Catalog

Saatli Maarif Duvar lakvimieri çıktı. Bu eşsiz ve emsalsiz takvimlerin taklidleri vardır. Aldannıamak için, takvimlerin gerek kartonunda gerek bloklann üstünde (Saatli Maarif Takvimi) adına dıkkat edilmelidir. 18 inci yıl sayı: 6236 umhu r ryel İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresı: Cumhuriyet İstanbul Posta kurusu: İstanbul No. 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı 24299 24290 Ömer Rıza Doğrul un tercumesi KELİLE « OİMNE Şarkın en meşhur ve bü dillerine tercüme edilm: Tanesi 100. cildli 1 Cuma 26 Bîrincikânun 194 f Ahmed Halid Buğday mahsulü daima korunacaktır Köylünfin ve alehtlak buğday istihsalinin her zamatı himaye ve teşvike muhtac tarafları meydandadır Japon tebfı|T^ HongKong dün akşam teslim oldu Wake adasmdaki Amerikan garnizonu esir edildi Luzon adasına çıkan kıt'alarımız cenub istikametinde ilerliyor Tokyo 25 (a.a.) Resmidir: Japon ordu birlikleri, deniz topçusunun himayesi altında 24 ilkkânun günü şafak vakti Lüzon adasmın doğu sahilinde karaya çıkmışlardır. Durum, sür'atle Japon kıt'aları lehine belirmektedir. II ÜsteMik lehine olarak ekmek fjatını biraz daha ucuzlatabilraek maksadile buğdayı koruma vergisinin kaldırılmış olması, buğdayı korumaktan vazşeçildiğinin ifadesi değildir. Evvelki gün bu münasebetle Mecliste geçen müzakerelerde görülmüştür ki Meclis gibi hükumet de buğdaya en bü>ük ehemmiyeti vermekte devam ediyorlar. Kaldınlan vergi son yıllarda buğdayı koruyan bir tedbir olmak mahiyetini çoktan kaybederek devlet haznesine irad temin eden herhangi bir vergi haline inkılâb etmişti. Maliye Vekili sözün en doğrusunu sövliyerek bu verginin ihdas edildiği zamanlardaki şartların bütün bütün değisriğini ve hatta şimdi tamamen makus bir vaziyet husule gclmiş bulunduğunu anlath. Buna göre zaten çiftçiye artık hiç bir fayda temin etmemektc olan verginin devamında hikraet kalmamış, onun kaldırılmasi başka bakımlardan bir zaruret olmuştu. Bu baska bakımların basında ise şimdi artık müstehlikin maişetini kolaylastırmak lüzumu geliyordu. Kaldınlan verginin tarihçesini hatırlamak faydasız değildir. Buğdayı koruma işi biraz da Cumhuri\eün önayak olarak yürüttüğü bir davanın neticesi olduğu için bu meselenin ilk safhalannı kısaca gozden geçirmek bize gore adeta bir vazife oluyor. Umumî Harbdcn sonra "Ti memleketlerin geniş buğday stoklan bütün dünyada bir buğday bolluğu butaranına meydan vermişti. Türkije, Cumhıtriyet devrinin hululüne kadar, bilhassa sahil bölgeleri için haricden buğday ve un ithal eden bir memleketti. İnkılâb rejiminin bu memlekete temin ettiği binbir iyiliğin ilklerinden biri memleketin ekmek gibi en basit olduğu kadar en zarurî bir ihtiyac maddesini haricden getirmesindeki çok acı fenalığı takdir ederek derhal bunun önüne geç.mesinde görülmüştür. Kapitülâsyonların llgası üzerine dahilî buğday istihsalimizi koruyacak ilk tedbiri haricden getirilecek buğday ve una karşı dahilî mahsulü himayeye kâfi gümrük resmi koymaklığımız teşkil etti. Vaziyeti serbest veya az bir resimle bıraksak kendi memleketimizde Kanada ve Şiiinin buğdaylan bizim orta Anadolu mahsullerimizle