Catalog

SAHtFE IKI (JLJMHURİ^ET 24 Kasım 1966 Yotırım koynokları ve r ödemeler dengesi DERİNDEKi NEDENLER ES •••• •••• IIIi Sokağa dökülen hikâye Türk Amerikan ilişkileri Atatürk Gençliği ve siyasi iktidar Gençlik Atatürk gençliği, ve siyasi iktidar komprador iktidarı olnrsa, aradaki çatışma bitmez elbet. 27 Mayıs'ın 28 Nisan'» bağlı olduğunu nnutur mu komprador iktidan? Gençlikle ordu srasındaki bölünmez birliğin 27 Mayıs'ı yarattıfını nnutur mnî Bir siyasi iktidann sebebi hikmeti memleketi vabsneılarla blrlikte sömürmekse, Atatürk gençliği : « Emperyalizme paydos!» dedifi zaman, elbet o siyasl Iktidar kann ağnsma tutulacaktır. Türk gençliği Atatürk'ün Bursa nutknnu oknyacak, komprador iktidannın kalemleri : € Bu nutuk Stalın'indir» diyeceklerdir. Bütün bnnlar tabiidir. Mustafa Kemal'e sağlığında Bolsevik damgasım vuranlar, Atatürk'ün söylevlerini Stalin'e niçin yakıstırmasınlar? Oysa çün çibi pınl pırıl ortadadır ki, Bursa Nutkn Atatürk'ündür. Dünyada Atatürk'ten baska bir lider, memleketin geleceğini çençliğin teminatında görmem>stir. Sovyet Rnsyada rejimin sabibi ve bekcisi Komünist Partisidir. Atatürk ihtilâlini tarihî olusu içinde izlivenler, Cumhurivetin ve bağımsızlığın niçin gençlige emanet edildiğini bilirler. Mnstafa Kemal hiçbir siyasi kuruma ve de siyasi partiye devrimler ve bağımsızlık bakımından füvenememiştir. Bu çüvensizliğinde ne kadar haklı oldnğn da ortava çıkmıstır. Türkiyeyi yabancı bir devletin güdümü altına düsflren politikaeılar işte meydandadır. «İstıklâli tam. ı savnnan gençlik de meydandadır. Ve açık gerçektir ki, komprador iktidannın basın» beiâdır Türk gençliği... Çünkü AtatOrk gençlifi eaddelere «Petrol millileştirilmelidir» diye yazar, «Emperyalistlere paydos» dive mrydanlara dökülür, «Amerika Türkiveden defolsun» diye yürüvüse çıkar, «Millî kaynaklarımızı sdmurçenlerden kurtaracağız> diye mittnff yapar, sokaklarda bağımsızlık türküsü söyler. Ve satılmıslığın komisyonculuğnnda palazlanmış politlkaeıların eeceleri uykusu kaçar. Komprador iktidannın basına belâdır Türk fençliği; Atatürk' fln Bursa Nntknnn okuduju için belâdır. atatürk'ün Gençliğe Hitabesini okadnğn için belâdır. Atatürk'ün izinde yürüdüğü için belâdır. Bu belâdan yaka silkenler, bohça vücutlarının üstündeki dazlak kafalannda plânlar kurarlar. Bu plânlar nasıl yürütülür? Bir kere komprador iktidarının para kavnakian genistir. Gençler arasında balnnan zavıf karakterlileri paranın tatlı yüzüne bağlamak yolları arastmlır. Bir vandan profesyonel politikaeılar gençlerle irtibat kurmava çalısırken, öte yanda komprador iktidanna hizmette boy eöstermek istiyen resmî kişiier konuy» çengel atarlar. Otrenci demeklerinin ve birliklerinin toplantılan 8nce idari vönlerden baltalamr. ve birtakım idarecilerin sahneye kovdnklari ovunlar vürütülmek istenir. Eğer bu kesimde kurulan düzenler iflâs ederse son perde açıiır ve iktidar partisinin xehir hafivesiyle ortaklaşa profesyonel tertlpler kongre basmaya kadar vanr. Adapazanndaki olavlar Iste bu «türlü çesitli» oyunlann sonuçlandır. Ankaradan bindirilmis kuvvetlerin gençlik toplantısını basması. kavga çıkarması, daha önceden tasarlanmıs tertibin TMTF Kongresini baltalama hareketidir. Bu çıkarma hareketini gençler daha önce haber almışlardır. Kongre Başkanı