Catalog

f İKTİSADÎ BAHİSLER Yeni Parti Başkanı vazifesine başladı nkarada, Gülhane askerî doktor tatbikat okulunda jedek doktor Sedad Ongan imzalı bir mektub aldun, bu mektubun bazı parçalarını ajiıen neşrediyoruın: «Atatürkün ölüm yüdönümüne tesadüf eden 10 kasım günü başımızda sınıf subaylarımız olduğu halde ilbedî Şefin kabrine gittik. Müzenin avlusunda mcnsucat sanayiinde otomatikleşmiş Fennî bilgilere ve derin bir teknık \e tertemiz giyiıımiş bir ihtiram kıt'ası Tiridoğlu, îstan. ihtisasa istinad eden sanayi, bir mem o'.an tezgîhiarda işçinin rolü daha zi Alâeddin dimdü duruyordu. Fakat kapmm önünleket için medeniyet miyarıdır. Bu se yade bir nezaıetten ibarettir ve ücreti bulda çalışmaktan memnun de, kurşuni renkli ütüsüz, buruşuk bir beble sanayide geri kalan milletler azdır. Halbuki makine sanayiinde el elbise giymiş; eli arkasmda, kılığı gibi kültürce dun bir mertebede olduğu gi işinin ihtisasma büyük kıymet verildiolduğunu söylüyor tavrı cıa lâübali bir adam vardı. Içeri ğlnden bu sanayide çalışan işçilere vebi refahça da çok düşkündürler. îrandaki derdler, sıkmtılar için sahne Gerçekte, Iranın bağımsızlığl askı merikan heyetlerinin gSnderilmesini is girince, kabrin etrafında gördüğümüz Binaenaleyh memleketimizi hem kül rilen ücrot çok daha yüksektir. Bu seParti Vilâyet idare heyeti başkanlı haz:rianmi|tır. Çaprazlama mühün ti da kalmış, gerilere atılmıştı. Ruslarm tediler. Daktor Millspaugh, iktisadî ve birkaç kadııi ve erkek şurada, burada tür ve bem de refahça yükselterek me beble vergi matrahı olan ücretlerin bu ğına getirilen Kütahya milletvekili A"âcarî yolların üstünde bulunan, rnaden idau^nde bulunan b ^ 'kuzey tviiâ malî diktatör yetki ve sıfat'.le Iıa^a duruyor, birbu'lerile konuşuyor, hattâ denî milletler arasmda yer alma:c için yüksekliği dolayısile makine sanayiinin eddin Tiridoğlu dün yeni vazifesine ve petroldan yana zengin olan bu Ya yeti Iranın hububat merkezlerıdir. Rus döndü. General Ridley Iran ordusnnu hafüçe gülümsüyorlardı. Bunların hüsanayie ehemmiyet vermek lâzım gel ödediği vergi yükü mensucat mamulle başlamıştır. Başkan, b\ı münasebetle kınşark ülkesinde Ingiliz ve Rus menya buraları tecrid etmiş, hududlarım tensik edecek olan askerî mütehassısviyetlerini ve kim olduklarmı bilmiyorine nisbetle çok daha ağırdır. diğini takdir eden hükumetimiz Cumdün sabah Vali ve Belediye Başkanı Muamele vergisi hesab usullerinin doktor Lutfi Kırdarla Sıkı Yönethn Ko faat'.eri çatışmaktadır. Bu çatıjmanın bütün yolculara, hattâ Iran vergi jne lara başkanlık etti. Eski NeWJersey ruM. Erkeklerden biri hademeye benhuriyetin teessüsünden itibaren bu sasonuçlan daha şimdidea Amerikada murlarına bile kapamış ve darlık için polis müdürü yarbay Norman Schv."arz ziyordu. Bu saygısızlık hepimize çok hada büyük gayretler sarfederek mo pek çeşidli olan bu mamuller vahldine mutanı General Asım Tmaztepeyi, İshissedilmektedir. de bulunan Ingiliz kontrolu altındaki kopf, Iran pojsinin ıslahını üzerine al dokundu; içimiz sızladı. Lsabet eden ham madde miktarile işçidern sanayiin esaslarmı kurmuş ve bu tanbul Üniversitesi Rektör ve DekanIr.giltere, güney Iran eyaletlerinde, güney vilâyetlere herhangi bir gıda dı. Başka Amerikan mütehassısları pet«Atamızın milli tarihimizdeki mevyoldaki teşebbüsleri takib ve tatb.k lik payınm bir maliye raemuru tarafm larını ziyaret etmiştir. Alâedîin Tiridoğdan tesbitindeki zorluk dolayısile def lu öğleden sonra parti merkezinde, P^r Ingiliz'.erin tesahüb ettikleri petrol böl maddesinin ihracını yasak etmişti. Bu rol, tarım, sulama ve genel sajlık iş kiine, askerliğir.e, kahramanlıöma, vaiçin Sümerbank gib'i şümullü bir te§ter tutma bahsinde remî devlet imalât Ü mensublaruıı kabul etmiş ve onlarla ge'.erini gelıştirmek ve kendisine Ira durum, kuzeyde hayalî bir bolluk ya lerinin idaresine baktılar. Basra körfe karına, gurjruna, bize gösterdiği sevgikilât vücude getirmiştir. nın içinden Hindistana giden ulaşma ratmaktadır. Ingiliz kontrolu altındaki ü komutam gibi, bazı Amerikalıîar da ye, sağhğmda bütün milletten gördüğü Ilk beş senelık programla çizilmiş hanelerini bile pek müşkül duruma tanışmıştu. gittiler. Fakat onlar, hürmete bu hal yakışır mı diye düşünycllarını s?.ğ smak istiyor. Rusya, Iran güneyle bir iktisadî kıyaslamaya kesin trana davetsiz sokmaktadır. o'an mensucat sanayiinin çok muvafYeni parti başkanı, kendisini ziyaret Eırf ödünç verme ve kiralama kanu dük. Oııun kabrinde Işte başlıca bu müşküllerdir ki müeden basm mensublarile de, çeşidli me petrol ve maden cevherlerinden bir olarak imkân yoktur. göfdüğümüz bu fakıyetli neticeler vermesi ikinci beş bir ılık deniz Üste'.ik, Ingilizler, Iranlılara <adî nu gereğince Rusyaya yapılan yardı saygısızlığm bizim seviyemizdeki gcncEenelik bir plânla Karabük tesisau gibi teşebbi^leri bu nevi ssnayie girişmek seleler etrafında görüşmüş ve ezcümle pay, Basra körfezinda limanı ve Orta Asyadan veya Orta As yerliler» gözile bakrr.ak itiyadmı dai tnı hızlandırmak için oraya gilmişlerdi. lerin ruhlarınca ne gibi duygular ve ağır sanayie de girmeğe cesaret bahşet ten alıkoj'niEktadır. Bu sebeble makine şunları söylemiştir: Avnıpada harb sona erince Iran, In tcessürler uyandırabileceğini sizin takmiştir. Sanayiin yalnız refah gayesi de sanayii namma bugün mevcud olan t İstanbulda yeni vazifeme bugün yaya mal nakli için Iraa yollarından ma yenemedikleri halde, Ruslar Iranfaydalanrr.avi istiyor. lılara eşit muamelesi yapmak usulünü giltere, Rusya ve Amerikadan verdik dirinize bırakıyorum. ğil, aym zamanda memleket müdafaası başta devlet müessesesi Karabük de den itibaren başlamış bulunayorum. ıHer sene, ölüm yıldönümünde kabiı için en mühim bir şart olduğunu son mir ve çelik fabrikaları müstesna pek Yapacağım işler, eski arkadaşlarımm tutmuşlardır. Bu maksadla da Sovyetleri sözü yerine getirip, 6 ay içir.de Birleşik Amerika hususî blr imtiyaz bjyük harbler açık bir surette göster ır.ahdud ve küçük atelyelerden ibaret yaptıklarına devam etmekten :baret o îstemiyor. Fakat Iranhlar Amerikalıla ler propaganda edebiyatından, radyo Iranı boşaltmalarır.ı taleb etti. Ame ziyaret ediIdiŞi için, mermer sandukanın miştir. Bu sebebledir ki makine ve kım kalmış ve müteşebbisler bu nevi sana lacakür. Memleketimizin münev\er bir rın memleketlerinde bulunmasını isti dan ve gezgin tiyatro kumpanyalarma rika daha o zamandan askerini çek iki taraf:na iki ?.Iehxnedcik dikilmelidir. ya sanayiini de ele aimak için üçüncü yiin zararla ve muvaffakıyetsizlikle ne merkezi olan İstanbulda verdirdiklerl temsillerden aşırı üerece meğe başlamıştı. Moskova sözün Onümüzdeki yıllar için, bu lüzumu haçahşmcktan, yorlar. tulatmanızı da rica ederirn.» beş senehk bir plân ihzar edilmek üzere ticeleneceğine kani olarak buna sernıa aynca sevinç duyuyorum. Çalış'mTiız, de faydalanmaktadırlar. Onların pro «Almanya ile peyklerinin mağlubiyeIran, çoğunluğu kum ve taş olan tetkik'.ere girişilmis ve milyarlık mu ye dökmekten çekinmekte bulunmuş parti programının çerçevesi içinde olaMektub salıibi genci ve aıkadaşlarını paganda gayret ve faaıiyetlennin şahitinden sonra> cümlesile tasrih edilmiş 623.000 mil murabbalık bir toprakta ' azzam bir gayeye doğru harekete baş .'ardır. caktır. Bunun tatbikattaki tahakkuku, uzanır. Nüfusu 15 milyon kadar he kasmı, yeni kurulmuş Sovyet tarafta bulunduğuna işaret ederek Japonya müteessir eden lâübali hallerin önüne Deniz ve demiryolTanle imalâtı harbi yarın memleketin mes'uliyetini üzerleîanmıştır. kadar, Rus kuvvetleri geçmek lâzımdır. Bu, hem millî, hem sablanmaktadır. Bunlardan 3 milyonu n komünistlerle, sol cenah unsurları yenilinceye Bu sanayi hareketine yalnız devlet çe \'e fabrikaları daha ziyade tamir işleri rine alacak genc ve rr.ünsvver arka aşirettir. Ahalinin büjük bir çoğunluğu nın koalisjonundan mej'dana gelmiş bu nin Iranı terkedemiyeceklerinl bildir medeni bir terbiye meselesidir. Cenaze değil hususî müteş«Yai.