ferah fcrah rekabet edebilirlerdi. Bunu halk ve İstanbul dahilinde hükümeî pekâlâ Buğday, arpa, yulaf ve takdjr ediyor cavdara elkondu Koordınasyon heyetinin verdiği ka nız mutavassıt ve toptancılar elinde( rar mucibince İstanbul Vilâyetinin bulunan ayni maddelere el konulmuş. Çatalca, Silivri ve Yalova kazalarında müstahsil bundan haric tutulmuştur. müstahsil. mutavassıt ve tüccar elinde Ellerinde bu mallardan bulunanlar en bulunan buğday, arpa, yulaf. çavdar, geç 1942 ikincikânunun besinci pazarmahlut ve mısıra hükumetçe el ko tesi günü akşamma kadar kaymakamnulmuştur. Şile, Kartal ve İstanbul lıklara birer beyanname vererek elleşehri içindeki diğer kazalarda ıse yal rindeki malları bildireceklerdir. Bingazinin 1941 yılı başında, İngilizler taraftndan ilk isgalinde alınmıs resimlerinden Şimalî Afrikada harekât Asherî vaziyet EVVEL Almanya mı, Japonya mı? İngilizler dün Bingaziyi işgal ettiler Vaşingtonda büyük strateji davası [ hallediliyor ŞehrinNihver kuvvet leri tarafından tahrib Almanyanın belki Tunus yolile Afrikaya mühim miktarda askerî kuvvetler edildiği bildiriliyor geçirmek istemesi muhtemeldir Kahire 25 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâhının tebbği: Kuvvetlerimiz dün Bingaziyi işgal etTazan: Emekli General mişlerdir. Şehre İlk olarak Kraliyet dragonları girmiştir. Şehrın düşman tarafından tahrib olunduğu bildırilmektedir. Havanın fenalıçma ve şiddetli yağmurlardan sonra arazinin gösterdiği müşkülâta rağmen, kuvvetli seyyar kollarımız Bmgazi ve Jedabya arasmdaki bölgede geri çekilen düşmana taarruza devam etmişler ve daha batıya geçerek Mihver kuwetleri»e ağır layiat verdirmişler, büyük miktarda düşman malzeme ve taşıtlarını ele geçirmişler veya tahrib etmişlerdir. Büyük kısmı İtalyan askerlerinden mürekkeb olduğu sanılan küçük düşman gruplan halen Bingazi şimal doğu bölgesinde bulunmaktadır. Bunların temizlenme işine devam edilmektedir. Hudud bölgesinde Bardia yakınmda münferid yeni bir düşman mevzii daha zeptedilmiştir. Alman hazırlıkları ve yeni hedefler? H. Emir Erhilet Stanley kalesi alınmak üzere Tokyo 25 (a.a.) Yoimuri Şimbun gazetesi. HongKong adası cenubundald Stanley kalesinin sukutu yakın olduğunu haber veriyor. Japon kıt'alan ilerliyorlar Tokyo 25 (a.a.) Lingayen körfezin* de karaya çıkan Japon kıt'alan, cenub istikametinde ilerlemeğe devam ediyor^ lar. HongKong teslim oldu Tokyo 25 (a a.) HongKong'un dü?» tüğünü bildiren Imparatorluk umuml karargâhının saat 21.45 te neşredilea tebbğinde şöyle denilmektedir: HongKong'u müdafaa eden düşman kuvvetleri taarruzlarımıza dayanamıyarak 25 ilkkânunda saat 17 de teslim olmuşlardır. Bunun üzerine Japon İmparatorluk kıt'alan saat 17.30 da ateşi kecmek emrinj almıslardır Amerikalılar Pasifikte kendileri için f i bir tehlike ^ olmadığı fikrinde M. Ruzvelt ve Çörçil birer nutuk söylediler Vaşington 25 (a.a.) «Biiyük strateji» fıkrini ortaya koyan'İngıhz Araerika konfçransı, Hitler tarafından yeni bir cephe açılması ve bu sahaya göre münasib malzemenın tevziile, evvelâ Rusya ve Ortaşarkta Almanyayı mağlub etmek mi, yoksa daha ziyade Pasifikle mi meşgul olmak