Catalog

ACLAN SAYILGAN'ın SOLUN 1871 1963 Türk Solunun Tarihi Dağıtım: BATEŞ Ba.Te* Reklâm: 85/12123 YILI umhuriyet KÜKUCTJ&Ü: YUNÜ8 NADİ M. N. Sadull TURKÇK OK TÜRKÇE OK Faruk Çağlayari? I M l A KILAVUZU Karton PlAstik rraA KILAVUZU OSMANLICA Mustaf» Nihat Özön TÜRKÇE CEP SÖZL' DSMANUCA TÜRKı rÜHKÇE YABANC1 EDEBIYAT ve TENKİD Kemal Demıray R. Alayl ANSTKLOPEDIK TURKÇE SÖ: H. Fethl Gozler: TÜRKÇE DEYIMLEH SÖZLÜĞ 45. yıl sayı 15881 T e l g n i T» mektop adreal: Cumlruriyei İstanbul Posta Kutusu: İstanbul No. 246 Telefenlar: 22 42 90 22 42 96 2 2 4 2 9 7 2 2 4 2 9 6 2 2 4 2 99 Pazar 13 Eklm 1968 İNKILÂP ve AKA KİTABEVLERÎ soo Liderlere göre ekonomik durum: Inönü: «Açıklar ve pahalılık artıyor» CHP Genel Başkaaı tsmet Inönü. İstanbul tl Kongresinde yaptığı konuşmada AP hükumetini çeşitli yönlerden eleştirmiş; plânh kalkınmanm başarıya ulaştırılamadığim, ekonomik durumun her gtin biraı daha bozulduğunu ve hayat pahalılığınm da artttğını söylemiştir. înbnu, partı içi konulara temaı eden sozlennde de CHP'nm sos\ahst olmayacağmı bır kere daha tekrarlamıs, ust kademe ycnetıcılerı arasında en kuçuk bır fıkır ayrıhğı bulunmadığını da açıklamıştır. Demirel, Devalüasyon söylentileri ithalât talebini artırıp Merkez APOLLO7'de arıza: Kaptan pilot soğuk aldı DIŞ HABERLER SERVİSİ YörUnge değiştiren Uzay Aracı, daha büyük bir hız kazandı «APOLLO • 7. «APOLLO 7», GORÜNGEStNE DOĞRtJ YÜKSELİRKEN.. (Radyofoto: AP) Bankasını zorluyor* dedi ANKARA. (Cnmhuriyet Büron) Başbakan Süleyman Demirel dun, Turkıyenin ekonomik durumu hakkında bır demeç vermn. «Dış ticaret dnrnrannda endisevi tevlit edeeek bir hal bnlunmadığinı» one surmus devalüasyon şayıalarının ithalât talepierını artırdığını ve Merkez Bankasına hucum meydana getırdığını bılrfırmıştır. CAPE KENNEDY İçinde üç astronotun bulunduğu Apollo7 uzay aracı, ilk geceyi ârızasız geçirmiş> fakat sabaha karşı ısıtma cihazları bozulunca içi buz tutmuştur. Kaptan pilot Schirra, yakalandığı şiddetli nezleyi asprinle tedavi etmeye çalısırken, VVashington'dan Başkan Johnson, araçtakilere bir tebrik mesafı gönderraiş. bundan biraz önce de «Apollo 7», başanyla yörünge değiştirmiştir. 2 milyon parça. tki milyon parçanın birlesmesinden meydana gelen APOLLO7 Uzay Gemisindeki radyatörün boznlması sebebiyle astronotlar dun dondurucu bir soğukla mücadeleye baîlamışlardır. Ufak bir kapakçığın hatah bir şekılde çalışması sebebiyle soğutma sisteminde meydana gelen unza, bütün Uzay aracının içini «buza çevirmıştır». Kaptan Pilot Walter Schirra, soğuk aldığı içuı birbiri üstune iki aspirin yutmuş. fakat dığer astronotlardan Walter Cunningham rahaünın yerınde olduğunu soylemistir. APOLLO7. geç vakitlerde itici roketı ile kenetleme denemesine gırıştıkten sonra uçujuna devam etmiştir. Uzay ajansının bir yetkilisi, soğuğun uçus. için su anda bir tehlike