=ler de geniş bir veya levazımı hırbiye imalâtile meşcul daşlarımızın partiır.izle yapaca!;brı işSovyet törenlerinde, gevezelik cdenlere, gülümühim Amerikan eşy.Jinı satın alma lunan s"iyasî Iran Tude partisinl tut di. Ir.giîtere de, memlekette eurette iştirak ederek küçük büyük pek olduğundan bunlar hakkmda haricî re birliğine bağhdır.» şenlere, hattâ şakala^anlara da, sık sık mak teşkil eder. kuvvetleri bulundukça, Iranı terketmeğa imkâr.lan olmıyacak kadar aşağı çok fabrika ve imalâthaneler kurulmuş kabet mevzuu bahsolamaz. hep rastgeliriz. Olüye ve onun acısı ile ğe yanaşmıyacaktı. Tude partisi Iran köylülsri arasında yaşayış seviyesine malıktirler ve IranSermayedarları bu teşebbüse sevk ve buralarda vücude geüri'.en binbir yüreği yanan, gözleri yaşlı ailesi efraBu arada, Iranın siyasî durumu hızMillî Savunma Bakanı dan ithal edilen halı, kuzu derisi, tif geniş toprak mülkiyetlerinin bölünmeçeşid mamulâtla memleket ihtiyacmm için bu sanayii kârlı bir iş mevzuu hadına ve dostlarıııa karşı bu saygısızlığı tik, havyar gibi ma'.lar Amerika için sinde ısrar etmekte, ve petrol imtiyazı !a bozulmakta, fenalaşmaktadır. Hüku yapanlar arasında, ne yazık ki münevAnkaraya gitti line getirmek lâzımdır. Bilhassa Amedahilde teminî sağlanmıştır. hususunda Sovyet isteklerini destek met, hattâ lâfzî nüfuz ve kudretini ver ve terbiyeli insanlar da vardrr. ABayramı istanbulda geçıren ve Türk tez. hayatî bir değer de değildirler. Fakat harbden evvelki normal dev rikanm rasyonel usullerle makine sagâhlarmda İnşa edilen yüzer havuzuıı de. rede büj'ük bir terakkiye mazhar olan nayiinde gösterdiği çok büyük terakki nize lndırilme toreninde tazır bulucaa Bununla beraber, Amerikalılar bu lemektedir. Geçen sonbaharda, Iran bile keybetmektedir. Böyle bir durıım tatürkün kabrinde ise ne hademelerin, bu sanayiin inkişafta gösterdiği bu ler karşısmda bizlm kurabileceğimiı MUU Savunma Bakanı All Rıza Artunial ucra, uzak ve çöllük ülkede olup bi hükumeti aleyhine, Sovyet basın ve sonuna kadar sürüp gidemez; bu bal ne de ziyaretçilerin lâübali ve saygısıı BÜrat sebebsiz değildir. O zaman kabul küçük atelyeierin yalnız mahdud güm dün aişamkl trcnle Anlcaraya dönmüştür. tenlere yakından ilgi duymaktadırlar. radyo hücumlarile ortaklaşa, Sovyet Iran için, Ingiltere için, Rusj'a için, hareketlerine müsamaha edilemez. Bu ler lehinde geniş b'lçüde sokak nüma şimdi işin içine kanşmış bulunan A kusurlan işleyenler elbette kasden deolunan tcşviki sanayi kanununda 15 se rük himayesile rekabet edebilmesi ünEkonomi Bakanınm meşguliyeti Çünkü ortada birbiri üzerine kapanan yişleri yaptırmış, bunun sonunda da merika için de tehlikelidir. için ne müddetle bütün ver;»ilerden muafi kânsızdır. Bunları yaşatabilmek ğil; sırf bilgisizlikten ve medenî terbiye Şehrlnüzde bulunan Ekonomi Balcaıu Büyük Britanya ve Sovyet Birlikleri Güç, fakat mümkün olan blr hal ça noksanından böyle yet bahşedilmesi müteşebbislerin sana bunlardan kazanc ve muamele vergile Puad Sirmen öün sabah Yerll Mallar Pa emniyet bölgeleri vardır. Bir yüzyıl hükumet çekilmeğe mecbur kalmıştı. yapıyorlar. Buna yie atılrnasım adeta kamçılamış ve bun rini tamamen kaldırmakla beraber bu zarlarmda meşgul oltaiış( burada Sümer. dan daha fazla bir zamandanberi In Ingilizlere asla güvenemiyen, Rus resi vardır ki, hem ahlâkî, hem dakarşı da çare yok değildir. Kabrin dıİarı teessüs devrcsinde haricî rekabete fabrikalarda çalışan bütün memur ve banS Uiıum Mlldürü H\ükl Allsbah ve Yerl) giltere, Rus nüfuzuna tasa, endişe ile pençesinin ise daha sıkı kavramaya amelî olmak gibi çifte bir faydası gö şında ve içinde iki memur, ziyaretçilerMallar Pazarlan Müessesesl Müdurıl Abdülkarşı koruyarak çalışmalarmı garanti müstahdemleri her türlü vergilerden kadlr Gozen Ue da görüçnıüstür. engel olmağa, bunu bertaraf ermeğe kalkıştığını