HOsevin Gündav, Valiliğe yazıvla basvnrmns, tedbir almmasını istemist : r. Ama Ankaradan otobüilere Mndirilml» kuvvet, rahatça kongreyi basmıs sonu hastahanede biten bir arbede meydana gelmiştir. Şimdi gazete savfalarından bu haberleri okuyanlar lcmde: Ne hallere düştiik! Gençler bövle bîrbirlerine gireceklerbıe, kitaplarından başlarını kaldırmasalar. sınıflanndan çıkmasalar, daha lyi değil mi? diye düşünecekler cıkacaktır. Komprador iktidannın da istediği budur. Gençler yalnız kitaplara gömülsün. toplumla ilişklsm! kossln: cumhuriyetmi}. bağımsızlıkmış. emperyalizmmiş. petrolmüş. fikir öıKÜrlüğüymüş, bir yana bıraksın! Amerikan filml. yeye müziğl, dans, flört. macera romanı, vesaire ile vakitlerinl öldürsün. Bay Süleyman Demirel'in diliyle: Sokaklarda bağımsızlık türkiileri söylemesin! Atatürkün genrliğe hitabesi kâğlt üstünde kurusnn. Bursa nutktı mahkemeye verilsin, vatan satıcıları dolaplarmı istedikleri gibi yürütsiın. ve gençlik kayıtsız gözlerle. olan biteni seyretsin .. Böyle gençlik isteyenler avuçlarını yalayacaklardır. Türkiyede gençlik. Atatürk Kençliğl olarak kalacaktır. Atatürkün emanet ettiği bütün görevlere sahip cıkacaktır. Komprador iktidannın saldırttığı çapulculara .karjı koymasmı da bilecektir. Adapazan olayları bu gerccği btr daha ortaya koym»ştor. Tnrtrive, Bay Süleyman Dettıfref Ti^takımY, noşlânmasa da soknklarmda bağnhsızlık türküsü ve caddelerinde tstiklâl Marsı rahat rahat soylenen bir ülke olacaktır. :••• ••• M.Y. ISLÂMCIOĞLU ter istemez, aksine inandırmaktadır. General Porter hikâyesinin 1964 ugün, Türk basınında, Türk afustosunda yarattığı fırtına hâlâ Amerikan ilişkilerindeki «on unutulmamıştır. Hatırlanacağı gidönüşümün başlangıç noktabi, Kıbns'a yapılan Türk hava akm sını 1964 yıh olarak benimsemek larından hemen sonra, Ankara'ya, gibi bir eğılim görüldüğünü geçen General Porter adını taşıyan bir yazımızda söylemişük. Ancak, şuAmerikalının geldıği öğrenılmiîti. rasmı hemen belirtelim ki, Kıbrıs General Porter'in Türkiyede bulun buhranı Türk Amerikan ilıgkileması, tam Ankaradaki Amerikan rindeki gevgeme ddneminin tek nede diplomatlannm kendi üzerlerine ni ve ilk baslangıcı değildir. Kıbns hiç düşmediği halde, çeşıtli Türk buhranı, olsa olsa, Türk dış politiçevrelerinin nabzını yoklayarak kasını yönetenlere ve Türk kamu Inönü'süz bır hukumet kurmak imoyuna, o güne kadar izlenen körü kânı olup olmadığını araştırdıklan körüne Batı bağhhğı politikasının, sırayla rastlaymca, iki olay arasmda abii kaynaklar ve Iklim şartlan bakımmdan; bu arada Türk Amerikan ilişkilebağ kurmamak kimsenın elınden gel dünya, birbirinden farklı nitelik ve karakrının yeniden gözden geçirilmesi ge memiştir. Öte yandan. hem Türkiter taşıyan bolgelere ayrılmaktadır. Buralarda yaşareğıni bütün açıkhğıyla anlatan bir yedeki Amerikan görevlilerinin, yan insan toplulukları da, «sermaye birikimi» ve vesıledır. Yoksa, Türkiye ile Birle• III hem de Amerikan basınınm 1965 se ıisa •teknik seviye» bakımından, değişik durumlar gosşik Amerika arasındaki ilk güçlük<aa« çimlerınin sonuçlarını nasıl bir tennektedir. ler 1964 yıhndan çok daha öncelerde memnunlukla karşıladıkları da, her l||l ve bambaşka nedenlerle başlamı^ Öte yandan, firetilen ve yaratılan «mal ve hiz• II kesçe pek ivi