meydana fctirmediğini» belirttikten sonra, •Fakat bir çare bnlunamazsa, nçfisfi yanaa keaebiliriz» demiı»tır. Astronot Walter Schırra'nın kalp atışının dakıkada 100'ün üstüne yükselmesi de, Uzay merkezi yetkililerini endiselendirmiştir. Dün sabah 9'u biraz geçe (GMT) arkadaşları uyurken •Apoı.o T» de nöbette bulunan Astroflot Don Eısele acaip bir müzık sesi duyduğunu bildirmistir. (Arkast Sa. 7. Sfl. 1 de) Hayat pahalılığı Konusmasının en uzun bo'ümünü hayat pahahhğına ve ekono mık duruma ayıran înbnü, bu konuda sunları söylemiştir : «Yıllardan beri, memleketimiINÖNÜ, CHP İSTANBUL «in büytik sorununun, plân içinÎL KONGBESİNDE de süratJi kalkınma olduğunu biDELEGELERİ SELAMLIYOR lirsiniz. Adalet Partisi iktidan zamanınd» kalkınma çabaları olumlu »onnçlar vermemistir. Ekonomik durum her gün daha n liyade boznlmaktadır. Memleketimizin mnhtaç olduğu karma ekonomi sisteminde, ne kamn sektörü, ne özel sektör, beklenen •onnçlan »aglavamamaktadır. Açıklar ve pahalılıklar her fün bir derece daha yayılmakta ve artmaktadır. özellikle, dar gelirli ve so»yal dnrnmları zayıf vatandaslar için yaşamak her gün daha giiç olmaktadır. Bütnn göıDun sabah Spor Ye Sergi • tergeleıy tsUnbol'da, yanamanın. Sarayı'nda çahşmalanna baş I bütün zatnanların en pahalısı haline geldigini ortava koyuyor. tslayan CHP İstanbul ll Kongresınde; Prof. Huseyın NaLl I tanbul, bugün Türkiye'nin en paKubalı lle Prof. Bülent Nurl I halı yeridir. Daha fenası bu paEsen'in «İrticaya karşı açmış • halılık her gön dnrmadan artolduklan savaşın desteklen | maktadır. Milletçe genel ve ortak ı m mesi», karar altına ahnmıştır. İNÖNÜ'YE ALKIŞLAR | olan sanayide gelişmenin köksüz bir «paketleme» ve «montaj» gösKonuşmasına, vefat eden Seterileri ile «snni tekel» istidadı lım Sarper için delegelerı saygı göstermesi, ganayileşme ihtiya ' duruşuna dâvetle baslıyan înocımızı, daha basından, her türlfi nu; o^ellıkle; Istanbul'daki haciddiyetten ve yaşama imkânınyat pahalılığı ile «CHP'nin sosdan mahrnm bir bünyeye sokvaüst olmıyacağı» konularmda maktadır. Bu hastahkiar, temel sıdtfetle alkışlanmi"!, kendısıne anlayışta, iktidar ile aramızdaki buyük gösterl yapılmıştır. egaslı aynlıklardan geliyor. tk(Arkası Sa. 7, Sü. 2 de) (Arkası Sa. 7, Sü. 1 de) CHP İSTANBUL IL KONGRESI ] ÇALIŞMALARINA BAŞLADI j İthalât • İhracat durumu Başbakan Demırel, ıthalit ve ihracat konusunda yapılan bazı yorumların ve venlen demeçlenn pıyasaya tesır ettığıni belırterek, «Ne ithalâtımız, ne ihracatımız, ne de ekonomik hayatımm ilgilendiren diğer hnsuslar, başıbos bir seyir içinde değildir» demistır. Demirel devamla, plânda 1968 yılı için 835 milyon dolâr(Arkası Sa. 7. Sa. 2 de) CAN PAZARI ^ Tunç: " 2 5 yılmı bitiren fşçı emekli olmalı,, • Türk U Genel Sekreteri, doviz kaçakçüığının önlenmesini istedi KONYA Turk . 