Catalog

'Cumhuriyet 31 A£ustos 1O30 "izmirın muhafazası Sivaslının 24 saaüe İzmire yetişmesile tahakkuk eder,, iktiham edebilmiş isek bundan bir köylü çıkarmağa muvaffak oldugum bir muvaf fesholundu. Şikâyet olunan ağır faiz ve sermaveyi milleti muftehir olmak mevkiindedir. f akiyetten dolayı kendilerine teşekur et kumisyonculuk arzu edilen getirmeğe kâfi gelmedi. Biz de hiç ziyan mektir. Para geldi, almadım mı? etmedik. Çifte muvaffakiyet Bütün bu dediğim şeyler yapılmakla İsveç grupu beraber geçen on sene zarfında müsait Fakat bu teşebbusun sermayedarı biAyni mahiyette bir muameleyi bir İsşeraitle istikraz yapılabilirdi diye nraa dayette ürkütmüş olduğu mülâhazasma nzlarımın söylediğini işitmiyor değilim. da beraber iştirak etmeliyiz. Şimendifer veç gurubile yaptık. Daha ilk senede çıtatbikat muşkulâtı sermayeye, binaBize zararı olmıyan şerait politikasına devletleştirmekle başlamak kan bana bidayette çifte müşkulât yaptı. İk enaleyh onun faiz ve kumisyonlarına tale para geldi de ben bunu ka tiham etmek müyesser olunca çifte mu alluk eden şeraitten tarafeynin sarfı nabul etmedim mi demek isti • vaffakiyete erdim. Şimendiferleri dev zar etmesini intaç etti. Bu da peşin paletleştirmkte millî siyastçe, millî iktisat ralı işe döndü. Şikâyet olunan ağır faiz yorlar? ça o kadar çok faydalar tecrübe ettim ve kumisyonculuğun mevzuu kalmadı. Her halde müsait şeraitle gelen ki mümkün oldukça her yeni hattı devAlman şirketi devam ediyor parayı reddecek kadar işten anla lete mal etmek vazifemdir. Ulukışla ve Balıkesir hatlarını Bir Altnaz değilim. Bu gibi hayalâta, Geri dönmiyeceğiz man grubile kararlaştırdık. Bu . şirket bilerek veya bilmiyerek hakikat Devlet eline geçen 'imendiferle işlerine muntazaman devam etmektedir. haricine düşenleri doğru yola ge rin hiç bir menfaat ve şart pahası Bu iş bizim bugun tatbikatta olan şitirmeğe çaltşmak için bu müteari rıa devlet elinden çıkanlmasına as mendifer programımızın altıda birinden biraz fazladır. Bu kadar mahdut ta olsa teyi dahi izah edeceğim. la muvatakat etmiyeceğim. Geri ağır faiz ve kumisyonculuğu niçin göze Harbi umumiden sonra Avrupa'da hangi devletler ne şartla istikraz gitmck, hiç bir zaman katul edebi aldım mı, diyeceksiniz? Bu seneye kadar şirkete verdiğim paradan çok daha fazyapabildiler. Bunun yakından müta lecepimiz bir adet değildir. lasını şirket memlekete getirmiştir. Hiç leası öğretici bir şeydir. Haricî borçlar mukavele olmazsa bu geçen dar, kıtlık, parasız Avrupa sermayesi ve sinin ağırlığı zamanların müşkülâtını bu tedbirle bişimendiferler raz ehvenleştirmiş olmak bir faide değil Harici borçlar mes'elesini 1928 Hem, niçin şimendiferlerimizi yapmak senerine kadar niçin halledeme tbidir? İçin Avrupa sermayesi teşne olsun? Bun dim? Bunda da kusursuzum. Bu i Sıkıntı ile inşaatm alâkası lar iktisadl teşebbüsler midir? Bence ikşin halline muanzlanmın da itiraz yok! tisadidir, amma muanzlarımın ve seredemiyeceği en muktadir adamımıGörüyorsunuz ki geçen sıkıntılara, şirmayeden anlıyan mütehassısların sözlerlne bakılırsa iktisadî değildirler. Eğer zı memur ettim. Neticeye varmak ketlere yaptığım kısa vadeli istikraz muİktisadl değiller ise tabli sermaye bun için bu milletin takati fevkindeki kavelelerinin tesiri hiç olmamıştır. lara heves etmez. hudutlara kadar fedakârlık göze al Bir nesle yükletmek bahsi Sennayecilerin