Catalog

CüMHURfYET Cumhuriyet Ekonomi Cumhuriyef Hayat pahalılığuHn bu kadar hızlı bir artiî göstermesinln yamsıra, îngllterede lşsizlerin sayısı da sürekll bir artış göstermektedlr. Geçep yıl sonlannda yanm milyon dolaylannda işsüt bulundugu tahmin edllirken, bu rakaın, 1930 büyük ekonomik bunalımından sonra ük kez rekor bir dUzeye ulaşnuş olmaktadır. En son tahminlere göre, İngilterede 970 bin kişl işsiz durumdadır. îşçi çevrelerl, işsizler sayjsınm 1972 başına kadar 1 milyonun üzerine çıkacağını kesinlüle belirtmektedirler. Ekonomi DUNYAD4 EKONOMİ iş ve bilim adomlorının dolar konusundo görüşler Cumhuriyet Ekonomi Sovyet Amerikan sınaî işbirliği WASHfNGTON ( M . ) Ame ğerinde olması v« yılda 800 milrika Ticaret Bakanı Maurice yon ile bir milyar arasmda saStans «News And World Rcport» admdaki dergjye verdiği bir tış yapılnjflsıru öngömesi muhdemeçte, belirttiğine göre, A temeldir. merikanın Sovyet tabii gaz yaÎW ülke arasındail ticaretin taklannı, Baltık denizindeki, ya da Kuzey Buz Denizindeki bir artması konusuna da değinen ürnana bağlıjacak bir boru hat Stans, «Bununla birlikte, Sovtı yapımma katılması mumkün yetler Birlifine stratejik nitelikdür. Bu boru hattı yardımiyle, teki ürünler ihracında uygulasıvı tabil gaz Amerikan, ya da kaldınlması başka pazarlara sevkedilebile nan ambargonun söz konusu defil» demiştir. cektir. Sovyetler Birliğine yaptığı İngiltere'de bir geziden dönen Ticaret Bapahalılık ve kanı, bu tasarıyı Sovyet devletiyle Amerikan şirketlert arasınişsizlik artıyor da kurulması muhtemel işbirliğine örnek olarak göstermiştir. tngilterede hayat pahalıhğırun Stans'a göre, Sovyet tabil gaa son bir yıl içinde yüzde 10,8 oişletildiği takdlrde, Amerikaülar ranında artnıış oidugu hükümet tarafından resmen sermaye, malzeme ve teknik bil yetkilileri gl verecekler, Sovyetler de bu açıkJanauştır. na karşılık, yatrnmlann bedeBu konudakl açıklama, gözlini ödemeyl ve sabit fiyatlarla lemciler tarafından, iktidardaki uzun sürelj saüş sözleşmeleıi Muhafazakâr Partinin enflâsyon ve işsizlikle mücadele programı lmzalamayı taahhüt edecekler nın başanya ulaşamadığırun adir. Tabil gaz konusundakj söz çık bir göstergesi olarak niteleşmenin, milyarlarca dolar de lenmektedir. Japonya gümrük vergisini tek taraflı indiriyor HONOLULÜ (a.a.) Yüksek düzeydekJ A.BX». ve Japon ticaret yetkililerinin Honoluluda yaptıkları iki gün süreli görüşmelerin sonunda Japonyanın A. B.D. den ithal ettiği 30 çeşit ithal malı için gümrük vergisini tek taraflı olarak indireceği açıklanmıştır. Gümrük yetkilisi Ratsura Akahane, Japonyanın aynca A.B. D. ye satılan dört kalem mal için kota sistemini kaldıracağmı da açıklamıştır. Japonya, A.B.D. ye satılan Japon otomobillerine uygulanan ° > 10 luk ithalât ver< gisi zammı kaldınlırsa, A.B.D. arabaiannm Japonyaya ithalinde gümrük vergisinin % 8 e indirileceğini bildirmiştir. A.B.D. heyeti, Japonyanın nerisini yorumlamamıştır. "Türkiye büyük oıanda etkilenmez,, Doların devalüe edüeceği yolundaki açıkJama, dünya borsalarında yankı yaratmıştır. Bu arada iş ve bilim adamlanmız da konuyu Türkiye ekonomisi açısından eleştirmişlerdir. Devalüasyonun, dış borçların ödenmesi bakımmdan Türkiyeye avantaj sağlayacağı gö rüşünde birleşer >damlan, ihracat için olumsu; .ki beklenebile ceğini söylemişleıdir. İş adamları dolann devalüasyonu karşısında, belli başh