hisseden Iranlılar son bir rülebilir. Bu da Ingiltere ve Rusyanın dcn bilgisizlik gösterenlere ziyaret usul muaf tutmak suretile yüklerini hanfaltına aİTiıştır. Bakan jehrlmlzde bllhassa pamuk Te çl uğreşmaktadır. Bugün Sovyet baskısı çare, ümid olarak yüzlerini Amerika bütün haklı, meşnı iştiyaklannı tat ve âdabını öğretirler. Fakat o muafiyet devrinde tesisatını letmek lâzımdır ki teklif ettiğimiz mu mento mevzularlle alâkadar olmalctadır. ciddidlr ve Ingilterenin bulunabileceği lılara çevirmişlerdir. min edebilir. Senelcrce evvel, henüz şapka giymetamamhyan fabrikalar bugün o muafi vakkat teşviki sanayi kanunile bunu is DUn ayn ayrı çlmentocularla gOrüjen Eko tavizlerin, verebileceği imtiyazlarm da 1 Yakınşark petrol hntiyazlan diğimiz devirde, birkaç Türk genci feall Resmî IranAmerikan münasebetleri nomi Bakanıt çimentonun serbest bırakılyetlerin kalkmasmrtan sonra hazineye tihdaf etmiş oluyoruz. memr.uniyet verici olarak Napoleon'un Paristeki mezarın) rr.asmdan son'ra hasü olan durum hakkmda bir hududu vardır. Eğer So\yetler Bir Cumhur Reisl Franklin Pieree ile Nas işinde karşılıklı, Mevcud olmıyan sanayiden esasen bir lzahat almıştır, Ekonomi Bakanı pamuS :ği çok daha aşkın hareket etmek, ödediklori muamele, istiiılâk, kazanc, raddin Şah arasında 1856 da imzalanan bir anlaşmaya varmak üzere Rusyayı ziyarete gitmiştik. O zamanki âdetimize buhran ve muvazene gibi muhtelif ver gelir almak varid olmadığı cihetle bun lp'.lğl Te pamuklu mensucat fabrlkatorla fazla ileri gitmek isterse, bir ihtilâfm ticaret ve dostluk andlaşması ile ku Ingiltere ve Amerika ile konuşmaya göre, başı açmamak hürmet alâmeti olgilcrle büyük bir varidat mcmbaı teş larm muvakkat bir zaman için muat rlle diçer alâkahlardan Ege bolgesinüekl önüne pek zor geçilebilir ve biz Amerulmuştu. Andlaşmadan evvel Irar.da davet ehnek. Ingilizler, bağımsız Iran duğu için, biz de o muhteşem mezarda kil etmekte bulunmuşlardır. Müsbet bir addedilmesl hazine için bir zıya sayı mübayaalar uzerlr.de lzahat a'.mıştır, rikahlar da böyle bir ihrilâfa karşı görülen ilk Amerikalıîar Presujter da kendi petrol sahalarmı geliştirme fesli olarak dolaşıyorduk. Göğüsleri ninetice vcren bu gibi muafiyetlere müs lamaz. Fakat on senelik muvakkat muŞehir meclisinde i'gisiz kaîamayız. mezhebir.e mensub misyoner papazla ğe muvaffak olmu=lardı; Rusların da, şanlarla örrülü, kolsuz, bacaksız harb tcnid bir teşviki sanayi kanunu bugün afiyet devresinde bu muafiyetlere daŞehlr MeUisl dün toplanm'.ş, Beledlye önceki Ingiliz menfaatlerine dokun tnalulU mulıafızlardan biri yanımıza yarıydı. 1907 de Iranm Ingiliz ve Rus Galib tarafm, Iranı massedecegini, tesisine çahştığımız makine sanayii iç'n yanarak vücude gelecek geniş bir ma tastaııelcrlnde yapılan pcllkllnlk muayemaksızm ayni şeyi yapamamalarında na«tı, fcslerimizi çıkarmamın söyledi. nüfuz bölgelerine bölünmesini Ameriyutacağmı pek iyi bilerek, Iran'.ılar nesl ücrecl olan 20 kuruşun almmanıas) de çok lüzumlu bir zarurettir. Çünkü bu kine sanayii bilâhare bu muafiyetlerin bir sebeb yoktur, Sovyetlerl daha evBu ihtiyar askere, başımızı açmanın iıakkındakl trlıllf Encümene havale ed'l. kan umumî efkânnın şiddetle tenkid çok uzun zamandanberi bu iki devlet çeşid sanayi çok daha muğlâk ve büyük kalkmas'ndan sonra hazine için mülıim velden böyle bir konferansa davet et saygısızlık olacağını mlştlr, Han kapılarmm lşgal edllmenıesl anlatmak istedik. sermayelere lüzum gösteren bir irtlr. bir varidat membaı olacaktır. Binıena İçin E"ledlye Zabıtası Tallmatnaır.estne blr arasında bir harb çıkmasmdan ürkmüş. etmesi Iranlılan daha ziyade Amerimenıek hata idi. Dinlemedi, ısrar etti. Biz de feslerimizl kalılara bağlamıs, kendilerine; yeni bir korkmuşlardır. Fakat Iranlılar Rusîar'a sanayiini fU:rı lla.esl hakkmdakl mazbata uzun mü. Bundan başka haricden gelecek makino leyh memlekette makine 2 Basra körfezinde, Moskovaya çıkarmağa mecbur olduk. Bu malul lcre faz'.a gümrük koymak suretile H kurmak için büyük fedakârlıklar göze nakaşaları muclb olmuştur Abdülkadlr Ka. Ingilizler arasmda vukua gelecek tam dost kazandıklarLnı anlatmıştı. Bunun giden ve oradan Irana gelen Iran de mulıafızlar, gülüşcrek konuşan ban haramur.