zihniyetine göre ve dım. O derecedeki 1928 de kabul Memleketin bütün yükünü bir nesle sermaye gelmesine müsait olmak noktai yüklettiğimden şikâyet olunuyor. Çok nazanndan Türkiye'nin geçirdiği son edilen şeraitin gayri kabili tahamgösterişli bir fikir olmak Uzere bir çok yedi seneyl berabr mütalea etmek ister mül olduğu bir sene sonra büyük neslin istifade edecegi işlerin bir çok nesbir taraka ile meydana çıktı! misiniz? le yüklenmesi lüzumundan bahsolunuyor. sa mali idare noktai nazanndan yaptğımız esaslı bir hata yoktur. Yedi senelik hulâsa Ilk devir 1923 Sulh imzası, Cumhuriyet flânı, hanedan müessesesi İstanbul'da duruyor. Cumhuriyet ve hanedan hangisi diğerini yiyecek belli değil. Muahede tasdik olunmamış. Gümrüklerimiz köylüyü hafile mensup zevat ara sıra gösterişli teljraflarla Ankara'ya bizimle müzakeve sanayii himaye ediyor reye geleceklerinl söyledil bütün memleBuyük bir varidat menbaımız gümrükket derhal bu sıkıntılı ve üzüntülü elem lerdir. Tarifelerimizde hâkim olan esas günleri hayırlı bir muzakere ile halloluevvelâ köylünün, sonra inkişafına muhnacak ümidine düşerd. İnebolu'dan sahiIe çıkan ve bize teklifler getirdiği manza taç olduğumuz ilk ve mübrim sanayiin rasını veren, müzakereci uğradığı her himayesine müstenittir. Medenî millet olmak davası Hayalleri rikkatimi tahrik köyde Ankara'da mes'elenin bu sefer ar Buğdayın himayesi yuzunden tık hitam bulacağım bildirdL Ankara' memlekette hayat pahalı olduğu siediyor! zordur! da karşı karşıya geldiğimiz zaman teklif temini senelerce çektim. Ancak yeŞeyh Sait isyanı, istiklâl Senede sarfettiğimiz otuz milyon, yüz Eğer bekleseydik... Zannediliyor ki şimendiferden elçlsi yüzümüze bakar ve söyliyeceğimlz Bu sene 1930 dayız. Görüyor mu senede tiç milyar lira, yanl üç yüz mil vaz pecmek pahasına vergiyi hatif olup olmadığını sorardı. Mütehayyir ka di sene sonra aldığımız netice gösmahkemeleri yon İngiliz lirası eder. Duşününüz ki bu 1925 Şeyh Sait kıyamı. Seferberllk. sunuz, harici istikrazla bittabi milli letmek ttlsımı bu milleti baştan ba lırdık. Siz kimsiniz, elinizde bir yere terdi ki, eğer buğdayı himaye et Bütun harici mes'eleler baki. Cumhuri mevcudiyetinizi muhafaza ederek memleketten daha küçük dunyada bir şa teshir edecektir. Böyle ümit bes mensup olduğıınuza ve bir salâhiyetini meseydik, buğday açığından bu çok memleketler vardır, bir senede üç yeti müdafaa için istiklâl mahkemeleri şimendiferlerinizi yapmak istesey yüz milyon İngiliz lirası millî ihtiyaçları liyenlerin yalnız kendilerini alda ze dair vesikanız var midir? Cevap verir: memleket hâlâ kurtulmamış ola kurulmuş ve İstiklâl mahkemelerinin Resmi bir sıfatı yoktur, Salâhiyetname caktı. Ve Sivas'ta Amerika unu yü meydana çıkardığı mes'eleler akıllara diniz işte bugüne kadar daha bir için sarfederler. Binaenaleyh memleki tan hayalleri rikkatimi tahrik edi • almamıştır. Bazı resml mehafile irtibatı yecektiniz. metre için kazma vurmamış olacak tin imarında bugün şimendifer, yann yor. durgunluk verecek kadar karışık. vardır. Bir teklif getirmedi, bizi görmeBundan fazla olarak işte bu sene memsu, elektrik ve saire için senede otuz miltınız. Muanzlara bir tavsiye! Mes'eleler duruyor e ve bir diyeceğimlz olup olmadığını i; lekette ekmek dahi ucuzlamıştır. Görüyon lira sarfetmekten çekinmezsiniz. Bu Bütün bunlar hata imiş parayı arttıracaksınız