Catalog

Gazetemiz bugün 12 sahifedir u m h ur iyet .' NO. 3 5 7 4 Telgraf vemektup adred: Cumhuriyet, İstanbm Posta tatosa: trtanbnl.No. *4« CUHKl 2 0 NlSS.fi 1 9 3 4 Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrir heyetl: 24298, İdare re matbaa fasmlle Matbaacılik ve Neşriyat Şirketi, 24299 Gazetemiz bug*in sahifedir geni tehlikeler 12 Köylüyü korumak Millî iktısadı Kurtarmaktır iitün dünyada fazla istihsalden dolayı buğdaym diinya fiati her yerde liman teslimi bizim paramızla 4,5 5 kuruş olduğu halde niçin hemen her memlekette ekmek fiati gene bizim paramızla kilosu Iâ • akal 15 kuruşadır? Bunun yegâne sebebi şudur ki her memlekette azçok buğday istıhsal edılmekte ve millî ik • tısatlann umumî vaziyeti hesabına miıstahsil köylüniin himayesi şart bi linmektedir. Eğer bugün Türkiyemiz • de giimrük kapılaruu açsak Amerika dan gelecek buğdaylarla belki daha ucuza ekmek yemek mümkündür. Fakat o zaman da Türk köylusunün bü tiin bütün harta puslayı şasnarak avare ve perişan olacağı şüphesizdir. 6,5 kuruş giimrük resmi buğday müstahsili köylümüzıi harice karşı himaye ediyor. Fakat memleketimizin istihsal ve nakliye şeraitine göre bu himayenin kifi olmadığı ve hatta kendi istihsalimiz ihtiyacımıza yetip arttığı îçin manasız bile kaldıği çoktan göriilmüstür. TÜT • kiyede buhranm bellibaslı mihrakı ifte buradadır. Başta buğday olarak ziraat mahsullerimiz derece derece kıymet diişük • hıklerine ve binaenaleyh zorluklara maruzdur. Ti;rk köylüsü buğdaymt vasati olarak 2 kurusa «atabiliyor di • yebiliriz. 3u fiat maliyeti korumaktan çok îKaktır. Memleketimizde ekseri yeb" teşkil eden Türk köylüsünün bdl>L>aşh ktihsali buğday olunca ve o* nun da fiati bundan ibaret bulununca neticeyi siz kolayca hesap edebilini niz. Buğdaydan köylünün eline hatta masrafı kurtaracak kadar bile para geçmiyor. Halbuki köylü vergisini buğdaym parasile verecekti, borcuna bununla ödiyecekti, çarşı pazara merek ibtiyacı olan esyayı bunun bîr kısım parasile alacaktı. TürkiyedB buh ranm önüne geçmek için bu vaziyeti ıslah etmekten baska çare yoktur. Fransa bir ziraat memleketidir, ve son üri üç senedir millî mahsulü olan buğday kendi ihtiyacından fazladır. Diinya fiati de malum. Bu şerait için • de bütün Fransada pekâlâ kilosu 78 kuruşa ekmek yenebilir. Fransada ekmeğm kilosu tabiî şehirlerde ve kasabalarda 16 kurustan asağı düşmü • yor ve düşürülmüyor. Orada hüku • met, buğdaydan köylünün eline bizim paramızla lâakal 9,510 kurus geç • mesmi şart kosmustur Bunun için en büyük teşkflâtlar vücude getirumistir. Fransada hâlâ bugün uğunmda en büyük eikkat ve bassasiyetle en çok ça • Iışılan v budur. Çok çaıisJıyor, çünkü kolay is değildir. Çok çahsılmak mecburiyeti duyuluyor, çiinkü orada biliniyor ki eğer köylü düserse Fransa yerinden bir daha l">kıwE""*. Türkiyede vaziyetin başka türlü olduğunu zannetmek büyük hatadır. Fransanın köylüye buğdaym kilo sundan temin etmekte olduğu 910 kurusa mukabil Türkiyede yalnız 6 kurus temin edebilsek iyidir, ve bu fiatle Turkiyenin iktısadı hayatmı ve malî vazdyetini hakikaten hissolunacak derecede düzehebilir ve herhalde daha ziyade düşmekten behemehal kurlarınz. Ama buğdaym kilosundan köylünün eline halis para olarak meselâ bu sene içm 6 kurus geçmelidir. Bu msksatb tesİMni tasavvur eltiğimiz buğday ofısı