Catalog

a V s14 Birîncikânunf?34: Yurddaşlar iş başma!,, Cumharivel IBlrinci sahifeden maba*t1 ] 4 Kontenjan ve Klering politi J Göğsiimüzü kıvançla kabartan, kamızın plânlı tatbikatı, memlekemilletimizin ekonomik erginlijrioi te lâzım olan ithalât eşyasının, gegösteren bu milyonlar, her hauid çen yıllara nazaran daha bol piyagelecek senelerde de ayni yolda hız satnıza girmesini, ticaret ve fiatlerde istikrar için lüzumlu olan nor alacaklardır. Filhakika, memleket bakıtnından, mal piyasa istoklarınm teessüsünü para biriktirmenin tam suuru üze • fiatlerde ve dolayısile hayatta ucuzluğu, haricî ticaret kredisinin yenirinde kalınabilmesi için biriken paden dirilmesini temin etmiştir. raların: 1934 ilk 11 ayı içinde, 1933 iik İş sahasına, istihsal sahasına, î11 ayına nazaran memlekete faz mar sahasma geçmesi lâzımdır. la giren emteanın değeri 11 milyon Bu geçmeye delâlet edecek mü liradan üstündür. esseseleır, şüphesiz Türk bankalarıBüyük bir kısmınm verimli veya dır. Böyle yapılmıyacak olursa, mem millî istihsale hizmet edecek nevi den sanayi malzemesi ve tesisatı leket servetî memleket aleyhine hapsolur ki, bunua manası tam def olduğunu hatırlatmakta da ayrı bir fayda vardır. lâsyondur. 5 Kontenjan tatbikatımızın, Bir pintmin hikâyesini, hepiniz biribki arıdısıra yaptığımız Kle • bilirsiniz: Elıne geçen her altın lirayı, y» • ring ve tediye muvazenesi esaslı an'asmalarla takib ettiği istikameti kaır, güneşe gösterdikten sonra: göstermek için şimdi size bir iki «Göriip göreceğ'eı gün yüzü burakam daha vereceğim: dur, seni müebbed küreğe mah Kontenjan devreleri itibarile, kum ettim.» nisandan eylul 1933 tarihine ka • Diyerek çömleğe atarmış. darki devrede, serbestçe girebile Bu çeşit para biriktiı me, iptidaî cek eşya değeri 12 milyon lira olabir zîhniyetin ifadesid'ir, hodgâm • rak tesbit edilmişti. Müteakıp devhktır. relerde bu rakam 18 ve 19 milyonMemlekebVı, servet, istihsal, vaK Iara çıkarıldı. sıta ve memb? ri"i kurutmaktu.'. Halen mevcut vaziyette ise, kleCemiyet ekonomttt ring anlaşmalarının serbest hükmünCemiyet ekonomlsi bir makineye deki listeleri dolayısile 26 buçuk benzer. milyon liradır. Bunda para, çarkların dönmesini Kontenjan dahilinde memlekete kolaylastıran yağ gibidLr. girebilir esya: Yağıcı ta'jkmlığı makineyi de, isBirincitesrin mart 933 devresin • tihsali de bozar, de 12 milyon lira idi. Şimdi bir milyon liraya indirilmiştir, yok denileBunu enfilâsyona benzetebiliriz. bilir. Azlığı ise dişleri aşındırır, makinecıin büsbütün durmasuıa bile seKurmak istediğimiz ve kurduğubep olabilir. muz millî sanayi, kendi kendine ayakta durabilecek, tediyat muvaEnflasyon, deflasyon her ikisi zenemiz normal olarak mütevazin biribirinden kötüdür. Asıl hüner, kalabilecek kuvvete erinciye ka • ortasım müspet şekilde bulmaktır. dar politikamızın esaslarını mu Pek çok memleketlerde kimse hafaza edeceğiz. üzerinde, çömleğinde para tutmaz, Değerli dinlerlerim, bankası vardır, oraya yatırır. Buraya kadar size tnemleketin, Alacağını vereceğini çekle ya • genel ekonomik işlerinden kısaca par, para da hakikî rolünde kal • malumat verdim. makta devam eder. Şimdi de milletin, devletin basarTasarruf Milli vazifedir mağa karar verdiği büyük ve tari Millî gelirin actması, milli mü hî