1» Genel Sekreteri Halıl Tunç, Konya Yoltş Sendıkasının kongresmde yaptığı konuşmada çeşıtlı işçı sorunlarına değınaiiş, ışçinın emeklılık yası, sonusunda , «1^ çileri 55 yasında emekliye »evketmek, onları kelimenin tam manası ile sefaletın kucajına itmektir. Çalısırken bile. aldıgı parayla geçinemeyen isçi. 55 yaşında emekli oldnğn vakit eline geçecek üçbes knrusla nasıl geçlnebilir» demıştır. Bir lokmalık, evet bir lokmalık gölge arıyorinsan Çukurova'da.. FIKRET O T Y A M QOLER PEKER Panama'da yapılan darbeye halk karşı koyuyor (Dış Haberler Servisi) Panama'da dun, askeri bir darbe sonunda, Cumhurbaşkanı Anas, uçuncu defa devrılmıstır. (Bu konudaki genış haberimız, 3'uncü Mhifededır ) öte yandan, «Aıudoln Ajansı» rıın dün gece yarısına doğru bUdırdığme gore, «Panama'dan Peru'nun merkezi Lima'ya gelenler, Panama'da durumun feci olduğunu söylemislerdir. Şehrin merkezi, hemen hemen tamamen isyân halindedir. Sürekli ates aesleri birbirini takip etmekte, bütün başşehir balkı, Cunta'ya isyan etmis bulunmaktadır. Halk, her tehlikeyi göze alarak, (Yaşasın Arias!) diye bağırmaktadır. Son haberlere göre, tktidsn ele geçiren Askeri Cunta'ya Jose Maria Pinilla ve Bolivar Vrrutis baskanlık etmektedirj» Bu aradat Amerıka Dışışleri Bakanı Dean Rusk, Bırleşık Amerıka Devletlerının Panama'dakı darbe hareketinden üzuntu duyduğunu behrtmıştır. Bozuluyor mu, düzeliyor mu? Bir yandan döviz transferlerinin yapılamaması, 3te yandan para darlıgı, piyasayı bir kısır çember içinde gittikçe sıkıştırıyor. Ticaret Odası toplantılarında tüccarların söyledikleri s;ibi, belki 1958 ortamında değiliz ama, herhalde ondan önceki yılların havasına gırdiğimize süphe vok. Üstelik devalüasyon söylentileri bn karısıklıfa büsbütün tuz biber ekmekte ve her geçen gün ortalık biraz daha karısmaktadır. Türkiye'nin sıkıntılı doneme girmesinin çesitli »ebepleri var. Fakat en önemli sebep, ödcmeler dengesinin düzelme yerine boznlmasıdır. Dense eskisine oranla neden daha fazla boznldu? Ve neden 19631967 plân doneminde beklenilen elde edilemedi? Kısaca sıraladıcımız zaman, etkenler şöyle göriilüyor : 1 Dıs yardımlar tahmin edildiği kadar gerçeklesememistir. tlk bes vıllık plân \e projramlarda dıs finansman ihtivacı olarak gösterilen vardım, Konsorsiynnı tarafından ya tamamen karsılanamamıs, va da sağlananlar tam olarak kullanılmamıstır. Bnnun sonncu olarak Türkiye, uluslararası kumlnslara basvnrmak ve bu kuruluslardan kısa vâdeli krediler almak zornnda kalmıstır. Dolavısiyle kısa vâdeli borç >ükümüz arttıçı için de 19631967 plânında tahmin edilen taiz ödemeleri iki katına çıkmıstır. Nitekim 1968 yılında proerama göre dıs yardımın >üzde 56.7'si borç taksitleriyle faizlere gidecektir. 3 1968 yılı, daha doçrusu 19681972 plân döneminin de pek parlak basladıŞı sövlenemez. Önce Konsorsivumdan döviz rezerv artısı için istenen 150 milvon dolâr daha ilk toplantıda reddedilmistir. 