bilinmektedir. bulunuyordu. metler» açısından, bazı memleketler, diğerlerine naurada, kısaca da olsa, Tunçzaran üstıin ve elverişli imkânlara sahip olmaktadır. emokrat Parti döneminde, Waskanat belgeslne değinmek İşte, bu coğrafi ve sosyâl değişiklikler; uluslarhington ile Ankara arasında dış gereklyor. Amerikan görevaaaa arası emtea ve hizmet mübadelesini faydall, bâtta, •aaa yardım konusunda çıkan sürtüş • ••• lileri, altmdaki imzanın gerçeğe •zorunlu» kılmaktadır. meler üzerinde fazla duracak deuygunluğunu kabul etmekle be İki büyük devlet, yani AJ3.D. ile ğilız. Hatırlanacağı gibi, 1955 yıllaBöylece. «kapalı iktisat veya otarşi» denilen, raber, belgenin uydurma olduS S.C.B. arasında çekirdekli dengerından başlayarak enflâsyon çarkıkendi kendine yetinmck özlemi ile sarfedilen çaba ğunu söylemekte ve büyük bir nin yerleşmesinden ve Türkiye üzena kapılmıs olan Türk ekonomisin* ve gayretler ise, olumlu bir sonuç vermemektedir. olasılıkla demirperde gerisinde rine silâhlı bir Sovyet saldırısı olarahat bir nefes aldırmak için MenBugün, milletlerarası mal ve hizmet mübadehazırlandığını ileri siırmektedirsılığı yok denecek kadar azaldıktan deres hükumeü daha çok dıs yar::: lelerini. sistematik bir şekildp belirten en mükemler. Buna karşılık. Türk Hiikudım aradığl zaman, \Vashington, sonra, aydınlar arasındaki bu kanımel vâsıta, «ödemeler dengesi tediye muvazenemeti, günlük bir gaz.tede yapıenflâsyon yoluyla kalkınma felse nın daha da kuvvetlendiğine ve, ya si» dir. lan bazı açıklamalar dışında, bu fesi bir yana bırakılmadıkça bu yar vaş; yavaş. geniş halk kütlelerine ya demeler dengesi, bir memleket ekonomisinin konuda tam bir sessizlik içindedımı sağlamıyacağmı bildirmişti. yılmaya başladığma şüphe edilemâl ve hizmet mübadele hacmini; bunların dirler. Olay, ileri sürüldütrü gi mez. Bunun üzerinedir ki, karsılıklı inan niteliğini ve iktisadi karakterini, açık ve seçik bir bi adalete yansıtılmış da değildırma çabalarıyla geçen üç yıl sotarzda belirten bir ölçüdür. dir. Eğer gerçek Amerikan gönunda, 1958 de, Türkiye ekonomik revlilerinin söylediği gibi olTediye muvazenesi deyimindeki (müvazene) kestabilizasyona gitmek zorunda kalsaydı, Demirel hükümeti bu limesi, denklilik anlamına gelmektedir. Bir memlemıştır. Bundan sonra, 19581960 yılbelgenin TürHye ile Birlesik ketln. diğer ülkelerle yüriitfilen iktisadi işlem ve larında, Türkiye'ye yapılan AmeriAmerika arasmda bir gerginlik llişkilerinin «sonuç hesabı» \asfındaki ödemeler kan yardımında önemli bir çoğalnedeni olarak kalıp ••tmesinl dengesinin, sktif ve pasif toplamlarımn birbirine ma göze çarpmaktadır. Ancak bu istemiyeceğine göre, TürU yö«eşit gelmesi» zorunludar. yardım da Türkiye'nin ekonomik neticilerinin bu konnda kamu durumunu düzeltmeye yetmediği Ödemeler dengesi, «carî muameleler hesabı» ile, öncesi Türkiyesinde oyuna bir açıklama vapmalan içindir ki, 1960 yılında, bütün ülkebu işlemlerin genel finansman seklini gosteren (serI aydınlan Birlesik böyle bir açıklama yapılmadıEcde ekonomik huzursuzluğun en yük maye hesabindan) müteşekkildir. Amerika'ya karşı kır ça, kamu oyu Tunçkanat belsek noktasma eriştiği bir sırada, gınlık duymaya yönelten ikinci et«Cari muameleler hesabı»: ithalât ve ihracatı, gesini gerçek bir belge olarak Menderes, Moskova'ya gideceğini ken, bu ülkedeki bazı Amerikan gö yani, mal mubadelelerini; (görünmiyen kalemler) benimsemek zorundadır. açıklamıştır. (1) revlilerinin açıktan açığa Demokrat diye tanınılanan hizmet girdi ve çıktılarmı, (yanî iktıdann arkasında yer almalarıdır. Bilindiği gibi, 27 Mayıs devrimile bağışları) ihtiva etmektedir. 