım Tmntmamak gte~ rek. Buna benzer daha nice ulusal olayda etkenliğini, oynadığı rolü... Her zaman haklı mıydı, her zaman en doğru, en iyi olanı o mu bilirdi? Burası tartışma götürür. Şimdi daha erken.. Zaman en büyük yargıçtır. Yansız, soğukkanlı... Duygular ölçü olamaz, Çağdaşımız olmuş büyük bir politikacıyı ölümünden hemen souraki günlerde kesinlemelerle dolu yargılarla açıklamaya, yoruır.lamaya kalkısmamalıyız. Yarım yüzyıl Hir ulusun yazgısını avucu içinde tutan, onun bütün yaşantısına yön veren, iç ve dış polıtikasıru aklının uygun gördügünce yöneten bir insan için ciltlcrca kıtap yazılacaktır. En doğru yargı ancak yıllar sonra, gelecek kuşaklarca verilecektir. Inonü'nün ölüm haberini aldığımda Ankara'daydım. Geceyarısı büroda oturup kısa bir yazı yazdım, ilk izlenimler, ilk acı duygulardı onlar... Ölüm bir karışıklık yaratır, bir şaşkınlık. Yazarlar da insandır, ama duygularıru sağduyulariyle eş oranda kullanmaları gerekir. Yine de duyar duymaz ölümünü, dünyanın yoksullaştığını sezer gibi oldum. Inönü'süz, Paşa'sız bir Tüıkiye'deydim artık. Hcpimiz bir yakınımızj, bir büyuğümüzü yiürmiştik. Ona en çok kızanlar, öfkelenenler bile, varsa düşmanları bile Paşa"sız bir Türkiye'nin insanı olmanın verdiği o acı burukluğu, ezikliği duymuşlardır. Bir sürü anı dirildi dirilecek içimde: înönü'yle geçen konujmalar, bir uçak yolculugu, evinde, odasında duyduklarun.» Yok, zamanı değil anılara dalmanın. Türkiye elli yaşmdadır. Genç cbmhuriyet kuşakları görevi devralmışlardır. Atatürk devrimleri sağlam temellerle yerleşmiştir. İnönü mutlu bir insandı. Atatürkle birlikte kurduğu cumhuriyetin yarım yüzyılı doldurcuğunu gördu. Gözü açık gitmedi, çok sevdiği yurdunun ulusunun yazgısını aydın, bilinçli kuşaklara bıraktığını biliyordu. Anıtkabir'de yakm arkadaşı Atatürk"ün yanıbaşmda uyuyacak son uykusunu. Huzurlu, mutlu, güvenli... il Koc Toplulugu tarafından kurulmus olan lıalka acılı>or! Halkın ortaklıgıyla 400.000.000 TL lık serma}€^ ulasacak olan bu yatınm \e pazarlaına şirketinin , . bir hissesi 1.000 liradır. Ortaklık icin baş vıırnıa süre^i 15 Ocak 1974'te sona enecektir. KOC YATIRIM. ülkemiz ekonomisinde yeni bir dönemi başlatacak olan faaliyetlerine halkı da ortak etmek kararını almıs bulunmaktadır. kuruluşlannın bir bölüm hîsse scnctlerînî elinde tutan bir şirkete ortak olmak imkânım verrrrekte. hem de ülkcmizin ekonomisinde gittikçe daha büyük değer ve önem taşırnaya başlayan sanayi mamulleri pazarJamasına katılmak olanağı sağlamaktadır. KocYatırım Mamulleri Pazarlama A.S. **. S? ^5 f\ 180.000.000 TL sermavel i *•• * * ** ••• • : • • • * KAYBIMIZ Değerlj ve genç meslekdaşımız, YAVUZ SEZEN yakalandığı amansız hastalıktan kurtulamayarak 26/12/1973 günü, bizleri büyük acı içinde bırakarak ebediyyen aramızdan ayrılmıştır. MALtTE BAKANLIĞI GELİRLER KONTROLÖRLERÎ (Füm Reklâm: 836) 10780 Önemli not Halka sunulan hisse senetkri hamiline aîttir. Taleplerin öngörülen miktan aşması halinde, KOÇ. YATİRIM, istekleri kısarak karşılama ya da küçük tasarruf sahipleri ile yurt içindeki ve yurt dışındaki işçilerimize öncelik tanıma hakkına sahiptir. Kayıt için müracaat yerleri îstanbul'da: KOÇ HOLDİNG A.