5 yıl için hesaplanan 150 milvon dolârın 1968 yılına aksi 30 miUondur. 3 Bu 30 mıHon dolâr dısında talep edilen finansman yardımının ise Konsorsiyum ancak yarısını taahhüt etmistir. Bu durumda EMA'ya basvurulmus \e oradan 25 milvon dolâr saSlanmıstır. FM.Vdan alınan 25 milvon dolâr hem kısa vâdelidir, ki bn yüzden kısa zamanda ödenmesı gereken borç yükümüz artmaktadır, hem de ıhti\aeımız alınandan cok fazladır ve 25 milyon ancak geçici ve kısmi bir ferahlık yaratabilecektir. i Kurtarıcı gözü ile bakılan isçi s^lirlerinde ise plân ve proeramda tahmin edilen çelisme gerceklesememektedir. Görünüse edre en i^imser ihtimal 1967 vılı sevivesinde kalmak, vani 1968 proçramına gore 30 milvon dolâr eksik selir saglamaktadır. Hattâ bu eksiklik daha da yukarı cıkabilir, zira isçiler için uvgnlanan do\İ7 kur'u SOJI zamanlarda Avrupa pivasasına göre düsük kalmıstır. Bu arada rcsmi kanaldan bozdurulan döviz miktannın azalması ihtimali fazladır. 5 Turizm, primli knr uygulamasına ragmen, ödemeler dengesinin düzeltilmesinde büyük rol oynayamamaktadır. Plâna ve proerama baktığımız zaman çörmekteyiz ki, bn kanaldan sağlanan ve saflanacak olan net döviz geliri devede kulaktır. Aynca plân •e program hedeflerinin gerçeklestirilmesi de süphelidir. Çünkü v Ttırk lirasının değeri dttstükee resmî kurla karaborsa kur'u arasıııdaki farkhlık artacak ve resmî kanaldan gelen dövi» geliri azalacaktır. Yukardanberi üzerinde durduçumuz sebepler ödemeler dengesini doğrudan doçruya bozan etkenlerdir. Bunlara yan sebepleri de kattığımız zaman buçün içinde bulnnduğumnz nkıntı ana hatlarnle ortava çıkar. Sayın Ticaret Bakanı dün yaptığı konuşmada, ekonominin çok dengeli ve sıkıntısız bir yönde bulundngnndan söz edi\or. Böylesine iyimser bir sonuca Sayın Bakanın nasıl vardıgını doğrusu kestiremivoruz. Ejer bizim rakamlanmız yanhssa veva bilmediîimiz bir ka\nak ödemeler dengesinin bornlmamasında etkili oluyorsa onu öfrenmek bizi gevindirecek ve gelecegi, Sayın Bakan gibi, daha parlak, daha aydınlık görebiifretit. MtNIK ELLER.. Minik olmayan eller, nasırlı eller, kınalı eller, mor dovmelı eller, buruşuk eller, buruşuk olmayan eller, gumus bileziklenn hemen bıîekte yığın yaptığı eller, cığaradan parmakları sararmış eller, parmaksız eller, parmaklı eller, pusulu başlar, kasketli başlar, yemenili başlar, traşlı başlar, traşsız başlar, uyduruk ipekle »arılmıs başlar, tül Avustralya'ya İlk Türk ışç. kafilesi bugün gidiyor ANKARA (Cumhuriyet Börosn) Avustralyaya gidecek ilk Türk işçı kafilesi için dün Çalışma Bakanlığında bır veda törem yapılmış, Çalışma Bakanı Alı Naili Erdem, işçılere hitaben: «Bu yolculuk fukaralıktan doğmuş bır yolculuk değildir. Vatamnız doyduğunuz değıl, doğduğunuz yerdir» demiştir. 