^a^ apartmıanlarıu da umuma mahüzerine 1911 de maliyesini düzene koybir anlaşmadan da, böj'le bir an'ajmaye sistcmi bu makineleri kullanacak ahndığı ve esaslı projeler hazırlandıjı r kadınlan da, hayli iert bir 5U3 yerler aras:nda kaydınm yanlış olduîınu, kullanarak serbest bir fifmeîreb iş erbabınm müşkülâtını artıracağı \e sırada ya^ız buna münhasır olmak ü Ouralarda otiiran bazı «uıaiın bu djl:kfln» manın, ülkelerinin bölünmesile netice mak istiyen Iran hükumetinin isteği mirj ollaxmı dille sükuta ve saygıya davet etmişlerdi. tiıuvaffakıyetle çalışmalarına mâni ola zere böyle bir teşviki sanayi kanunu eızlık: zamamnd3 rızıklarma nıânl olunma eneceğinden korkarak, ayni derecede Uzerir.e Amerikan hükumeti, Tahrana gümrak limanı vücude getirmek. Bu, Jloskovada Kızıl Meydanda Lentn'in menfaatlerini Mr. Morgan Schuster'in başkanl'.ğmda meşru So\yet iktisadî nun kafculü tetkike şayandır. Çünkü n:a3inı esaspn blr yangm tehll^eslne karşı vesvese etmektedirler. crğı cihctle tervic edilemez. bir malî heyet gönderdi. Fakat Rusya tatmin edecek, ve Ingiliz ticaret yolla mczarını gezerken görmüştüm. Oradakl Binaenpleyh bu sanayii haricin kuv sr.cak bu sayededir ki bu yoldaki te almması lstenllen bu kararın bu glbl klm. Ondokuzuntru yüzyıl Iran şairlerln muhahzlar da riyaretçileri sıraya soolamıyacağını, böyle blr ve Ingiltere, Schuster heyeti, vazife nnı tehlikeye düşürmiyecektir. saglanmış eelerle olâkası vetîi rekabetine karfi himaye için güm şebbüslerin muvaffakıyeti yerde yangın vukuunda İlk kaçacak ve lt. den biri €lngiliz arslanı ile Rus apsı Uç devlet Iranm baŞımsızlığmı kuyor intizama koynyor ve taşradan rük suretile değil haşka yoldan gitmek olacaktır. Bu hususta hem de nazarî falyeye yol acacak kınıselerln bunlar ola. birlikte hareket ettikleri gün Iranm 6İnde muvaffak olduğu takdirde, kenplânlarınm ciddî surette aksıyaca kabul etmekte anlaşmahdırlar. Bütün gelmiş köylülere ziyaret usul ve âdalâzımdır. Bu yolu ararken bu sanayiip olarak göze slmacak her fedakârlık cağmı söylemlg ve rr.azbata çlmdlll!t redtalih ve kaderi mühürlenmij olacakhususiyctlerini gözden geçirmek ve ma boşa gitmiyecek ve smaî hayatımızda dedllrrilştlr. ğlnı, hattâ suya düşeeeğini düşündü ecnebi ordu ve ecnebi nıüdahalesinden bını ö£retiyorlar, gülüsnıeğe değil, kotır» diye yazmıştı. Filhakika 1907 de nuşmağa dahi müsaade etmiyorlardı. mulde işçilikle ham madde nisbetlerini hakikî bir inkişaf yaratacaktır. ler. Ingilterenin tasvib eylediği ve A âzade; bu suretle karşılıklı şüphelerin Ars'.anla, Ayı, Iranın hükümranlığma Ticaret Ofîsi Müdürü Hâlâ sancağa ve millî marsa sayg» Çünkü makine bütün sanayiin anatnukayese etmok bize rehber olabilir. merika heyetinin ülkeden çıkarılması en başta gelen mihrakını teşkil etmekve bağımsızhğır.a hürmet etmeğe karar Ankaraya gitti Yünlü mensucat sar.ayiinde maliyetin sıdır. Makine tekniğinde nekadar ilerru bildiren bir Rus ültimatomu Iran ten uzak müstakil bir Iran, ne Rusya, göstermcği bilmiyenlerimiz vardır. DaTicaret Oflsl Umum Mudürü Oemll Cor.k ierdiklerini beyanla birlikte hareket ha bayramda Harbiyede akşamüstii İsvasatî yüzde G 5 i ham madde ve yü^de lersek d'ğer sanayi de buna muvazi olaAniaraya g!taıİ4tir. L'ınum Muciür Arkara ederek, filiyatta ülkeyi üç bolgeye bö hükumetine gönderildi. Rus ordulan ne de Ir giltere için bir tehlike teşkil tiklâl marşı çaîınır ve bayrak indirilir33 i işçilik ve masarifi urnurriye karşılı rak daha yükselecektir. Herhangi bir üa tenıaslarda bulunacakt:r, Dljer taraftan [ran hududunu aştılar ve Schuster he etmiyecektlr. üp, kuzey bölgesini Rua nüfuzuna, ken başlanm açmıyan ve yüriiyüp