bir adımı anlatacağım: dafaa bakımından lüzumlu kurum. Türkiye sınaî kalkınma hareketi ların tez elden basarılması verimli, ile, kendisinin teşkilâtçılık, ve ya • g'Jvemli, millî tesebbüslerin muvafpıcılık kuvvetinin, yüksek bir ör fakiyeti, vatanseverlik, tasarrufun neğini daha vermek üzeredir. müspet sekilde kalmasını icabetti • Bilirsiniz ki, Türkiye, bundan bir rir. asır evvel, dünya piyasalaırına sınaî Müspet tasarruf, millî bir vazi, • matnulât ihrac eden bir memleket • feJır. ti. Tasacrufun aradığı, istediği tekEl işine dayanan değerli san'at nik sartları billciz: şubelerimiz, garbm büyük teknik Rejimde istikrar, para kıymetininkılâbı neticesinde evvelâ dıs pade istikrar, idarede istikrar, verimzarlardan, sonra da iç pazarlardan li ve güvemli iş sahası. silindi. Bunlar, siyasal bünyemizde ya Eski imparatorluğun tanımak zilsıyan, kuvvetten baska birşey tni letinde bulunduğu, ahdî müeyyidedir? Ier bu yeni gidişe uyulmasma en 0 halde, haydi yurddaşlar, hep gel oldu. becaber is ba»ına! Türkiye sadece bir ham madde memle Harici ticaret politikamız keti haline girdi. Lâkin gene o devrin gafleti yüzündendir ki, Türkiye, Haricî ticıcet politikamızı baş dünyanın, ziraî tekâmülüne de a ka zaman da »öylemiştim: yak uydurmadı. « Malımızı alanın malını al • Mahsulü alınmaz, ham maddesi mak.» aranmaz bir memleket oldu. Şimdiye kadar yürüttüğümüz bu Membasız ve yasıtasız kalan böyulusal ekonomik düşturumuz üze • le bir memleketin bas vurabileceği rinde ısrarla <** ıcağız. çare borçlanmaktı. Tediyat muvazenemizi ve para Sürekli istikrazlar, devrinin se • mızm istikrar vaziyetini korumak, bepleri bunlardır. yeni sanayiimizi himaye etmek ve Ekonomik kurtuluş kımıldanmaanayileşmemizi kolaylaştırmak, larma teşviki sanayi kanunile baş gümrük tarifesi haricinde, en ziyalanmış görüyoruz. de müsaadeye mazhar millet kaidesini, nautlak şeklinde kabul etme Kanunu bu maksatla ele aldığı • mek. mız zaman, Türkiyenin sanayileş Kontenjan tatbikatımız, ticaret me hareketini, iki ana safhaya a anlaşma politikamız bu ana hatları yırmak gerektir: gütmektedir ve güdecektir. Birinci safhada sanayilesme ha • Elde edilen neliceler reketini devletin yüksek himayesi altında, hususî tesebbüsler temsil Bu sayede, şimdiden elde ettiği ediyordu. miz neticeleri söyliyebilicim: Kanunun gayesi, hususî sermaye 1 Tediyat muvazenesinin en ve teşebbüslere sınaî işlerde, engelmühim unsuru olan ticaret muva • siz ilerleme imkânları vermekten zenemiz, ezeldenberi açıkla kapa • ibaretti. mrdı. Teşviki sanayi kanunu, yararlı 2 Haricî ticaretimizde, sene olmatnış bir iş değildir. den seneye ve utnumî buhrandan Bir örnek: Kanundan istifade edoğma sukut nisbeti azalmıştır. den müesseselerin adedi 1923 seneMeselâ: 1931 de, 1930 rakam sinde 340 iken, 1932 de 1470 e çıIarına göre umumî ticaretimizdeki mıştır. sukut nisbeti yüzde 15, 1932 de, Artma nisbeti yüzde 74 tör. 1931 e nazaran yüzde 27, 1933 de, Lozanı takib eden, devre zarfın1932 ye nazaran yüzde 8 di. Hal da, millî sanayiin bu çabuk inkişa buki 1934 11 ayı içinde 933 ilk H fına rağmen, Türkiyenin, sanayi ciayına nazaran bilâkis % 6 fazla hazı elbette kâfi derecede kurul Iık vardır. mamıştır. 