meselelerini müzakere ediyor. Amerikan mahfilleri Pasifikte Amerika yarım küresinin hayatî ehemmiyeti haiz müdafaa noktalanna karşı âcil bir tehdid mevcud olmadığı mütaleasındadırlar. Yalnız müttefiklerce çok mühim olan Gümrük resmile himaye olunan Türk Singapurun kara, deniz, hava kuvvetleri buğdayı haricin rekabetine karsı kendi elbirliğile müdafaasında umumî fikir sini kurtardı. Fakat bizde elbette yavaş birliği vardır. yavaş çaresi bulunaeak bir derd olan M. Çörçil Amerikan âyanında istihsal mal'iyetinin çokluğuna muva7İ nutuk söyliyecek olarak mahsul bolluğundan mütevellid Vaşington 25 (a.a.) M. Çörçil âyan gatış fiadannın düşüklüğü yeni ve bu defa hepsinden korkunc bir*gaile olarak meclisinin yapacağı bir toplantıda, mebkarsumza dikilmişti. Az zanıanda dahilî uslar ve devlet erkâm huzurunda, bir Istihsalin çokluğundan ileri gelen bu fi nutuk söyliyecektir. at düşüklüğü buğdayın kilosunu vasatî Kanada Başvekili de Vaşingtonda olarak yüz paraya kadar düşürmüstü. Ottawa 25 (a.a.) Kanada Başvekili Bir kibrit kurusu 100 paraya, bir kilo Mackenzıkıng, refakatinde Kanada Bahbuğday 100 paraya. Buğdaya nispetle riye Nazırı Macdonald ve Millî Müdafaa eşya kıyntetleri arasındaki bu nispetsiz Nazırı Rallston bulunduğu halde OtHk kbylünün belkemiğini kırarak onu tawa'dan Vaşingtona dun hareket et adeta felce uğratan bir tesir yapıyordu. miştir. Bu gidisle buğday ziraaü'nin rağbetten Ruzvelt ve Çörçil'in hitabeleri düşerek memlekete aid buğday. un ve Vaşington 25 (a a.) M. Ruzvelt. ekmek ihtiyaclarmda vahametli buhranlara uğranılmasından pek hakh olarak yanmda M. Çörçil olduğu halde, Beyaz Saray önünde, Reisicumhurun Noel ağakorkulurdu. cını yakmak üzere düğmeye basmasını Meselenin vahameü bilhassa millî görmeğe gelen halka hitab ederek 1 ikin müdafaa bakımından olan ehemmhetin cikânunu dua günü olarak ilân ettiğjni, de toplann nrdu. Dünya o zaman olduğu Noel gününü kutlarken harb için hazırgibi her vatdt sütlimanlık gitmezdi. îanmak lâzım geldiğıni söylemiş ve şöyle Memleket bir gün kendi ekmeğile ge devam etmiştir: çinmeğe mecbur olacağı durumlarda bu< 1941 senesi, bencü hedefi hür mües lunabilirdi. Bu gibi ihtimaller dikkat gö seseleri yıkmak olan mağrur idarecilerin ziine alınarak buğday istihsalinin eksil giriştikleri bir taarruz harbini milletimiYUNUS NADİ ze yüklemştir. Bu idareciler, istıklâ'e (Arkası sahife 3, sütun 4 te) âşık milletlerin elinden asırlar zarfmda (Arkası Sa, 3, sütun 3 te) Majeste Jorjun Noel nutku «Hakikat şudur ki tarihî ve vahim bir an yaşıyoruz» Hitler'in yakın harb tasarlannı tetkik için elimizde, umumî vaziyetin delâletlerile onun kara ordulan baskuman danlığını filen ele aldığı zaman yapılmış olan resmî tebliğ ve beyannameler vardır. Ve bunlardan bazı doğru neticelere varmak kabildir. Bu defa D. N. B. ajansının neşrettiği 21 tarihli tebliğe göre Hitler'in 4 şubat 1938 tarihinde başkumandanlıği üzerine almasının saikı muhtemel bir askerî ihtilâfm zuhur etmesi endişesidir. Ayni İngiliz kumandanının mesajı Kahire 25 (a.a.) Ortaşark başkumandanı General Auchinleck, noel « ü (Arkası sahife 3 sütun 4 te) Şark cephesinde