giğıdır. Halbuki makine sanayiinde mev fabrika çalışırken daima yedek parçaya Ticaret Of'.slnde Ticaret Bakanlıgı müfetyeti de memleketlerine gönderildi. Böyle bir anlaşma üzerinde çahşzengin petrol kaynaklarile güney bölden insanlar gördüm. Bunlar da, Atacud atelyalerimizin hesabına nazaran ve tamire muhtacdır. Bir yedek parça tlşlerl muhasebe lşlerlnl tefti;e başlanr.jmak yolunda Ingiltere ve Rusyayı da:es:ni Ingiliz idaresine bıraktıîar; orta harekctlerde encak vasatî yüzde 20 ham maddeye ncksanındnn ve tamir zorluğundan bir lcrdır. Amerika hükumeti gene bir iftek vet etmek için ilk adımı atmak Ame türkün kabrinde lâübali olsun diye mukabil yüzde 80 işçilik ve masarifi u fabrika işlet~ne=:nde nekadar aksaklık İlk öğretim çağındaki çocukların bj'geyi de kendi başma koyuvermeğe üzerine, bu sefor Dr. Millspaugh'ın rikaya düşüyor. Bu anlaşmanm teme bulunanlar da, saygısızlık mutabık kaldılar. değil, bilffisızliklerinden böyle yapıyormumîye karşılığıdır. Diger taraftan iyi lar ve randıman düşüklükleri görüldübaşkanlığındaki bir heyeti 1922 de sayımı li kesin surette Iranın bağımsızlığı lardır. Dediğim gibi bilmiyenlere 6i1917 de kopan Rus ihtilâlile bu ter Irana gönderdi. Bu heyet Iranda beş kumaşlarm hsm maddesi olan Merinos ğü malumdur. Binaenaleyh memlekette îlKoğretlrn çagındakl çocuklar.c sayısmı esasma dayanmalıdır. Yoksa, Ameriyünü dışarıdan gelir. Makine sanayiinin bir makir.e sanayiinin doğması mevcud tespit ettr.ek uzere, önümuzdekl cumartesl tıbleme suya düştü ve iki devlet ârn yıl kalarak, Iran maliyesinin teşkilât kanın da ehemmiyet vermeraezlik ede retmek lâzımaır. 10 kasım günü muayyen zlyHret gaatham maddesi olan demir ve pik ta sanayii daha ziyade yükseltmek için de günü Istanbjl Vlliyetl dahlliuds yapüacak de Iranda birbirlerile çatıştılar. Mü landırılmasma yardım etti. miyeceği tehlikeli bir Iran ihtilâfına. sayıma ald hazırlıklar tamamlar.m.ş, sa cadeleden, Iran bir kere daha, tahtınlerinde sandukanın iki tarafına Ikl slmamen yerlidir. Bunun maliyetinde iş büyük faydalar temin eder. yımda vazlfe alacak olanlara gereken teb. Iran 1941 de Sovyet Rus işgall aî davasır.a yol açılmış olacaktır. lâlılı Mehmedcik dikilmesi kâfi değildir. Limanlarımız arasmda işliyen ahşab ligat yapılmıştır. Sayıın gunü bütün Uk, da yeni bir hükümdarla, Rıza Şah çilik en büyük payı alır. Washington'a •Reader't Digest» ten çeviren Kıhc çekmiş, iki genc subay da Ebedl Bu sebeble yünlü kumaştan memle tekneleri inşa İçin israf edilen kereste ortaöğretlm müeîseselert kapalı olacaktır. Pehlevî ile, yarasız, beresiz kurtuldu. tına girince, Iranlılar ketin hakikî kazancı ancak yüzde 35 nin pahahhğı dolayısile saç motörlerin Snyımda çahşacak :iO bin kişl o gün ev Rıza Şah kurnaz bir manevra kulla başvurarak memleketlerine birçok AIbrahîm Hoyi Şefe, o Büyük Ataya selâm durmahdırlar. Kuvvetle ümid ederim ki IlgiH nisbeünde işçilik ve masarifi umumi büyük bir istikbali vardır. Ahşab tek lerl dolasarak. sıhhi \e medeni durumu ne narak Rusya ile Ingiltereyi birbirine makamlar, bu düekleri yerine getirecekyeden ibaret olduğu ve ham madde nelere nazaran gerek inşasmdaki sürat, olursa olun, 'Ji'.ı'.ıOS doğumlu (710) rutuşturdu, her birisine ayrı ayrı maYeni neslin kıymetli romancısı arasmdfkl erkek ve kız çocuklannı yasralerdir. bedell dışarıya gittiği halde makine sa kolaylık ve ucuzlukla beraber çok daha caklardır, vi boncuk siyaseti kullandı ve 1930 da nayiinin mamul kıymeti tamamen rr.em uzun bir zaman dayanması ve daha az milletini siyasî ve iktisadî bağımsızlıFırtıoa devam ediyor Jekette kalır. Bunur.la beraber yekdiğe tamire ihtiyac göstermesi hasebile saç ğa kavuşturdu, Bayran. içınde bir lcdcs ruzjirlle başlarine benzemlyen bu iki sanat şubesinde gemilerin çok daha fazla bir rağbet buyan fırtına de, u rj etmekteülr, Fırtına lle Fakat ikinci Dünya Harbinde HitleJmaliye masrafları nisbetinin bu kadar lacağı aşikâr ise de bunları inşa edece': beraber zaman zaman ya^ış olmıkta V Zevkle ve takdirle okuyacağıruz romanları 3 rin Rusyaya taarruzu, Ayı ile Arsla10 bin ampul farklı olması vergi hissesi iübarile ma küçük bir tersanenin bile rr.eydana ge sulu kar atışt:rnıaktad:r. Yarır. da Koç.'