3 1934 ilk 11 ayı içinde ihraBunun ana sebebi: catımız ithalâtımızdan 2,5 milyon Millî sermayelerin, çabuk ve lira fazladır. maksatlarımıza uygun bir bünye Bundan başka Klering hesaplaalabilmemize kifayet edecek kadar rının 29 ikinciteşrin 1934 tarihin • çok ve kuvvetli olmamasıydı. Bir ta de gösterdiği bakiyye, 24,5 milyon raftan bu sebeb diğer taraftan dünliradır. * Yani bize mal satmış olan Klering ya ekonomik sartlarının geçirdiği istihaleler, devleti, sanayi işlerile veya tediyat muvazenesine daya • daha yakmdan ve radUcal olarak nan anlaşmalar yapmış olduğumuz uğraşmağa sevketti. Devlet, bu yememleketler daha bu mikdar memni teİâkki ile ve kendi kuvvetine leketimizden mal almağa mecburdayanarak, memleketin birinci de ducIar. Memleketimiz mallarma recede ehemmiyetli sınaî mevzu peşin müşteri olmuşlardır. larını tahakkuk ettirmek vazifesini , Türk malları satıs piyasası üze üzerine aldı. cnde söylediğim vaziyetin yaptığı Devletin bu müdahale'sinin te • tesîrleri bilhassa kaydederim. cellisi, kism&n hususî teşebbüslerle Müstahsilin yüzü çüldu is birliği yapmak, fakat mühim bkr Tüek kövlüsü ve müstahsili bir, kısmı itibarile de kendi nam ve he> iki istisnasile 1926 danberi kaybettiği fiatleri ilk olarak bu yıl bul • sabma, kendi vasıtalarile memleket» cihazlandırmak karan olmustur. naus ve yüzü gülmüştür. Devletin bugün tatbikile uğraş • tığı beş senelik sanayilesme prog raır böyle doğdu. Sanayi programımn doğuşu Sanayi programıaın, doğuşundaki gerekliği, sanayi programında şöyle izah etmiş bulumıyoruz: «Tükiyeyi: Müstahsil millet yapmak şiaruıun, bugünkü manası, Türkiyeyi, iktısaden müstakil v» tam teşekküllü bV vahdet haline getir mek demektir. Bizde bugün, genis mikyasta, bir iktısat irakılâbım tahakkuk ettirecek vasıtalarm, ihtiyaca kâfi olmaması, devleti vakit kaybetmeksizin, memleket: n iktısadî ilerlemesunin bağlı olduğu tedbir ve çarelerlo filen alâkadar olmaya mecbuı etmektedir. Bu sebepledir ki, devletin böyle fümullü bir programı tatbika geçmesi, hem millî enerjilerin tasar rufu, hem de, dünya iktısadiyatmın, taayyün eden seyı i karşısıcıda millî iktısadiyatm mes'uliyeti noktasın dan bir zarurettir.» Sanayi programmrn bir an evvel tatbikına müessir olan diğer mü lâhazalaı da vardtr: Dıs pazarlardaki satLşlarin dar • laşması, mahsul fiatlerimin düşük Iü*ü, neticeleri gibi. Sanayi programımn umumî çizgileri: 1 Mensucat sanayii: «Pamuklu, yünlü, kendV.» 2 Maden sanayii: «Demir, sömikok, kömiir ve müstekkatu» Bakır, kükürt. 3 Selilos sanayii: ;Kâğıt, karton, selilos, svn'î ipek.> 4 Seramik sanayii: «Şi;e, cam, (verrerie) porselen.» 5 Kimya sanayii: Cumhuriyetin bir eseri olan şeker sanayii programm dışınd'a kalmışt:>.. Çünkü, buna şimdilik tam olmus nazarile bakiyoruz. Programı başarmak için, sarfe dilecek para 45 milyon liraya yakmdır. Bunun, memleket içinde harca • nacak olanı 25 milyon lira tutmak • tadu. Vaktınızı en az almıj olmak için bu programın, memlekette türlü is sahalarda yapacağı iyi tesi>Ieri gösterecek birkaç rakam vermek is terim. Programa dahil fabrikaların, bir yılda çıkaracaklan mallarm takribî değeri benzerle* iain sif kıymetTave I göre 35 milyon liradır. I Bu sanayin kullanacağı yerli ham madde hakkında bir fikir vermek için yalaız pamuk sanayiinin yeniden kullanacağı yıllık pamuk miktannm 65 bin balya olduğunu | söyliyebilirim. Bu fazla pamuğu ye ! tistirmek için 35 bLn hektarlık yeni ı zeriyat yapılacaktn*. Fabrikalarm isletmek için yakacakları kömür ve Iinyit miktaci yatım milyon ton olarak hesaplanmıştır. Kısaca, bütün bu yeni faaliyetin memleket iş ve kazanç hacminde yapacağı genis faydalar, bu büyük baîarımm manasını en açık bir surette o> taya koyacaktn*. Görülüyor ki, bu programı, tamamen başardığımız anda, devlet emniyetinin korunması, milletin refahı, ziraî iptidaî maddeleı imizin kıymetlenmesi, kısaca memleketin emniyeti geliri, refahı artmı? ve ahekli bir ekonomik yaptnın sağlam temelleri atılmış olacaktır. Sanayi programmın tatbikmı büyük mikyasta üzerlcıe almıs olan, millî bankalar ve bu arada Sümer Bank, tş ve Ziraat Bankalarının bu i> üzerindeki başarımlarını bmada dinleyicilerin önünde anmak benim için güzel bir zevktir. Bu saraayi kurulduktan sonra, 1933 rakamlactna göre, mamul ithalâtımızın yüzde 40 ını memleket için yapmağa başlamış olacağız. Bu sanayi faaliyete geçtikten sonra her sene 5 6 milyon lira ara sımda bir kazanç btrakacağı da hesaplanımıştır. Bunu da bundan sonraki sanayi plânlai'imızm, bütçeye ve millete yük olmaksızm başarılma • sıada kullanacağız. Türkiyenin sanayileşmesi dıs ticaret imkânmı daraltacak mı? Bu sorguya birkaç defa muhatap ol dum: Evvelâ mahsullerimiz arasındla pamuk gibi, yün gibi, tiftik, maden gibi birçoklaırı var ki bunların ye titirilmesini rasyonelleştirdikçe, teknikleştirdikçe dünya piyasalar:ndaki satış kabiliyetimiz dunnadan artataktır. Memleketin sanayileşmesi istih salimizin istandardizasyon ve tey lorizasyonu da şamil manasile, rasyonalizasyonunu kolaylaştıracak tır. Beynelmilel mübadele mevzuu olacak maddek' imiz adet, çeşit miktar itibarile artacak, iştira kudretimiz artacak, yeni yemi ihtiyaçlar doğuracak olan hayat istandanmız attacak. Bütün bunlar ticaret hacmimi tm artıracağıni bilâkis muhakkak gösteren sebeplerdiır. Himaye ve f iat kontrolu mesele Fikirler, kadmın cephede değil; cephe gerisinde askerlik etmesi esasında toplanıyor Binada bulunan 400 kişi[Birinci sahifeden mabait] larda çalışması bilhassa askerlik den 300 ü yaralandı da görülmüştür. Asker olmak de gibi ağır ve cebrî şerait içinde ça Liverpol 13 (A.A.) Buradaki mek yurdu koruma için yetişmek bir mektebde açılan sergi ve bu mü ve hazırlanmak demek olduğuna göre bence kadın ve erkek diye bir nasebetle vecilen kon^er esnasında, ayırım yapmak bile gereksizdir. birinci katın birdenbire çökmesile Tanrım göstermesin. Yurdumuzu 300 kişi yaralanarak hastaneye gökorumak işine silâhla girişmek sıtürülmülerdir. rası gelirse bu uğurda kadınlarımı12 metroya yakın bhr yükseklik zın erkeklerden geri kalmıyacağım ten yere düsenler 400 kişi kadar kurtulus savaşunız belge göstermişvardır. Yaralıları hastaneye taşımak tir.» içim civardaki kamyonlar getiril Firdevs Ismailin düşünceleri miştir. Telâşa dü;en anneler, ço Ali Rıza Beyin bu mütaleasına cuklannı almak için polis kordo mukabil kadınlar askerlik işini hiç nunu yarmak istemişlerdir. Saat 22 de, itfaiye ve polis efradı, te Ali Rıza Beyin düşündüğü sekilde enkaz altında kalan kimsele i kur düşünmemektedirleır. İstanbul matbuatmın tanınmış hikâyecisi Fir tarmak için, baltalarla kalın direkdevs Ismail sualimi isitince: leri kırmaya çalışıyorlardu « Işte hiç te cevab veremiye İçlerinde pek çok çocuklar da bulunan yaralılann ekserisi hafifti: ceğim bir mevzu dedi. Ben kadın • ların hayatta çalışmasımn tarafta ve pansımanları yapıldıktan sonra rıyım ve görüyorsunuz ki kendim kendi evlerine d'öeımüşlerdir. Bazı çahşıyorum. Ben bir erkek gibi ata larının yaraları daha ağır olduğundan, bunlar hastanede kalmışlardır. binerim. Silâh atıcılığıın iyi bir ni şancı erkek ten hiç te aşağı değildir. Liverpol 13 (A.A.) Son dakikada haber alnndığına göre, yaralı Buna rağmen kadmın asker olmasına taraftar değilim. Rica ederim, lann sayısı, önceki tahmin olunankadın asker olursa Türk askerini dan fazaldır. kim yetiştirecek ? Yalnız geri hizmetlerde kadın kullanılabilir kanaatindeyim. Fakat [Birinci sahifeden mabait\ hiçbir vakit kadın için mecburî asnümüzdeki 1935 yılı içinde beheme kerliğe taraftar değilim.» hal bitirileceği haber alınmLştır. Mütekaid bir asker doktor ne düşünüyor? Aydın hattı mazakereleri Bu hususta doktor Nuri Hasanın Ankaca 13 (TeJefonla) Ba da mütaleasını almak entresan o yındırlık makamile Ayd;n hattı şirlacaktı. Hem mütekaid bir askerî ketinin bugünlerde Londradan ge doktor, hem de bir kadın hastalıklen mümessili murahhas aza Mister ları mütehassısı olan Nuri Hasan Edin arasında vukua gelen temas bu işte askerlik ye tıp cihetinden neticesinde hattm satm almması idikkate değer bir fikir ileri sürdüçin iki tarafça dostane bir :<nlaşma Nuri diyor ki: hasıl olmuştu. Bu defa Londradan « Her şeyden evvel söyliyeyim hattm idare meclisi reisi Lord Davisden Bayındırbk makamına gelen ki kadın asker olamaz. Niçin mi diyeceksiniz? Bunun bir değil birçok telgrafta satış müzakeresine Mister Edrain murahhas seçildiği bildirilmi? sebebi vardır: 1 Askerlik çağı kadmın ev ve müzakereye baslanmasi karar • lenme ve en faal zürriyet çağıdır. laşhnlnmştır. Evvelki gün İymire Bu erkek için de ayni çağ meselesi kadar seyahate çıkmış olan Mister ise de doğum yükü malum olduğu Edinin Ankaraya dönüsünde müzakere başhyacaktır. Lord Davisin ye üzere erkek üzerinde değildir. 2 Bu çağdan daha gençleri ele ğeni olan Misteır Edinle dostça bir alırsak askerî yorgunluk bunların hava içinde husule gelen bu ilk tekadınlık teşekkülleri üzerinde sui mas müzakerenm de iyi bir $ekil tesir yapar, bozukluklar tevlid eder. de devam ve neticeleneceğine de 3 Biraz yaşlıca kadını asker lil sayılmaktadır. yaparsanız, doğum vazifesini yap • mış olan kadmın iç aletleri üzerinTEŞEKKÜR* de askerliğin yorgunluk 1 an fena Avukat ve madenci Ali Nihadm tesirini derhal gösterecektir. gerek cenaze merasimine iftirak ftmek Tabiî bu mütalealar kadmın mecve gerek mektub, telgraf ve saire su burî ve umumî askerliği halinderetile beyanı taziyet eylemek lutfunda dir. Her kadın, bünyesine göre 35 bulunan aOe dostlanmıza ayrı ayn cegününü mutlaka istirahatle geçir • vab vermek imkânsızlığı karşısmda mek mecburiyetindedir. Bu zamanbüyük elemlerimize iştiraklerinden doIışması kadını hasta eder. Rubî tesirata gelince: Tenasülî vaziyeti idare eden dahilî ifrazat kadmın uzviyetindeki guddelerin yorgunluğu ve teşevvüşleri mu cib olur. Bu da idare cihazında bir takım araz doğurur. Kadın bir anne olur, gürbüz yavrular yetiştirir. Bizim de kadından