harekât Fakat davamızın büyük ( 1 liiğüne imammız artaiışlır. ufuk karanlık olmakla beraber yolumuzu göslerecek yıldızlar vardır» Londra 25 (a a.) Noel dolayısile Ingiliz Kralı radyo ile İngiliz milletine hitab ederek, senenin şu anım oc3klarının başından uzakta geçirenleri düşünmek doğru olacağını söylemiş ve onlara minnettarlığım bildirmiştir. Kral demiştir ki: « Yüreğim ıstırab çekenlerle, cefa görenlerle ve harb esirlerile beraberdir. Allah onlara yardımcı olsun, onlara cesaret ve ümid versin. Harb belki daha büyük fedakâılıklar istiyecektir, bunlan hep beraber iyi yürekle karşılıyahm. Tebaalarım. sizi hep bir aileyi düşünür gibi düşünüyorum. Hep birbirimize aidiz, biribirimize muhtacız. Harbi bu ruhla kazanacağu ve sulhu bu ruhla elde edeceğiz. Harb genişliyor. Hakikat şudur ki tarihî ve vahim bir an yaşıyoruz. Fakat harb büyüdukçe davamızm büyüklüğüne imanımız da büyümektedir. Bu kadar büyük bir davanın emanetçisi olan bizler asla titrememeğe, asla vazifemizde kusur etmemeğe azmetmiş bulunmalıyız. Zamanı gelince bütün (Arkası Sa. 3, sütun 5 te) Berlin 25 (a.a.) Alman ordulan Başkumandanlığının tebliği: Dun doğu cephesinde muharebe faaliyeti kesıf olmuştur. Cephenin merker kesiminde Sovyet taarruzlanna karşı yapılan müdafaalar esnasında kolordularımızdan birine mensub kuvvefer Sovyetlerin 21 zırhlı arabasını tahrib etmişlerdir. Savaş, stuka ve avcı tayyarelerimiz cephenin merkez ve cenub kesimlerinde düşman asker topluluklarım dağıtmışlar ve her sınıfa mensub düşman kollarına taarruz etmişlerdir. Tikvin doğusunda ve Murmansk demiryolu üzerinde bir çok Rus taşıt katarları hava kuvvetlerimizin taarruzlarile ağır surette Nevyork 25 (a.a.) Filipinlerde Linhasara uğramıştır. gayen cephesinde Japon piyade kuvvetDeniz harb kuvvetlerimizin uzun menleri ve tankları bugün cenubda başlıca zilli toplan dün gece Douvre açıklarında joldan Manılaya doğru ilerliyerek bu bir düşman kafilesini topa tutmuşiarşehrin 176 kilometre şimalinde Kinalodır. an a varmışlardır. Rus tebliği Lingayende Japon taarruzu Iingayen Moskova 25 (a.a.) Sovyet gece tebkörfezınin şark sahili uzunluğunca bazı noktalarda Manilaya doğru ilerliyen liği: 25 ilkkânunda kıt'alarımız bü*ün cepuçlar halinde inkişaf etmektedir. Başka küçük Japon kuvvetleri Linga helerde düşmanla çarpışmışlardır. Garb yenin 56 kilometre şimali şarkisinde Fi •Kalinine» ve cenubu garbî cephelerinin hpınlerin yazlık hükumet merkezi olan bazı kesimlerinde kıt'alarımız düsmanla (Arkası sahife 3, sütun 1 de) Bakio"ya ilerlemişler ve büyük bir ihtimalle şimdiye kadar buraya varmışlardır. Filipinlerde durum daha fenalaştı Merkezdeki İngiliz • Amerikan IRus taarruzu tebliği 1 devarn ediyor Almanlar da 21 tank tahrib ettiklerini bildiriyorlar (ebliğ, devlet islerinin o zaman bütün Bankok 25 (a.a.) Çarşamba günü kuvvetlerin bir elde toplanmasmı âmir bulunduğunu hatırlatmaktadır. Onun, Tayland hükumet merkezinde Birmanya sahife 3. sütun 3te> bu defa kara ordulan başkumandanhğını deruhde etmesinin saikı, gene tebHğden anlaşıldığına göre, yntondaki mülâhazalara inzunam eden şahsî bir istidad duygusu ve mes'uliyet