Catalog

Cumhuriyet SANAT EDEBİYAT MAYIS 1970 Edebiyat Takvimimizde Mayıs Rauf MUTLUAY ayıs ölümlerinin en acı ikisi, Selâhattin Şimşek'le Orhan Burıan'mki. Hangisi acı değil ki diyeceklere bazı cevaplar bulunabilir. Bana en çok dokunan, genç ölülerin, verebileceklerini veremeden gidişleri. Yunus Emre bu durumu bütün gücüyle özetler; köylü gözüyle, ekilmiş tohuırıUn nice emeklerden sonra yeşermesini bekler, boy atar yesil başaklar, tam tane tutacağı dönemde kıyıbrsa onlara, herhalde yürek başka türlü sızlar : «Şu dünyada bir nesneye yanar içim, göynür özüra Tifit iken ölenlere, gök ekini biçmiş gibi». Refik DURBAŞ N • T E M EDEBİTAT (Nisan 1970. Sayı 6) Türlı sanatının gelişmesi b o yunca Türk halkıyla olan ilişkisi nedir? Sanatımız bakımından Doğu Batı ayrımı üzerinde ne düşünüyorsunuz? Klâsik Eanatımızın öz ve biçim açısmdan bugünkü sanatımıza besleyen yanları var mıdır? Varsa nelerdir? Günümüz sanatı öz ve yapı bakımından hangi yenilikleri içeriyor? Dünden kalan eserler üzerinde yargıya vanrken zamaıu meçhul, mekanı meçhul örnekler üzerinda ml duruyonız acaba? Behçet Necatigil, Konur Er> top'un sorularmı cevaplamış. Hem yukandaki sorulara ışık tutuyor, hem de kendi sanatı tizerine yorumlar getiriyor. Yeni yayınlanan «Üç Turunçlar» kitabı dolayısıyla oyun yazarlığı üzerinde duruyor. Hangi nedenlerden dolayı radyo oyunu yazmaya başladığmı anlatıyor. Son dönemde yazdığı şiirierin savunmasmı yapıyor. Sanata genel plânda bir gelenek perspektivi içinden bakan Behçet Necatigil'e göre, klâsik şiirimizin fiOO yıl hayatîyetini sürdünr.esi önemli bir olay. Samtlarına güven duyduk'.arı için Divan şairlerine hak veriyor. • PAPtRtS (Mart 1970. Sayı 44). Afşar Timuçin, Tevfik Fikret'in şiirinde metafuik sorunları inceliyor. Tevfik Fikret'in şiirini aşk, toplum ve metafizik açısından ele almış Afşar Timuçin. Aşk ve toplum şiirleri üzerinde pek durmayıp biriki cümleyle niteliklerini özetliyor sadece: «Aşk şiirleri, senben alış verişinin pek yüce gösterilmiş, aşın duygularla bulandınlmış, çok zaman yapma ve iç çıcıklayıcı dunımlarına karşılıktır. Toplmncu şiirleri, zamanın toplumsal değil ama, politik düzenine knkten karşı olma anlamı taşır. Neyi istediği belli değildir ama, neyi istemediği bellidir.» Tevfik Fikret, gerçekten metafizik bir şair midir? Metafiziğin hangi sorunlarıyla ilgilenmiştir? Metafizik somnları hangi şiirlerinde işlemiştir? Bu sorunların onun şiırine ne gibi bir katkısı olmuştur? Afşar Timuçin genel plânda bu sorulara açıkhk getiriyor. Adnan Binyazar, Necati Cumalı'nın «Ay Büyürken tyuyamam» kitabındaki kadınları inceliyor. Toplumsal gerçekçilik açısından değerlendirmeler yapıyor. Kadınin bugünkü toplunıurauzdaki yerini de gözönünde tutarak veriyor yargılannı. • VARLIK (Nisan 1970. Sayı 751). «margot'un yanlışlığı kadınlığında aynalar aldatır onu kim aldatsın kendini sevmesi hoyrat çıplaklığında en yoğnn noktası yanlışlığının erkeğim sandığı her anda kadın sınlsıklam erkek her kadın anında iki ucu cehennem yaşantısının iblis bıçağını biliyor ortasında» YanhşUklar BaUadı, Attilâ îlhan'ın geçen ay sevilen şiirlerinden