42 aıle, 9 bekâr erkek, bir bek&r kadından fcurulu 169 kışılık işçı kafilesi, bugun ':scnboğa hava alamndan uçakla, Karaşı ve Oıngapur yoluyla Sıdney'e hareket edecektır. İşsizliğe çare «Yapılması gereken ısçır.ın emeklılık yajının 55'e indınlmesı değıl, sıgortada 25 Mhnı doldurmuş bir ışçinın emeklilık hakkına kavuşmasıdır» dıyen Tunç, kalkınmamızı, dış ticaret açığının engelledığını belırtmıs ve sozlerıne devamla: cDış tıcarette açık vermemızın baslıca sebebi, dovız kaçakçılığıdır. Bir takıra kışiler ihracat yolu ile, ıthalât :;o!u ile yurd dışına mılyonlarca liramızı kaçırıyorlar» demiş ve sdyle de vam etmiştir: «Dış tıcaretin belirli ölçülerde devletleştirilmesini. bazı ana mallarımızın devlet eıivle ithal ya da ıhraç edilmesıni istiyoruz. Döviz kaçakçı!;Jınm önüne geçılmesınin tek jaresi budur.» bentlı başlar, ak, örgulerıne tazı boncuklan dızümis. başlar, gozler, kara gozler, komur gozler, fılcan gozler, sürmelı gözler, çapaklı gozler, çap&ksız gözler, ferii gözler, fersiz gözler, umutlu gozler, umutsuz gozljr, burunlar, düz burunıar, eğrı burunlar, koca burunlar, kocaman olmayan burunlar, hınzmalı nazık burunlar, güçlü kollar, güçsüz kollar, paramparça gomleklerin yenleri içındeki kollar; kara topuklar çatlamış ayaklar, yarümış ayaklar, yanlmamış ayaklar, yemenili yemenısiz ayaklar, kunduralı ayaklar, lâstik papuçlann ucundan dışan fırlamış ayaklar, mınık ayaklar hele onlar hele onlar, minık olmayan ayaklar, kadın kız ayaklan, erkek ayakları; kara şalvarlar, ak şaivarlar, Ipıncecık çıdırgı gıbi bedenier birden birbirine girdi'.. Tam, (Arkası Sa. 7, Sü. 4 de) İmlihan heyeti, Bakanın telgrafına kızınca, 44 öğrenci sınıf geçti ISPARTA, Şehit Ali thsarj Kalmaz Lısesınde yalnız matematıkten tek ders sınavına gırip sınıfta kalan 44 oğrencinin noto, Mılli Eğıtim Bakanmın. «İmtihan kâğıtlarının bir defa daha incelenmesi. ni istıyen telgrafına sınirlenen sınav komisyonu tarafından 5 e yukselülerek hepsı sınıf gecmışlerdır. 7 Ekım tarihinde matematikten tek ders smavma 60 oğrenci gırmış, bunlardan 16'sı başarı sağlamıs, 44'u ise smıfta kalmış ve bu durum da ılân edılmışti. «SAVAN DlREGt VARM'OLA?» Emekli Sandığındaki dengesizliği, iktidar sözcüsü de tenkid etti ANKARA. (Cumhuriyet Bürosu) Cumhuriyet Senatosunda dün iktısadi kuruluşlar için Karma Komisyonun hazırlad.ğı ıaporun tumü uzenndeki görüsıneler tamamlanmış ve ibraz edılmi'îtir. ABD Askerl Yardımının çogunu alıyoruz DIŞ HABERLER SERVİSİ WASHİNGTON Amerikan Senatosunun kabul edıp ımza için Beyaz Saray'a gonderdığı dış yardım programında, Turkiye ve G. Kore, askerî yardımdan en fazla yararlanan ülkeler olacakiardır. Amerikan Senatosu, dün l milyar 755 milyon 600 bin dolarlık yeni mali yü dış yardım bütçesini kabul ederek nihaî onay için Beyaz Saray'a çöndermistir. Kabul edilen mıktar, Başkan Johnson'un talep ettıgı 2 mılyar 920 milyon dolarlık bdeneğın çok lu, Temsılcıler