ve onu yüzlerce Büyük politika mücadelesi yapmak şitmeğe geldi. Cevap veririz: Bizim ne yorsunuz kl himaye olunacak şeyl seçip 1926 İstiklâl mahkemeleri devam ediyor. İtalya ile sui tefehhüm tamamisene sarfedeceksiniz. Tüksek, medenî istiyen muarızlanma bu memleketin dört istediğimizi bütün dünya biliyor, hanl himayede ısrar etmek, hem memleket öyle mi? le zail olmuş, diğer bütün mes'eleler hat ileri bir millet olmak dayası oyuncak mı köşesinde bittecrübe gordügüm bir ha siz bizimle müzakereye geldiniz? Hulâsa evlâdının benzine kan, ve en nihayet Bütün sıkıntıları iktiham etmişiz. Bikikati göz önünde tutmalarını tavsiye teklif getiren müzakereci blr yanhşlık ol maişete de ucuzluk getirmiştir. devrinde . dır? ri diğerinden muğlâk bütün harici mes'e ederim; aşarı kaldırdığımız zaman sa duğunu ileri sürerek itizar eder ve avelelerimizi halletmişiz. Memleket dahlMüller raporunu Bunlar mı müsaitti? Ot olarak çıkardığımızı miml olarak tereddüt ve itirazı biz köy dete kalkar. İnebolu'ya kadar her köyde linde milletin müdafaası, vatandaşın Acaba ba seneler sermaye gel hakkı Için lâzım olan masraflan temin anlıyamadılar! lüden gördük. İhtiyarlar bu kadar büyük j mes'eleyi halletmek mümkün olduğunu, dokuma olarak giymiyeceğiz mek için pek mi müsait idi? M. Müller'in raporunu benim pobir vergiden sarfı nazar olunursa bu bütün sıkıntüarın geçmesi kabil olduğuDokuma sanayiini de boyle himaye etetmişiz. Fazla olarak büyük millî vahdet, devletin nasıl Idare olunacağından enmek kararındayız. Mahsullerimizi ot filitikamın aleyhinde bir hüccet zannu, fakat Ankara'dakilerle konuşmak immilli mevcudiyet vasıtası olan şimendiİlk teklife cevap!. dişe etmişler ve yer< yer bir iki sene aşar kânı tasavvur olunmadığını yapma, me atına çıkarmak ve dokuma olarak ateş. ferlerden tam 1800 kilometre millete mal netmek garip bir şeydir. Milli para 1926 da devletin yaknıdan temasta zamanı tekrar vergi ahnmak ihtimalin yus bir tavurla söyliyerek çıkar gider. pahasına gömlek olarak giymek kurtalbnlunduğu blr müesseseden altı ay vade etmişiz. mes'elesini mütalea etmek için ge göz önünde tutmnşîardır. Maksat muzakere, her hangi bir çare de mağa çabştığımız bir belâdır. Bu AnadoBütün bunlar hata imiş öyle mi? tirilmiş olan M. Müller mali sıkıntıDe 10 mUyon lira istikraz etmek istedim. halkı kendi ekmeğini yer, kendi dokuCevap olarak 10 milyon liralık rehin ve Ya, bu memleket bir metre şi lanmızın ana sebeplerini iki nok Her köyde bir Başvekil ğil, bu nam altında memleketin Içine lu masmdan gömleğinl, şalvannı glyer ve şelirken ve giderken zehir saçmaktur. evvel emlrde borçlar mes'elesinin halli mendifer yapmamış olacaktı, memDevlet denilen şeyin ne ile idare bu dermanh ve mazbut kıyafetile düntada hulâsa eder; Müdafaai Milliİsmet Paşa sermaye istemiyor zehri bu ni tekllf ettiler. İhtiyaç zamanında istik leketin imarı için milletin ne fenni, yanın dört köşesinde kuvvetile anılırdı. olunduğunu köy ihtiyarlan hiç ol ye masraflan ve şimendifer mas kabildendir. Şimdiye kadar hlç bir serraz şeraitinin ne olacağını anlamak için ne mali hiç bir kudreti tezahür et raflan. Demek ki M. Müller'in ih mazsa bizim kadar bilirler. Bu mayedar bana şartlannı söylemedi. Şart İnce pamuk bezi, dokumalarımızı öldürbu bir misal değil midir? miyecekti, hariçten ya millî şerait tisası haricinde bulunan milli mü memleketin her köyünde bir başve larının, karnı tok, işini yapar, kanaat dü. Anadolu hattı, Suriye Beyaz makine unu ekmeğimizi kaygusuna dü.