Catalog

Cumhuri PARA iıt SATI LMAZ • Temtnva 195J Büyük söylemek LJa latırlardadır. Epeyc* evvel Fuad Köprulü (ya'kmlan arasında hoca) üstadımız beyanatta buiunmu| ve: c Memlekett» demokrasinin yerleştiğini görünc» derhal gıyasetten çekilecegim. Yarıda kalmıs eserlerim var. Onları tamamlıyacağım.» demıştı. Şimdi. oldukça ehemmiyeth bir içtimaî me»«le karşısmd?yız: Acaba demokrasi hâlâ yerleşemedi mi, yoksa, demokrasıle beraber Fuad Köprülü de mi yerleşti? İkınci ihtimal doğru olsa, evvallah, başımızm üstünde yeri var. Fakît korkarım birincisi hakkattir. Çhurchill'in ihtiyarhğı İngilterede tenkid ve tariz mevzuu oluyor îngılız umumî efkârı, gon günlerde butün dünya basını tarafından birdenbir» ortaya atılan mühim bır mesele hakkmda kat'î kararını vermek gibi güç bir duruma düşmü}tür. Hıç tereddüde düşülmeden bahis konusu edilen nokta şudur: Mr. Churchıll bugün işgal etmektt olduğu mevkı bakımından fazla yaşlanmış bir insan değil midir? Bazılan, eski hizmetleri bir yana, 1940 ile 1945 yıllan zarfuıda çok müthiş müsküllerle karşılaşmi}, adeta ölümdırim mücadelesi yapmıj olan Ingiltereyi o vartadan kurtararak zafere ulaştıran, kendi memleketinın ahalisi'.e birlikt» bütün dünya halkınm takdir ve hürmetini kazanan Mr. Çhurchill'in hallhazırda mevcud ve istıkbalde vukua gelecek tehlikeli durumlar karşısında aynı meharet ve muvaffakıyetle savaşabıleceğinden süphe etmektedirler. Şu anda umumiyet itibarile! kendisi ve kabinesi hakkında ileri devletlestirilmis olan yol nakliyau ye sürülen başhca mahzur ve kü işini hususl teşebbüslere devretsur şudur: Gerek Mr. Churchill mek için çırpındı durdu. İlk zaman» şahsan gerekse etrafına toplamıj larda değil, bugüne kadar da o ıse olduğu arkadaşlan bııgünkü dünya tek tahb çıkmış değildir. Za\ alH meselelerinin halline kâfi gelecek Churchill ne yapsın? Mr. Churchill dinamizmi gösterebılecek yaşta de d» Mr. Attlee gıbi halka ağır bir yol ğildirler. Hattâ bazılan daha ileri teşkil etmeden devlet ve meTi'egiderek Mr. Churchill"in kabinesi ket işlerinin görülmesini sağlavan ni bir «oyun kulübü» teşekkülüne iyi bir bütç» tanzimine muvaff^k benzetrrpkte ve bakanlarla müste olamadı. şarlan da oranın daim! müdavimleIngiliz, Mr. Churchill'den sofrari, hepsi yetmişini veya ona merdi sındaki bıfteğın büyümesini ve ö« I ven dayamış kimselerden saymak tedenberi alışık olduğu gezintileri. tadırlar. nin daha kolayca sağlanmasını hekYapılan bu tenkidler, iç siyasett* liyordu. ihtiyar siyaset adpmı. bi'â» irtikâb olunan bazı hatalar bakı kıs onun bifteğıni biraz daha kü» mından acaba tsmamile haklı mı çülttü ve tatil günlerini Avruparia dır 1 Inçilterenin şu anda içind» gcçirmek istiyen vatandaşlara o zabulunduğu müşkül vaziyet »adt mana kadar verilmekte olan doviı kendi idarecılerinin hatası neticesi miktannı aıalttı. Böyle bir vaziyet mi vukua gelmiştir, yoksa bütün hiç süphesiz seçimler esnasında cihanın geçırmekte olduğu umuml Mr. Churchill'e rey vermiş olanlan buhrandan mı doğmustur? Böyle büyük bir hayal kırıkhğına, hattâ kanşık bir mevzu hakkmda şimdi ümidsizliğe düşürdü ve onlar ken» lik kesin bir karara varmak hiç de di kendilerine jöyle düşündüler: mümkün değıldir. Kaldı ki, ihtiyar Mübarek zata biz bunun ıçj» lara isnad olan hatalardan daha mi rey verdık? muazzamlannı genc adamlar da Dıj siyaset meselesine, cihanda yapmamış mıdırlar ve yapamazlar sulhu temin işine gelince Mr. mı? Churchill onda da hiç bir başan Bununla beraber, mimıettarlık ılimeti gösteremedi. Yeniden iktihissini bir dakika unutup nankörlük dara geçerken, o zamana kadar zâfına kapılanlarm Mr. Çhurchill'in mevcud jahsî otoritesine, dünya potek kusuru olan 80 ne yaklaşmakta lıtikasının başında buiunan bey» olması üzermde ısrar ediyorlar. nelmılel şahsiyetlerle olan iyi mü» Altı yıl iktidarda kalan İşçi par nasebetlerıne, siyasî temaslardaki hususile Amerikan tisi de İngıliz halkına va'dettiğı meharetüıe, kalkınma ve gelişmeyi sağlayama diplomatlan üzerinde yapabileceği dı. Bilâkis kendisinden hergün ye tesirlere çok güveniyordu. Ne çare ni bir fedakârhk istedi. Millet de ki, ortalığın düzelmesi ve sulhun belki bu sıkıntılardan gene onun akdi ümidleri bugün, dünden çok mucizekâr kudreti kurtarır, diye daha uzaktadır. Mr. Churchili'i başa geçirdi ve maBu vaziyette beklenenin başa gelatteessüf bu hulyası hakikat ola mesi ihtimalı de çok mümkündür. madı. Çünkü bir taraftan Mr. Crıur» Mr. Churchill'in tek hatası, se chill'in şahsî tenkid hedefi olurken çim mücadelesine aüldığı sırada öbür taraftan da muhafazakâr par» İneiliz vatandaşmm günlük hayat tinin bir kriz geçirmekte olduğu ta karşılaştığı güçlüklerin sırf İşçi j muhakkaktır, hem de gizlenmesi partisinın becerıksızliğinden doğ hiç kabil olmıyan bir kriz.. ve bu duğuna ve kendı^inin idare meka buhran uzun zaman kendısine de» nızmasım deruhde eder etmez va rin bir bağlıhk göstermiş olan par» ziyetin derhal düzeleceğine inan tizanlan tarafından hiç de yatıştı» mış olmasıdır. Heyhat, Mr. Attlee rılmağa çalışılmıyor. Ihtıvar aHa» nin etrafını çevıren güçlükler Mr mın otorıtesi adeta kaybolmak ü» Churchıli'in dört yanını da kapla zeredır. dı. Üstelik. ihtiyar siyaset adamıDurumun böyle olduğuna en bü« nin ıktidardan uzak iken çıkaca yük delıl bıihassa tarafsız muhıtğını hiç de tahmın etmedıği diğer lerde de kaydettığımız telâkkinüî bir takım müşkül'.er de ayrıca baş husule gelmış bulunmasıdır. Z'ra gösterdı. «Economıst» dergisi bakın ne di» Durum o kadar kanşıktır ki bu yor: nu bır misalie ızah etmek belki ba«Hükumet işlerinde vukua gelen site ircaını mümkün kılar. düzensızhklerden dolayı kabaha» Muhafazakâr hükumet takib et tin kimde olduğu hakkmda bir sumekte olduğu iktisadi liberalizm al sorulacak olursa buna herkesıa siva^etı dolavısıle meselâ vaktıle vereceği tek cevab şudur: Baş^a» B.ı!