biriydi. Kınk kınk, fakat çarpıcı, sinirleri uyarıcı gö rüntüler içinde, ürküntü veren bir yanhşlığı işiiyor. Kimsenin an'amadığı bir insanm, bir kadını sevmesi yanlışlığını. Her şeyden gocunan. durgun, bayata küsmüş şato insanlannm kar şısmda, içinde bütün: hevesleri eskimiş, yoksul, Itri yi Bacha tercih eden bir insanın yanlışhğım. Kendisini hem erkek. hem de kadın sanan bir orospunun yanlışlığım. Anarşist, Paris'te sürgün, iç yaşannsı el bombalanyla dolu. dış yaşantısında ken disini alkole vermiş, cinsel doygunlugu hiçbir zaman giderilemediğtnden herkese diş bileyen, ö'ümle yaşamak arasında bir kadmm yanlışlığını. Cumhuriyet'teki başka bir yazımcTa anmıştım Selâhattin Şimşek'i: öğretmenlik hayatının en çileli çizgi«inde gelışip sonuçlanan kısa ömrünün özetini vermiştim (28 Arahk 1969 Edebiyatımızda öğretmen). Köyde başlayıp Enstitü bğrenciliğinde uyanan, on iki yıhnı Sıvas köylerinde öğretmenlikle dolduran, Gemerek iiçesindeki çalışmasmdan sonra Hakkâri llkögretim Müfettişi olarak Oramar Köyü tlkokulunu teftişe siderken Zap nehrinin sularmda boğulan bir kaderi düşününc; (3 Mayıs 1960), insan hangi şeye yanacağını bile şaşırır. 32 yıllık bir ömrün bütün umutlarıy'ıa birlikte gittiğine rr.i, «Hakkâri Dedikleri» (1960) kıtabındaki görlem gücünün yolunu ve amacını bile bulamadan söndüğüne mi, hiç gün görmemiş bir ülkücülüğün yurtseverlik yolundaki kurbanlığına mı acmmalı? En az yirmi yılı yetişme hazırlıklarında, onikisi köylerde geçen topu toDu 32 tutan yaşın daha neler getirmesi beklenebilirdi. Sanınra işte bu durumun siirini yazmıştı Cahit Sıtkı Tarancı : Sanatkârın Ölümü. «Gitti gelmez bahar yeli Sarkılar yanda kaldı. Bütün bahçeler kilitli Anabtar Tanrıda kaldı. Geldi çattı en son ölmek Ne bir yemiş, ne bir çiçek Tanıyor güneşte petek Bütün b»l anda kaldı». Çimşek'e göre daha rahat yollsrdan daha köklü bir yetişmeye yönelen Orhan Burian da otuz dokuz yaşınd? gitti (5 Mayıs 1953). Kabataş Lısesinden Cambrid'ge Ünivprsitesine; asistanlıktan Ingiliz Edebiyatı Profesörlüğune ulaşan emeği. Tücel ve Ufnklar dergisindeki cfüşünce ve eleştiri yazılarmda belirer. aydmlık bir kişiliğe varmıştı ki... Nedir otuz dokuz yıl, bilim sdamlığına, eriebiyata hazırlanan bir yetenek için. Tam başakların dolacaği zaman. Anısına büyük sayşıyla bağlı Vedat GünyoTun «Yeni l'fuklar» aergİFİ. t?melde bu büyük rfostluğun en insancıl sevgisini sürdürür. Çan yayınlan arasmda çı kan «Denemeler Eleştiriler» kitabı da övle. Kitabın başındakı Ar.ış yazısı (1946», Orhan Burıan'ın kalerr.iyle, bu yazının da yükîendiği sevgı bılincini dile getirir : «.. Gerçekten anmak, sanırım ki sevmekten başka bir şey değil.. Gerçekten sevdiklerimizde, ölmeyen, içimizde hep yaşayan yanlar bolalım ki onlar her zaman anılsınlar.. Çunkü sevçimiı sürdükçe ölen bir şey yoktar. Sergimiz unutnldnktan sonra ise bir şey sae kalmamıştır. ölenimiz nnntuldnğn çün, ilk ve son defa ölür.» 3 Mayıs, Abdülhak Şinasi Hisar'ın da ölüm günü (1963). «Fabim Bey ve Biz», «Çamlıcadaki Eniştemiz> ile romanımıza bambaşka bir çeşnı katan. geçmiş zamanı bütün ötnrünce özlemle anarak yazan değişik bir kalemdi