Meclısının «Bumu, Temsılciler Meclısinın «Buda<*ığı» bazı fasıllara yeniden 66 milyon dolar eklemiştir. İki Trafik Polisi, trafik kazası sonunda öldü tstanbul • îzmit yolunda dun gece trafik kontroluna çıkan Komıser Muaıanl Hasan Yılankıran ile polıs Erdoğan Balık, Gebze'nin Turguttepe mevkıindeki trafık kazasmda olmuştür. Kaza, yağış scbebiyle kayan 34 AA 559 plâkalı trafik arabasınm, Hamıt Beşıroğlu yonetımınde 34 HT 538 plâkalı kamyonla çarpışması sonunda meydana gelmıştir. Kazada, polis Abdurrahman Çakmak da ağır yaralanmıştır. istanbul Universiîesinde 905 boş yer var istanbul Universitesinde boş kalan fakülte kontenjanları, dün belli olmuş, 903 kişilik ver kaldığı açıklanmıştır. 250 ve 250'den jukarı puan alanlar, 14 15 Ekım gunlerı boş kalan kontenjan sayısı belırtılen fakultelerden ? une, bırer dılekçeyle başvurabıleceklerdır. Kazananların ısımlen lısteler halınde fakultelere asıldıktan sonra esas kayıtlar. 1 19 Ekım arasında 7 yapılacaktır. Fakultelere gore boş kalan kontenjan sayısı, şoyledır: Cerrahpaşa Tıp: 2, Diş Hekimliği: 9, Eczacıük: 16, Alman Dili ve Edebiyatı: 21, Arap ve Fars Dilleri: 45, Coğrafya: 11, Eski Ön Asya: 24, Felsefe: 17. Fransız ve Romen: 16, Ingilizce: 7, KUsik Diller: 14, Kütüphanecilik: 9, Pedagoji: 1, Prehistorya ve Arkeoloji: 19, Psikoloji: 7, Sanat Taribi: 11, Sosya! Antropoloji: 11, Sosyoloji: 7, Tarih: 23, Türk Dili ve Edebiyatı: 11, Astrononi: İC, Botanik: 12, Fizik: 15, Jeofizik: 15, Jeoloji: 2. Matematik: 33, Yük. Jeolb^i: 4, Zooloji: 16, Hukuk: 428, tktisatf 2S, Gazeteciük: 28, Işletmecüik: 7. Kimya Lisans: 15, .imyaferlik: 3, Orman: 14, Tıp U. Emekli Sandığı Emekh Sandığı raporu üzerinde konuşan Sadık Artukmaç (CHP), «Sandığın mali bünyesinde büyük dengesizlikler alduğunu, halen 15 milvar lira açıgı bnlnnda.nnn iddia etmis, bu açığın gelecekte büyük tehlikeler yaratabileceğini» soylemıj, Sandık için veni bir kanunun serektiğini ileri sürmustur. Nafız Ergene (AP). Emekli Sandığının yaptığı giyrimenkul yatırımlanndsn beklenen lonucun alınamsdıgını, yönetieiUnn bu kenudı riıhı bııiret En tazla Askerî Yardım Türkiye'ye Kongre tarafından ooaylanan ninat dıs yardım prognunının dökümü şöyledır: • Askerî yardım 375 milyon dolar (Johnson ise bu fasla 429 milyoa dolar aynlmasını istemlstl.) 375 milvon dolarlık aakeri ysrdumn yandan fazlası Türkiye ü» Ottnagr Kor«y« aynUru«Ur. Toplam, 5O9yi buldu.. Sovyetler Blrllginln Akdenlı'de bulunan fılosn, son gflnlerde Boğazlardan geçerek Akdeniz'e açılanlarla blrllkte M parçayı bulmnstur. Dttn de Sovyetler BlrHğl Denanmasrndan bir güdtimlö füze gemisi Akdeniz'e gitmek Jl»ere tıtanbnl Bogazından leçmistlr. Sabah s»«t 6da Karadeniı'den Bogaz'a giren «535» bordo numarah fu»« (emld, BogM'ın n*fU bir ılsl* kapait olmaat »ebebiyU a | u bir yella aneak t u t ECVET GüRESLN Uumm' Ü& <roto|rai;