> ikanı Mister Churchill kanlık makamında!» • • • Mütehassısın fuzult tetkikleri Telgraf sahibı Benice, Sonyanına kızını daEthem İzzet (Cyrano de)Gülegüle alarak leyahate çıkt:. fitsmler. Yalmz gazetesinde gunierce patırtılı ılânlarla bunu atetkik seyahatıı dıye gostermek neye? Düşündum taşındım büyük (!) gazetecımızın Avrupa memleketlerinde nenin nesini tetkık edeceğini bir türlü bulamadım. Acaba resmj ilânlardan daha fazla pay koparmak, yahud, bir partıden dığerine daha süıatie geçmek usullerile filân mı uğraşacak, dersiniz? Âyarımız bozuldu Cergide tartılar var. Üzerinde eyanhş olduğunu ispat edene 100 lira veri ir» dıye yazan bir tanesıne çıktım. Altmış altı buçuk kilo. Ayru gün her zaman gittiğım eczaneye uğramıştım. Orada baktım. Altmış altı k.Io dokur yüz. Arada 400 grarnhk bir fark var. Benım kıio için bunun hıç bir ehemmıyeti yok. Merak ed.p soran olursa c66 ıle "0 arasında» der geçerım. Fakat bu ayarsızlık milli derdlerimizm en büyüklerinden bindir. Dıkkat edın, her şeyimızde bir ayarsızlıkur gidiyor. Saatlerimizin ayarsızlığı esasen meşhurdur. Eminönündeki ile KarakdyleV.i arssında bır ik: saatlik daımî bir fark vardır. EkmekSer de malurn. Hiç bir bakımdan ayarlanamaz. Terazıler ve kantar ar bütün bütüa »yarsızdır. Gözünüzün önünde dört kilo tartar ar, eve gelınce üç buçuk buluısunuz. Böylece Kadıköv tramvay'anndan Boeaziçi otobüslerine, banliyd trenlerinden havagazi saatlsrıne kadar hep ayar•ızlık içindeyiz. AlUh yard:nıcımız olsunl * * * Yeni bir ilmin âlimi a Dülger arkadaşimız geçen günkü Zafer'de BJahadırNaci Karacanın *Lozan» isimli eserine doAli Ali Naci. rnuştur? kunuyordu. 0nun kanaatıne göre bu eserin ilmJ bir tetkike kıymet verecek objektiflikten najibi yoktur» çünkü tşahibi iktidar olan efendiyt ılim nıkabı altında huluı cakmak» maksad'ne yazıînîî'jtır. Ali Naci dostumuı buna ne der bilraem. Fakat ben Bahadır Dülgerden bir şey »ormak isterdim: O zaman «ilim nikabu altında Efendıye hulus çakan bugün D.P. »aflarına geçınce, hakiki bir alim mi ol KADIN DENEN MEÇHLL... • • * Lüzumsuz meziyetleT Bazan, bazan selâ Şehır değil ekserıya, n t mana»ıx şeylerle ftvunüyoru*. MeHatlan için alınan yenı vapurlar. Denizyolltn İdaresi, dığer bir çok mezıyetlerı arasında, bunların eskiler» nazaran çok daha •üratiı olduklarını da s*ylüyor. İyl ıma ney» ytrar? Şehir Hatlannm bir tanfesi var. Elbette olacak. Buna nazaran da, Adalara şu kadar dakıkada, Kavaklara bu kadar dakikad» gidilir. İki yeni vapur ıçın tarife saatleri değiştirilemıyeceğine göre fazla »üratten kime ne fayda var? Yoksa, bu vapurlan arada bir koşturup. elde kronometre, Büyükdere ile Büyiıkada arasında, kendimize mahsus işe yaramaz rekorlar mı kıracağız' îstanbul Hemşeriler Cemiyeti nasıl kuruldu, nasıl çalışıyor? Yazan: Kâzım Kip Angaje ¥ •¥ IJızım Burhan Felek Şıleden şoyle b.r mektub aldı: «Mem'eketimizin bellibaşh ekonomik hâdiselerind^n o!an hayvan sergisi .. .. eünu acılac=»kttr Bu arada sizın de huzurunuzun sergıye ayrı bir revnak vereceğım hatırlıyarak teşrıfinızi nca edıyor. Her turlü esbabı istirahatmiz ve ilâh » Zeki ve nüktedan dostumuz şu kısa cevabı verdr «ılstanbulda buiunan sirkle anlaşma yaptım. Aneajmamm oraya gelmeme nıânı olduğundan maalesef sergınıze revnak veıemiyecesım. Mazur göreceğinızden ve ılâh .. » . ¥ ¥ ¥ Son sistem belediye İstanbul Belediyesi şehrin otetine berısme seyrüseferi tanzim ıçn milletlerarası otomobil işaretleri koyuyor. Klâkson çalmmaz, buradan geçilmez, burada duru maz fılân gıbi. Bunlar renkli işaretlerdir ki dünyanın her tarafmda a\n;dır ve her şoforun gdrünce anlaması lâzımdır. Geleeielim, bizim Belediye ışaretin altına bir de yazıh levha yerlestiriyor. Çok ver gezdİTi ?ma, doğrusu. bu kadar garib bir «resm; komiklık» görmedi'n. Ayoi bu işaretler vazıdan kur*ulrrak içm. şoförler tarafından kolayca sörü mek. çabucak anlaşılmak :çın icad olunmuştur. Altına yazacak olduktan sonra işarete, işareti koyduktan sonra yazıya ne lüzum var' Üstehk şoförler bunun irrtirnnını verirler. Bılemiyen zaten ehliyet alamaz. Bu ne saçma şeydir, Yârabbi! Şu ağaclan dikenler hİ£ hamak kurmazlar mı imig! İstanlıul Henı^eriler Ccmi.vftiııin toplantısından bir gorunuş ve (sağda) muharririmi/.. Cemi\et Genel Sckreteri Orhan Erdenenle görüşürken Dernek muhtelif yerlerde halk Istanbulumuzun havasını bulanYaşlılarırruz hattrhyacaklardır: yaptı. O gunkü toplantıda raporlar «İstanbul efendisi» denilen bir in okundu. şikâyet'er, derdler birer için, okulîarda oğrencıler için kon dırmakta. ona yürekten bağlı hemsan tip vardı. Yakın zamana kadar birer ortaya dökiıldü. Sonra te feranslar tertibliyor, fılmler yayın şerilerimizi üzmektedir. lıyor. Bır de dergi çıkarmak nıj ebir kaçı aramızda tek tük dolaşı nıenniler, lemenniler... Istanbulun tamirı imkânsız hayordu. Vapura girerken size yol Dernek Belediye nizamlarmın tınde. talara kurban edılmesıni, temiz, verirler, tramvaya bınerken «bu tatbıkını kolaylaştırmak ve bunun Genel sekreterle çeşidli mev rahat. medenî bir şehir haline gelyurunuz» derlerdi. için. ilgıli makamlarla işbirliği yap zulara temas ettik. mesini ıstiyorsak her şeyden evvel « Ne yazık kı» dıyor, her tür elele vermenuz, medenî terbiyeden Uzun yıllar geçmedi, fakat bun mak istıyor. Nizamların tatbikmda lann hemen hepsi ortadan kaybol hemşeri haklarının korunmasını is lü münasebetlerde nezaket âdabı mahrum kalmış bHgisiz, gbrgusüz dular... ve yerıne yeni bir ınsan tıyor. Bu arada, bir de «fahrî bele yok gibidır.» hem^erilerımizi uyandırmamız, onIşte özlenen, aranılan «istanbul Ibra hareketlerınin sakatlığını gosçeşidi türedı. diye müfettişlıkîeri» ihdasıru düSıraya girmesi için ihtar etse şünmüşler: Yani, dernek üyelsrı efendisi» nin mümeyyiz vasıfların termemiz bır zaruret haline gelniz: «Dünyayı sen mi diizeltecek birer fahrî belediye müfettişi ola dan biri bu idi. mıştır.» Her türlü münasebette daima risin be adam!» diye cevab veriyor. rak, belediye nizamlarınm tatbikıSokağa tükürmenin ayıb olduğunu nı murakabe edecek, soracak, *o ayet edilecek nezaket âdabı. Sehrimiz caddeler, parklar, güzel soyleıseniz: «Babanın evi m?» diOrhan Eıdenen devam edıyordu: bınalarıa ckmanacak, opera binisı ruşturacak. yor. « Bizde belediye ve hükumet tamamlanacak, bir gün her türlü istanbul Hemşeriler cemiyeti say Bunlar çoğaldılar. çoğaldılar. Egısızlarla