Hisar'ın emeği. Yazılannın kitap oluşu, nerdeyse altmış yaşına doğrudur; ilk romanı 1941'de basıhr. Şimdi Varlık Yayınevir.ce «Bütün Eserleri» dizisinde bir araya getırilen çalışması. aynı kor.uyu, yüzyılın başmdaki tstanbul hayatını ve ona bağlı kişilerle anıları dile getirir. mıztîa. Lise Sğretmenlerîmin «münekkıd geçinen» diye kuçumsemeye yeltendikleri Ataç'ın dıl ve düşünce, edebiyat ve şiir beğenisı, deneme ve eleştırî alamnda başardığı şey; 1940 sonrasır.da yeşerıp güçlenen yenı Türk edebiyatımn büyük temeli oldu. Orta öğrenim dönernlerinde «şairane» heveslere kapılan her öğrenciye Ataç okutulmah bütünlüğüyle Edebiyatımızın yanlış amaçlarcîan kurtulan sağlığı, onun ınatçı kavgasının ürünüdür sanırım; adını, anısını, eserinı yaşatacak yarınlar, geçmiştekinden daha da etkili olabilir. 18 Mayısta ölen Sermet Muhtar Alus'un (1887 1952) emeğinin çoğu gazete savfalarında kalmıştır. Birkaç romanı dışmdakı bu sabırh çalışmadan elimizde pek fazla şey yok şimdi. Bazılarının «Büyük Türkçü» diye andıkları Ahmet Hlkmet Müftüoğlu "ı?e (1870 19 Mayıs 1927), herhaide yalnız «Çağlayanlar» cfaki (1922) birkaç hıkâyesiyle. sözgelimı «üzümcü» gibı bir iki yazısıyla anılabilecek; yüzyılın başında milli edebıyata katılan emeği ile, Türkçenin özleşmesi yolundaki temiz dilekleriyla de deseriendirilecek. Çağdaş edebiyatımızın hikâye türündeki en yüksek «Muhbir» gazetesindeki uysnık dikkatiyle Tanzimat ajaması. 11 Mayıs 1954'te ölen Sait Faik'in eserinde göbasınmm en güçlü etkilerir.den bırı olan Ali Suavi'nin rülür. Türkçe var oldukça değeri düşmeyecek bu zen ölümü ise herkesten başkadır. Çırağan mahpusu V. Mugin eser, Sait Faikin erken ölümünün esefini de, kıs rat'ı tekrar tahta çıkarmak için gıristiği gözü pek gırımetsiz hayatınm piçmanlığını da unuturacak bir güçteşim. Yedi Sekiz Hasan Paşa'nın sopası altında parçadir. Tabiî bir ölümün acı?ı. unutulmazîıeın saygı ve sevlanan başıyla birlikte tarihe geçer (20 Mayıs 1878). 93 Cİsiyle yer değistirir. Sanat eseri, sanatçıdan ömürlüdür göçmenleriyle birlikte hazıriadığı bu darbe hareketır.m tabıî; ölüm karşısında avunulabilecek tek gerekçe dramı, İlhan Tarus'un üç perdelik oyununda sergilenır : Memduh Şevket Esenrfal da 16 Mayı=ta ölmüştü. Bi Suavi Efendi (1962). Hrsiniz C.H.P. Genel Sekreterliğine ulaşan bu politika Kenan Hulusı Koray'ın (1908 23 Mayıs 1943). tbuârası. M.Ş.E. diye imzalanan nice güzel hikâyenin de nülemın Mahmut Kemal'ın (1870 24 Mayıs 1957). Osyazarlığma yetişmişti. Elçilikler, milletvekillikleri gömanzade Taip'ın (1660 25 Mayıs 1724), Cevdet Paşa'nın revleri arasmda hayata ve insanlara bu kadar ustaca (1822 25 Mayıs 1895) ölümleri de Mayısta. Kendi dönemyaklaşan bir hikâye roman çabasının varlığı, çok ras lerinde edebiyatımıza getirdıkleri emeklerle çeşitlı alanlanır şey değil. Ayaşh ve Kiracıları romanı (1934) ıle lara hizmet eden yazarlıkları, eserlerinin bekçıliğine «Hikâyeler» adnla derlenen çalıçmaları, zamanının çok emanet edilecek hepsinin Onlar yaşadıkça da adlan yaönünde bir dil özleşmesinin, çok rahat ve yalın bir anşayacak birlikte. latımın, süssüz bir edebiyat