ülkelerin de paralarını revalüe edebilecekleri ihtimalini öne sürmüşlerdir. Konu ile ilgili görüşlerini özetle yen iş ve bilim adamlarının açıklamaları, şöyledir: Behçet Osman Ağaoğlu (İSTANBLX TtCARET ODAS1 BAŞKANI) «Devalüe oranını kesinlikle bUmeden etkileri üzerinde birşey söy lemek güçtür. Hastanın derecesi 37, 39 hattâ 40 olabüir. Hastalığın etkileri ve alınacak tedbirler an ö cak bunun tesbitinden sonra düsünülebilir. Dolar devalüasyonunu, dış borç lar yönünden üzerinde durulacak bir konu olarak mütalâa etmiyorum. Dış borçlanmız uzun vadeli dir. Bu uzun süre içinde daha birçok devalüasyonlar, revalüasyonIar olabüir. Üzerinde durulacak hu sus, ithalât ve ihracatımız bakunın dan olacaktır. Türk parasını büyük bir oranda devalüe ettik. Bundaki temel neden ihracatımızı arttırmaktı. Do ların devalüe edilmesi ise bu mak sat ve gayeyi ortadan kaldırmaktadır. İhracatı menfi yönden etkiüyecek bu hareketin tesir derecesini ancak devalüe nispeti ke sinlikle belli olduktan sonra anlı yabileceğiz. Doların devalüe edilmesinin, ilk bakışta ithalâtta fiat bakımmdan olumlu bir sonuç doğuracağı düşü şünülcbiür. Ancak dolann devalüasyonu muvacehesinde dış piya salarda yükselme olursa, bizim yö nümüzden ithalâtta bir ucuzluk düşünülemez.» (İSTANBLt SANAYİ ODAS1 BAŞKANI) «Dolann devalüe edilmesi konu sunu Türkiye bakımmdan çeşitli yönleri ile ele almak gerekir. Karar çoğunluğu itibariyle dolar sahasına olan dış borçlanmızın ödenmesinde şüpbesiz ki kolaylüt sağhyacaktır. Bir buçuk milyar doları aşan borçlanmızın büyük bir kısmı daha ucuz bir kurdan ödenebilecektir. Devlet açısından durum budur. Dış Ticaret açısından düşünülecck olursa. dolar sahasmdan yapılacak ithalât devalüe oranı ölçüsünde ucuzlayacak, buna karşı lık dolarla yapılacak ihracat cazibesini kaybedecektir.» (BANKACI) • Doların devalüe edilmesi, flıracatçıların aleyhine bir durum yaratacaktır. Devlet yönünden ise, dolar sahasına olan dış borçlanmızın ödenmesinde nisbî bir indi rirr. sağlıyacaktır. Dolar bölgesinden yapılacak ithalâtta ise lehimize bir durum hâsıl olacağı kanaatinde değiIim. İthal mallarında, bugünkü bi rim fiatlan esas almak gerekir. Devalüasyondan sonra dolar olarak fiatlarda bir yükselme bek Ertuğrul Soysal Oğuz Karahan ceklerdlr. Amerika İle bu şekllde prensip anlaşmasına varılmıştır. Bu nedenle dışanya alış ve satışlarımız, ekseriya dolar üzerinden yapıldığmdan ekononıimizi müspet sekilde etkilemi yecektir, Dolar kurunun değişmesi, dolarj 23 lira kura tabi ana ihraç mallarımızın ihracatını mu hakkak surette etkiliyecektir. Bu nedenle bu tür ihraç malla rımızm dolar kurunun, dolar devalüasyonu oranı yükseltilme si lâzımdır. Aksi takdirde bu gibi ana ihraç mallarımızın ihracatında güçlük doğacagı neticenin müstahsili menfi yönde etkileyeceği, bu batamdan zor bir duruma düşülecegi muhakkak tır. ithaJâta gelince. esasen Amerika piyasasından fazla bir ithalât yapmadığımızdan ve diğer belli başlı ülkeler de paralarını revalüe edeceklerinden ithalâtımızı hiçbir sekilde etkiliyeceğinl zannetmiyorum. Dolar değerinin düşürülmesi nedeniyle dış borçlanmız mik tannda devalüe nispetinde bir azalma olması icap eder.» £RTCGRUL SOYSAL Doç. Erol Zeytinoğlu (İİTİA. Başkan Yardımcısı) Mali.ve Bakanı Sait Naci E r . gin'in «Liranın deSeriyle oynamak filcrinde defiliz» şeklindeki açıklaması hakkında RÖrüf. lerini sorduğumuz