ebedî bir teskilât değıi dir. O buhran senelerine mahsustur, ve tedbirlerimiz her sene o sene vazi yetinin şeraitine, derecesine göre alı nacaktn*. Buğdaydan köylünün eline 6 kurus geçecek demek, şehir ve kasabalarda ekmek 1011 kuruşa yenecek demek tir. Memleketin içinde yüzdüğü bü yük zorluklara niabetle ve bilhassa o zorluklarm giderilroesi hesabma bu •hatta güle oynaya katlanılmıyacak bir yük değildir. Ve baska memleketlere nisbetle çok ehven bir tedbirdir. Bunu yapmazsak millî iktısadın gayrikabili tamir bir surette kökünden yı • kılması tehlikesi bulunduğunu hiçbirimiz gözden uzak bulundurmamalıyız. Ucuz ekmek yiyoruz diye öğünmiye • lim. Kendi kanımızı ve kendi canımızı yiyoruz. Buğdaydan köylünün eli>\e dediği miz paranın geçebilmesi için icabında buğday alıro sahmını tamamen kendi f eline alacak bir buğday cv isi teşkil edflmek lâzımdır. Ziraat Bankasınra Yugoslavyalı muhterem misafirimiz Japonya bütün dünyaya^ Gazi Hz. dün M. Yevtiçi kabul buyurdular Başvekil ve Hariciye Na meydan okuyor! zırı mevkilerini muhaBaşvekil İsmet Paşa Hazretleri bir öğle ziyafeü, Yugoslavya Sefiri bir akşam ziyafeti verdiler faza ediy^orlar Belgrat 19 (A A.) Uzuno • viç kabinesi yeni den şu suretle teşekkul etmiştir: Münakalat Nazm NilosavlieviçRadivieviçin yeri ne. Beden Terbi yesi Nazm: M. Andielinoviç • rrramaileyh evvelki hü kftmette kabmeye Yugoslav Başveküi memurdu. M. HanM. Uzunoviç cekin yerine. tçtimaî siyaset ve sıhhat nazm: A Japonya Av • rupa devletleri • nin kendi arala rmda didinme lerinden ve Amerikanın iktısadî buhranla meşgul olmasmdan isti fade ederek U zakşarkta Avrupa devletlerile Amerikamn nüfuz ve hakimiyetleri • ne nihayet ver • roeği kararlaştır mısbr. Çin hükumeti Yugoslavyada kabine değişti Uzakşarkta Avrupa ile Amerikanın Uzakşarktaki nüfuz ve] hakimiyetlerine nihayet vermeği kararlaştırdı (Mabadi 8 İnet •ahifede) Ankara 19 (A.A.) Yugoslavya Hariciye Nazın M. Yevtiç Hazretleri serefme Başvekil İsmet Paşa Hazretleri tarafmdan bu gün saat 13 te Anadolu kukibünde bir ziyafet verîfanîştir. Gayrimübadillere yapılacak tevziat Komisyon reisi, tevziat için izah?* veriyor Yukfsrda M. Yevtiçin Ankaraya mu~ vasalatından bir intıba, aşağıda M. Yevtiç ve Tevfik Rüştü Bey yanyana kan Vreme gazetesi Yugoslav Harici • ye Nazm M. Yevtiçin Ankara seyahatine Gayrimüba< lere yeni bono tevziatım yap mak üzere tstanbula gelen Takdiri kıymet ko . misyonu, Gala tada B&htiyar hamnda kirala nan daireye yerl«fn>ek ttseredir. Komisyontm yerleftM Isi Ori öç güne kadar ik ^a<* İİÜzheİ Bey mal edilecek, bundan aonr* istih • kak erbabtnın müracaatlerinia kabulüne başlanacaktır. Çankayada Ankara 19 (A.A.) Retsîcum • bur Hazretleri bugün saat 17 de Çan kaya köşkünde ugoslavya Hariciye Nan n M. Yevtiç Cenaplannı kabul bu • yurmuşlardır. Hariciye Vekfli Tevfik Rüstü Beyin de hazır bulunduğu ba mülâkat bir buçuk saat kadar devam et miştir. zere beynelmilel bir istikraz verî lecekti. Japonya hükumeti bunu şiddetle reddetmis, Çine ancak kendisinin maK muavenette bulunabileceğini bü dirmiftir. Japonyanın bu hareketi Çin devletini malî kontrol ve himayesi altma almasma muadil addolunuyor. Diğer taraftan Japonyanın askerî ve riyasî en nüfuzlu mahfili olan Japon ne malî muzahe i laponyantn Uzakşarkta hâkimi mutl akı olmat rette bulunmak