yüklenme emeli olmuştur. Ankara 25 (a.a.) Basvekıl Doktoî* Bunlar hulâsa edilince anlaşılır ki Refık Saydam bugün saat 11.30 da BaşHitler Almanyası, hemen hemen hiçbir vekâlet binasmda İran büyuk elçisini generalin ve hiç bir kurmayın kolay kokabul etmiştir. lay mes'uliyetlerini yüklenemiyeceği kadar ağır, kafî ve mes'uliyetli kararlar Vekiller Heyetinin toplantısi vermek arifesinde idi. Çünkü bunlann Ankara 25 (a.a.) İcra Vekilleri hemes'uliyetini Hitler sahsan jüklenmek yeti bugün, Başvekil doktor Refik Sayzorunda kalmıstır. Şimdi bu kararlann damm riyasetinde mutad içtimaıru yapne olduklarını keşfetmek kalır. mıştır. Fakat bundan evvel Hitler'in kara orDe Gaulle'cüler iki adayı dulan baskumandanlığını üzerine aldıktan sonra, orduya ve orduya katılmış işgal ettiler S. S. yani muhafız kıt'alarına hitaben Stokholm 25 fa a ) İngiliz radyoyaydığı beyannameyi de gözden geçire sunun bıldirdığine gore General de lim: Gaulle kuvvetleri Ternöv civannda Hitler e^elâ. «atıldığı mücadelenin en Sen Piyer ve Mikelon adalannı işgal nihaî safha ve dönüm noktasına yaklaş etmişlerdir. Bu adalar Fransızlara a(Arkası sahife 3. sütun 5 te) ıddır. Tayland'da müstakil Bîrmanya partisi Başvekilimiz İran sefirini kabul etti Japonlar yazlık hükumet merkezi Bakio'ya vardılar Manilanın 50 mil batı cenubuna yeni bir ihrac yapıldı MINDANAO KotaBato Oava Rlipin adalarında harekât bölgelerini gösterir harita Manila'da vaziyet Hindİ£uıiye çıkanlan Japon kıfalarj Vaşington 25 (a.a.) Dua akşam Vaşingtonda neşredilen teblığ: Japon kıtalarının dün Lüzon adasında yeniden iki noktada daha karaya çıktıklarmı bildırmektedir. Bu noktalardan biri, Japonların evvelki gece ihrac hareketi yaptıkları Antiponan'ın takriben 30 mil şimalinde Mauban yakmmdadır. Diğer ıhrac hareketi, Manilanın takriben 50 Dün sabah başhyan lodos yavaş yavaş mil batı cenubunda Lüzon'un batısında şiddetlenerek fırtma halini almış ve deBatanbas eyaletinde Nasugbu civarında nizde seyrüseferi bozduğu gibi bazı bolgelerde kazalara da sebeb olmuştur. bir noktaya yapılmıştır. Bu cümleden olarak Silivride TecedMalezyada vaziyet Nevyork 25 (a.a.) Singapurdan A düdü Bahrî isimli motörle, Kâzım kaptanın Deryakuşu motörü ve Mustafa merıkan ajanslarına bildiriliyor: ingiliz kuvvetleri, Malezyanm batı kaptana aid motör fırtma sebebile batmış, mürettebatları kurtulmuştur. sahilinde 65 kilometre genişliğınde ve 32 Fırtmamn zararları Moda vapurunun geçirdiği macera Ülev vapurlan «Moda» nın yolculanni Dün oğleden sonra Haydarpaşadan kalkan Denizyollan idaresinın Moda vapunı lodos yuzunden Ahırkapıya doğru açılmış, imdad istemesi üzerine Suvat vapuru gönderilmişse de Moda vapuru kendiligınden Kınahadaya giderek demırlemıştir. BUyukadadan kalkan Pendik ve İstanbuldan gönderilen İstanbula getırmışlerdjr Silivride 3 motör battı, mürettebatı kurtuldu. Moda vapuru da lodosa kapılarak Kınalı adaya iltica etti Bulgaristanda Sofya 25 (a.a.) "Sel halinde yağan yağmurlarla karışık bir fırtına Trakyanın Eğe bölgesinde zararlar husule ge« tirmiştir. Nehirlerin ve bilhassa Neftarun suları taşmıştır. Halk bir çok köyleri boşaltmıştır.