1960 yılı yaklaşıp Demokrat Partiiş başmdan uzaklaştınldığı için Zikredilen hesabın gider yekunlarının, gelir topnin aydınlar arasındaki itıbarı her Menderes Moskova'ya gidememiç lanıuia nazaran fazla olması durumunu ifade eylegün biraz daha düştükçe, Amerive bu yüzden, Türk Sovyet ilişkimek için (AÇIK); aksi durumu belirtmek üzere de kan görevlilerinin Menderes'e yalerine yeni bir yön verümesi dört (FAZLA) sözcükleri kullanılmaktadır. kınlıklan bunların gözüne daha çok •an yıl kadar geriye kalmıştır. zgelismis veya gerikalmış memleketlerin • •«• • •«•• batmaya başlamıştır. Bu arada, 1959 iktisaden kalkınmasınuı gerektirdiği finansyılında Türkiye ile Birlesik Ameriman sorunları. «Milletlerarası Para Fonu ve Imâr I lrleşik Amerikanın Türklyede ka arasında imzalanan ıkili bir anve Kalkınma Bankası. gibi tesekkuller tarafından I özellikle 1960 devriminden sonlasma, aydınların Washington'un lncelenmis; bu konuda, ilkin «iç tasarruf», hatta, ra beliren sosyalist akımlan niyetleri konusundaki kuşkulannj ;.;• «mecburi tasarruf»; sonra da, (dıs yardımlar) üzegürültülü bir endişeyle karşılamaıaıa en yüksek düzeye çıkaracaktır. rinde durulmustur. sı da, bize kalırsa, bi: başka taBilindiği gibi, 1358 yılı Ortadogu. lihsiz davranıştır. Ffezüetine o kaKaynaklann böyle sıralanmasının anlamı şudur: nun en buhranlı yıllanndan birldar inandıklan demokratik duzeBir memleketin kalkmması; her şeyden önce, ıbns buhranı, biraz ön«e de söy dir. 14 tenunuz Irak ihtilâlinden he nin sosyalist görüşiY,p,,,la,kımlara 6nun çaba ve gayret göstermesi ve bünyesinde bfr lediğimiz gibi, Babyla^iözellikHtınsmımr, Liibnan ve Urdun yöıw da yer vermek zorunda" olduğunu <<canlıhk ttş>masma bağlldnr. '• ' " " ' ' le Birlesik Amerika ile*"bağlılıtictleri, kendi ülketerinde de bazı unutmuş görünen Amerikalı görevonuç olarakjdiyeblliriz ki: O.E.C.D. Ekonoğm bedeli konusunda genis halk Bunun için de, fedakârlığa katlanmak sarttır. olaylar çıkahileceği bahanesile liler, her nedense, Türkiyede parkütlelerinî ve Türk dış politikasını mîk Perspeicttfler Komltesinln hazıriadığı Hâlbuki, dış yardımlardan sağlanacak basan, Amerikan ve Ingiliz kuvvetlerini lâmanter bir sosyalizmin yürüyeyonetenleri düşünmeye zorlayan raporda; «Türkiyenin ödemeler dengesinin vahim (yardımın yapildığı bölge ve çevrenln, ulaşılmasi yarduna çağırmışlardır. Amerikan ceğine inanır görünmemekte, en göze çarpıcı bir olaydır. Fakat bu bir sekilde bozulduğu» hususunun bellrtilmesi üzelstenilen ve özlenilen sonucu gerçekleştirme konu••aı kuvvetlerinin Lübnan'a giderken •••• >••• olay ortaya çıkmadan önce de, Türiyi niyetli sol göriişleri bile herine: telâşa kapılmamalıdır. «undaki elverişlilfği) ile sınırlidır. Türkiye'den geçtiklerinl ve tncirlik kiye'de, bu bağlılığın olumsuz bamen komünizmle kanştırmafctadır Bu açığın, ithalâtı kısmak, frenlemek, turizml konomik kalkmnıamızda önemli ve esaslı rol hava alanmm bunun İçin kullamlzı etkileri olabileceğini düşünenler lar. Bu davranışlan, insanın aklıgeliştirmek, vergi tahsilâtındaki aksaklıklan düdığını hep biliyoruz. Türkiye'deki oynayan iç ve dıs kaynaklann •ödemeler yok değildir. 