.;anm bir defa daha birlikte hareket ctVllftyet emrlne yeniden 10,000 Hıçkırık Aşka Tövbe kine sanayii aleyhine büyük bir fark lememesi sebebleri arasında vergilerin tımı fırtması ba.şlayacaçı İçin kuçuü meverllmlçt'.r. Bu imîrullerla tevsl şekU melerini zarurî kıldı. Ingiliz ve Sovrak;b selere çıkmamautadır. büyük bir tesiri vardır. îhdas etmektedir. Giinah Bende mi? Uykusuz Geceler taayyüa «decektlr, yet orduları 1941 ağustosunda Iranı Binaenaleyh bir teşviki sanayi kanuÇünkü işçilerden kesilen kazane, buhDevlet fabrikalan bir elden 75 ton teneko istilâ edip üç gün içinde Iran kuvvetSaman Yolu nu Halic sahillerindeki kârı kadim ahSolan Ümid ran ve muvazene vergi'.eri mensucat idare edilecek Konserrecllere dağıtılmak üzer« ?5 tım lerini yendiler. Rıza Şah Lauritius mamullerine düşen bu cüz'î hisseye şeb gemi tezgâhlarınm yerine modern Bütün de\Ut îabriKalarır.m blr e'.'!en t?neke Vilâyet emrlne vemmlîtlr Funda Göniil Hirsızî adasma sürüldü ve oğlu Mehmed Rıza, nisbetle makine sanayknde bu vergi pa tersanelerin de pek çabuk doğmas:r.a tdare edi'.mcsi ve i= etümssl 1ın lu.Sunıctçe Bir amele ezildi Rusya ve Ingiltere tarafından işgalle blr tasarı hazırlanmaV::adır, Bu tasarı, şeiıSonbahar yı çok yüfaek tutmaktadır. Bu da ma yol açacaktır. Seven Ne Yapmaz? Amerikan bandıralı, ISfl Mlater TapunK aralarında bölünmüş bir ülkede mahrlmizde sar.ayicller arasmda da büyuX llgl liyetin kabarrrasına amildir. Çünkü Vasıf Dokuman uyandırmıştır. Şlmdikl halde büyük rabrtka uun bordasına yanaçan mavnada çalışan Gelinlik Kız lu Şahm yerine geçti. Eovyetlerin arKalb Yarası Haikı AIt:n adındakl amele vapur lle mavgrupları El:paoml Bukan'.rJ^ Tekel Bakan zusu, mulıtemel bir Alman hücumuna Türk kahramanlarma Ermenilik isnadı münasebetile na arasmda sıkıjarak yaralanmış Te BeMücrim Iı5ıj Mlllî Savunma Bakanlığı, Ulaşf.rma Yeşil Işıklar yoîlu hastaDeslııe kaîdırılmıştır. Bak'anl.îl ellerinde toplanmıştlr. Son za karşı, Bâku petrol tarlalarma bakan maalarda Milll Eğttim Bakanlığı da blr ta arka kapıyı mühürlcmek olduğu kadar, Yeni bulunan antîmuvan madenl Tecrübe kım fabrika ve atolyeler kurmağa başla Amerikan malzemesini geçirmek üzere Takat Vllftyetl lçinde Tırhal clvannd» Renkli mutena bir kapak serisi içinde neşredilen bu romanlara sahib m'.jtır, Elalmış, Hacılar ve Glryan köylerl erasmda de Iranın içinden bir Rus yolunu açtsmail Hâmi Danişmend olmakla kütübhanenizi çok değerli bir küHiyatla ziynetlemiş olacaksınız. meydan'a çıkarılan antlmuan madenlnln Transilvanya vapuru ihracat malı maktı. Işletme hakla 60 yıl müddetle Etlbanka Vatanrmızın ilk kurucularmı ecnebileştirmek istiyenlere ilmin cevabı olan yüklüyor İ N K I L Â P K 1 T A B E V İ Britanyanın gayesi, hedefl de kuverllmljtlr. Nıpollden llm.ın.iır.za ge'.en Rumanya bu eseri. her vatandaş, elinde ve evinde, şerefle taşımahdu. Fi: 1 lira. zey îrandaki Rus ordularmın mevcu33 üncu dava bandıraıi TransiUanya vapuru R'oraanyaya Galata, Kürekçiler. K. Değirmen ham 16'5. İNANÇ YAYINLARI. körfezindeki Ingiliz Safcte olaran rajhttUf kunıaş faturalarl gidecek yük almağa başlayacaktır, Bu va« diyetinin Basra h.azırlarraktan blr çofe defa rr.arıkemeler« purla s'tmek Uzere 3Ş yolcu da bilet al. menfaatlerini teh'.ikeye düşürmiı eceğiverilen Rüşttt Tazıol haiSmda: MUU Komıştır, Transilvanya bu akşam saat 16 da ni kesin surette anlamak, bunu sigorrunma SaTcılığınca dün otuz üçüncü daTa, Kostenc:ye hareket ede;sktir, talamaktı. açılmıştır. Bu cava da; Iklncl, Toplu Milli Satış tezkereleri değiştirfliyor Korunma' Mabtemeslne yollamr.