üistediği yerler kuKibü nesrettiği bir beyannamede ponyanm Amerika ile hangi şerait d hilmde uzlasacağmı anlatmıstır. Japon»lar Amerikanm Çin işlerine kanşroaroaımı, Filipin adalanndaki istihkftmlan yıkarak burasmm askerükten tecrit e» dilmesini istiyorlar. Bu hareket ve talepler Japonyanuı Uzakşarkta hâkimi (Mabadi 8 inci »ahifede) Yusotlav gazetelerînin netriyatt Belgrat 19 (A.A.) Belgratta çı (Mabadi üçüncü sahifede) Esnaf Bankası eski müdiir Faik B. i dava ediyor Vali Bey, Belediye aleyhinde yapılan gürültü bir bardak suda fırtına çıkannağa benzer, diyor Evvelce zaımedildiğmden daha sümullü olduğu anlaşılan Esnaf Bankası meselesi hakkındaki nesrîyat Iktısat Vekâletinin ehemmiyeıtle nazan dikkatini celbetmistir. Vekâlet bu yolsuzlukların mes'ullerini meydana çıkarmak üzere tet kikat yapılması için, Bankamn murakabesile mükellef olan Şrrketler Komiseri Remzi Saka Beye tebligatta bulunmuştur. Remzi Saka Bey, dün geç vakte kadar Bankada, bu müessesenin kansık hesaplar devrindeki muame • lelerini tetkik etmis ve o zamanla ra ak idare meclisinin karar def terlerini gözden geçirmiştir. Şirketler Komiseri, Bankanm skndiki müdürü Hamdi Rasih Beyden de izahat almıstır. ftsat Vekâleti tarafmdan Esnaf Bankannm hesaplannt tetkike memtrr edilen Remzi Saka Bey mımııımııııııııı ıııiMiııııııııiHia Muamele vergisi fapılacak tadilâtın esasları Ankara 19 (Telefonla) Muhtelit Encümen muamele vergisi kanunu hakkmdaki tetkikatım ikmal etmis ve hazniadığı tadilât lâyihasmı Bütçe en • cümenine göndermiştir. Muhtelit Encümenin kararlarma göre muamele vergisinin alacağı son seklin mühim kı • sunlan şunlardır: Madde 1 Bu kanuna göre A, sınaî müesseselerin her nevi mamulâh, hemen her türHi sigorta sirketlerinin, banka ve bankerlerin yapmış olduk • lan bütün muameleler dolayuile prim, kumusyon, faiz, iakonto ve saire gibi ne namla olursa olsun aldıklan para • lar C) ecnebi memleketlerde imal e dilip Türkiyeye ithal ohman madd* • ler muamele vergisine tâbidir. Bu kanunda «uıaî müessese kaydile (Mabadi dordüncü »ahifede) TENKİT KENDl KENDÎMİZİ Yanbş anlaşılmasın: Maksat köylüyü korumaktn*! Bizhn Başmuharririn derdi olan bugday meselesi ne garip dlvedir hep yumurta kapıya geldiği zaman en had aeklini alır. Dar zamanda hakikat an laşılamtyor, maksat gOrülrüye gidiyor. Efendim, bu meselede maksat bufcdayın değil, köylünün himayesidİT. Köylü en fazla meşgul olduğu buğday mahsulünde en ziyade eziliyor da o nun için bu mahsul bİT mesele teşkil ediyor. Buğdayı himaye ederek onun zi raatini teşvik etmek knnsenin aklmdan geçemez. Belki simdiki kıymetsizlik i çinde buğday ziraatinin eksilmesinden korkabiliriz. Fakat onun fazla olma • sını istemeğe bittabi mahal yoktar. Nasıl olsun ki işte mevcudıinun bile hakkından gelemiyoruz. Buğdaym para etnemesi yüzünden köylü çok ziyan ediyor da memleketin belkemiği olan bu sınıfı korumak istiyoruz. Bu hakikat bütün çıplaklı ğile anlaşılmadıkça elbette meseleyi makul surette halledemeyiz. Nitekim acele ile alacağımız tedbirlerin bilâkis fena neticeler vermesinden korkmağa mahal vardır Bu kadar hayatî bir mesele Türki ye Büyük Millet Meclisinin huzuruna getfrilmeden serin kafa ile müethassıslar tarafından tetkik edümis olmama !