şülerek hiç para bu dafaa ve millî şimendifer noktala kil oturduğunu hesap ederek söz kâr bir adam tarafmdan işitilecek şarthududu lar olması söylenebflmesi için Iâzımdır. tahrip edinciye kadar ilerledi. Güç lunmamış, ya hariçten para tedari rtndan vuzuh ve kanaat hasıl olur söylemeliyiz. 1927 Musul mes'elesi hallolunnînş, Bu geçen senelerde sermaye getirecek hal ile yetiştik. Ekmeği kurtardığıki derdiyle istiklâl mücadelesi se ıııınıııııııııi ııııııımıııııııiMiııııııııııııııııııııııııııııııt ııııııııııı ııııııııııımıııı MiMtınııııımıııımıııımııııııııııııııiMimı adamın düşunebileceği şartları kabul eItalyanlarla münasebatımız iyileşmiş, mız gibi gömleği de kurtarmağa merelerinden elde bir posa kalmaborçlar, Anadolu hattı, Suriye hududu debilecek adamın ise akşama yiyeceği çalışacağız. mış olacaktı. Bu vaziyet mi doğru Te ilâahlrihl duruyor. olmıyan, kapısında alacakhlar zorlar, sayüacaktı? gözü kararmış biçare blr adam olması Muarızlanma yol! itap edebilir misiniz? lâzımdı. İsmet Paşanm muvaffakiyeti Gümrük politikamızda, lâzım bir hlSatranç oynamıyoruz 1928 Borçlar ve Anadolu her ne pahasına olursa olsun evvelâ böy mayeyi temin etmiyen, lüzumsuz bir ismes'eleleri hallolunda. Sermaye Eğer işimiz satranç oyunu olsaydı mule bir vaziyete duşmekten milleti koru rafı menetmek maksadım mutazammm darlann tabirince kredi için en bü arızlanma bir defa oynatır ve neticeyi muş olmasıdır. olmıyan, beyhude yere hayat pahalılığı kendilerine gösterirdim. Teessüf ederim yük mâni tesviye edilmiş oluyor. kl doğuran mevıular varsa, tetkik etmeğe Nasıl para verirler? siyasette bu nevi satranç tecrübeleri amadeyim. Fakat sene 1928. Kredimize zarar sonra iadesi ve tamiri kabil olmadığı Bugün dahi beş on milyon İngiliz lirası Muarızlanma çalışmak için böyveren bu mes'eleleri niçin bu sene için, âdet haline gelmemiştir. tedarik edebilmeniz için elinizde çareler ye kadar açık tuttun diye bana itap vardır. Onlan ben size söyliyeyim: Birisi le ameli, semereli yollar tavsiye eişte bu, bu kadar!.. şimendiferlerinizdir; size şimendifer ya denm. eder misiniz? Vatandaşlanm! Buraya kadar sfee çipacağım diye gelecek olan bazı adamlar Inhisarlar servet menbaalaŞimendifer siyaseti, yeni mendifer inşaatmın, millî devletin alşimdiye kadar satın aldığımz ve yaptığıdığı bir gün tehiri caiz olmıyan vazife rımızdır inşaat siyasetidir nız şimendiferleri evvelâ elinizden alıp millî mevcudiyet, millî vahdet, millî isBüyük varidat menbalarımızdan bideve yapmak için beklemektedirler. BuAnadola hattı mubayaasını esa tikbal vazifesi olduğunu, bunun masrafrisi inhisarlardır. Bir kelime ile, başınıgünkü şimendifer servetimiz 30 milyon ıen ben ilk iş olarak düşünmedim. temin lannı hariçten uzun vadeli lstikrazlarla etmek mümkün olmadığını gibi ngiliz lirasına yakmdır. Buna karşılık za bu kadar pahalılıklar getirmiş ve Bence şimendifer politikası her şey masrafın ancak devlet bütçesinden gösterilen bu Inhlsarlar biraz yakından olarak size şu teklifi yapabilirler : teden evvel yeni inşaat politikası idi. min edilmek gibi bir tek çaresi bulunduBu otuz milyon, kimisi eski püskü, ki mütalea eder misiniz? Anadola hattının mubayaasına ben ğu nu isbat etmiş bulunduğumu zannedeyasına ben misi çarık çürük