1960 öncesinde, bunlana, ister istemez, Birlesik Amerizeltmek ve ihracat hacmini genisletmek suretiyle; bir üssün bir Arap ülkesindeki halk dengesi» üzerlne yapacağı etkileri goz önünde tutan n başında, çoğu muhalefet saflan kanın Türklyede bir refah devleti kısmen kapatılması ve asgarî hâdde indirilmesi, her harpketini bastırmak için kullanılarasında bulunan bazı genç aydınkurulmasmdan çok kendi sermazaman imkân dahilindedir. ması. o zaman, öteki Arap devletle•••••*•«••••••••••«••••«••••••••••••••«••••••••«•••••I : : : : . . lar gelmektedir. •••••••«•••«•«••••««••>••••••••••••«•••••••••«•«•••••! yesine en elverişli yatınm imkân••••••••••••••••••••••••••••••••«••••••••••••••••••••! rinde olduğu kadar yavaş yavaş u•••••••••••••••••••••••••••••••••••«•••••••••••«••••«! ları aramak amacj peşinde koştuyanmaya başlayan Türk aydınlan ğunu göstermektedir. Gene tnj dav arasmda da hoşnutsuzluk yaratmışranışları sonundadır M, TUrlc aytır. dınlan arasmda, Birlesik Ameriu olaym üzerinden bir yıl bıle kanın Türk demokrasisinl kendi geçmeden, 1959 başlannda, Türk çıkarlannm dar açısmdan ve kenve Amerikan Hukumetleri aradi istediği yönde geliştirmelc çabasında bir ikili işbirliği anlaşması imsı lçinde olduğu kanısı uyannrus zalanmıştır. Bu anlasmanın girişinbulunuyor. de, iki devleün yalnız doğrudan ğer bugün zor bir geçide gir. bir saldın karşısında değil, fakat mis görünen Türk Amerikan «dolaylı» bir saldın karşısında kalilişkileri bu geçitten kurtanldıklan zaman da birbirlerine yar mak isteniyorsa, atılacak adımla> dım edecekleri öngorülmektedir. rın birincisi, Türkiyedeki AmeriTürkiye ile A.B.D. savunmalannı kan görevlilerinin şu, ya da bu zaten NATO çerçevesi içinde birleş siyasal akım yanında yer almaktirmiş olduklan halde iki devlet tan vazgeçmeleridir. Her ulns kenarasında gereksız bir yeni anlaşma di siyasal düzenini ve kalkınma imzalanması ve bu anlaşmada yer reçetesini, filkesinin gerek ve geralan «dolaylı saldırı» sözü aydmlar Ceklerine göre, kendi kendine kaarasmda geniş endişeler yaratmıştır. Acaba «dolaylı saldın» sözünrarlaştınr. Amerikan devlet ve den anlaşılan nedir? Demokrat Par kalkınma felsefesi belld Türkiye ti. tıpkı Lübnan Devlet Başkanı Ca için lyi bir yol pösterici olabiifr mille Cha'mun gibi, kendısine karama, bunun TCrk ulusu için en uy fi gelişen bir muhalefet hareketini gun reçete olacaçını söylemek, el«dolaylı saldarı> sayıp Birlesik Ame ma ile armudn birbirine kanştırrika'yı kendisine yardıma mı çağımava benzer. Birlesik Amerika, racaktır? Başka bir deyişle, o sırason on, on bes yü içinde dfinyada Türkiye'de Demokrat Partiye nın çeşitli bölgelerinde çoğn zakarşı hızla gelişmekte olan hoşnutman geri tepen davranışlanna basuzluğun bir iktidar değişmesine kakarak. artık böyle yanlışlar yapdar ulasması, Birlesik Amerika tara mamak gerektiğini hâlâ anlamafmdan, «dolaylı saldın> bahanesi mrs midir? arkasında ve kuvvet yoluyla önlenmek istenecek midir? Bu sorular, bütün 19591960 yıllan boyunca, ay (1) Aslında, Türlciyeye yapılan Amerikan ekonomik yardımının dınların kafasmda yatan en önemli