İstanbul İktisadî ve Ticari Ilimler Akademisi Başkan Yarrfımcısı Doç. Dr. Erol Zeyfinoğlu. «Doların devalüe edilmrsinden sonra Türk parasının da ayarlanması jerekir. Aksi takdirde Türk pa. rast, kendi kendini devalüe etmif olnr» demiştir. Doç. Dr. Zeytinoğlu açıkîamasında ayrıca Türk parasının AI. man markına bağlı olduğunu, eîolarda meydana gelecek devalüasyon karşısında Türk parasının ancak mark'ın alacağı yeni şekle göre ayarlanabileceğini söyiemijtir. Zeytinoğlu, Türk pa rasında değişiklik yapılmadıi;ı takdirde liranın kcndi kendini devalüe etmiş sayılacağım. •Devalüasyondan sonra Amrrika i» çinde piyasa fiyafları da vükseleccğinden, Türk dış ticarctinin bu dunımda Avrupa'ya yönclmesi beklencbileceğini» belirtmiştir. oıaınmEani DJLBI DIR ERKK ..bulur butün aradığmı. Özel dokutulmuş kumaşlardan yapılmış. usta ellerden çıkmış şık (ve herkesin sırtında görülmeyen) bir kostüm, bir trençkot, bir pardösü, ya da bir palto. Çeşit çeşit pantolon. ceket... Herbiri az sayıda ve Vakko özeniyle dikilmiş. Spor ya da şehir gömlekleri. Giyime renk katan fular ve kaşkollar. ; Renkleri, desenleri birbiriyle yanşan kravatlar. arada güzel bir şemsiye: asorti^bjr ve kimbilir, bir de eşsiz bir smo&h bJ'lı Giyinmesini bilen, kılı kırk yaran titiz bir erkek (n •^ günün modasına uygun giysileri ;S Vakko'da bulur. Giyim dünyamızın öncüsü... Rakipsiz Vakko'da ' • * * % (İŞ AOAMI) «Dolann mütehavvij feiymetten sabit kıymete dönerek dünya ekonomisindekl eski yerini alması, gerek Avrupa ile Amerika arasındaki ekonomik iliskilere, gerek milletlerarası para dü zenine pratikte bir rahatlık getirecektir. Bızım bakımımızdan ise, esasen kıymeti altmda işlem gören dolann resmen yeni kurunun tespiti, ihracatta Amerika ile rekabet etmediğimiz içın büyük değışıklik yaratmıyacaktır.» Koç Holdlng GeneJ Koordinatörü bu konudaki görüşünü.«Bilhassa bu değişiklik söylenildıgi gibi yüzde 57 seviyesinde kaldıgı takdirde, dolarla ödenen dış borçlarımızdaki cüzi hafifieme dışında bize önemlt bir etkı si olacağını sanmıyorum.» Rahmi Koç ^ r. Böylece dış ödemelerd« daha fazla dolar vermek durumun. da kalıncak ve Türk parası karşılığında lehde bir değişiklik olmayacaktır.» Ekim'de 68 rnilyon Jira sermayeli 147 şirket kıiruldu Türkiye'de, 1971 yüının Ekim ayı lçinde 88 i Kollektif, (yüzde 59,8) 16 sı Komandit (yüzde ]0,8> 29 u Limited (yüzde 19,7) ve 14 ü de (yüzde 9,7) Anonira olmak üzere, toplam sermayeleri 68 milyon 17 bin lira olan 147 şirket kurulmuştur. Toplam sermaye içindekl şirket, gruplannın sermaye paylan da şöyledir: Kollektif şirketier yüzde 22,4 İle 15 milyon 265 bin; Komandit şirketier yüzde 5,8 ile 3 rnilyon 990 bin; Limited şirketier yüzde 8,4 ile 5 milyon 662 bin ve Anonim şirketier de yüzde 63,3 ile 43 milyon 100 bin liraük sermayeye sahiptirler. Şirket başma ortalama olarak 463 bin liralık sermaye payı düşmekte olup, bu rakam, Kollektif şirketier için 173 bin; Komandit şirketier için 249 bin; Limited şirketier için 195 bin ve Anonim şirketier için de 3 milyon 78 bin liradır. Söz konusu şirketlerin yüzde 52,3 ünü kapsayan 77 sl îstanbulda kurulmuştur. Bu şirketlerin toplam sermayelen 29 milyon 5P9 bin lira olup, tüm şirketier sermayeleri toplamının yüzde 43,3 ünü kapsamaktadır. Istanbul'da kurulan 77 şirke f :n, 6 milyon 159 bin lira sermaveli 38 1 KoUektif, 3 milyon 10 bın lira sermayeli 10 u