Ş. . V Meclisi Mebusan Cad. No. 53, Fındıklı Istıklâl Cad. No. 349, Beyoğlı/ ACI KAYIP Maliye Bakanlığı Gelirler Kontrolöru, mensubumuz Yavuz SEZEN'i kaybettik. Merhuma Taıırıdan rahmet diler, kederli ailesinin ve arkadaşlarının acılarını paylaşırız. MALİIE BAKANLIĞI GELtRLtR KONTROLORLERİ DAVA.MŞMA DERNEÛ1 (Film Reklâm: 837) 10781 Ortaklık şartlan 1 . KOÇ YATIRlM'a ortak olnıayı arzu cdcnlerin, aşağıda belirtilen yerlere, 15 Ocak 1974 salı günü saat 17.0O'ye kadar baş vurmaları gerekir. Müracaatlar, arzu edilen hisse senedi miktarı ve açık adres belirtilmek suretiyle, şahsen ya da yazılı olarak yapılır. 2 . Müracaat sahiplerine, Ocak 1974 sonuna kadar bıc ortaklık taahhütnamesi gönderilir. 3 . Bu taahhütnanıelerin 15 Şubat 1974 tarihine kadar imza edilerek KOÇ YATIRIMa iadesi ve taahhut edilen miktarın " O 25'inin yatırılması gerekir. 4 . Ortaklık taahhütnamesinin imzalanarak 15 Şubat 1974'e kadar iade edilmemesi ve ilk " O 25'ın aynı tarihe kadar ödenmemesi halinde, KOÇ YATIRlM'a ortaklık imkânı ortadan kalkar. 5 . Taahhüt edilen miktarın ikinci %25'i 1974 yılı HaziranTemmuz aylarında ödenecek, daha sonraki ödemeler 1975 yılında talep edilecektir. BEKOTİCARETA.Ş. Koç Yatırım'ın amacı 1 . KOÇ YATIRIM, oncelıkle, kııruimuş \c kurulacak olan ticari, ^ınai \c mali şirketlere ortak ofmak amacını gütmektedir. KOÇ YATIRINf. haliha/jrda. ARÇCLtK, OTOSAN. TVRK DEMtR D Ö K L M . BOZKLRT, TAT. SİMTtL. BEKOTEKNİK, TLRKAY gibi, ülke sana\ıinin cn güçlü kuruluşlarının güvenli \e \crımlı hİNse senetlennden oluşan bir portföye sahiptir. A\rıca. teşvik belge<;i alman ve doküm saruıyıi. çeük sanayii, oiomobil lastiği sanayii kollarında faaliyet gösterccek üç ayrı ştrkete ortaklık imkânı da şimdiden sağlaıımıştır. 2 . KOÇ YATIRINf, Murat 124 ve Anadol otomobillerinin ve dayanıklı tükctim maddelerinin halka kolavlıkla intıkaline yardımcı olabilmek için, faaliyetlerinin önemli bir bölümünü pa/arlama teşebbüslerine av ıraCaktır. Böylelikle, KOÇ. YATJR1M, tasarruf sahiplerinc, hem ülkemızrn en sağlam sanayi 1 . KOÇ YATIRIM, Koç Holding'in yönetim ve denetimindedir. Böylelikle, bütün ortaklara, istikrarlt bir gelişim ve huzur sağlayacak bir yatırım olanağı, başlangıçtan sağlanmıştır. Diğer hususlar ' ' Ankara 'da : KOÇ HOLDİNG A.Ş. İrtibat Bürosu Koç Han, Ulus Meydanı hmir'de: E G E M A K Ege Makine va Ticarst A.Ş. Cumhuriyet Bulvan No. 101 .' 2 . Şirkctin ana sözleşmesi uyarmca, ortaklara yılda asgarî brüt °tt12,5 kâr payı dağıtılmadan, kârdan fevkalâde ihtiyat ayrılamaz. Broşürler Halka açılan KOÇ YATIRTM ile ilgili ayrıntılı bilgi ihtiva eden broşürler, kavıt için müracaat edilecek yerlerin yanısıra, Türkiye'deki bütün Anadol ve Murat 124 bayilerine dağıtılmaktadır. Buraa'da: BURSA OTO A.Ş.Atatıfrk Cad. No. 11 /A Eskişehir'de: PORSUK TİCARET A.Ş.Kdprübaçı No. 2 Adana'da: T O R M A K T o r o s Makine vo Tıcaret A.Ş. Istanbul Cad. No. 468 x ( Sivil Hava Meydanı karşısı) Meclisi Mebusan Cad. No. 53. FındıV'ı f'an'biıl ACI BİR KAYIP Bankamız Istanbul Bolge Müdurluğü Uzmanlarından M. Turan YÜRÜR'ün vefat ettiğini teessürle öğrenmiş bulunuyoruz. Kederli ailesine ve meıısuplarımıza başsağlığı dilerız. ETtBANK GENEL MÜDÜRLÜGÜ (Basın 28139) 10764 Koç Yatırım ve Sanayi Mamulleri Pazarlama Anonim Şirketi Meclisi Mebusan Cad. No. 53, FındıkİıtstanbuI