olduğundan yirmi mil Tuz inhisarı her memlekette tırka arkadaşlanmın ibramiyle birim. yondan fazla sayamazsmız. Bunlar İyi vardır işletilebilmek blr iki milyonluk, hep İndayette hatta zorla temayül et Sıvas hattı nasıl yapıldı? Tuz lnhisan, hangi memlekette yokgiliz lirası, tamire ihtyaçları da vardır. tim. Muanzlarımın diğer itirazlanna cevap tur. Bu memlekette kaç zamandanberi "leriye kalan alacağmıza mukabil size ye vereyim; malumat almıslar, eksik tetBir kanş fazla şimendifer Hkat niden beş altı yüz kilometre hat yapa vardır. Bunu ben mi koydum. yapmışlardır. Henüz inşaat halinde Bana şimendlferde esas politikam ne bulunan blr işin kat'î hesabı söylenemez. nz. Beş altı yüz kilometre en pahalı altı Tütün dumanından olacağını sorduklan vaklt blr kanş fazla Fakat şimdiye kadar Sıvas milyon İngiliz lirası deseniz çıkmaz, her hatlarının şimendifer »imendifer demiştim. Yeni inşaat gibi masraflan kilometre başına 70,75 bin lira halde sekiz milyona anack çıkar, geriye Tütün inhisarı: Bandrol mu yapmuazzam bir masrafa girerken eski şi tahmin olunuyor kl emsall hatlarda bübeş altı milyon tngiliz lirası alacağınız mendiferleri devletleştirmek gibi diğer tün şirketlerin yaptığmdan daha ucuzmak istiyorsunuz? Ecnebi şirket ekahr. Bunun yarısını mal olarak derhal blr masrafa girmek Istemiyordum; fakat dur. vermeğe hazırdır. Zaten demir, çorap ve linden senede beş milyon lira variarkadaşlanmın ısran nihayet beni lkna saire olarak bir takım şeyler satın almı datla aldtğtm bir müesseseyi yirmi etti. Belçika gurubu mes'elesi yor tnusunuz, buna mukabil işte bu pa beş milyon lira varidat getirir bir Ağır faiz ve kumisyonculuk verildiğinAnadolu hattını blr gün evvel satın ranızdan o mali ahrsınız. Hulâsa geriye hale koydumsa bu bir kabahat mıalmak İçin beni ısrarla teşvlk edenlerin den bahsolunuyor. Bununla kısa vadeli iki üç milyon İngiliz lirası kalır, Onu da dır? Tütün dumanından resim alıp arasmda muhterem muarızım Fethi Bev istikrazla kanşık bazı şirketlere yaptırbir iki senede münasip taksitlerle kabul de vardı! dığımız işler ima edilmek istenilmiştir. edersiniz. Mevcut şimendiferler ve daha şimendifer yapmıyacağınız da ne • Vâkıa biz Sıvas hatlannı Svit namı alan yapılacak 'olan beş altı yüz kilometre reden vergi alacağız? Fethi B. ye teşekkür bir Belçika şirketine verdik. Bu şirket kâmilen sizin malınız sayılabilir, yalnız Bu hikâyeyi nakletmekten maksadım Içki pahalı ise içmeyîniz, ağır faiz ve kumisyonculuk kârına ve doksan dokuz senecik müddetle banInadolu hattının satın alınmasından si ma maan N sıhhatinizden kazanırız nın zengin malî memleketlerile '<âyet etmpk rtp^ı W ı « t " f § gerler işletebilir. para bulaMüskirat inhisarı: İnhisar konmadan Bunların girdiği .düğün evi ama, acaba koltuk ta var mı? Aklmızı başınıza alınız! evvel mevcut olan vaziyet nihayet bir ve mukavelesi Şımdilik yak hemsire. koltulc J«y.n 11111 Kurak yollar 1924 Son baharında muahede tasBa seneye kadar üç dört sene pek kudlk olunuyor, hanedan memleketten çıkanlmış. Din ve devlet işleri ayrılmış. rak ve. kıt mahsul seneleri geçirmlş olBu icraatm aksülâmell ne olacağı belli duğumuzu unutmayınız. Bütün dünyadeğil. Bu dahill vaziyet. Haricî mes'ele nın ziral mahsuller üzerinde bir buhraler bir kaç tane. Bilmem ehemmiyetsiz na girmesinin kıtlık senelerimizin akmi? Tunanlılarla ihtilâf. Musul mes'e