da savaşıyor. Hemşerihk le halk biıbirinin çalışmalatını hi refaha kavuşacaktır. Fakat tramfendi olan herkesi sındirdiler. Şehşuurunu gdstermiyen komşulara, maye etmezler. Hemşerilerin Bele vaylarda harb malullerine yer verin çehresım, huyunu değiştirdıler. pis dükkânlara cemivet, şimdilik, diye karar ve tedbırleri hüâfına ha rilmesini isteyen levhalar, yerlere Efendiden olan herkes çaresiz reket ettiği sık sık görülür. tükürülmemesını, sigara ıçılmeteessürunü, iyı hemşerılere ise sük susuvor, siniyordu. Özlenen, seviHalbuki medenî bir şehir yarat oıesini rıca eden yazılar bulundukranlannı yolluyor. len «İstanbul efepdisi», İstanbul mak için Belediye ile hemşerilerin ça ve bilhassa bunlara riayet etmi*** hemşerisi gorünmez oldu. Fakat elele vererek çalışmaları zaıundır. yenler goruldukçe medenî bir ş«İstarDulIuîar, hemşenlık gururu Kongre günü cemiyetin genel Bu şehrin belediye zabıta ve me hir olmıyacak, olanııyacaktır. ıle, bu hale üzülüyor, yanıj'ordu. sekreterı Orhan Erdenen ile görüş murları bizzat hemşerileri olmalı*** Bir ikisı toplanıyor ve derdleşiyor tük. Anlattıklarına gore, bir çok dır.» Hemşeriler Cenuyeti, İstanbuldu. Aranılan, özleniien, hemşerilik teşebbüslere girışılmiş. Bir kısmı Cemiyet halkın ilgisml çekmek, lular arajinda buyuk bir alâka şuuru ıdi. tahakkuk etmiş. Bir kısmı hâlâ te davaya yardımını sağlamak için bir toplamıştır. Bugün kuruluşunun Bunlardan bir kaçı düşündüler, şebbüs halınde. de beyanname yayınlamıştır. Bu ikınci yıldönümünü idrak etmiş tsşmdılar, nihayet bir dernek kur Erdenen diyor ki: beyannamede de föyle denilmek olan Cemiyetin az.ası, geçen yila dular: (İstanbul Hemşeriler Cemic Gdzünüze batan aksaklıklar tedir: nisbetîe bir misli artmıştır. Bugün yeti». Cemivet proeramının ana «Hemşerilik tesanüdü kayıdsız cemiyetin yedi yuz aslî, üç bin beş hstlarını tesbit etti. Halka bır be lar, şehrimizin manzarasını bozan medenî yüz muzahır azası vardır. İstanyanname yayınladı. Cemiyet, hem şeyler üzerinde her türlü teçebbüs lığı yüzünden sehrimiz şerılik şuurunun kurulmasmı. gü yapılmıştır. Cemiyetimiz bu şehrin bır kılık ve manzaraya bürünmek bulun güzelleşmesi, temiz tutulzel şehnmizin medenî bir simaya hemşenlerinin müşteki bulunduğu ten geri kahnıyor, yüreklerimizi sız ması ve tam manasıle medenî bir kavuşmasını gaye edindi ve bu ga bütün mevzulan ele almıştır. i latan ihmaüere, hattâ suıkasdlere cehre almaii gavesıle kuruUn cemiyet, bu kısa zamanda hiç bir şey ye uğrunda durmadan, yılmadan Davamızın bazı cephelen ile cid uğruyor. çahşıyor. dî çalışmalara, mücadele ve zamaMedenî bir ş,ehrin en tabiî va yaprric.mış bile olsa. sehir ha'kına şuurunun lüzumunu na ihtiyac gösterıyor. Fakat dava sıfları sayılan temizlik, intizam, hemşerihk *** İstanbul Hemşeriler Cemiyeti, nın en zor olan kısmı; plân kısmı. emniyet ve huzuru ihlâl eden bin duyurmuş olması da kâfi değil mibir çeşid ânzalar her gün güzel dir?. yıllık kongresıni geçen hafta içınde hazırlanmıj vaziyettedır.» Iki gidip gclme, bb yaJnız ^itaM...