TUrkiyenin kalkınmasını sağlasorular olmuşlardır. maktan çok, Batı sarunmasmı pekleştirmek için Türk askerî 1959 anlaşması bugün hâlâ yürürgücünü çoŞaltmak amacına völüktedir. nelmis oldugtmu da belirtmek gerekır. Bunun İçindirfei,TUr kiyeye yapılan Amerikan yardımı, blzim ekonomik durumumuzdan çok, Dofu ile Batı arasmdaki dengede görülen dalgalanmalara göre değişiklikler göstermektedir. Bk. Prof. Dr. Mehmet GönlUbol ve ürkiye'deki Amerikan görevlile Doç. Dr. A. Halük Ülman, rinin kendilerini belli bir ikti«Türk dış politikasının virmi darı desteklemekle yükümlü yılı, 1945 1965.» Sivasal Bilsaymak yanlışı, ne yazık ki, bugun ffiler Fakültesi Dergisi, 1966 İstanbul Yüksek İslâm Enstitusüne: de devam edip gitmektedir. No. 1, sh. 143182. 1 Kur'anı Kerım, Vücuh ve Belagatı Kur'aniye Gerçi kendılerıne sorarsanız, Amerikan diplomatları bunun doğru 2 Hadis YARIN olmadığını, Türk ic politikasma ka3 Tasavvuf Tanhi rışmaktan dikkatle kaçmdaklarmı DEĞİŞEN DÜNTA 4 İslâm Felsefesi Tarihi, dersleri için dört asistan söyleyeceklerdir. Fakat ortada öyle alınacaktır. bazı davranışlar vardır ki, insanı is İstekliler, 10 Aralık 1966 tarihine kadar, Asistan ola' 1 1 yıl zarfında Sirkeci anbanna gelecek tahminen rak girecekleri ders ile hangi' yabancı dilden imtihana gi20.000 ton hububatın tahmil, nakliyesi işi kapalı zarfla receklerine dair bir dilekçe ve tercümei halleri ile birlikeksiltmeye konmuştur. te Ensttiü idaresıne başvuracaklardır. 2 Muvakkat teminatı 3.500 lira olup eksiltme 8/12/ AKANAN ŞARTLAB : J966 perşembe günü saat 15 de Sirkeci Garı yanındaki 7. vrupa tktisadî İşbirliği r e Kalkınma Teşkilâtı (O.E.C.D) Ekonomik Perspektifler Komitesinin hazıriadığı ve Sekıeterya içinde sayılı kitHere dağıttığı bir raporda; Türkiyenin «Ödemeler Dengesinin vahim bir şekilde bozulduğu. altın ve doviz stoklannın son derece azaldığı» bellrttlerek; ithâlâtın kısılması gerektiğine işaret edilmektedir. «Ödemeler Dengesinin bozulması», bir millet ekonomisini ne derecede etkilemektedir? Durum, gerçekten korkulacak bir nitelikte midir? Bu sorulara kesin bir cevap bulabilmek için; önce. «Ödemeler Dengesi Tediye Muvazenesi» ve malî kaynaklann birbiriyle olan ilişkilerini incelemek lâzımdır. A ilışkiler T A (Maliye Başmüfettişi) rak; (Dıs ticaretin) sağladıgı fankânlardan yararlanmak, bngıin, Memlekethniz için son derece hayatt bir problemdir. Dış finansman imkânlan bir tarafa bırakıldığı takdirde; yatınmlar için liizumlu (istihsâl vasıtalan ürethn malları) tedariki. ya tüketimden kısılan, yani. tasarruf edilen miktarların kullanılması; ya da, (ithalât) yoluyla gerçekleşmektedir. Milletlerarası mal mübadelesinde, azgelişmis memleketlerin (ithalâtı), yalnız, «üretim mallarına» inhisar etmemekte: aynı zamanda, bir kısmı «tüketim mallannı» da içine almaktadır. Bu durum karşısında, İktisadi kalkınmada kulanılan (istihsâl vasıtaları) miktannı arttırmanın çaresi; bir taraftan, (ihracatı geliştirmek); öte yandan, zanıri olmayan ihtiyaç maddelerinin (ithâlini kısmak) ve daraltmaktır. Her iki ameliyenin, özellikle, üretim malları ithalâtını çoğaltmanın; memleketin «dış ticaret bilânçosunda derhâl etkiler yaparak: •denkliği bozacağı» da söz götürmez bir gerçektir. alkınmada kullanılacak ithâl eşyalarmm bedellni ödemek amacıyla, «IhracaUn