sülâmellerini ve harici borçlarda takat tesirini lesi ve bunda sulha varılabilecek mi, fevkindeki fedakârlıklarımızm şüphell İtalya İle aramızda hiç yoktan 1929 da hissedijorsunuz. Milli para buhve nereden geldiği belli olmıyan sul te ranı şeklinde tebaruz eden 1929 senesi fehhümler alevli harici borçlar hallolun hadisatı sizin istediğiniz şeraitle sermamış. Anadola hattına vaziyet etmişlz. mayenin gelnlesi için müsait olmazsa bunda hayret edilecek bi şey yoktur. Suriye hndudu hallolunmamış. Dahilî, haricî vaziyet karısık Ba sene Suriye hudutlan mes'elesini de hallettik. 1928 nihayetine kadar geçen bu senelerde bu inkılâp, ıslahat ve bir çok haricî mes'elelerinin hallolunduğu, memlekette sermayenin mütehassıren gellp çalışması için hikâye ettiğim şeralt pek mi müsaittir? Vaziyet meydanda Derhal para yapabileceğiniz diğer blr menbaınız da Tütun inhisandır. Münasip şartlarla bir ecnebi şirkete tütün inhisarını devretmek dirayetinde bulunulursa dört beş milyon İngiliz lirası derhal larına ihtimal veremem. Devletçilikten büsbütün vaz ge tedarik edebilirsiniz. Tabil kısmen mal Ecçip her nimeti sermayedarların fa olarak, taksitle ve saire ve saire Silâhlarımızı herkesten nebi şirket inhisanndan bu memleketin aliyetinden beklemeğe sevketmek evvel bırakamayız bu memleketin anlıyaccğı bir şey ne çektiğini bilmiyenler böyle gaflete düMilletlerin teslihatı mes'elesi Türk şebilirler. Fakat bu milletin böyle ağır milletinin arzusu ve iradesi haricinde midir? hatalara rıza göstermesine asla ihtimal olan sühuletleri göstermeğe daima ama Şimendiferlerin hizmeti veremeyiz. de olduk. Fakat silâhlarımızı her milletİktisadi noktai nazardan şimendifer Tmkân bulunca para almayı ten evvel terketmek mevkiinde bulun politikasının bu geçen seneler zarfında iyi bilirim mamaklıgımız pek tabiidir. memlekete ifa ettiği hizmet, görgulü Kibrit inhisarını ben niçin bir ecnebiye gözler için şükrana lâyiktir. Havzadan Eli silâhlı çocuklarımız verdim diye itap mı ediyorsunuz? Bir Samsun'a bir çuval un sevketmek için Türk milleti harici politikasındayanma bir çuval daha koyuyorlardı ve defa kibrit inhisarı bu memleket için asve harici münasebatında hiç bir arabacı#razı olmuyordu. Erzak ambarı la hayati bir ehemmiyette değildir. Sonmilletten daha az sulhperver değil Sıvas burada dururken sahiller ekmek ra bu inhisarı ben vermedim. Bilâkis inhisarm tatbikatında çıkan ihtilâfdir. Fakat bugün yuvalanmızı mü lerini hariçten tedarik ederlerdi. Hüknen bu tan muhakemeye düştüm. Mahkemede dafaa etmek için tasavvur olunabibana Ankara'ya geldiği zaman Odesa u ne olacağı belli değilken şirketle müsaekmek yediklerinl hikâye etmişlecek vasıtalann en başında eli si nundan lâha yaptım. Vaktile kabul edilen aynl tir. takriben ayni hudut dahilinde ialâhlt çocuklarıntzdan başka ameli Kıtlık senelerinde halk ne şeraiti de etmeğe mukabil on milyon dolar bir çare göremiyoruz. anavs aldım. reden gıda aldı? Muarızlar bir tılsım Geçen üç dört kıtlık senesinde başaklmkâm görünce para nasıl alınaları bir avuç kül olan erkek kadın Orta cağını ben herkesten iyi bilirim. bulurlarsa halkı bu şimendifer programmMilli müdafaa masraflanndan Anadolu dan gıda almışlardır. Bu kadar kuvvetli Köylünim vergisi azalmıştır şikâyet edecek muanzlanm varsa ve feyizli bir nafıa programı olmaksızın Bu bahisleri vergilere biraz olsun ve onlar yuvalanmızın