dikkatinın. kısıleri esi buBu arada Eşref (1846 22 Mayıs 1912), yergilerinin '.unmaz bir canlılıkla çizen usta yazarlığmm tanıklarıgücüyle her baskı döneminde yeniden hatırlanacak. Serdır. vetifür.un suskunluğunda baçkaldırmasıntn ürünlerini 17 Mayıs hem Ziya Paça'nın (1825 1880), hem Nuveren bu mizah gücü, halk adamlığma yaslanan bu gerruliah Ataç'ın ölüm Eünü (18981957); ıki?i de altmışına çckçi ele^tiri. çeşitlı vesilelerle tekrarlanacak her rfobile girememışler. Ziva Paşa, bir ders konusudur li?encmrie. Cevdet Kudrefin hazırladığı bir derlemenin lerde; bazı beyitleriyle de rr.esel ezberinde. Ataç ise ?aüçüncü baskısı bugünlerdç yeniden yayır.landı : Eşref nıltfığından büyük bir devrimin öncüsü oldu edebiyatıHicviyeler (Bilgi Yayınlan). Yeni yorumlarla Beethoven Selmi ANDAK 19*0 vıi!, insanlığın ölümsüz bestecısı Beethoven'in 300. dogum yıldönümü dolayısiyle «Beethoven Vılı» olarak dünyada genış yankılar uyaııdırmıstır. Bütün müzik olaylarında olduâu îibı plak dünyastnda da Beethoven'in basköşeyı almasından daha tabii bir şey olamaz. Bu nedenle, başlıca plak firni3İarı. şimdiye Uadar çıkarılmış Beethoven eserlerine yenilerini katraak için yarışa girraiş bulunmaktadırlar. Böylecc bir tarafUn eski ünlü virtüozlara ve tanınmıs orkestralara, yeni virtüozlar ve yeni orkestralan da katılmış bulunmaktadır İşte bunlardan birkaçı : • «FtDELİO» : Beethoven'in opera tarzında yazdığt eserleri arasmda. gün ışığına çıkmıs ünlıi operası «Fidelio» yu. birçok tanınmıs solist. kuro ve orkestradan sonra bueünlerde tekrar ünlü set Karl Böhm yönetiminde Dresden Operası Orkrstrası ve Dresden ile Leipzig solist ve korosundan dinlhoruz. Ses kaydının mükemmelliğiyle de meraklılnra gerrek bir müzik zevki vermektedir. Eserin vorumlanışı ne kadar eüclüyse, solistler Gwyneth .lones, Edith Mathis. James Kinç, Peter Schreier'in «sövleyişleri de Beethoven'in tertemiz ve derin diisüncelerine nyuun bir renk içindedir. (Deutsche Gramophon 33/30 sm.) • «BEŞ PtVANO KONÇERTOSl» : Beethoven'in ölmezlesmis eserleri arasmda büyük etkisl olan piyano knnçertolarının beşini de, <,a£ımızın büyük virtüozlanndan Sovyet piyanisti Emil Gilels calıvor. Sanatcıya ünlü seflerden Georzes Szell yönetiminde Cleveland Orkestrası eşlik tdiyor. (Sahibinin Sesi plâklarında dnlrturulan bu konçertnları bütün müziksoverlerin katalocuna salık vPriri7 I 0 «3? SONAT» : Beethoven'in piyano icin otna iki sonatını. sünümiizde çitfide yıldızı parlamakt» olan ve şimdiden bıivük virtüozlann sırasına eirmiş bulonan pivanist Daniel Barenboim calıvor. (Sahibinin Sesi plâklarında çıkan bu eseneri. özellikle Beethoven'in yorumlanışı bakımından ılcinç buluruz.) • c5. KONÇERTO» : Beethoven'in «lmparatnr» adıyla anılan «5. Piyano Konçertosn» nn. buçüne kadar birçok ünlü virtüoıdan dinlemiştik. özelükle yıkılmaz bir temel üstüne kurultı bu konerrtoria piyano ile orkestra arasmda «diyaloç» dan da öteda tam bir «baglantı» bnlunmaktadır. tste bu haîlantıyı genç virtüoz Stephen Bishop kendi kU5a*ının cn osta sanatçılarından biri olarak deSerlendirivor, Bn başarıda tanınmıs sef Colin Davis'in yönetiminde Londra