arttınlmasmı» sağlayan tedbirleri su sekilde özetlemek mümkündür: 4> Üretimi genisletmek veya tuketimi kısmak suretiyle, belirli bazı mallann • genellikle iptidai maddelerin ihraeını çoğaltmak; A Dış piyasaca aranan, fakat, evvelce ihraç olunmayan maddeleri üretip ihraç ehnek; 8 Daha ileri safhada imalâta yönelmek; kalitenln islâhı. standardızasyon, ayırma ve smıflandırma, anbalâj tekniğinin geliştirilmesi İle, ihraç malları kıymetini arttırmak; O Sanayi alanında İleri devletleree yapılan, kara ve deniz ulaştırması, sigortacılık, banka muameleleri... gibi dış tlcaretle ilgili hiznıetlerin icrasıyla, ihracat hacmini genisletmek. örülüyor kl. iktisadi kalkınma finansmamnda. dış ticaretin önemi; büyük ölçüde, (ithalât) ile (ihracat) arasındaki flyat llişkilerine ve ihracatın hacraine dayanmaktadır. Kalkınmada, zarurî tüketime ayrılan kıymetlerin dışında. yatınm için kullanılacak kaynaklar; gerikalmış ülkelerde nüfus basına diişen millî gelirin azlığı sebebiyle, ihtiyacı karşılayacak seviyeden çok uzakta kalmaktadır. Hâlbuki, belirli bir gelişme temposu ve hızını sağlamak amacında; kişi başuıa muayyen (asgari bir yatırımın) yapılması da zorunlu bulunmaktadır. Azgelişmis memleketlerin ekonomik imkânlarının smırlı olmasmdan ötürii; lüzumlu «istihsâl vasıtalan» ile, «sermaye» nin ileri ve kalkınmış ülkelerden. «kredi ve dış yardım» yoluyla sağlanması gerekmektedir. Bu sebeble, (kalkınma hâlindekl en voie de developpement) bir memleket, uluslararası mâl ve hizmet mübadelesinde; ihraç ettiği değerlere mukabil, daha fazla kıymette emtea ithâl eylemek zorunda kalacağmdan; «ödemeler dengesinin», başka ve doğru bir deyimle, «cari muameleler hesabmm» gelişme ve kalkmma sfiresinde (AÇIK OLACAĞI) belll ve kaçınılmaz bir keyflyettir. •••• •••a •••• •••• •••• Doç. Dr. A. Haluk ÜLMAN B K D Bu aydmları Batı bağlılığı konusunda düşünmeye yoneten ilk etken, hiç şüphesiz, eski sömürgelerin teker teker bağımsızlıklarını kazanmalan üzerine, ortaya bir bağlantısız devletler blokunun çıkmasıdır. Doğu ile Batı arasındaki çekişmeye karıj madıklan icin bu blok içindekl devletler dikkatlerini silâhlanmadan çok ekonomik kalkınma üzerine çevirebilmekte ve hem Batıdan, hem de/ Doğndan ekonomik yardım alabilmektedirler. Oysa Türkiye, bir kere ken disini Batıya bağladıktan sonra, ağiT savunma gider ve yüklemIeri altına girdikten başka, bu yüzden yavaşlayan ekonomik kal kmmasına Batının yardımını ka tabilmck için de büyük güçlükler cckmiştir. İşte bu duruma bakan aydınlar. ilk önceleri ken di içlerinden de olsa, bağlantısızlıgın daha çok ödeyen bir dıj politika olduğunu düşünmeye başlamışlardır. B G Gereksiz bir anlaşma 1960; ., sonuc • • Aydınların kırgınlığı Türk solu ve A.B.O B K R Yahya Kemal Enstitüsü Takdim eder: H YAHYA KEMAL B EGiL DAGLAR Istiklâl Harbi Yazılan Büyük Şairin Millî Mücadele yıllarında günü gününe yazdığı, bu nefis yazılar, bizim İstiklâl Harbimizin bütün fikir cephesi ve en doğru aynasıdır. Lüka baskı 336 Sahife 20 Lira. Atlas Kitabevi İstanbul Ilâncılık: 7222/13715 Oğıelme Belletmr Kapasitesi en yüksek L I N G U , 01 um ve Teşekkür 14 11 1966 Pazartesl gunü Ankara'dan Istanbul'a gelirken Bolu yolunda fecî bır trafik kaza«ında an! vefafları ıle bızleri sonsuz acı içmde bırakan Dev. let Personel