emniyeti i o kıtlık senelerde bu Orta Anadola hal temas etmeden bitlrmemeliyîm. ne ile besliyecektir? İki sene evvel Vergilerimizin ana hatları eski usullerDaha 100 senelik işimiz var! çin masrafsız bir tılsım keşfetmiş kını ekmeğin kilosu 50 kuruştu. dn köylünün himayesile farkeder. EskiUzun vadeli istikraz demek olan lerse pek meraklı olacak olan bu Harput'ta Olmaz efendim olmaz, büyük devlet den, yani şu İsmet Paşanm pahalı idamasalı dinlemek hakikaten zevkli bu tedbirin şimdiye kadar tatbikımeseleleri üzerinde esaslı iddialar ve resinden evvelki ucuz zamanlarda yüz na maddeten imkân olmadığına ka olacaktır. fikirler yürütebilmek için halkı yakından milyon liralık bütçenin kırk milyon HraAziz vatandaşlanm, şimendifer poli görmek, çok tetkikat yamak Iâzımdır. ni oldu iseniz bu itirazın dermeya tikasının smı, aşar ve ağnam olarak köylü doğrune kadar esaslı bir ihtiyaç olntna sebep ve hikmet kalmaz. Fa • duğunu size gösterdim. Şimdiye kadar dan doğruya verirdi. Şimdi 220 milyonSermaye propagandası kat ben size haber vereyim ki im • elde ettiğimiz neticeler ancak lftihara Senelerdenberi sermaye propagandası luk bütçenin arazi ve sayım vergisi olakân olsa da bizim bu nesle yüklet şayandır. Bir gün geçirilmedi, hiç bir millî politikayı çürütmek için çalışmak rak ylrmi beş milyonu doğrudan doğruya veriyor. Miktar itibarile yarısı, tiğimiz yükleri gelecek nesiller lâ fırsat kaçınlmadı. Beyhude hayalâta tadır. Ricalimize belld alâkayı muclp o köylü yuzde itibarile yüzde kırka bedel, yüzde akal bu kadar tahammül etmeğe düşülmedi, Haklar en ucuz ve mümkün lur diye bir hatıramı nakledeyim. olan çareler içinde yapıldı ve millete en Millî mücdele senelerinde ecnebi me on bir. Liberalizm nazariyatı bütun memleketin güç anlıyacağı blr şeydir. Biz iktisadiyatta hakikaten mutedil devletçiyiz. Bizi bu istikamete sevkeden bu memleMilli şimendifer mes'elesi M. ketin ihtiyacı ve bu milletin fikrî temaMüller'in mütaleası hududu hari >uludür. !Memleketin ihtiyaçları için hercinde olan bir milli vahdet mes'e kes ve her yer hazineden çare arar. Eleklesi olduğunu bugün size uzun boytrigi yapılmıyan şehir, limanı fena olan lu söyledim. Millî Müdafaa masrafyer, iş bulamıyan adam hukumeti muatap tutar. Mutedil devletçi olarak hallan için muarızlanmın açıktan açt kın temayulâtına ve metalibine yetişeğa dil uzatacak bir anlaytşta olma mivoruz diye kusurluyuz Mııtedil devletçi siyaseti! IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIÜIIIIIIİIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlllllllllllllllllllllllllllllltl Millî müdafaamasrafma dil uzatılmaz! hal elinize geçebilecek bir para menbaı budur. Aklımzt başımza alınız. Böyle bir hataya düşerseniz, Türk milleti kıyamete kadar müsebbiplerine lânet eder! îsterseniz tütün inhisarını da devredebilirsiniz, fakat... mecburdurlar. Bizim nafıa işlerinefaideli usuller takip olundu. Hükumetin tahsis ettiğimiz para aşağı yukarı malî siyesetini iktiham etmek lçln, ona otuz milyon liradır. Eğer yüz sene sebep zannolunan şimendifer aleyhindebu parayı sarfetsek bu memleketin ki tarizler, görüyorsunuz ki dermansız, ihtiyaçlarım temin etmek için açık talihsiz fikirlerdir. Bu temele istinat eiş buluruz. Yüz senede kaç neslin dilerek çıkarılan bütün neticeler bittabi itibar hakkından mahrumdur. ne kadar işi vardır? Herkes koltuk için giriyor.