Senfoni Orkestrası'nın rolünün büyük oldugunn da söylemeliyiı. (Philips Klâsik Şaheserler serisinde). Mevsimin oyunu Soruşturan : tTATRO mevsiminin sonuna yaklaştığımız çu eünlerde tîyatro eleştirmenleriyle kimı sanat adamlanna şu soruyu yonelttık : «Ba mevsim en beğendiğiniz oynn hangisi oldu, nedenlerini ve ojuo hskkında kısaca düşüncelerinizi açıklar mısınız?» Ayaküstü sorulan bu soruya aldığımız karşıhklar ılgınç oldu: tstanbul'da Dostlar Tiyatro'sunun sahnelediği «Rosenbergler Ölmemeli» her yönden başarıh bulunurken; Engın Cezzar Gülriz Süruri topluluğunun oynadığı «Düşenin Dostu» nun cinsel yönden alışık olmadığımız gerçekçiliğiyle toplumsal bir sorunu kurcalamasına dikkat çekilmiş oldu. Ayrıca, yerli oyunlar içinde Haldun Taner'in «Sersem Kocanın. Kurnaz Kansı» nın öne çıkışıyla, tiyatromuz, geleneksel oyun türlerimizden yararlanışı yönünden olumlu.bır yönde görülürken, Münir özkul'u da usta oyunculuJu ile sahnemize yeniden kazanmış olduk. Büyük yapırn olarak da, hem Adnan ÖZYALÇINER Î Ankara. hem Istanbul'da, Cüneyt Gökçer'in usta oyunculuğunun katkisıyla. «Damdakı Kcmancı» ılgiieri üstüne çekti. Ar.karacfa sahnelenen oyunlar içinde gerek sahneye konuşu, gerek oynan:şı ve yorumlanışı yönünden iki oyun. Vasıf öngören'in «Asiye Nasıl Kurtulur?» adlı oyunuyla, Bertolt Brechtin «Carrar Ananın Silâhlan» ilgl topladı. Bu kısa sonuçtan bizim çıkardıjımız anlam şu oldu: Son yıllarda bıldirısi olan epik oyunlar, her bakımdan, daha çok ilgi çekiyor. Profesyonel tijatrolarda bu tür oyunlarm ilgı çekici oimasına karşıhk Devrim İçin Hareket Tiyatrosu, Işçinin Tiyatrosu, Yeni Dünya Oyuncuları gibi amatör top lulukların devrimci çabalarını da yoğun bir gelişim içinde görmek tiyatronun halk katında eğitici uyarıcı biı yönde yaygınlaşması umudunu pekiştiriyor. kurulu oimasına karşın. Sermet Çağan tarafından bilgili bir yolda sahneye konmasıyla da etkıliydi.. Ben, bugüne kadar, bu oyunu çörüp de etkılenme miş bir seyirciye rastlamadım. Bence tiyatro sanatının vaı geçilmez bir yönü de. söylenmesi en gerekli «Doğru» ları, en güzel bir biçimde seyirciye yansıtmasıdır. Oyunun yazan Alain Decaux, Batı toplumunda olduğu kadar bizim toplumumuz için de geçerli bazı önemli doğrulan, en insanî yön den ele alıp ışlemiş. En uygar sanılan toplumlarda bile bazı çevrelerin ne denli yanhs tutumlar içinde kan dökücü olduklannı bu oyun, tam zamanında, göstermiş oldu. Değerli yazar: ORHAN HANÇERLİOÖLU GUnümüî kültüründe temel olan .8 çogunlukla> yanlış anlamOa kullanılan kavramları açıklıyor. # Hasan Ali EDİZ Bu mevsim oynanan cyunlardan, şu ana kadar gördüklerimin içinde «Rosenbergler Ölmemeli» oyununu, gerek konusu, gerek sahneye konuluşu, gerek oynanışı bakımından mevsimin oynnn olarak niteliyebilirim. Her gerçek sahne eserinin insana bir şeyler söylemesi, bir seyler öğretmesi gerektiği kanısıncTayım. Bu söylenen «şeyler» ne kadar 6'nemliyse ne kadar etkili ve iyi belirtilmişse. o sahne eseri, o ölçüde iyi ve basarılıdır. «Rosenbergler ölmemeli» oyunu, yirmi yıl önce dünya ka mu oyunu ayağa kaldıran belli birtakım amaçlarla bile bile işlenmiş bir haksızhk