Dairesı Uzmanı, Yabancı dil metodları Parasız broşür isteyiniz Linguafon İstanbul Enstitüsü (22 92 30) TERA 267/13710 FAHRİ DALSAR MEMDÜHA DALSAR'ın ve eşı Namık Kemal Öğretmenî Ilkokulu Doçent Dr. Güngör Somi Çokırgil Avrupa ve îngıltere'deki tetkık seyahatınden donmuş. hastalannı kabule başla'mıştır. (Cumhuriyet 13724) Hububat Talımil ve Tahliye ]şi Yaptınlacaktır Asistan Alınacaktır r Devam eden yanlışlar cenazelerine Istirak ederek samiml yardımlarını esirgemıven. telgral ve telefon!a buyuk acımız> paylaşan, çelenk gonderfn değerli ve vefakâr akraba. arkadaş, dost müessese ve mudurluklere, öğretıra uyeierıne ve sevgıli öğrencılerine derın minnet ve tesekkurlerimlzı arz ederız. Dalsar, Ege, Turkav. Onuk. Clgür ve Tıılbentçi ailcleri (Cumhuriyet 13719) llaymdırhk Bakanhğı Karayolları Genel Müdürlüğü Karayolları 10. Bölge Müdürlüğünden ~ TRABZON x Bölge ihtiyacı için 3 adet otobüs karoseri yaptırılması işi 2490 savılı kanurun hükümleri çereğince kapalı zarf usulü ile eksiltmeye çıkarılmıştır. 2 Muhammen bedeli (220 000.) lira muvakkat te,minatı (12.250.) liradır. 3 Eksiltmesî 5/12/1966 pazartesi günü saat ( 1 5 3 ) da Trabzon Karayolları 10. Bölge Müdürlüğü binasında toplanan Komisyon huzunında yapılacaktır. 4 Bu işe ait eksiltme evrakı her gün mesal saatleri dahilinde Ankara'da Karayollan Gene! Müdürlüğü Malzeme Şubesi Müdürlüğönde, İstanbul'da 1 Bölge Bursa 14 Bölge ve Trabzon 10. Bölge Müdürlüğü Malzeme Amriliklerinde çörülebilir 5 İsteklilerin 1966 yılına ait Ticaret ve Sanayi Odası belgesi ile hazırlıyacaklan teklif mektuplarını eksiltme günü saat (14.30) a kadar makbuz mukabilinde Komisyon Başkanhğına vermeleri lâzımdır. Postada olan gecikmeler kabul edilmez. Keyfiyet ilân olunur. (Basın 23306/13705) TCD. Demiryolları İşleimesi Sirkeci 7. İşletme Müdürliiğünden: İşletme Müdürlüğü binasındaki Komisyonumuzda yapılacağından tekliflerin en geç eksiltme saatinden yanm saat ev\e! Komisyona verilmesi veya Eelmiş olması lâzımdır. Bu saatten sonra verilecek teklifler ile postadaki gecikmeler nazan itibare ahnmaz. 3 Eksiltmeye iştirak edeceklerin bu gibi Tahmil, Tahliye işlerini yaptıklarına dair Belge ibraz etmeleri şarttır. Mukavele projesi Komisyonda görülebilir. 4 TCDD ihaleyi yapıp yapmamakta, kısmen yapmakta veya tercih ettiğine yapmakta tamamen serbesttir. (Basın 23394/13709) 1 Yüksek İslâm Enstitü'^ü ve İlâhiyat Fakültesi m « u nu olmak, yahut da gireceği branş ile ilgili bir yiiksek tahsil yapmış bulunmak, 2 İki yıl başarılı ögretmenlik ve 32 yaşını geçmemiş olmak, 3 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda aranan şartlara haiz olmak. İMTİHAN GÜNLERİ : 22/12/1966 Yabancı dü 2312/1966 Arapça 24/12/1966 Asistan olarak gireceği dersin müfredatı. (Basın 23607/13714) Hatalı ve Parca Bez, Hurda Kanaviçe, Telef ve Üstiipü Satışı Müessesemizde mevcut hurda kanaviçe, telef, üstüpü, hatalı ve parça bezler 28/11/1966 pazartesi günü saat 14.00 de pazarlık suretiyle satışa çıkarılacaktır. Mallan ve şartnameyi görmek ve teminat yatırmak üzere en geç pazarlık günü saat 12 ye kadar Müessesemiz Ticare Servisine müracaat edilmesi rica olunur. Bu saatten sonra yapılacak müracaatlar sureti kat'iyede kabul edilmiyecektir. SÜMERBANK BAKIRKÖY PA1MUKLU SANAYİİ MÜESSESESİ (Basın 23012'137041 ,k