bekliyeceğimiz budur.» Safinaz ne fikir de? Çocukları esirgeme kurumu merkez heyetinden Safinaz askerlik iâfını isitince hiç beklemediği bir sual karşısmda kalmış gibi şaşaladı: « İşte dedi. Hiç düşünmediğim bir iş. Kadın asker olur mu? Ne bileyim. Düşünmedim, düşünmek istemedim. Vâkıa Türk kadını Istiklâl harbinde bu işte de varlık gös termiştir ama..» Kadınların daha ziyade cephe gerisinde faideli olabileceği fikri ileri sürülüyor. « Evet, muhakkak ihtiyac varsa, tabiî. Vatan hepimizindir. Ka dına cephe gerisinde iş düşüyorsa yapar. Fakat bütün kadınlar için bilmem buna imkân var mı?» Kadmın tabiî teşekkülünü askerliğe müsaid görmüyorlar ve daha ziyade vatana evlâd yetiştirmesi daha doğru olduğunu söylüyorlar. Siz ne dersiniz? < Bunu kim söylüyorsa çok doğru söylemiş. Kakikaten kadınm iyi bir anne olarak iyi asker yetiş • tirmesi kendi asjcerliğinden daha faideli olur.» Bir Malulgazi ne diyor? fstiklâl Harbi malul zabitlerin den Ziya da kadmın cephe gerisinde çalıştınhnasınm ateşli taraftarlarından ve diyor ki: « Harblerde, ordunun yarı sına yakm bir kısmını cephe gerisi hizmetleri alıyor. taşe, nakliye, sıhhiye, hizmetleri, cephede faideli olacak ordu mevcudunun mühim bir kısmını tutar işlerdir. Bizim gibi smırları geniş ve buduna göre nüfusu az memleketlerin yapacağı en güzel iş geri hizmetlerini kadma vermektir. Bütün millete nurlu yolu göste ren, Türk kadınına hürriyetinî, ve en sonra meb'usluk hakkını veren Büyük önder onun bu meziyetini nafiz gözlerüe herkesten evvel seçmif ve Türk kadmını tstiklâl savasmda Türk askerinin safına geçirmiştir. Fazla birşey söylemeğe lüzum yok. Ankarada Hâkimiyeti Milliye meydanmdaki abideye bakın o, »ize her şeyi anlatacaktır.» Liverpolda bîr mekteb çöktü Kadın asker olabilir mi? Yeni demiryollarımız layı en derin minnettarlığımızla teşrk kür ederiz. îsmet, Nebahat, Nahid, Nejad sme de kısaca temas edeceğim: Yapılan himaye ve alınan koruma tedbirlerinin uzun hesap ve tetkiklere müstenit olduğunu söylemem fazladır. Hedefhniz, ser havası içinde yaşayabilir ne bir san'at, ne bir ziraat hayatı yapmaktır. Ahenkli bir ekonomi kurmak ve «ne,lr"et fiatlerini en az zaman içinde dünya maliyeti dununa olmazsa bile hiç değilse seviyesine mdir mektir. En ileri teknikle çahşır bir mil let olmak azminde olduğumuz için de böyledir. Her faaliyet «ubesi maliyet ve kazanç ıtabacile adım adım takiplenecek ve muhtaç olduğu himaye ona göre kadalarnacaktır. Ne müstehliki, fabrikacı ve müstahsilin aleyhine, ne de fabrikacıyı ve müstahsili müstehlikin aleyhine himaye etmek arzusundayız. Bizim için iki taraf yoktur: Bir tek ulusal ekonomi ve onun icaplan vardıar. Bu gayeyi tatbik ve takîp edecek mekanizma Ekononai Bakanlığı mekanizmasına ilâve edilmiştir. Bütün bu söylediklerimi şimdi günün meselesine bağlıyorum: Yerli mah propagandası yapılnuyan meanleket bütüa dünyada ihti mal yalnız Afrikanm ortasıdır. Heır memlekette sebeb ve saik ler ayrıdır. Bizdeki sebeb ve büyük ulusal amaç ise yukan danberi verdiğim izahattan kolaylıkla çıkar. Bu bir ulusal ülküdür. w Mecliste dil çekişmesi Bu aralık söz almak için ellerini sıralara vuran saylavlarm çokluğu li münakaşalar oldu. Ziya Gevher, göze çarpıyordu. Meclisin dil işine hocaların, gazetecilerin, hatta çobüyük bir alâka gösterdiği anlaşıcukların yeni dil hareketinde falıyordu. aliyet gösterdikleri bu çağda, BüSeref (FLdirne): yük Meclisin bu işe önayak olması « Sadri Maksudinin sözü do<çlâzım geldiğini, halbuki kanuna rudur. Fakat Ziya Gevher bunu meselâ (ithal, mucibince, muafen) demek istememiştir. Bay Ziyar.