olayının belgesel hikâyesidir. Üstelik dramatize edilmeden, büyütülmeden, yalnız belgelerin konuş turulmasıyla çok iyi anlatılan, çok iyi sahneye konulan, çok iyi oynanan bir olayın hikâyesidir. Bizim kuşakların çok iyi hatırladığı Rosenbergler dâvâsı da, Dreyfus cTâvâsı gibi, Reichstag yangını dâvâsı gibi bel h amaçlarla düzenlenmış, insanlığın tarafsız kalamadığı ça ğımızın politik traiedyalarından biridir. Oyunun yazarı da, sahne yönetmeni de, metin üze rincTe çalışanı da, bunu gözönünde tutmuslar, sahne dışı yan açıklamalarla oyunun bu yanını, dâvânin nedenlerir.ı, dünya kamu oyundaki yankıla rın; çok iyi belirtmişlerdir. la birlikte, bir kaç başarılı ı« yun ve uygulama ile yine de ilgi çekici oldu. Epik olduğu iddiası bir yana bırakıhrsa, Asiye Nasıl Knrtnlnr?, kusurlarıyla da üzerinde durulması gereken bir oyundu. Gereğinden çok uzatılmış konuşmalann temel sorunu yer yer kapattığı Ta|miır Sıkıntısı ilgi çekiciydi. Eksik'.erine ve bana aykırı gelen sonucuna karçın, Şeyh Bedreddin dikkati çekiyordu. Ancak bütün bunlann yanında benim en çok beğen diğim oyun, gerek ele aldıçı temel sorunu, gerekse bu sorunun diyalektik yöntemle geliştirilmesindeki ustahgı açısından Bertolt Brecht'in Carrar Ananın Silâhlan oldu. Brecht'in üzerıne kendi diyalektik anlayışını kurcfuğu te meli bu oyunda izleriz: Yazar, olgunluk evresinde duyguakıl çatışması ile belirli bir dururr.a getirdiği diyalektik anlayışının temeli içinde şunu önerir: Kapitalist düzende duygu sallık çoğu kez yıkıma götürür insanı, ama temelde insanın iyi yanını temsil eder. Öbür yanda, akılcı tutum bir insanı kapitalist düzende kötü yapmasır.a karşın onun ayak ta kalabilmesinin bir şartıdır. Daha iyi bir düzende bu akıl duygu çatışması ortadan kalkacaktır. Carrar Ananın Silâhlan yalnızca çağdaş dünya görüşünü yansıtan tutumuyla değil, aynı zamanda bizim ülkemize de önemli şeyler anlatabilen geniş açısıyla da Ankara'da bu donemin en önemli oyunu oldu. Ayrıca, kadrosunun büyük bir bölümü genç sanatçılardan 0 S. Günay AKARSU ilk baskısı çok kısa süre içinde tükenan oüyük felsefe kılavuzunun yeni maddeler ve açıklamalarla yeniden yazılan Ikıncı baskısı çıktı. 620 ana terım. kavıam ve Bkımm Osmantıca ve Fransızca karşıhklan ıle birlikte tam açıklaması. bllgilerl kapsayan kitap.. 356 buyük boy sayfa... SÖILÜGÜ ÖÜÜ Her lydınm mutiaka bilmesi qe(eken Mükemmel Baskı.FİATI 20 TL SOSYALİST TEORİYİ ve TÜRKİYE GERÇEĞİNİ ÖĞRENMEK İÇİN ANT'ın BELGESEL KİTAPLARI DOGUTJA ULUSAL KURTULUŞ HAREKETLERÎ, Lenin, 15 Lira DEVRİM AÇISINDAN KÖT ENSTtTtLERl VE TONGfÇ, Engın Tonguç. 20 Lira 27 MAYIS VE YÖN HAREKETİ'NİN SIN1FSAL ELEŞTÎRİSİ, Dr. Hikmet Kıvılcımlı, 12.5 Lira KEMALtST DEYRİM İDEOLOJİSİ, Emin Türk Eliçin, 15 Lira SOSYAL DEVRtMLER, ULCSAL SAVAŞLAR, Nehru, 15 Lira OSMANL1LARIN ÎAR1 SÖMÜRGE OLUŞÜ, Tevfik Çavdar, 7.5 Ura GtZLl BELGELERLE BARIŞ GÖNtLLÜLERt, Müslim Özbalkan. 10 Lira PENTAGOMZM, Juan Bosch, 5 Lira GERl BIRAKTIRILMIŞ TÜRKtYE. Dr Sedat Özkol, 5 Lira HtLÂFET VE ÜMMETÇtLİK SORUNU, Mehır.et Emin Bozarslan. 12.5 Lira OSMANLI TOPLUM TAPISI, Dr Muzaffer Sencer, 10 Lira ZAPATA, Robert P Millon. 