ıştır. Ingilizlerle Ru?lar, Almanya ve peykTekel Idaresl yeni yıl İçin saış tezk:re26 Kasım PAZARTESİ Bir cinayet davası lerınln yenilenmeslne bugünden ltıbaren lerine karşı açılan harbin sona erme~1 saat 21 de Blr mucâet evvel, Fatlhe Çarşamba. başlayacıktır. Bütun Tekel bayllerlnln satı§ sinden 6 ay sonra kuvvetlerini çekip da arkıdaşı Mesudu kamından bıçaklıyaj Operet sahnelerimizin büyük vâdettiier. 1941 de tszlıcrelerl semtlere g5re sıralanarak ge Iranı boşaltmaj'i rak ö'.dürmeSten sanık bulunan Kadrl Şır. ve emekli sanatkârı leosk ayın 24 üne kadar yeııllenmlş ola verilen bu söz, Amerikanın insiyativde ( Macar Senfonisi ) lagan adlı genc Istanbul tklncl Ağırcaza cal.tır. 1943 de Tahran konferansının sonunMahlceme'lnB göndPrllmlştl. Dün bu davaMacar Ç İ G A N Orkestrasmın iştirakile Kömüre hâlâ fiat konulamadı da yeniden teyid olundu; Stalinle ya baSılaralı, sanık, sorpuya çeldlmıştlr. TÜRKÇE SÖZLÜ ORİJİNAL ŞARKILI Ifadeslr.de; bir kavga sırasında bıçağının ama, kar başladı! Churchill'in imzalarma katılan Rootazîen Mesufiun karnma saplandı*mı. buVllâjec Icare H.yetlnce' kömüre taptan sevelt'in imzası, Iranı bağımsız görmeGözyaşlarile seyredilecek fbret verici bir aşk facîası nun da sonradan farkır.a vardığmı ıddla lrj,5, perakende 18 kuruş azami fiat ko gi istiyen Amerikanın adına gitgide artan etmiştir Malıkerae, geleceS oturumda tanulması hakkmdakl karar Vl'.âyet îdare HeBaş rolcle:LEYLÂ ZEHİRLİ HAYAT SIRMALI KAFTAN GALA MÜSAMERESİ yetUe Belediye Dalmi Encumenl arasında ilgisini ifadeledi. Potsdam'da, Rus ve mk'arı dlnllyccektir. ve ÖLDÜREN BAHAR şaheserlerinin unutulmaz artisü çıkan salâhlyet msselesînden dolayı hâlâ Ingiliz sembolik kuvvetlerinin miad HALK türküleri üân edilememiştlr. Keyîlyetln hukukan dan daha evvel geri çekilmesi bir keP O L J A V O R biricik okuyucusu SUZAN AKDORUK halll lcab etmektedir Maamafıfı k5n:Urca:er re daha tekid ve tasdik edildi. bu fiata da rıza gostermemektedlrler Halile buki dün gelen haberlere gore Çatnlcaya Üstad Kemanî Necatİ Tokyay ve arkadaşları KONSERİ İBRAHİM LAGUDAL1 kar yaftmağft baş'.amıştır. Kömür^u'.cr de ve Cemal Sahirin AŞK S E R E N ' A D I piyesi havanm eotumasmaan lstifade ederek kdY A R I N A K Ş A M Evlendilr. mürü lstedlklerl glbl sateıaktr.d.ırlar, Bilo+lcr SES gişelerinden şimdiden temin edilebilir. Tel: 49369. 1811945 Senenin en heyecanlı, en hareketli filmi... Yakın larihin canlı muazzam bir macerası Makine sanayiimizin inkişaf şartları Yazan: Vasaf Dokuman IKTIBASLA İRAN PAVASI T NALINA Atatürkün kabrinde îrandahi Rus ve İngiliz menfaatîerinîn çarptşması karşısmda Amerika KERİNE NADİR in TARİH KURUMUNA AÇIK MEKTUB S ES TİYÂTROSUNDA Pek Yakında Ş A R K Sinemasiitda DANKO PİSTA CEMAL SAHİR ZEHRA BILIR |\ 5 büyük yıldızuı yaratüğı senenin en muazzanı eseri Perşembe Akşamı L A L E ' de GÖRÜNMÎYEN GÖLGELER « All throush the night • HUMPHREY BOGART CONRAD VEİDT KAAREN VERNE PETER LORRE ' in Şimdiye kadar benzeri yaratılmıyan bir film ejderi. Gestapolara nıeydan okuyan gizli ordunun zaferidir. Tekel Genclık Kjlübüne bağu Paşabahçe lle Tekirdağ Şarab Fabrlfakı takımlan arasında Kurban Bayramında Tekırdağda blr futbol rr.açı yapılmıştır, Bundan blr ay evvel yapılan Tekel spor bayraramda Ikl takım arasında yapılan maçı Sl Paşabahçeill?r kazanmıştı. Tekirdağda yapılar. revanç maçmı da paşabahçe takımı ö . 3 kazanraıştır. Yeni mevslm e«krim müsabakalarının açılış seçmeleri b\ıgün Baat ı ç da Dağcılüc tulübünde yapılacaitır Paşabahçe Tekirdağ futbol maçi takımlan G İ Z L İ Bu 'ıcseri yaratan V A Z İ F E büj ak artistler : I CUMHURİYEÎ ] Küshası 16 kuruştut TUrKlye Haric KİD ıçln 3(X, Kr, an ayııs Üç ayıılc 8(XJ > \<M», • 15(K) » 2H1HJ • AIQ a»iık 2HiO » 54110 » , Scneilk J E A N P İ E R R E SÖZLÜ Nüshası AU M O NT S U SA N P E T E R S Abone Şeraiti TÜRKÇE ORİJİNAL İNGİLİZCE Nü<=br=;ı Eskrim mevsimi açılıyor İ P E K Sineo.alarrnda birden M ELE K •^••••••••••••••^• ~•^^"^"•^™^™ D i kk a t Gaıetemlze gOnderUen evrak n rasuaz ceşredllslD edllrceslD lade olunmaa.