ın ve buna benzer birçok yabancı kosöylediği birçok kelimelerin mukalimelerin konulduğunu, yapılacak bili varken bunlann kullanılma işin böyle kanunlan topan iade etmek olduğunu, hatta bunun bir va masıdır. Dil encümeni bir biİEİ müessesesidir. Halbuki dil işi her zife olduğunu söyledi. Bir ara Şevatandaşın işidir. Herkes bu sa ref (Edirne) atılarak: vaşta yürüyecektir. (( Vazifede yabancı dille söZiya Gevher asabiyetle Bir ze karıştı.» dedi. kanun yapıp değiştirelim deme Hasan (Trabzon) Muhterem dim. Bay Sadri MaksuJinin sözlearkadaşlarım. Bay Ziya Gevherin rimi değiştirerek söylcmesi doğru 8Özü yerindedir. Meclis bu faalideğildir. Ben sözlerimi bilir bir ayete önayak olmahdır. Fakat biz, damım ve bilerek kürsüye çıkarım, burada, zannederim ki kanun müdedi. zakere ederken sarf ve nahiv hoSadri Maksudi de ayni suretle calığı yapacak değiliz. Çıkardığıasabiyetle cevab verdi: mız bazı kanunların bazı ifadeleri « Ziya Gevher Beyin söylezaten muğlâktır. Bu iş nizamnadiği... mede yapılacak bir tadilât meseleZiya Gevher Bey değil; bay sidir. «Yazı encümeni» diye bir Ziya Gevher diye bağırdı. encümen yapılmalıdır, dedi. Sadri Maksudi Simdi Bay olZiya Gevher Ben, düşüncedun. İki ay evvel Beydin, dedi. lerimde serbestim. İkinci başkan katuin k?bul edildi. Hasan bana sarf ve nahiv hocaııKabul edilen kanunlar ğı isnad ediyor. Benim sarf ve naBundan sonra ruznamede mevhiv hocahğı istediğim yok. Istılah cud kanunlann ikinci müzakereleyaratmak niyetinde de değilim. ri yapıldı. Tapu ve Kadastro ka lalnız sözgirleri olan kelimeleri nununun müzakeresinde vaktin biz de kullanarak bu işe karışalım geçliği ve Adliye Bakanmın Mecdedim. Bir komite yapıimasma taliste bulunmamasından celse curaftar değilim. Bu arkadaşlann dil martesi günü saat üçte toplanmak bilmediklerine delâlet edebilir, deüzere dağıldı. di. Kabul edilen kanunlar arasında Sadri Maksudi: hukuk usulü muhakemeleri ka <( Beyler diye söze başladı. nunu, Afyon Antalya hattınm Gülüşmeler oldu. inşası hakkındaki kanun vardır. « Baylar diye tekrar söze b^şMeclis ne vakit tatil yapac<?*>? ladı. Yapılmakta olan iş gayet Ankara 13 (Telefonla) Meckutsidir. Hepimizin bu işe hürlis son günlerde çalışmasmı arttımetle bağlı olması tabiidir. Fakat rarak elinde mevcud kanun lâyibu iş ayni zamanda güc bir iştir. halarını biran evvel çıkarmağa çaİhtısas ister. Herhangi bir meb'uhşmaktadır. Önümüzdoki perşemsun bir lisan yaratacağına ben kabeye doğru tatil yapması ihtimfel ni değilim. Bay Hasanın bu teklidahilindedir. finin kabul edilmesi taraftarıyım. [Birinci sahifeden mabait] Bugün îstanbulun üstünde uça oak tayyareler büyük alanların ü zerine armaganlar atacaklardır. Bu gece de radyoda bir konferans verilecektir. Bugün havadan armaganlar atılacak Yurdun her yanındaki şenlikler Yurdun her yamndan aldığunız tel yazılan ulusal artırma yedigünü nün kutlulanmağa devam etti£ini, toplantılar, şenlikler yapıldığını, söylevler söylendiğinl bildirmekt» dir.