5 Lira MAVİ GÖZLü DEV (N'âzım Hikmet ve Sanatı), Zekeriya Sertel, 10 Lira (Tükenmiştir) DtNI.E YANKEE, Wright Mills, 10 Lira TÜRKİYEDE İLERİCİ AKIMLAR, YıHız Sertel, 15 Lira ÇİZGİLİ DÜNYA (Kankatür albümü), Ferruh Doğan, 5 Lira MtLLİ KLRTVLLTŞ CEPHESİ. Douglas Bravo, 5 Lira DtZENİN l'ABANCILAŞMASI, îdris Küçükömer, 7,5 Lira (Tükenmiştir) ANARSİZM. Jacques Duclos Cohn Bendit, 7,5 Lira ROMAN GlBt, Sabiha Sertel, 15 Lira SİYAH İKTİDAR, Stokely Carmichael, 7,5 Lira IASANTIM, Yevtuçenko, 5 Lira NÂZIM HİKMET'İN POLEMtKLERİ. Kemal Sülker, 7.5 Lira SABAHATTİN ALİ DOSYAS1, Kemal Sülker, 7,5 Lira GERİLLÂ NEDİR. Alberta Bayo, 5 Lira SAVAS ANTLAR1 (3. baskı), Che Guevara, 10 Lira LtDERLER DİYOR Kİ, Abdi îpekçi. 10 Lira MARKSİZMİN TEMEL KİTABI. Emile Burns, 5 Lira (Toplstıldı) • GERİLLÂ GÜNLÜGC. Che Guevara, 10 Lira (Toplatıldı) Gpnei Dagıtım : ANT TA¥IM.AR1. P K. 701 Istanbnl Ankara DaŞiiımı ; AYDIN KİTABEVİ İstanbul Daeıtımı • GE DA 0 Ömer ATİLÂ Mevsimin sonuna daha bir ay'ı aşkın bir süre var. Ama tivütro olaylan hızını almış gözüküyor: 1 Asiye Nasıl Kurtulur? «Dünyaya Açılan Pencere» ise (Yeni bir topluluk, yeni bir oVarlık'ın çeviri yazı ve şiirleriyun yazan, yeni bir anlayış). ni içeriyor. Arthur Koestler, 2 Simavnalı Şeyh Bed1980 de dünyamn alacagı görüreridin (Bir düşünürün düşünce nümü, Robert Aron, Marksizlerinden ve yaşantısından min insancalaştınlmasım anlaudram çıkarma yolunda soylu yor. Ayrıca. Güney Kore ve bir çalısma). Guatemala şürinden örnekler. 3 Yağmur Sıkıntısı (KişıAleksandr Soljenitsin'den bir sel dram gibi gözüken bir aihikâye var. Kafka'mn güncesi le çatışmasını toplumsal bakış de ilgiyle okunan bir yazı. açısına ustalıkla oturtan sağ• YENt DERGtde Sigmund lam, tutarlı bir oyun). 4 DamHaki Kemancı (Aşın Freud'un «Dostoyevski ve baseyirci ilgisinin yardımiyle de ba katilliğini» anlatan önemli olaylaşan iyi bir yapım bütübir yazısı var. Oktay Rıfat'm nü). «Şiirleroi de geçen ayın sevıleBu ö"ört oyun içinde türiü rek okunan güzel şiirleri arasınaçılardan üzerinde duruimaya oa. değer bulunduğu için bence • HALKIN DOSTLARInda mevsimin oyunu olarak «Asiye Nasıl Kurtulur?» seçilebilir. Ayhan Gerçeker, «Sanat ve «Asiye Nasıl Kurtulur?» birDevTim» yazısında özgürlük, kaç açıdan önemli: sanatın niceliksel durumu, dev1 Gerçekten üzerinde durimci birikimi ve sanatın görerulmaya değer, önemli bir top vi üzerinde duruyor. hımsal olguyu, bir dünya görüşü açısından, tutarlı biçimde • SOYIT dergisinde Necat ortaya koymaktadır. Mecit, şiirimizde kuşaklan in2 Bu ortaya koyuşta yazaceliyor. Bu sayıdaki yazısınm rın ustalığı, toplumumuza özkonusu: Garip kuşağı, bu kn gü ve oyunun özüne uycun bir sağuı dışmda kalan şairler, sosbiçim ve teknigı geliştirmeyal realizm ve Mavi taışağı. deki başarısı dikkate de^er. • TÜRK DtLfnde Ferit De • Özdemir NUTKU Rosenbergler ölmemeli oyunuyla Düşenin Dostu geçen mevsim oynananlar içinde en Profesyonel tiyatrolarda o y EDEBİYAT DCNÎASINl RENKLENDİREN TEK DERGİ : nanan oyunlar arasında ise en iyısidir bence. Bunun yanında büyük prodüksıyon olarak Aolumlu oyun olarak, Dostlar natevka'da Cüneyt Gökçer'in