ı mıydı 5 Hâlâ yapılacak iş bu degil midir* Turkiye Büyük Millet Mecliıi gibi »iyasî yüksek bir heyet, hiç tet kik olunmadan kendisine arzolunan bu kadar çetin ve sümullıi bir meseleyi aksamdan sabaha ilhamla mı halle decek? * * (Mabadi onunca »ahifede) Istanbulun yeni tramvay hatları inşa ediliyor Belediyede mühim bir içtima yapılarak Tramvay şirketinden alınacak paralaruı sureti sarfı görüşüldü Vali ve Belediye Reisi Muhittin Bey birkaç gün daha Ankarada kalacak • tır. Muhittin Beyle birlikte Iktısat Müdürii Asun Süreyya ve Hukuk işleri müdürii Muhlis Beyler de avdetlerini birkaç gün daha tehir etmişlerdir. Vali Muhittin Beyle birlikte Anka raya gitmiş olan Belediye muhasebe işleri müdiir muavini Nail Bey dün sabahki trenle Ankaradan gelmiş ve aksamki trenle tekrar Ankaraya dönmüs tür. Nail Bey buraya Ankaradan ken disine verilen Tramvay Şirketile alâkadar bazı isler için gelmiş ve bu işler hakkında alakadarlarla temas ettikten ve bazı malumat aldıktan sonra Ankaraya dönmüştür. Nail Beyin getirdiği malumat üze rine dün Belediye Fen işleri müdürü Ziya Beyin riyasetinde bir içtima ya • pılmıştır. Bu içtimada yeni yapılacak tramvay hatlannın insası halinde sarfedilecek istimlâk parasmın ne mik koruma müdahaleleri, hatta ekmek başm« bir kurus resim hiç faydasız ol • masalar bile derdrn büvüklüğüne nijbetle tamamen üstünkörü tedbirlerdir. Meseleyi halletmek istiyorsak buğda • yın kilosundan vasatî olarak köylünün eline behemehal 6 kuruş geçmesini temin etmeliyiz. Bu isin baska çıkaryolu yoktur, ve tarbikı çok dikkat ve itina istemekle beraber bu yapılmaz, yapıIamaz birşey değildir. s Başvekil ismet Pasa vicdan ve na iiıiıııınııııııiMiııııııımııiıııııııııııiHiıııııııııııııııiııııiMiııııiııııııııııııiM IIIMIIIIIIMIIIIIIIMIIIimtnH (Mabadi 8 inci »ahifede) Iskenderun ile Antakya bize iade mi ediliyor ? Suriyede çıkan şayiayi tahkik kabil olamamışsa da Fransa, bu Türk topraklarmı Türkiyeye iade ederse çok iyi yapmış olur Belediye Fen işleri müdürü Ziya Wev tara baliğ olacağı, hattuı güzergâhı ve Tramvay Şirketinden almacak üç milyon küsur liradan nekadarının bu işe (Mabadi sekizinci sahifede) musuna emin olduğu dört bes buğday tacirini çağuıp: Bu is yapılabilir mi, yapılamaı roı? Diye sorsun. Alacağı cevabm müspet olacağmı biz temin edebiliriz. Zaten buğday ofisini menJeketin en namuslu ve en değerE buğday tacirlerinden teşkil etmelidir. O tacirler bu işte kendi hesaplarma değil, ancak ve yalnız memle ket hesabma çalışacaklardır. YUNUS NADllllllllllllllllllll I Hlliin MlllllllllllllllMllllllllllllllllilllllllllll'IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIl Bugün 12$ahife 5 inci sahifede: Senaryo müsa . bakamız, Ankara. mektuplan. 6 ncı sahifede: Çocuk sahifesL 7 nci sahifede: Sinema sahifesi. 9 uncu sahifede: Diinya karika • türleri ve memleket haberlerL Iskenderundan bir manzara Adanada çıkan «Türk Sözü» re fikimizde 13 nisan tarihile Suriyeden alınmış bir mektup intişar et miştir. Bu mektuba göre, tskernderun sancağı Fransa tarafmdan Türki yeye devredilecektir. Bu hususta iki hükumet arasmda tam bir anlaşma husule gelmiştir. Suriye Fevkalâde Komiseri Kont dö Martel simalî Suriye seyahati e» nasında Halebe uğramış, gazete ciler, bu sayianın d'oğru olup olma dığını ve tskenderun ile Antakyanı»^ Türkiyeye ilhak edilip edilmiyeceğini sormuslar, Kont dö Martel de (Mabadi sekizinci sahifede)