Komandit, 4 milyon 840 bin lira sermayeU :9 u Limited ve 15,5 mijyon lira sermayeli 10 u da Anonim şirkettir. Yetkililer, Fiyatlar Komiteslnin, Pord şirketine yüzde 2.9 oranında bir zam nakkı tanıdığını, ancak General Motors lla ayni oranda zam yapmak amacıyla şirketin yüzde 2.6 oranını kabul ettiğlnl de bildirmişlerdir. Prof. Dr. Ahmet Kılıçbay (İ. Ü. fKTİSAT FAKLXTESt ÖGBETtM ÜYESİ) «Dolann devalüe edilmesinin Türk ekonomisine kazandıracağı Amerika ile olan dış ekonomik ilişkiler nisbetindedir. O da şudur: îthal edeceğimiz mallan daha ucuz ithal etmiş olacağız. Türk mal lannın Amerika için maliyeti biraz yükselmiş olacaktır. Bu, 19 Ağustos devalüasyonunun, Amerika için bir bakıma tersi olacaktır. Bu kararın dolayh yan tesirleri olacaktır: Birincisi, Amerikan dolannın diğer paralara nisbetle res mî değerinin değişmesinden doğacak etkiler. İkincisi de bu nedenle Amerika ve diğer devletler arasındaki ilişkilerden doğacak sonuç lar. Amerikan doları, mark, sterlin, yen ve diğer devletlerin paralarma nisbetle devalüe edilmij olacaktır. Dolar değerinin dUsürülmesinin borçlarımızın üzerinde etkisi şudur: Borçlanmızda bir hafifleme olacak ve Türk lirası ile ifade edilen borçlanmız azalacaktır. Şunu da söyliyeyim: Uzun vadede bundan doğacalc sonuçlar kesinlikle olumludur veya olumsuzdur, demek çok zordur. Bunun da iki nedeni vardır. Birincisi, çünkü Amerikan doları dünya piyasasında zaten bazı alanlarda devalüasyonla karşı karşıya idi. tkincisi ise. dolaylı • doîaysız etkilerinln toplam sonuçunu hesaplamak oldukça zordur. Tek temennimiz, bu ope rasyon sonucunda Amerika'mn bizden yaptığı ithalâtı azaltmamasıdır.» V 1971 yılının İlk 10 ayında tedavüldeki banknot miktan jlizde 23 artmıştır. Diğer bir deyişle 1970 yılı sonunda tedavüldeki banknot miktan 13,915 milyon iken 30 Ekim 1971 tarihinde 17.114 milyona ulaşmıştır. İş Bankası tarafından yayımlanan ekonomik bültende artış nedeni şöyle gösterilmiştir: «Tedavüldeki banknot artışına, T.C. Mcrkcz Bankası mevduatının 2,457 milyon lira yükselmesinin yarattığı daraltıcı tesirlere rağman, konvcrtibl döviz durumnndaki 2,639 milyon liralık lehte gelişme ile T.C Merkez Bankası kredilerindeki 1,466 milyon aktifteki muhtelif hesabındaki 736 milyon liralık artışlar ve sermaye hcsaplarındaki 524 milyon liralık, pasifteki muhtelif hesabındaki 270 milyon liralık azalışlar etkili olmuştur.» Tedaviildeki banknot % 23 arttı Otomobil fiyatı 90 dolar arttırılıyor DETROİT Ford otomobil şirketi yetkilileri, General Motors firmasını almış olduğu karara paralel olarak. imai edilen araçların perakende fiyatlarını yüzde 2.6 oranmda arttırma kararuıın alındığını açıklamışlardır. Yetkililer bu kararın ahnmasından sonra her otomobiiin fiyatmın 90 dolar, her kamyonun fiyatırun İse 86 dolar daha pahalılanacağını söylpmışlerdir. ALTIN Cumhuriyet Reşat Hamit Aziz Napolyon 24 ayar 149. 339. 215.166. 165. 22.35 150. 340. 220. 168 170.22.4(1 Mehmet Gürel (İHRACATÇI) «Türkiye ekonomisine fazla bir şey kazandıracağını zannetmiyorum. Çünkü, dolar devalüasyonu karşısında belli başlı ülkeler de paralarını revalüe ede 17 Aralık Sevval 28 .r Kumaş ve hazır giyimde günün modan VE. 718 12lp 14.?9 16.42 1820 2.36 Vtoolmark etiketi tasıyan kumasvejarseler kuru temizıemede eniyi sonucu verir. Deforme olmaz. Solmaz. t Manajans: 3347/10275 Saf Yeni Yün' Manajans: 3371/1U2Ü3