Tiyatrosu'nun «Rosenbergler usta oyunculuğuyla koreografi Ölmemeii» sini söyleyebilirim. Batı sahneleri düzeyindeydi. Nedenine gelince.. Bence bir oyunu değerlendirirken onu se Rosenbergler'le Düşenin Dosyircisiyle birlikte ele alıp lrtu'nu beğeniş nedenime gelin7. SAYISINDA GENÇ YAZARLARA SAYFALARIN1 AÇT1 delemek vazgeçilmez bir zo ce toplumun acı gerçeklerini AYRICA BU SAYIDA : runluluk. Oyunla seyırcısı ara bize somut olarak yansıtması smda nasıl bir ahşveriş kuruilginçti. Hattâ diyebüirim ki Pertev Naılı Boratav, Kemal Tahır. Melih Cevdet Anday, Iu3or ve o oyun kendî seyirci Rosenbergler'in Anadoluda Mil Ceyhun Atuf Kansu, Behçet Kecatigü. Györgı Lukacs, sini hangi yönde değiştiriyor; li Egitim Bakanhğınca tabıi Metin Eloğlu. Bilşe Karasu, Ferıt Edgü. Yves Perez, kısacası seyircısine ne veriyor, şımdiki Bakanlıkça değil oyCemal Süreya, Konur £rtop : Hılmı Yavuz, Demir Özlü. diye düşünmek gerekli. Bütün natılması emperyalist toplumVE EDEBÎÎAT DÜNÎASINDAN HABERLER. profesyonel tiyatrolarım'.z giların düşebileceklerı kaymalar bi Dostlar Tiyatrosu'nun da seiçin uyarı niteliğinde olması ba ALTIN KİTAPLAR YAYINEVİ İSTANBUL yircisinin büyük bir çoğunluğu kımından yararlı olurdu kanıküçük burjuva ve bürokrattır. Eindayım. Bu toplum katır.a en doğru bıl cTİriyi iletmektedır «Rosenberg ler Ölmemeli». Burjuva demokrasisinin yapısı gereği içinde varolan faşıst egilimlerln belli bir gizliük sınırını aşıp açığa çıktığı zaman, küçük burjuva/ cevctof Kudr*t • KARAOÖZ * 3 cilt / ya da neler yapacağının bilinmesi, bunun tekrar tekrar gös/ cervanfes * OONQUMOTE * 2 cilt / terilmesi çok yararlı ve çok ge rekli. İşte bu yüzden hiç du / turgut uyar * DİVAN / raksamadan «Rosenbergler Öl/ n*cati cumalıtBAŞAKLAR memeli» yi yıhn oyunu seçiyorum. îyi yorumlanmasını, i/ berojkov * TAHRAN 1948 / yi oynanmasını da ekleyebiliriz buna isterseniz. Bence Istanbul'da amatör üyatrolar çok önemli görevler yüklenmeye ve bir oranda da bu görevlen başarmaya başladılar. Şimdiye kadar tiyatroya gidememiş emekçı smıflara tıyatro götürmek ve tiyatro yoluyla onların bilinçlenmesine katkıda bulunmak üzere çaba harcayan devrimci amatör topluluklardan söz ediyorum. REMZİ KİTABEVİ • İSTANBUL, 0 Ercüment B. LÂV YENİ EDEBİYAT 0 Memet FUAT I ömer seytettin * bütün eserleri 1*EFRUZ / melih cevdet anday * OİZ1.İ EMİR / Bu yılın en iyi oyunu deyince akhma üç oyun geliyor: Şehir Tiyatrosunda oynanan Gol doni'nin «Yalar.cı» sı; LCC'de oynanan Haldun Taner'in «Ser sem Kocanın Kurnaz Karısı», Dostlar Tiyatrosunda oynaran «Rosenbergler Ölmemeli». Bu üç oyundan en tam olanı belki «Yalancı», ama yerli bir ya zarm oyunu oluşu Münir Özkul'un akla durgunluk veren oyun gücü, bence, «Sersem Ko canın Kurnaz Karısı» nı öne çı kanyor. «Rosenbergler ölmemeli» çok iyi bir konuyu ele almış da olsa, yazılışındaki aksaklıklarla, oynanış.ndaki yetersizliklerle bence «En iyi» değildi. Bu arada olanaklannın kısıthlığına karşı eylemlerinı yılmadan sürdüren sokak tiyatrolanmızı da anmak gerekir. 0Hüsametttn BOZOK Geçen mevsim en beğendifiim ovunîardan biri. Dostlar bilgi yayınevi nin yeni kitaplan in